Morgunblaðið - 01.08.1975, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. AGUST 1975
25
Ólafur Hannibalsson
hefur yfir allan efa, aö hér er
ekki á ferðinni pólitísk árás á
einn eða neinn enda þótt svo vilji
til að oddvitinn, Davíð á Grund, sé
4. maður á lista Sjálfstæðisflokks-
ins í Vesturlandskjördæmi; sú
staðreynd er málinu einfaldlega
óviðkomandi.
Mótmælaskjal ibúanna er svo-
hljóðandi:
Skorradalshrcppi. i mars 1975
Landhiina<>arrá<)tin<>ytiA
Kuvkjavík
Eins og ráðuneytinu mun vera
kunnugt verður jörðin Horn í
Skorradal laus til ábúðar í næstu
fardögum. Ábúandi undanfarin
34 ár var Haukur Eyjólfsson, en
hann lést 23. des. sl. Sonur hans.
Ingólfur, er uppalinn á Horni og
sótti hann um að fá jörðina til
ábúðar og fCkk til þess meömæli
hreppsnefndar Skorradalshrepps.
Það skeði siðan að landbúnaðar-
ráðherra byggði Þorvaldi Jóns-
syni, Innri-Skeljabrekku Anda-
kílshreppi, jörðina hinn 14. feb.
sl. Þessa byggingu Horns teljum
við vafasama lagalega séð og siö-
ferðislega óverjandi. Við undirrit-
aðir íbúar Sko#radaIshrepps mót-
mælum harðlega þessarí ráðstöf-
un og óskum eindregið eftir að
fyrrnefnt b.vggingarbréf Þor-
valdar Jónssonar verði ógilt. Jafn-
framt verði Ingólfi Haukssyni
byggð jörðin, en hann hefur i
hyggju að setjast að á Horni, meir
en að nafninu tíl, en það teljum
við mjög mikilvægt fyrir þetta
fámenna sveitarfélag.
Kjarni Vilmundarson.
Kinar Jónsson,
Jóhanna Ilauksdóttir.
(■uóm. Þorstcinsson,
(íyóa Bcrgþórsdóttir,
Guórún (iuómundsdóttir.
Jóhanncs (iuójónsson.
M argrct V i Imundardót t i r,
Þóróur Vilmundarson,
(iuófinna Si^uróardóttir,
Svcinn Si^uróarson,
Þóróur Runólfsson.
Haildóra (iuójónsdóttir.
Kinar Jónsson,
Oddgcir Jónsson,
Ómar (iuómundsson,
(iuórún Kirfksdóltir,
Jónina Magnúsdótt ir,
Trausti In«ólfsson,
(iuórún .Ma«núsdóttir.
Kunólftir Ingólfsson,
Ini>ibjörg Innólfsdóttir,
(iuómundiir Stcfánsson,
Stcfán Stcfánsson.
KnKÍlhcrt Kunólfsson.
Ari Kunólfsson.
Svanlaug Þóróardóttir,
(iuóbr. Skarphóóinsson,
Kristín Krist jánsdóttir,
(iuórún Davfósdóttir,
Þorgcir Þorslcinsson,
Jóhanna (iuójónsdóttir,
Davíó Fctursson,
Áslaug ÞorKcirsdóltir,
(iuólauK Siguróardóttir,
Jón Arnar (iuómundsson.
Agúst Árnason.
Svava Ilalldórsdóttir.
