Morgunblaðið - 01.05.1975, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. MAl 1975
Hvað gerist næst í Suðaustur-Asíu?
S-Kórea:
Skelfingin við kommúnista
gæti þjappað þjóðinni saman
Hvergi hafa viðbrögð við þrðun-
inni ■ Indókfnastyrjöldinni þó
verið eins augljós og í báðum
Kóreulöndunum. Þann sama dag
og Phnom Penh féll sté leiðtogi
norður kóreanskra kommúnista
Kim II Sung upp í lest og hélt
áleiðis til Peking f fyrstu heim-
sókn sfna þangað f fjórtán ár. 1
föruneyti hans voru yfirmenn
herráðsins og flugflota landsins
og gaf það vissa vfsbendingu um
erindi hans við ráðamenn f Kfna.
Kim II Sung hefur verið gagn-
tekinn af þeirri hugsjón árum
saman að sameina landið að nýju
og er þvi rökrétt að f hans augum
sé það mikil hvatning til skjótra
aðgerða, þegar land sem styrkt er
af Bandaríkjamönnum er að biða
aðrar eins hrakfarir og Suður-
Vietnam.
Park forseti í Suður-Kóreu met-
ur ástandið á svipaða lund. Hann
vakti athygli landa sinna á þvi á
dögunum að Kim II Sung hefði
einu sinni áóur farió i viðlíka
Park
heimsókn: til að hitta Stalín i
Moskvu um það leyti, sem Kóreu
striðið skall á. Park hefur hamrað
á því svo lengi, hversu míkil sé
hættan frá kommúnistunum i
norðri að ekki er laust við að
ýmsir landar hans séu farnir að
sljóvgast fyrir þeim yfirlýsingum.
En atburðirnir nú upp á síðkastið,
svo og ferð Kims til Kina mun
óhjákvæmilega verða til þess að
menn Ijái nú málflutningi hans
eyra á ný.
Park hefur einnig verulega
mikið til síns máls. Fundizt hafa á
síðustu mánuðum jarðgöng gerð
af mannahöndum undir hlutlausa
beltinu milli landanna. Geta ber
þess að tvívegis hefur slegið í
brýnu milli Norður- og Suður-
Kóreumanna á sjó á síðustu mán-
uðum. Skærur við hlutlausa belt
ið eru svo hversdagslegir atburðir
að varla þykir ástæða til að tiunda
þá. Allt rennir þetta stoðum undir
þá kenningu, að stjórn Suður-
Kóreu hefur gilda ástæðu til að
vera á verði gagnvart nágrannan-
um í norðri. Þar með er ekki sagt
að sú ógnun réttlæti þær kúgun-
araógerðir sem stjórn Parks í Suð-
ur-Kóregu hefur haft í frammi
síðustu mánuði.
I febrúar reyndi Park forseti að
slá vopnin úr höndum andstæð-
inga sinna, sem hefur hríðfjölgað,
með þvi að efna til kosninga og
fór hann að sjálfsögðu með sigur
af hólmi. Síðan leysti hann úr
haldi 150 stúdenta, menntamenn
og klerka sem höfðu setið inni
fyrir að hafa i frammi mótmæli
gegn stjórn hans. Þessi dýrð stóð
ekki lengi. Þegar fangarnir tóku
að gefa ófagrar lýsingar á þeim
pyndingum, sem þeir höfðu sætt í
fangelsunum, var friðurinn úti.
Handtökur hófust á nýjan leik og
þann 19. marz samþykkti ríkis-
stjórnin lög, þar sem bann var
lagt við allri gagnrýni á stjórnina
og alveg sérstaklega, svo að út-
lendingar heyrðu.
Ökyrrðin og ólgan magnaðist.
Sprengjur sprungu i háskólum,
þúsundir stúdenta börðust
heiftúðlega við lögreglu, háskóla-
rektorar sögðu af sér og svo mætti
lengi telja. Voru stúdentar beittir
mikilli hörku og nokkrir teknir af
lífi, grunaðir um kommúniskan
áróóur.
Margt bendir þó til þess að
þróunin í Víetnam verði Park
jákvæð að þvi leyti að sú skelfing
sem fall Saigon hefur valdið
kunni að þjappa suður-kóreönsku
þjóðinni meira saman en öll fyrri
boð og bönn forsetans.
