Morgunblaðið - 31.08.1975, Síða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1975
Höfuðpaurinn, Dino de Laurentiis.
Listin að skapa
arðbærar myndir
Martin Scorsese, („Mean
Streets", „Alice Doesn't Live
Here Anvmore"), vinnur þessa
Dagur Sjakalans
Allt frá því að Dino de Laurentiis
flúði deyfð og drunga italska kvik-
myndaheimsins, hefur hamingjan
reynzt honum æ hliðhollari. Á þeim
þrem árum sem liðin eru síðan hann
snéri baki við Rómu og gerði New
York að sínum aðalstöðvum, hefur
de Laurentiis framleitt fimm kvik-
myndir þar vestra, „The Valachi
Papers", „The Stone Killer",
„Serpico", „Death Wish", og nú
síðast „IVIandingo". Hafa þær allar
skilað mjög góðum ágóða, og tvær
eru meðal mest sóttu mynda siðari
ára, þe „Serpico" og „Death
Wish". Mér vitanlega hefur engin
þeirra verið sýnd hér enn sem komið
er nema „Death Wish", sem hlaut
furðu lélegar móttökur hjá íslenzk-
um kvikmyndahúsgestum
Velgengni þessara mynda hafa
gert de Laurentiis að einum auð-
ugasta og voldugasta kvikmynda-
framleiðenda veraldar Næstu daga
mun ballið halda áfram, því að þá
verður frumsýnd kvikmyndin
„Three Days of the Condor", sem
engu lakari leikurum en þeim Robert
Redford, Cliff Robertson og Faye
Dunaway i aðalhlutverkum Og
myndin fjallar um efni sem er ofar-
lega á baugi um þessar mundir, þ e
starfsemi C.I.A., og njósnara þeirra.
Næstu árin mun þessi landflótta
framleiðandi ekki aldeilis sitja auð-
um höndum, því að nú þegar eru
fjórtán kvikmyndir i bígerð undir
hans handleiðslu, og er
sameiginlegur kostnaður við gerð
þeirra um 60 millj dollara.
HEIMSFRÆGIR
LEIKSTJÓRAR
Leikstjórar þessara fjórtán mynda
eru ekki af verri endanum, þvi að
meðal þeirra eru engir aðrir en
Bergman, Bogdanovich, Scorsese
og Robert Altman.
Ingmar Bergman er nýbyrjaður á
sínu viðfangsefni, en við það fæst
hann á heimavelli, með Liv Ullmann
og Erland Josephson sér til aðstoð-
ar. í myndinni verður fengizt við
áþekk, félagsleg vandamál og í
„Þættir úr hjónabandi", (ísl sjón-
varpið 1974), sem þessi frábæra
þrenning gerði ógleymanlega
Bogdanovich, („The Last Picture
Show", „Paper Moon"), mun sjá
um kvikmyndagerð nýjustu bókar
Peter Maas, („The Valachi Papers"),
nefnist hún „The King of the
Gypsies".
Altman, sem nú nýtur hvað mest- .
ar virðingar bandariskra leikstjóra,
einkum vegna nýjustu myndar sinn-
ar, „Nashville", hyggst gera næstu
þrjár myndir sinar fyrir de
Laurentiis. Sú fyrsta þeirra er
„Buffalo Bill and the Indians", en
kvikmyndatakan er hafin í Canada.
Paul Newman fer með hlutverk
gömlu hrossakempunnar Þá mun
Altman einnig stjórna kvikmynda-
gerð bókarinnar „Ragtime", eftir
E.L. Doctorow, en hún hefur hlotið
dagana að kvikmynd sem byggð er
á æviferli Jake LaMotta, og fer
Robert DeNiro með aðalhlutverkið
„EFNISÞRÁOURINN ER
STJARNA MYNDARINNAR"
Hver skyldi svo vera ástæðan fyrir
hinum gífurlegu vinsældum mynda
de Laurentiis? Honum farast svo orð
í viðtali við Thomas Meehan, sem
birtist i N Y. TIMES fyrir skömmu:
„Fyrir mér er handritið númer eitt og
efnisþráðurinn stjarna myndarinnar.