Jón Fctursson,
Mófcllsstöóum
Ncóri-IIrcpp
Ncóri-Hrcpp
Kfri-II rcpp
Kfri-IIrcpp
Kfri-Hrcpp
Kfri-Hrcpp
Mófcllsstöóum
Mófdlsstöóum
Mófcllsstöóum
Indrióastöóum
Ha«a
Hana
Litlu-Dragcyri
Litlu-DraKcyri
Fit jum
Mófcllsstaóakoti
Mófcllsstaóakoti
Hálsum
Hálsum
Hálsum
llálsum
Fitjum
Fit jum
Vatnscnda
Vatnscnda
Vatnscnda
Dagvcróarncsi
Dagvcróarncsi
(irund
(irund
(irund
(irund
(irund
Indrióastöóum
Fit jum
II vammi
Hvammi
(irund
Lárus Hanncsson, Sarpi
(iuórún lóunn Jónsdóttir, Sarpi
Var nú gerö tilraun til aö færa
ráðherra mótmælaskjalið, en
hann var ekki við, og símleiöis
tjáði ráðherra einum hrepps-
nefndarmanna, að „málið væri
ekki til frekari umræðu að sinni
hálfu, hvorki viö hann né aðra
hreppsbúa". Þegar menn kunna
ekki að skammast sin er eins gott
að vera æfður í þeirri list að bíta
höfuðið af skömminni.
Gylliboð og blíðmæli
Og þögnin heldur áfram í ráðu-
neytinu, grafarþögn. En menn
eru gerðir tit af örkinni til Ingólfs
Haukssonar með tilboð um allt að
því sjálfdæmi um staðarval og
stærð landspildu undir suinar-
bústað, auk þess sem úttektar-
maður ráðuneytisins, Haukur
Jörundsson, fer i tveggja daga
yfirreið um hreppinn til að fá
menn ofan af því að vera að of-
sækja hann Halldór E. svona.
Honum hafi gengið gott eitt til þó
svo honum hafi láðst að hafa sam
ráð við úttektarmenn svo sem lög
mæla fyrir um; og þó svo hann
hafi kosið að hunsa undirskriftir
ibúanna, og neitað að ræða málið
við fulltrúa þeirra.
En allt kemur fyrir ekki. Hér er
alger samstaða, hafin yfir alla
flokkadrætti og innansveitarríg.
Og enn skrifar hreppsnefnd ráð-
herra bréf, er svo hljóðar:
„Valdníðsla
í lagalegum skilningi"
(Irund i Skorradal 30. april 1975.
Hr. landbúnaóarráóhcrra.
Halldór K. Siguróssoti.
Þann 23. desember s.l. andaðist
Haukur Eyjólfsson, ábúandi að
Horni i Skorradalshreppi, en
Horn er kirkjujörð og heyrir
undir jarðeignadeiíd rlkisins.
Þann 29. janúar s.l. er dagsett
umsókn sonar nefnds Hauks,
Ingólfs, um ábúðarrétt á jörð
þessari. Umsókn þessarri fylgdu
meðmæli oddvita hreppsfélagsins
í umboði hreppsnefndar.
Annar umsækjandi um ábúðar-
rétt á Horni var Þorvaldur Jóns-
son, Innri-Skeljabrekku, nú nem-
andi í bifvélavirkjun að Bæ í
Bæjarsveit, og var honuin byggð
jörðin meö svokölluðu byggingar-
bréfi, sem dagsett er 14. febrúar
1975.
Sama dag undirritaði Þorvaldur
Jónsson yfirlýsingu, þar sem m.a.
er greint .... að ég er þvi sam-
þykkur, að landeigandi taki und-
an jörðinni, landsspiidu handa
Ingólfi Haukssyni til byggingar
sumarbústaðar." Eigi er getið um
stærð eða staðsetningu nefndrar
spildu i plaggi þessu.
í marz-mánuði öndverðum
rituóti 43 Skordælingar land-
búnaðarráðuneytinu bréf, þar
sem mótmælt er bygggingu
jarðarinnar til handa Þorvaldi
Jónssyni. Svar við mótmælum
þessum hefur ekkert borizt, nerna
hvað þér tjáðuð einum hrepps-
nefndarmanna símleiðis, að mál
þetta væri ekki til frekari um-
ræðu af yðar hálfu, hvorki við
hann né aðra hreppsbúa.
