Morgunblaðið - 02.09.1975, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1975
Heita vatnið fannst síð-
ustu nóttina sem bora átti
Ennþá gerast (hitaveitu-)
œvintýr á Ólafsfirði
Nýja borholan er skammt frá bænum og auðvelt að tengja hana
aðalæðinni inn f bæinn.
VETURINN er langur á Ólafs-
firði, snjðalög mikil og leysir
seint. íbúarnir kunna þvf að
meta þau jarðargæði að fá heitt
vatn úr jörðu til að hita hús sfn.
Hitaveitan á Ólafsfirði er ein
sú elzta á landinu, tók til starfa
á árunum 1943—'44. Hún hcfur
þó lengst af búið við knappt
varmamagn og því verið
boraðar margar holur f ná-
Olgeir Gottliebsson, hitaveitu-
stjóri þeirra Ólafsfirðinga.
grenni kaupstaðarins til aó
freista þess að fá meira af
þessu dýrmæta vatni, sem spar-
ar mönnum stórfé f kyndingar
kostnað, miðað við olfunotkun.
Árið 1962 duttu Ólafsfirðing-
ar í (heita) lukkupottinn, þeg-
ar 600 metra djúp hola gaf tæpa
24 sekúndulítra af 57 gráðu
heitu vatni. En á síðustu ár-
um var vatnsskortur aftur
farinn að gera vart við sig
og var svo komið, að mörg
fyrirtæki í bænum fengu ekki
heitt vatn til að hita upp
húsakynni sín. Brugðið var á
það ráð að tengja gamla holu
við hitaveitukerfið og jókst
vatnsihagnið þannig um hálfan
sjötta Iftra, en þarna var um
heldur kaldara vatn að ræða,
eða um 40 gráður, og því lækk-
aði meðalhitinn niður í um 50
gráður. Þurftu menn að hafa
sérstaklega stóra ofna í húsum
sínum til að ná sæmilegri kynd-
ingu með þessu vatni og dugði
þó ekki alltaf til.
A undanförnum árum hefur
borunum verið haldið áfram á
Ólafsfirði með bor, sem komst
niður á um 600 metra dýpi, en
án umtalsvers árangurs. í fyrra
kom þó í ljós í einni slíkri holu,
að hitinn fór stöðugt vaxandi
eftir því sem holan dýpkaði og
var mestur á botni hennar.
Jarðfræðingurinn, sem stjórn-
aði borununum, Kristján Sæ-
mundsson, lagði þá á það þunga
áherzlu, að fenginn yrði stærri
bor og holan dýpkuð enn meira,
enda þótt jarðfræðingar hefðu
áður talið, að ekkert vatn væri
að fá fyrir neðan 600 metra
dýpi á þessu svæði og öðrum í
nágrenninu á Norðurlandi.
1 vor kom stóri borinn, sem
nær niður á 1200 metra dýpi.
Var þá haldið áfram að dýpka
hoiuna frá í fyrra og hélt hitinn
áfram að vaxa eftir því sem
neðar dró. Var hann orðinn
mestur á um 900 metra dýpi, en
fór þá að lækka aftur og dofn-
uðu þá nokkuð vonir manna um
að heitt vatn fengist að þessu
sinni. En haldið var áfram að
bora og menn töldu ekki saka
að bora eins langt og borinn
næði, eða um 1200 metra. Þegar
komið var á um 1100 metra
dýpi voru menn orðnir næsta
vonlitlir um góðan árangur.
Var farið að ræða um að hætta
borun að kvöldi mánudagsins
21. júlí. En aðfararnótt þess
dags streymdi allt í einu heitt
vatn úr holunni, fyrst nokkrir
sekúndulítrar af um 1109 metra
dýpi og síðan enn meira, er
borinn var kominn á 1128
metra dýpi. Komu þar upp sam-
tals um 25 sekúndulítrar af 63
gráðu heitu vatni. Var þá borað
enn í nokkra daga, en vatns-
magnið jókst ekki meir.
