Morgunblaðið - 07.12.1974, Blaðsíða 19

JESCHUÁ í
Norræna húsinu
SÆNSKI söngflokkurinn Jeschuá
syngur í Norræna húsinu n.k.
sunnudag kl. 16. í Jeschúá eru
fimm piltar á aldrinum 17—22
ára — þeir Bruno Eklund, tromm-
ur, Hans Helén, pianó, og bræð-
urnir Lars, Tomas og Staffan
Enochsson, sem eru bassa- og
gítarleikarar flokksins. Jeschuá
hefur undanfarið sungið í kirkj-
um og á samkomum hér. Þeir eru
mjög vinsælir í heimalandi sínu,
þar sem þeir fara um og syngja í
skólum og kirkjum. Þeir hafa
einnig ferðast um önnur Norður-
lönd og ferð þeirra til Islands er
liður í aukinni kynningu á þessu
sviði milli Norðurlandanna.
Jeschuá kom fram á stóru
norrænu Jesú-hátíðinni í Stokk-
hólmi sl. sumar, þar sem 10.000
ungmenni söfnuðust til loka-
fagnaðarins.
Lions-klúbbur
Grindavíkur
selur jólapappír
MÁNUDAGINN 9. desember
munu félagar úr Lions-klúbbi
Grindavfkur ganga 1 hús 1 Grinda-
vík og selja jólapappír. Ágóða af
þessari pappfrssölu er varið til
kirkjubyggingar í Grindavfk.
Á undanförnum árum hefur því
fé, sem safnazt hefur, verið varið
til ýmissa líknarmála, en fyrst og
fremst reynt að gleðja og styrkja
aldraða í byggðarlaginu. Árlega
bjóða félagar öldruðum íbúum
Grindavikur til skemmtiferðar í
júni-mánuði, og eftir næstu ára-
mót þar á eftir boðið ferðafélög-
um til skemmtifundar og kaffi-
drykkju, sem konur félaga hafa
annazt, um, en þá hafa einnig
verið sýndar myndir frá sumar-
ferðinni.
Lions-menn hafa á ýmsan hátt
aflað fjár, t.d. með árlegri peru-
sölu í nóvember, hlutaveltu fyrsta
sunnudag desembermánaðar, og
nú sölu á jólapappir. Félagarhafa
róið til fiskjar og notið þar fyrir-
greiðslu bátaeigenda í Grindavík,
sem hafa lánað báta endurgjalds-
laust til sjóferðanna. Eitt aðalmál
Lions-manna í Grindavík verður á
komandi árum aðstoð við kirkju-
byggingu, sem nú er hafin.
(Guðfinnur).
— Vangaveltur
Framhald af bls. 1
eru mörg blöð þeirrar skoðun-
ar, að til greina komi stjórnar-
samvinna sósíaldemókrata og
Vinstri. Slík samsteypa gæti
sennilega náð meirihluta stuðn-
ingi með því að hafa samvinnu
við litlu borgaraflokkana, mið-
demókrata Erhards Jacobsens,
Róttæka vinstri, Kristilega
þjóðarflokkinn og ef til vill
einnig Ihaldsflokkinn. Talið er,
að Kristilegi þjóðarflokkurinn
og Miðdemókratar séu sérstak-
lega hlynntir samvinnu „yfir
mxðlínu", þ.e. milli sósíaldemó-
krata og Vinstri.
Djarfari spámenn telja sig sjá
fram á, að Vinstri fái mikla
fylgisaukningu í kosningunum
og að flokkurinn haldi áfram í
stjórn. Þeir telja tvennt koma
til greina. Annars vegar að
Hartling lýsi þvi yfir, að hann
óski breiðrar samvinnu um
efnahagsáætlun sína og bjóði
sósíaldemókrötum til stjórnar-
samvinnu strax eftir kosn-
ingarnar, þannig að núverandi
stjórn verði leyst upp og ný
mynduð með forsætisráðherra
úr flokki sósíaldemókrata og
Poul Hartling í embætti utan-
rikisráðherra. Hins vegar að
Poul Hartling haldi áætluninni
fram að nýju eftir kosningar
með óbreyttri stjórn, áætlunin
verði felld og hann neyddur til
að segja af sér — en síðan verði
mynduð samsteypustjórn
sósíaldemókrata og vinstri með
sama hætti.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 1974
19
Helsinki — Rauter.