Efni byggingarbréfsins unt
Horn i Skorradal er fært inn á
prentað eyðublaðsform, sem gert
hefur verið í samræmi við ábúðar-
lög nr. 8/1951. Af þeim sökum er
þar að finna viðauka, breytingar
og niðurfellingar, enda hljóta
ákvæði núgildandi ábúðariaga að
taka til þessa byggingarbréfs, þ.e.
laga nr. 36/1961. Þó virðist lands-
drottni ekki hafa verið fyllilega
Ijóst við hver lagaákvæði skyldi
yfirleitt stuðjast um einstök atriði
byggingarbréfsins. Má í því sam-
bandi benda á, að eftirgjald
(afgjald) er miðað 540 lítra
mjólkur, en ekki farið eftir 35. gr.
laga 102/1962 unt 3% af fast-
eignamatsverði lands og jarðar-
húsa.
Eins og áður er að vikið er
Þorvaldur Jónsson nemi á 1. ári í
bifvélavirkjun og hyggst hann, að
eigin sögn, ekki byggja jörðina
Horn fyrr en að námi loknu i
fyrsta Iagi. Mun að sjálfsögðu
reyna á þetta innan tíðar, þar eð
hann, þ.e. Þorvaldur, skal vera
kominn til jarðarinnar, þegar 7
vikur eru af sumri, ella hefur
hann algerlega fyrirgert ábúðar-
rétli sínum, sbr. 8. gr. byggingar-
bréfsins. Þá skal hann og eiga
lögheimili á ábúðarjörð sinni,
nytja jöröina og reka þar bú, sbr.
19. gr. laga 36/1961.
Um lögheimili visum við til laga
nr. 35/1960, 2. greinar.
Hreppsnefnd ber skylda til, að
áðurnefndum lagaákvæöum sé
fylgl og mun gera það.
Þá er vert að geta þess, að
ákvæði 11. gr. ábúðarlaga hafa
veriö þverbrotin við gerð marg-
nefnds byggingarbréfs.
í 3. gr. ábúðarlaga greinir:
„Hver sá sem á jörð, er undan-
farið hefur verið i sér ábúð, og
rekur ekki búskap á henni sjálf-
ur, er skyldur að byggja h-ana
hæfum umsækjanda að mati út-
tektarmanna.
Er skemmst frá því að segja, að
aldrei var liaft samband við út-
tektarmenn hreppsins né hrepps-
nefnd vegna byggingar Horns i
Skorradal.
Við sjáum ekki ástæðu á þessu
stigi málsins til frekari upptaln-
ingar þeirra lagagreina, sem
sniðgengnar hafa verið, eða bein-
linis þverbrotnar, enda ærið að
gert.
Sú staðreynd, sem okkur er þó
hvað mestur þ.vrnir í augum, er,
að þér i krafti embættis yðar
hafið með undirritun byggingar-
bréfs um Horn i Skorradal gengið
algerlega í berhögg við yfirlýstan
vilj'a svo til allra atkvæðisbærra
hreppsbúa og snúist öndverður
við öllum málaleitunum um úr-
bætur. Er þetta reyndar i sam-
ræmi við þá óheillaþröun að em-
bættisvaldið virðir í æ minna
mæli vilja og ábendingar þeirra
þjóðfélagsþegna, sem gerst til
þekkja og méstra hagsmuna hafa
að gæta í hverju máli.
Þá viljum við og minna yður á,
hr. ráðherra. að geróir yðar i
þessu máli teljum við á engan
hátt i samræini við frumvarp það
um jarðalög, sem þér mæltuð
fyrir á siðasta þingi.
Gæti svo farið, að einmitt þetta
„Hornsmál". þ.e. afskipti yðar.
gætu orðið þingmönnum til
nokkurrar leióbeiningar við
endanlega aígreiðslu jarðalaga-
frumvarpsins.
Hreppsnefnd Skorradalshrepps
mótmælir gildi byggingarbréfs
um Horn i Skorradal dags. 14/2
1975 og telur þar hafa verið
framda valdniðslu I lagalegum
skilningi.
Hreppsnefndin áskilur sér
allan rétl í máli þessu og mun
beita áhrifum sínum á hvaða vætt-
vangi sent er til að fá fram leið-
rétlingu mála þessara, enda er
það skylda hennar gagnvart
hreppsbúum og gæti jafnframt
hugsanlega stuðlað að því, að má!
skyld þessu fengju í framtíö eðli-
legri afgreiðslu.