Var þá hafizt handa um að
fóðra efsta hluta borholunnar
til að hindra að grunnvatn
kældi heita vatnið. Hefur hita-
stig vatnsins úr holunni aukizt
um tvær gráður við þetta, en
hins vegar hefur vatnsmagnið
heldur minnkað og var um 18
sekúndulítrar síðast er það var
mælt. Varmavagn hitaveitunn-
ar hefur þó aukizt um tæpan
helming með tilkomu vatnsins
úr nýju holunni, þar sem það er
talsvert heitara en það vatn,
sem áður var notað.
Olgeir Gottliebsson vélstjóri
er hitaveitustjóri þeirra Ólafs-
firðinga. Hann var spurður um
þær breytingar sem þetta
aukna varmamagn hefði í för
með sér:
„Nú verður unnt að gefa hús-
byggjendum vilyrði fyrir heitu
vatni,“ sagði Olgeir. „Það höfð-
um við ekki getað gert á þessu
ári, en fram til þessa árs höfðu
þó öll ibúðarhús getar fengið
heitt vatn. Nú verður einnig
unnt að veita fyrirtækjum
heimild til að nota sér heita
vatnið."
— Verður erfitt að tengja
þessa holu dreifikerfinu?
„Nei, alls ekki. Aðalæðin til
bæjarins liggur hér skammt frá
og þvi þarf aðeins að leggja
vatnsæð hér niður stutta
brekku til að tengja þar i aðal-
æðina.“
— Hve lengi heldur þú að
þetta aukna varmamagn nægi
Ólafsfirðingum?
„Það er erfitt að segja til um,
en þetta nægir að minnsta kosti
í bili.“
—Var ekki erfitt og óvinsælt
starf að stjórna hitaveitunni í
mestu kuldunum á veturna,
þegar skortur var á heitu
vatni?
„Jú, vissulega gat það verið
erfitt, en ég er alveg hissa á
hvað menn umbáru mig í
þessu.“
— En ertu þá ekki orðinn
einn vinsælasti maðurinn á
staðnum núna, þegar nóg er að
heitu vatni?
„að kemur í ljós í vetur,"
sagði Olgeir að lokum — og hló
við.
Myndir og texti: —sh.
Höfnín á Litla-Arskógssandi. Hrfsey í baksýn, en f forgrunni erii rekaviðardrumbar, sem þeir á
Sandinum kljúfa niður f girðingarstaura.
Þar sem lífið er salt-
fiskur og fótbolti...
Spjallað við
Brynjar
Baldvins-
son á Litla-
Árskógssandi
KI.UKKAN er hálfsex á laugar-
deginum, þegar við rennum
niður að höfninni á Litla-
Arskógssandi. Þar er vart
hreyfingu að sjá, heimamcnn
cru Ifklega enn að drekka kaffi,
ræða um fótboltaleikinn fyrr
um daginn og ná úr sér hrollin-
um eftir nær tveggja tfma
stöðu á áhorfendastæðunum.
Lið Reynis á Arskógsströnd
náði þar jafntefli við lið Sel-
fyssinga og heimamenn virtust
f hæsta máta ánægðir með þau
úrslit.
Við bíðum eftir Hríseyjar-
ferjunni, en hún er ekki vænt-
anleg fyrr en að nálgast hálfsjö.
Myndavélin er þá dregin upp
og reynt að festa staðinn á
filmu, eftir að Ijósmyndarinn
hefur dottið á rassinn í olíupoll
á bryggjunni, lætur hann
myndatökuáformin lönd og
leið.
I einu húsanna við höfnina er
maður að færa saltfisk úr pækli
og raða honum í stæðu. Við
tökum hann tali. Brynjar Bald-
vinsson heitir hann og hefur átt
heima á Litla-Árskógssandi allt
sitt líf.
Hann á trilluna Faxaborg EA
54 og rær á sumrin út á fjörð-
inn, einn síns liðs. Aflann vinn-
ur hann sjálfur í salt í fiskhúsi
sínu. Hann segist ýmist hafa
unnið hjá sjálfum sér eða öðr-
um, á sumrin verið með trill-
una, en á vetrum til dæmis
verið á stærri bátum f plássinu
eða jafnvel farið á vertíð fyrir
sunnan.