Eins og alkunna er runnu
vináttuviðræður fulltrúa Kóreu-
landanna út í sandinn og síðan
hefur Norður-Kórea hampað
þeirri stefnu að Ieiðin til sam-
einingar landanna byggist á bylt-
ingu i Suður-Kóreu. Ef slik bylt-
ing verður gerð, sagði Kim II
Sung í Peking þann 18. april,
munu Norður-Kóreumenn að
sjálfsögðu ekki sitja með hendur í
skauti, heldur styðja af fyllsta
þrótti Suður-Köreubúa.
Sú spurning er ofarlega i hug-
um, hvort Kína og Sovétríkin
myndu styðja Norður-Kóreumenn
ef til tíðinda drægi. Sömuleiðis
hvort Bandaríkjamenn myndu
standa við skuldbindingar sinar
við Suður-Kóreumenn. Banda-
ríkjamenn hafa 40 þúsund her-
menn í landinu og mikið af vopn-
um og vélum. Auk þess hafa þeir .
þar ótiltekið magn af kjarnorku-
vopnum. Bandaríkin munu að lik-
indum ekki fjarlægja þessi vopn
né heldur mannaflann. Þeir
reyna eflaust að sefa Suður-
Kóreubúa, þar sem hræðslan hef-
ur gripið um sig, og þeir verða
einnig að hafa Japani i huga.
Japönum er sem sé hreint ekki
rótt eftir síðustu atburði. Þeir
hafa fyrir nokkru endurvakið
Satokenninguna um að öryggi
Suður-Kóreu og Japans haldist í
hendur.
Þegar Nixon, fyrrverandi
Bandaríkjaforseti, fór til Kína
Framhald á bls. 22
Souvannah Pouma
Laos:
Bersl með
öldu Indó-
kínastríðsins
Ekki leikur á því vafi að
kommúnistar i Laos hafa gripið
tveim höndum það sem hefur ver-
ið að gerast handan landamæra
þeirra og hugsað sér til hreyfings
á ný. Fyrir nokkru féll Þjóðvegur
13, sem tengir Vientiane og
keisaraborgina Luang i hendur
Pathet Laomanna. Hafa
kommúnistar mjög mjakað sér
áfram eftir því landssvæði sem er
undir stjórn þeirra.
Það er kaldhæðni örlaganna að
herirnir tveir sem eru að berjast
meðfram Þjóðvegi 13, eru báðir
að nafninu til trúir samsteypu-
stjórninni, sem var sett á laggirn-
ar í apríl 1974. Hefur hún reynzt
furðu lífsseig. Á vissan hátt
breytist kannski ekkert í Laos —
þetta er þriðja samsteypustjórnin
með þátttöku Pathet Lao, sem
hefur verið mynduð í landinu sið-
an 1957 og virðist hún líkleg til að
riða til falls, vegna þeirra atburða
sem nú hafa gerst.
Fyrir nokkru var þing landsins
leyst upp og kosningar eru ekki
fyrirsjáanlegar í bráð. Þau örlög
virðast sköpuð Laos að verða að
láta berast með þeirri öldu, sem
Indókínastríðið hefur vakið. Enn
eru um það bil 30 þúsund norður-
vietnamsk'ir hermenn í landinu
og siðasta þróun á ástandi sem oft
er kallað „hryllilegt en ekki alvar-
legt“ kann að þessu sinni að verða
óumbreytanlegt.
Thailand, Singapore, Malaysia:
Thailand vill ekki verða
griðastaður flóttamanna
SPRENGJUDRUNURNAR frá
Suður-Víetnam hafa undanfarnar
vikur einnig skekið grannþjóðirn-
ar í Suðaustur-Asiu. Forsætisráð-
herra Malaysiu, Tun Razak, hefur
sagt, að sigrar kommúnista í
Kambodiu og Víetnam hljóti að
örva til uppreisna annars staðar í
þessum heimshluta. Hann neitaði
því þó að bein tengsl væru milli
hernaðarósigra Saigonstjórnar-
innar og aukinnar starfsemi
skæruliða í Malaysiu. Þessi tengsl
verða augljósari, þegar litið er til
Thailands. Minna má á, að skæru-
liðar kommúnista réðust á af-
skekkta varðstöð í Nan-héraði í
norður hluta landsins í byrjun
apríl og drápu þar sautján her-
menn. Þessir skæruliðar njóta
stuðnings Pathets Lao og Norður-
Vietnama.