Viróint'.'irfyllsi I hr<kppsncfn(l
Skorradalsh rcpps.
Da\ ió Fclursson
K.iarni Vilmundarson
Kinar Jónsson
(iuóniiindiir Þorsloinsson
(nióiniindnr Slcfánsson
Nokkrum dögum siðar fóru
stefnuvottar með bréfið í ráðu-
neytið, sem umvafði þau við-
felldri þögn sinni, eins og önnur
tilskrif varðandi þetta mál.
Leiguliði
Halidórs fyrirgerir
ábúðarrétti
íslendingar eru víst víðfrægir
f.vrir pennaleti, og landbúnaðar-
ráðherra gerir sér augljóslega far
um að varðveila þá þjóðlegu
arleifð. Þagnarmúrinn erórjúfan-
legur, Valdið stendur stolt og
hnarreist og haggast ekkí fyrir
bituryrðum búandakarla og engu
fremur þótt vitnað sé i pargraffa
laga og greinar í byggingarbréf-
inu sjálfu.
Var nii Skorrdælingum nauðug-
ir einn kostur, að bíða enn og sjá
hverju frarn yndi. Eins og fram
kom i bréfinu til ráðherra, bar
ábúanda að vera kominn til
jarðarinnar, þegar 7 vikur eru af
sumri, þ.e. eigi síðar en 11. júní sl.
Ekki bólaöi á hinum unga bónda
þann dag né þá næstu, og, er
nálega þremur vikum er komið
fram yfir, er ráðuneytisstjóra rit-
uð svohljóöandi bréf;
(irund 20.H. '75
1 ,an d hú n aó arráóu n c.v t ió
c/o Svcinbjórn Daftfinnsson.
Með bréfi þessu tilkynnum vér
yður, hr. ráðuneytisstjóri, að
leiguliði yðar á Horni, Þorvaldur
Jónsson, hefur f.vrirgert ábúðar-
rétti sínurn sbr. 8. grein. bygg-
ingarbréfsins.
Nú þegar eru liðnar 3 vikur
umfram þann tíma, er hann átti
að vera kominn lil jaröarinnar. og
enn bendir ekkert til þess, að
hann sé að búa sig undir að fl.vtja
á jörðina.
Því viljum við fara þess á leit
við yður, að þér ógildið þegar
byggingarbréf frá 14/2 1975, og
byggið jörðina nú þegar næsta
umsækjanda, sem er Ingólfur
Hauksson.
Viróiní?arfyllst.
Hreppsncfnd Skorradalshrcpps.
Davíó Fclursson
Kinar Jónsson
(•tiómundur Slcfánsson
Kjarni Yilmundarson
(iuóniundtir Þorslcinsson
Sama dag skrifa úttektarmenn
hreppsins ráðuneytinu:
Með tilvisun til 1. m.gr. 3. gr.
laga, nr. 36/1961. lýsum við,
skipaðir littektarmenn Skorra-
dalshrepps, Borgarfjarðarsýslu.
að viö teljum Ingólf Hauksson,
Langholtsvegi 11, Reykjavík, sem
er umsækjandi um jörðina Horn í
Skorradal, hæfan og jafnframt
æskilegan ábúanda á jörðinni.
(irund 29/H 1975
(itióbr. Skarphcóinsson
Da\ ió Fcliirsson.
Heimild hrepps-
nefndar nauðsynleg!
Eins og áður er að vikið var
hreppsnefnd Skorradalshrepps
eini umsækjandinn. svo kunnugt
væri, um s.n. Kirkjutungur, er
Iiggja að landi Horns. En nú tekur
það þrjá og hálfan mánuö uns
svar berst, og þá ekki frá ráðu-
neytinu, heldur hefur það vísað
kaleiknum frá sér, heim í hérað,
til umráðamanns jarðarinnar.
skólastjórans á Hvanneyri.