Okkur borgarbúunum þykir
forvitnilegt, hvers vegna hann
hefur ekki ílenzt í þéttbýlinu
fyrir sunnan. Þar hljóti þó að
vera meira öryggi og betri þjón-
usta á flestum eða öllum svið-
um en í smáþorpi við utanverð-
an Eyjafjörð, eða hvað?
„Það hefur náttúrlega hvarfl-
að að manni að flytja," segir
Brynjar, „en vilja ekki allir
vera þar sem þeir eru fæddir og
uppaldir?“
Litli-Árskógssandur er sára
sjaldan nefndur á nafn í fjöl-
miðlum, en byggðin þar stend-
ur þó á gömlum merg. Þar hef-
ur verið útgerð um langan ald-
ur og menn hafa verkað afla
sinn sjálfir og gera enn. Nú eru
tveir meðalstórir bátar gerðir
út þaðan, Arnþór, sem er 47
lestir, og Sólrún, 27 lestir, og í
tengslum við þá eru reknar
tvær fiskverkunarstöðvar, sem
vinna afla þeirra. Svo eru
nokkrar trillur gerðar út frá
þessum stað. Litlu innar við
vestanverðan Eyjafjörðinn er
annað þorp, Hauganes, og er
atvinnulíf þar nánast alveg eins
og á Litla-Árskógssandi: Utgerð
lítilla og meðalstórra fiskibáta
og fiskverkun. 1 HaUganesi eru
umsvifin þó heldur meiri og
allt stærra i sniðum en á Sand-
inum.
Brynjar er ekki f neinum
vafa um að þorp sem þessi eigi
góðan tilverugrundvöll. „Menn
hafa það bara gott með þessu
móti,“ segir hann. Því til stuðn-
ings má benda á, að í fyrra voru
þrjú íbúðarhús byggð á Litla-
Árskógssandi og voru það
menn af fiskibátunum, sem þau
reistu. Sumt unga fólkið flytur
að visu á brott, þegar það hefur
aldur til, en annað er um kyrrt
og stofnar heimili.
Það helzta sem háir þeim á
Litla-Árskógssandi, að mati
Brynjars, er að höfnin er ekki
nógu góð. Hún veitir ekki nægi-
legt skjól í vondum veðrum.
Brynjar er að stafla saltfiski í
stæðu, þegar við ræðum við
hann. Fyrr í sumar heyrðust í
auglýsingatímum hljóðvarpsins
aðvaranir frá sölusamtökum
saltfiskframleiðenda til fisk-
verkunarstöðvanna að salta
ekki smáfiskinn, þar eð erfið-
lega gengi að selja hann. Við
spyrjum Brynjar, hvort hann sé
ekkert hræddur um að þessi
fiskur sem hann er að hand-
fjatla, seljist ekki:
„Nei,“ segir hann. „Þessi
fiskur selst áreiðanlega. Ég er
ekki sá eini sem er bjartsýnn á
söltun þessa fisks. Þetta er
færafiskur Og það fæst ekki
fínni vara en línu- og færa-
fiskur. Mér er sagt, að það sé
bara smáfiskurinn úr togurun-
um, sem sé vond vara og seljist
ekki.“
En þó að Brynjar sé ekki
svartsýnn á sölumöguleikana,
þá er ljóst, að salan verður ekki
eins mikil og hann hefur vafa-
laust vonazt til. Aflinn hefur
nefnilega ekki verið góöur í
sumar^ „Þetta er það rýrasta
sem ekki þekki,“ segir Brynjar
um sumarið.
En þótt lítið hafi fiskazt, hef-
ur piltunum á Litla-
Árskógssandi, í Hauganesi og í
sveitinni þar fyrir ofan gengið
ágætlega að fiska stigin í knatt-
spyrnukeppninni. Reynir á Ár-
Framhald á bls. 33
Brynjar Baldvinsson.