í GÆR, föstudag, var þjó8-
hátíðardagur Finna og 57
ár liðin frá því Finnland
hlaut sjálfstæði. Þennan
dag ber upp á þegar vax-
andi áhyggju gætir bæði í
Finnland og erlendis af því
hvort hið opna, lýðræðis-
lega þjóðskipulag landsins
geti staðizt aukinn þrýsting
innanlands og frá Sovét-
ríkjunum. Frá slðari heims-
styrjöldinni hafa Finnar
komið sér upp víðtækum
stjórnmálalegum, við-
skiptalegum og menningar-
legum tengslum við grann-
ríkið, Sovétríkin. Þessi
tengsl eru svo mikil, að þau
eru einsdæmi meðal
ókommúnískra landa.
Rússar ráða yfir 20% alls
útflutnings Finnlands, og á
hinu mikilvæga orkusviði
halda þeir tveimur þriðju
hlutum finnska markaðar-
ins.
Áhrif þessara ttaka t litlu landi á
borð við Finnland. sem aðeins tel-
ur 4,7 milljónir tbúa, verða æ
Frá Helsinki
Auknar áhyggjur af
stöðu Finnlands
meira áberandi á mörgum sviðum
t finnsku stjórnmála-, efnahags-
og menningarltfi.
Fyrr t þessari viku birti stærsta
dagblað Finnlands. Helsingin
Sanomat, ritstjórnargrein, þar
sem ráðist var á finnska leiðtoga
fyrir tilraunir til að hindra frjálsan
fréttaflutning fjölmiðla varðandi
fréttir af utanríkisstefnu Finnlands
og samskiptum Sovétrtkjanna og
Finnlands. i ritstjórnargreininni
sagði, að alvarlega athygli vekti
staukin tilhneiging stjórnvalda til
að hindra tjáningarfrelsið, sem
tryggt væri skv. stjórnarskránni.
Önnur blöð hafa slðan tekið undir
með Helsingin Sanomat og mót-
mælt tilraunum rikisstjórnarinnar
til að koma I veg fyrir gagnrýni á
Sovétrlkin I fjölmiðlum. Stjórnin
hefur ekkert skipt sér af frétta-
flutningi varðandi fréttir frá
Vesturlöndum.
Þessi mál fjölmiðlanna endur-
spegla beint þá þróun, sem hófst I
Finnlandi I lok siðasta áratugar.
Kommúnistar. jafnaðarmenn og
miðflokkarnir hafa allir hvatt til
stóraukinna samskipta við Rússa.
Orkumálaáætlanir Finna verða
og ekki til þess að styrkja yfirlýst
hlutleysi landsins, þar sem Finnar
eru nú nær algerlega háðir Sovét-
mönnum um oUukaup og kaup á
öðrum orkugjöfum. Hins vegar er
gagnrýni á viðskipti við Sovétrlkin
algerlega bönnuð I Finnlandi og
fjöldi fólks ver af einlægni
ákvarðanir um frekari viðskipta-
sambönd við Sovétrlkin sem einu
raunsæju leiðina fyrir Finnland, nú
á þessum óstöðugu tlmum efna-
hagsmála á Vesturlöndum.
Sovétmenn hafa vissulega hald-
ið alla viðskiptasamninga slna við
Finna frá lokum heimsstyrjaldar-
innar slðari, en hin stórauknu við-
skipti við Sovétrikin binda hendur
Finna stjórnmálalega. Auk þess
hafa Finnar ekki fengið að gera
neina alþjóðlega viðskipta-
samninga, hversu mikilvægir þeir
kunna að hafa verið hagsmunum
landsmanna, nema að fenginni
blessun sovézku stjórnarinnar. j
þessi tilfelli má nefna frlverzlunar-
samning Finna við EBE fyrir
tveimur árum og það voru áhrif
Sovétmanna sem ollu þvl að Finn-
ar sneru bakinu við NORDEK hug-
myndinni 1969.
Finnar hafa einnig fjarlægst
fyrri hlutleysisstefnuyfirlýsingar
slnar I utanríkismálum og nálgast
æ meir sovézku llnuna I þeim mál
um. Þeir hafa nú tekið skýra af-
stöðu með A-Evrópu þjóðunum I
stað þess að áður forðuðust þeir
algerlega að taka afstöðu til
Finnskir skíðahermenn I Vetrarstrlðinu.