Bréf hans hljóðar svo:
Ilvanncyri. 14. júní. 1975.
IIrcppsncfnd Skorradulshrcpps.
Kfni: Kirkjutiinutir. Lci»uafnol.
Svo sem hreppsnefnd Skorra-
dalshrepps er kunnugt, helur Jón
Gíslason bóndi Innri-Skelja-
brekku And. leigt af Bænda-
skólanum á Hvanneyri beitar-
afnot í Kirkjutungum í Skorra-
dalshreppi.
Ilafði Jön Gíslason leigt Kirkju-
tungur til 15 ára frá og með árinu
1956, og síðan i eitt ári i senn. Fór
hann l>ess á leit við undirrilaðan
um siðustu áramöt að leigan yrði
endurnýjuð fyrir árið 1975, á
sama hátt og undanfarin ár. I
febrúar barst svo landbúnaðar-
raðuneytinu skrifleg umsókn
hreppsnefndar Skorradalshrepps
um beilarafnot Kirkjutungna.
Sem umráðamanni nefnds lands
var ég beðinn að ganga ekki frá
leigu á Kirkjutungum, við Jón
Gislason, fyrr en umsöknir hefðu
verið ræddar sameiginlega af
starfsmönnum ráðuneytisins og
mér.
Þetta ásam.t mörgum ástæðum
öðrum, yður kunnugar, hafa
valdið því, að dregist hefur aö
ljúka málinu.
Samkvæmt fjallskilareglugerð
fyrir Borgarfjarðarsýslu og Akra-
neskaupstað er mér, sem umráða-
manni Kirkjutungna, óheimil ráð-
stöfum þeirra án santþykkis
hreppsnefndar, ef ég get ekki
nýtt þær í eigin þágu. Áður en
hægt er að afgreiða þær umsókn-
ir, sem fyrir liggja, er þvi nauö-
synlegt að fyrir liggi heimild
hreppsnefndar ntér til handa um
ráðstöftin Kirkjutungna til Jóns
Gislasonar, þar sem hann er
utanhreppsmaður.
Ég vil þvi leyfa mér að fara
fram á urnsögn hreppsnefndar
Skorradalshrepps um það, hvort
hún fyrir sitt leyti heimili Bænda-
skólanum fullan ráðstöfunarrétt
til leigu á beitarafnotum i Kirkju-
tungum fyrir árið 1975.
Viróinííarf.vllsl.
Magiiús B. Jónsson.
Grátt gaman
Þetta er næsta spaugilegt plagg.
Umráðamaðurinn er kominn að
þeirri niðurstöðu, að hann geti
ekki ráöstafaö landinu án sant-
þykkis hreppsnefndar (sem
hlýtur þá að hafa verið óheimilt
allt frá 1971). Og þá snýr hann sér
til hreppsnefndar — sem jafn-
framt er umsækjandi — og krefst
heimildar til að leigja hana áfram
fyrri leigutaka!
Þessu svaraði hreppsnefndin á
eftirfarandi hátt:
>Iagnús K. Jónsson. Skólasljóri
llvaniicyri.
Þökkum bréf yöar dagsett 14.
júni 1975 varðandi ráðstiifun
Kirkjutungna. Eins og fram kem-
ur í bréfi hreppsnefndar til land-
búnaðarráðuneytisins dags. 22/2
1975 hefur hreppurinn um árabil
haft áhuga á að fá Kirkjutungur á
leigu og framleigja síðan nær-
liggjandi jörðum í sveitinni.
Skorradalshreppur hefur sótt um
að fá fyrrnefndar Kirkjutungur á
leigu og verður að álíta að um-
boðsmaður lands í rikiseign viður-
kenni rétt og þörf sveitar-
félagsins til landsins.
Urn þörfina á landinu vísast til
fyrrnefnds bréfs. Með fjallskila-
reglugerð er viðurkenndur
íhlutunarréttur hreppsfélaga um
beitarafnot utanhreppsmanna.