Ég lit á sjálfan mig sem skemmti-
iðnaðarmann. Aðalatriðið er að gera
náungann, sem eyðir þrem dölum til
að sjá myndina mina, ánægðan. Ef
þér tekst að gleðja hann, þá ertu
með metaðsóknarmynd i höndun-
um " De Laurentiis velur sjálfur þá
leikstjóra og leikara sem breyta
handritum hans i kvikmyndir. Hann
segist ekki vera i neinum vandræð-
um með að ná í þá beztu vegna
gæða handritanna sem hann býður
„Gerð góðrar myndar er samblönd-
un, likt og er barþjónn blandar góð-
an drykk. Þú verður að ráða góðan
rithöfund, leikstjóra, leikara o.s.frv.
Og þegar ég hef ráðið þá, þá læt ég
alla i friði við gerð myndarinnar. En
ef hún misheppnast, þá er þaðfram-
leiðandinn sem er hundrað prósent
ábyrgur Ég er ábyrgur Af þvi að ég
ákveð endanlegt útlit, klippingu og
byggingu myndarinnar, ég sam-
þykki auglýsingaherferðina. Góður
framleiðandi getur gert allan mun-
inn, -— ef hann kann sitt starf."
De Laurentiis þekkir svo sannar-
lega sitt starf, enda búinn að vinna
við það undanfarin 38 ár, eða síðan
1937. Hann er rétt kominn á strik,
þegar siðari heimsstyrjöldin brýzt út,
og tefur framgang hans. Á árunum
eftir strið framleiðir svo de
Laurentiis margar af beztu myndum
ítölsku ný-raunsæisstefnunnar, þ.á
m. „Bitter Rice" árið 1949 Sama
ár giftist hann stjörnu myndarinnar,
Silvana Mangano, stendur það
hjónaband enn og eiga þau fjögur
börn, táninga og eldri
Vinsælasta myndin sem de
Laurentiis framleiddi á sjötta ára-
tugnum var „La Stranda" Fellinis
Framhald á bls. 16
if + The Day of the
Jackal, brezk/frönsk,
gerð 1973.
Leikstjóri: Fred Zinne-
mann.
Mynd þessi er gerð
eftir samnefndri met-
sölubók, og sú stað-
reynd ein gerii það að
verkum, að áhorfendur
munu líta myndina frá
ólíkum sjónarhornum,
þ.e. þeirra, sem lesið hafa
bókina og þeirra, sem
ekki hafa lesið bókina.
Sjálfur hef ég ekki lesið
bókina og til upplýsingar
fyrir þá, sem eins er far-
ið, fjallar myndin um
sannsögulega morðtil-
raun á De Gaulle Frakk-
landsforseta 25. ágúst
1963. Árið áður höfðu
OAS-samtökin gert til-
raun til að myrða De
Gaulle en mistekizt og
voru flestir forsvars-
menn samtakanna hand-
teknir.
Sökum stöðugs eftirlits
hafa aðrir starfsmenn
samtakanna lítið svigrúm
til aðgerða, en þeim tekst
að ráða leigumorðingja á
laun til að framkvæma
verkið. En franskir ör-
yggisverðir fá nasaþef af
einhverjum aðgerðum og
upp frá því fjallar mynd-
in um kapphlaup þeirra
við að ná leigumorð-
ingjanum áður en
honum tekst að fram-
kvæma verkið og varúð-
arráðstafanir Sjakalans
til að smjúga úr greipum
þeirra. í heild verkar
myndin mjög sannfær-
andi, þótt þeir, sem lesið
hafa bókina, muni eflaust
fjargviðrast út af ein-
hverjum smáatriðum,
sem hefur verið sleppt.
Þess í stað geta hinir not-
ið mjög stílhreinnar
framsetningar Zinne-
mans á efninu, sem
hvergi þarf skýringar
við.