heimsmála. einkum er þau snertu
stórveldin. Kekkonon, forseti
Finnlands, sem einkum er ábyrgur
fyrir utanrlkisstefnu landsins og
sem nýtur mikils stuðnings
sovézkra stjórnvalda. hefur jafn-
vel hafist handa um að umskrifa
nútlmasögu Finnlands, til að færa
hana meira I samræmi við skoðan-
ir sovézkra ráðamanna. Kekkonen
sakaði nýlega leiðtoga Finnlandsá
strlðsárunum um að hafa að yfir-
lögðu ráði ráðist gegn Sovét-
rlkjunum, skömmu eftir að Þjóð-
verjar réðust inn I Sovétrlkin
1941. Hann heldur þvl einnig
fram, að Finnland hafi verið illa
stjórnað á árunum fyrir styrjöldina
og það hafi verið óviturlegt af
leiðtogum landsins að neita
Sovétrlkjunum um heimild til að
setja upp herstöðvar I Finnlandi
1939. Rússar gerðu sem kunnugt
er innrás I Finnland þann vetur
vegna þeirrar neitunar og án þess
að lýsa yfir strlði á hendur Finn-
um. Þetta varð upphafið að
Vetrarstrlðinu, og héldu Finnar
Rússum I skefjum I 105 daga áður
en friður var saminn. Rússar
gerðu svipaðar kröfur til
nágrannalanda Finnlands, Lett-
lands, Litháen og Eistlands sem
urðu til þess, að þau lönd voru
algerlega innlimuð I Sovétrikin.
Fyrr á þessu ári lagði einn af
helstu leiðtogum miðflokkanna I
Finnlandi og náinn samstarfsmað-
ur Kekkonens til, að vopnahlés-
dagurinn 1944 milli Finna og
Sovétmanna, eftir önnur átök
milli þjóðanna. yrði hinn nýi þjóð-
hátlðardagur Finna. Nær ekkert
var minnst á 30. nóvember I fjöl-
miðlum. en þann dag voru 35 ár
liðin frá þvl að Vetrarstrlðið hófst,
sem talið er eldskirnin I sjálf-
stæðisbaráttu Finna. Hins vegar
voru mikil hátíðahöld fyrr I haust
á 30 ára afmæli vopnahlés-
samningsins frá 1944.
Finnland er I flestu tilliti opið
vestrænt þjóðfélag, en horfist i
augu við sivaxandi kröfur um að-
lögun að sovézku stjórnskipulagi
hvað snertir stefnumarkanir, þjóð-
félagsaga og stuðning við Sovét-
rlkin á sem flestum sviðum.
Finnlandisering er orð, sem not-
að er yfir siaukin itök Sovétrikj-
anna eða annarra stórvelda I mál-
efnum minni þjóða. Þetta orð er
ekki viðurkennt af yfirvöldum I
Finnlandi.
Lenin veitti Finnum sjálfstæði
árið 1917, eftir að þeir höfðu
verið stórfurstadæmi undir
rússnesku keisurunum I eina öld.
Afturhvarf til sliks fyrirkomulags
Uhro Kekkonen Finnlands-
forseti
yrði alls ekki eins framandi eða
hræðileg örlög fyrir Finna, eins og
margir vestrænir menn gætu hald-
ið. Finnar eiga margt sameiginlegt
stjórnmálalega með Rússum. Þeir
háðu sitt borgarastrið 1918, en
þar sigruðu hvltliðarnir rauðlið-
ana. Þrátt fyrir þetta hélt sterk
kommúnista- og jafnaðarmanna-
hefð áfram að þróast og dafna og
eru nú sterkustu stjórnmáiaöflin I
landinu.
Sóslalískt þjóðfélag er þvi yfir-
lýstur vilji um helmings finnskra
kjósenda, sem bendir til, að ekki
séu allir andvígir biðlun Sovétrikj-
anna. Miðflokkarnir, sem Kekkon-
en forseti kemur frá, hafa einnig
stutt Sovétrikin og þeirra tillögur.
Ekki er þó liklegt, að Finnland
gangi kommúnismanum á hönd í
fyrirsjánlegri framtið, en öruggt
er, að áhrif Sovétrikjanna eiga
eftir að teygja sig enn dýpra inn i
finnskt þjóðfélagskerfi. Flokks-
kerfið r stjórnmálum landsins mun
haldast áfram, en hins vegar má
segja að val kjósenda sé úr sög-
unni ef ftokkarnir, sem sækjast
eftir völdum, verða að hafa hlotið
viðurkenningu Sovétstjórnarinnar
áður en þeir geta komist til valda.
Leiðtogar Finnlands á árunum
eftir heimsstyrjöldina, þeir
Paasikivi og Kekkonen hafa
stöðugt hvatt Finna til að sýna
raunsæi í utanríkismálum. Þeir
hafa bent á að Finnland liggi land
fræðilega djúpt í A-Evrópu og eigi
því að hafa góð samskipti við og
treysta á Sovétrikin.