Við öskum því eindregiö eftir að
til þess komi ekki að hrepps-
nefndin þurfi að taka afstöðu til
beitarafnota utansveitamanna i
Kirkjutungum eða aðila innan
sveitar án milligöngu hrepps-
nefndar sem mun þá meta þörf
hvers og eins á hverjum tíma.
Viróin^arfylls.
Ilrcpiisncfnd Skorradalshrcpps.
l)a\ fó Fctursson.
Kjarni Yilmundarson.
Kinar Jónsson.
(iuóni. Þorstcinsson.
(iuóm. Stcfánsson.
Og þannig standa málin í dag.
Ekki hefur ráðuneýtið né
umráðamaður enn treyst sér til að
gera upp á milli umsaikjenda, og
skýtur hér nokkuð skökku við
fyrra snarræði og hikleysi ráð-
herra.
Inn uin bakdyrnar
Ekki er kunnugt um. að Jón
Gislason hafi rekið i umræddar
Kirkjutungur i vor. en mikill
fjöldi fjár var flutt með biluin frá
Skeljabrekku og rekið i Horns-
land og er þó ekki vitað að
Þorvaldur bóndi hafi átt nema 24
ær, skv. skattskýrslu, auk 12 áa er
fylgdu Horni, og Halldór seldi
leiguliða sínum án þess að bjóða
dánarbúi fyrri álníanda að leysa
þær til sin svo sem venjulegast er.
Svö óheppilega vill til að girðing á
ntörkum Kirkjutungna og Horns-
lands er að mestu fallin og getur
þvi Skeljabrekkufé unað hag
sínum á fornum slóðum í suinar.
Svo sem kuniuigt er getur
ábúandi ekki tekið utansveitarfé
til beitar án heimildar hrepps-
nefndar. Þar sem hinn ungi bóndi
hefur ekki leitað hennar. verður
væntaniega að álykta, að liann sé
orðinn svona vel fjáreigandi
þegar á fyrstu dögum „búskapar"
síns. Eða gæti átt sér stað að hér
hefði Jón á Skeljabrekku smeygt
fé sínu í líaga bakdyramegin?
Ráðherra dæmdur
Hér liafa nú i gróftim dráttum
verið rakin afskipti Halldórs E.
Sigurðssonar landbúnaðarráð-
herra af byggingu Horns og leigu
Kirkjulungna i Skorradal. Ein-
hverjir kynnu að sp.vrja. hvers
vegna ég sé að skipta mér af
þessu máli? Því er til að svara, að
mér fannst, er ég kynntist þessu
máli á liönum vetri. málið svo
forvitniiega og lærdömsríkt um
framferöi pólitísks framámanns
og embættismanns, að ekki mætti
liggja i þagnargildi. Ekki vantar
þó, eins og fram hefur komið. að
Halldöri hafi ekki verið gefin ótal
tækifæri til leiöréltingar mis-
gerða sinna. En i forherðingu
dæmigerös embættis- og vahla-
hroka hefur hann neitað hverri
útgönguleið, sem i boði hefur ver-
ið. Því er nú svo komiö. að ekki
sýnist um annan kost að ræða. en
að leita til dómstóla til að kreista
réttinn úr hendi ráðherrans, og
ber ég engan kviöboga fyrir þeim
dómi, eins ljöst og málið liggur
fyrir.
En til er annar dömstöll, sem
liver st jórnmáiamaöur verður
stöðugt að vera viðbúinn að bera
orð sin og gerðir undir: Döm-
stóll almennings í landinu. I
þessu máli eru ótal smærri og
stærri atriði, sem ekki verða
heimfærö undir lagagreinar og
því ekki skorið úr af dúmstólum.
en sem almennur borgari i lýð-
frjálsu þjóöfélagi ó heimtingu á
að fá að úlkljá eftir eðli málsins
Þvi eru gögnin lögð hér á borðið
til úrskurðar dómstóls hins
aimenna kjösanda. Og þeim úr-
skurði verður ek'ki áfrýjað.
Kcykjavik. IX. júli 1975,
Ólal'ur Ilannihalsson.