Sem dæmi má nefna
upphafsatriðið, fínstill-
ingu morðingjans á
morðvopninu, er hann
sprengir sundur vatns-
melónu og hvernig
Zinneman varar okkur
við nálægð Sjakalans í
lokaatriðinu. Þar nýtir
hann sér myndamálið út í
yztu æsar á einfaldan
hátt. Það síðasta, sem við
vitum af Sjakalanum fyr-
ir 25. ágúst, er , að hann
er í París. Þar á eftir
fylgja allmörg atriði,er
sýna viðbúnað lögregl-
unnar til að varna honum
aðgangi að torgi því, sem
De Gaulle mun birtast á,
aúk atriða úr hátíðar-
höldunum fyrir þetta
torgatriði. Nú er liðinn
það langur tími frá því
áhorfandinn sá nokkuð
til Sjakalans, að hann fer
að velta því fyrir sér,
hvort hann muni á nokk-
urn hátt geta smogið í
gegnum þennan ófrýni-
lega varnarvegg.
En áður en Zinneman
sýnir okkur, hvernig
hann fer að því, gefur
hann yfirvofandi nær-
veru Sjakalans í skyn
með einni mynd. Er það
mynd af lituðum gler-
gluggum í krikju, þar
sem hluti hátíðarhald-
anna fer fram. Hafði
Zinneman áður sýnt okk-
ur nákvæmlega sömu
myndina, þegar Sjakal-
inn var að kanna um-
hverfi hátíðarhaldanna
nokkrum mánuðum fyrr.
Mr.T
if Trouble Man, banda-
rísk, 1972.
Leikstjóri: Ivan Dixon.
Mynd-heiti eins og
McQ og Mr. T., ásamt
meðfylgjandi byssumynd
í auglýsingum viðkom-
andi kvikmyndahúsa
segja væntanlegum
áhorfanda allt, sem hann
vill vita um myndina. Mr.
Með þessari einu mynd
minnir Zinneman okkur
á Sjakalann, en henni er
síðan fylgt eftir með
myndum af áhyggjufull-
um leynilögreglumönn-
um, sem vita jafnlítið um
ferðir Sjakalans og á-
horfendur.
En þrátt fyrir mjög vel
unna mynd á hún við ým-
is vandamál að stríða,
sem ekki eru leyst, eins
og t.d. tungumál. Myndin
er öll á ensku, þó að
megnið af atburðum ger-
ist í Frakklandi. Eins
vantar algjörlega upplýs-
ingar um það, hvernig
Sjakalinn hugsar sér að
sleppa úr þeim innsta
hring, sem hann er kom-
inn í, að loknu ætlunar-
verki sínu, því að eins og
áður kemur í Ijós í mynd-
inni, er hann atvinnu-
maður, sem skipuleggur
gerðir sínar mjög ná-
kvæmlega og lýsir jafn-
framt yfir í upphafi
myndarinnar, að flóttinn
sé eitt veigamesta atriðið
að loknu slíku verki.
Fred Zinneman er leik-
stjóri, sem gerir mjög fá-
ar en vandaðar myndir,
en meðal þekktari mynda
hans eru High Noon, The
Men, From Here to Eter-
nity og A Man for All
Seasons.
T. er aðeins enn ein
mynd um svarta súper-
manninn og ef nokkuð
er, meiri súpermann en
áður. Robert Hooks er
vel hannaður frá náttúr-
unnar hendi, en það, sem
hann framkvæmir, fer
hins vegar langt fram úr
getu hans og björtustu
vonum áhorfenda. En
þar með er sjálfsagt hvöt-
um þeirra áhorfenda,
sem slægjast eftir slíkum
myndum, líka fullnægt.
SSP.
einstakt lof, og er nú efst á listum
yfir mest seldu bækur vestan hafs í
dag
ó tjaldifiu
Sæbjörn Valdimarsson: „Mr.T.“ (NýjaBÍÓ) ★ „Fat City“ (Stjörnubíó) ★★★★ „McQ“ (Austurbæjarbíó) ★ „Dagur Sjakalans“ (Laugarásbíó) ★ ★ ★ Sigurður Sverrir Pálsson: Dagur Sjakalans (Laugarásbfó) ★ ★ ★ Mr.T. (NýjaBíó) * McQ (Austurbæjarbíó) +
Fjórir frægir. Altman, Scorsese, Bergman og Bogdanovich, þeir vinna nú allir að myndum fyrir de Laurentiis.
SSP.