En samhljóða eru þær raddir í
Suðaustur-Asíu að ekki verði
neinn kostur gefinn á málamiðlun
við kommúnistarikin I Indókina
og i Kína nú þegar Bandarikja-
menn eru farnir frá Suður-
Vietnam. Lausn þessara mála er
þó mismunandi auðveld hinum
ýmsu aðilum, sem við sögu koma.
Lee Kuan Yew, forsætisráðherra
Singapore dvaldi fyrir nokkru í
Bangkok og ræddi þar við nýja
ríkisstjórn. Síðan flaug hann
áleiðis til Washington. Afdráttar-
laus andstaða hans við kommún-
ista, svo og það að hann er af
kínversku bergi brotinn, mun
sennilega gera honum örðugra en
öðrum þjóðhöfðingjum á þessum
slóðum að sætta sig við hið nýja
valdajafnvægi í Indókina.
Forsætisráðherra Thailands,
Kukrit Pramoj, á einnig við erfið-
leika að etja. Enda þótt stjórn
hans tali í síbylju um hlutleysi og
streitist við af öllum mætti að
móðga hvorki öfl í norðri né
vestri, hefur viðhorf stjórnarinn-
ar meðal annars birzt í framkomu
Thailendinga við flóttamenn frá
Kambodiu. Herflugvélar frá
Kambodiu, sem komu til landsins
hlaðnar flóttafólki, hafa verið
kyrrsettar, loforð gefin um að
þeim verði skilað og flestir far-
þeganna fengu vikufrest til að
hverfa á braut úr landinu, nema
því aðeins þeir hefðu aflað sér
vegabréfsáritunar.
Thailendingar líta svo á, að það
sé hlutverk Bandaríkjamanna að
annast þessa flóttamenn og koma
þeim fyrir. Gildir afstaða Thai-
landsstjórnar ekki sízt um áhrifa-
mikla stjórnmálaleiðtoga og her-
málaforystumenn, til dæmis fyrr-
verandi forsætisráðherra
Kambodiu, utanríkisráðherrann,
yfirmann herstjórnar landsins
svo og sjálfan þjóðhöfðingjann,
en þeir flúðu allir nýverið til
Bangkok og urðu að hverfa þaðan
hið bráðasta. Hefur verið gefið
skýrt og skorinort til kynna að
ekki sé um það að ræða að veita
mönnum pólitískt hæli i landinu.
Utanríkisráðherra Thailands
hefur lagt áheftlu á, að Thailend-
ingar verði fyrst og fremst að
huga að sínum eigin hagsmunum
og þá fýsi ekki að ögra nágrönn-
um sínum né heldur kæri þeir sig
um nýja útlagahópa, er ætluðu
sér að gera landið að bækistöð
fyrir skæruliðaiðju. Landamær-
unum við Kambodiu var lokað
eftir fall Phnom Penh og eru þau
lokuð enn.
Thailand viðurkenndi nýju
stjórnina í Kambodiu þann 18.
april. Aftur á móti mun reynast
örðugra að ná samkomulagi við
hið nýja Vietnam og við Kína. Inn
i þetta fléttast aðstoð erlendis frá
við thailepzka kommúnista og
ekki má gleyma þvi að um 350
þúsund Kinverjar eru búsettir í
landinu. Er af öllu ljóst að stjórn-
in verður nú að finna pólitíska
lausn á skæruliðavandamálinu og
mun hún ugglaust reyna að horfa
framhjá öllu þvi sem vitnar um
erlend afskipti. Verður að fram-
kvæmda ýmsar lagabreytingar,
sem allar miða væntanlega að því
að vingast við kommúnista.
Þá er Thailand að flýta sér að
þvi að losa um tengslin við Banda-
ríkin. Gert er ráð fyrir að allur
Framhald á bls. 22