Morgunblaðið - 31.08.1975, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGUST 1975
Gífurleg fagnaðarlæti og hátfðahöld voru f Bangladesh, er Mujibur sneri heim aftur til að gerast forseti landsins eftir sigurinn f sjálfstæðisbaráttunni.
„Hversvegna komið mö til að
myrða mig.bið eruð allirsem
synlr mínlr
99

Mujibur
Rahman
haföi misst sjönar á raunveruleikanum
ógnaröid og önghveiti i uppslglingu?
MARGIR stjórnmála-
fréttaritarar telja nú, að
mikii ógnaröld og öng-
þveiti blasi við nýjum
valdhöfum í Bangladesh,
sem myrtu forseta lands-
ins, Sheikh Mujibur
Rahman, og bókstaflega
alla hans fjölskyldu að
morgni 15. ágúst sl.
Fregnir hafa borizt af lið-
söfnuði stuðningsmanna
hins látna forseta og að
þeir hafi þegar myndað
sterka neðanjarðarhreyf-
ingu. Herma fregnirnar,
að félagar þessarar
hreyfingar hafi strengt
þess heit að myrða alla þá
stjórnmálamenn og her-
foringja, sem stóðu að
baki byltingunni. Þá er
einnig ljóst, að klofn-
ingur er risinn upp milli
eldri foringja í her lands-
ins og ungu foringjanna,
sem skipulögðu bylting-
una án þess að ráðgast
við yfirboðara sína.
Hópurinn, sem að bylt-
ingunni stóð, telur aðeins
um 200 menn og um helg-
ina héldu þeir enn kyrru
fyrir í forsetahöllinni
velvopnaóir og með
nokkra skriðdreka á
hallarsvæðinu. Hafa þeir
neitað að hlýðnast skip-
unum yfirboðara sinna
um að yfirgefa höllina og
taka á ný við venjulegum
skyldustörfum.
Lýsingar hafa nú borizt
af hvernig dauða forset-
ans bar að og í frásögn
Peter Hazelhurst frétta-
ritara Lundúnablaðsins
Times segir, að tveimur
dögum fyrir morðárásina
hafi ungur lögfræðingur,
vinur forsetans, varað
hann við yfirvofandi
byltingu. Viðvöruninni
svaraði forsetinn á þessa
leið: „Ég þarf ekki á
neinum ráðleggingum að
halda, ég veit hvað er að
gerast, ég er með njósn-
ara í hverju þorpi, sem
elska mig og enginn á
eftir að svipta mig
embætti, ég mun deyja
sem forseti.“ Þrjátíu og
fjórum klukkustundum
síðar, um fimmleytið á
fimmtudagsmorgni, gekk
forsetinn út úr höll sinni
til móts við flokk her-
manna, sem höfðu rutt
sér leið inn á svæðið og
sagði: „Hversvegna
komið þið til að myrða
mig, þið eruð allir eins og
synir mínir?“ Svörin sem
hann fékk voru fjórar
byssukúlur og hann lézt
samstundis. Tveir synir
hans, sem komu út á
veröndinni, annar
vopnaður, voru einnig
samstundis skotnir til
bana. Hermennirnir
ruddust síðan inn í höll-
ina og myrtu tvær
tengdadætur forsetans,
eiginkonu hans og yngsta
soninn, Russel, sem
skírður var í höfuð
brezka heimspekingsins
Bertrand Russel. Einnig
voru þjónar forsetans
myrtir. Um svipað leyti
ruddist annar flokkur
hermanna inn á heimili
Sheiks Moni, frænda for-
setans, og myrti hann og
fjölskyldu hans svo og
mág hans, Sernabai Rah
flóðavarnarráðherra.
Innan klukkustundar
hafði fjölskylda forset-
ans og nánustu ráðgjafar
hans verið þurrkuð út.
Fyrstu viðbrögðin í
Dacca við fregninni um
lát forsetans var mikil
gleði og fól'k dansaði
meira að segja á götum
úti. Hins vegar dró fljót-
lega úr kæti manna, er
það fréttist, að hermenn-
irnir hefði myrt konur og
börn. Hins vegar hefur
það komið greinilega
fram, að forsetinn hafði
misst mikið fylgi meðal
þjóðarinnar. Spillingin í
kringum hann og hvern-
ig hann hyglaði fjöl-
skyldu sinni og vinum
hafði vakið viðbjóð fjölda
manna. Margir töldu að
hann væri kominn með
mikilmennskubrjálæði á
.háu stigi, að hann hefði
gersamlega misst sjónar
á raunveruleikanum.
Þessi grunsemd fékk byr
undir báða vængi í jan-
úar sl. er forsetinn leysti
upp þing landsins og setti
á stofn eins flokks kerfi,
með sjálfan sig sem
hreinan einræðisherra.
Yfirgangur hans og ætt-
ingja hans hafði vakið
mikinn hefndarhug
meðal ýmissa herfor-
ingja og kveikjan að
morðinu mun hafa verið
atvik, sem gerðist í brúð-
kaupi fyrir ári síðan, er
einn af sonum forsetans
lítilsvirti eiginkonu
Dalim höfuðsmanns, sem
var foringi byltingar-
manna. Reyndi sonur for-
setans að stíga í vænginn
við konuna og er hún
vísaði honum á bug, þreif
hann af henni höfuð-
búnaðinn og reyndi að
fletta hana klæðum.
Dalim réðst þá að honum
og gaf honum kinnhest,
en forsetinn skarst þá í
leikinn, tók málstað
sonar síns og lét fleygja
Dalim á dyr. Þetta er að-
eins eitt dæmi af
mörgum, sem frétta-
menn hafa bent á. Eftir
að forsetinn hafði leyst
upp þingið lét hann allar
ásakanir um spillingu
sem vind um eyru þjóta
og setti venzlamenn sína
í öll valdamestu embætti
og stöður innan stjórnar-
innar og flokksins og ótt-
uðust margir að for-
setinn ætlaði sér að koma
upp fjölskyldueinræði. í
kjölfar þessa byrjuðu
vinsældir forsetans að
þverra meðal miðstéttar
og yfirstéttar fólksins í
borgum landsins og sögu-
sagnir um byltingar-
undirbúning skutu æ
oftar upp kollinum. For-
setinn virtist einnig hafa
misst allan áhuga á að
framkvæma þær umbæt-
ur, sem hann hafði lofað
þjóð sinni er hann tók við
völdum 1971 og hann
varð stöðugt meira
upptekinn af sjálfum sér
og þeirri óskaplegu ást,
sem hann taldi að þjóðin
bæri til sín. Segja ýmsir
stjórnmálafréttaritarar
að forsetinn hafi undir
lokin verið farinn að lfta
á sig sem guð, sem
enginn gæti gagnrýnt og
enginn gæti unnið á. Síð-
ustu orð forsetans renna
stoðum undir þá kenn-
ingu. Þegar hann stóð
frammi fyrir alvopnuð-
um hatursfullum herfor-
ingjum og skildi ekkert í
því hvers vegna þeir
kæmu til að myrða sig,
þeir væru allir sem synir
hans.