Morgunblaðið - 02.09.1975, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2 SEPTEMBER 1975
23
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Alfhild Ramböll: Norræna
húsið £ Sumarsýning:
Listasafn ASl % Þórdfs
Tryggvadóttir: Hallveigar-
staðir 0 Steinþór Marinó
Gunnarsson: Kjarvalsstað-
ir
Ágústmánuður er varla liðinn,
en þó virðist sýningartímabilið
hafið af fullum krafti i höfuð-
borginni sem annarsstaðar eftir
fréttum fjölmiðla að dæma. Nú
munu einar 7 sýningar í gangi í
höfuðborginni, sem hafa með
sjónmenntir að gera auk vörusýn-
ingar, en landið virðist vera orðið
gósenland vörusýninga. Allt þetta
bendir til grósku og fróðleiks-
þorsta, en annað mál er, hvort
áhuginn sé ræktaður sem skyldi,
a.m.k. virðist landinn hinn fast-
heldnasti á almenn gildi i Vestur-
Evrópu, en þó án þess að vera í
lifandi snertingu við eldri eða hin
ferskari gildi nútímans. Þegar ég
nefni hér almenn gildi, á óg við
það, sem fær að þroskast án mark-
viss upplýsingastreymis og stuðn-
ings hins opinbera og mennta-
kerfisins, en hér munum við
standa nær öllum þjóðum Evrópu
langt að baki. Áhuginn er hér
meiri og almennari en nokk-
urstaðar í Evrópu, það þori ég að
fullyrða, en vilji einhver innlend-
ur eða útlendur fá réttan þver-
skurð af íslenzkum sjónmenntum,
á hann í engin hús að venda, sem
standa undir nafni. Hann verður
því að treysta á eigin dómgreind
og hafa augun vel opin. I bóka-
búðum má sjá furðumikið af lista-
verkabókum til sýnis, og hefur
svo verið um fjölda ára og það
bendir ótvírætt til þéss, að
markaður sé fyrir slfka tegund
bókmennta, en hvergi liggja
slíkar bækur frammi almenningi
til handargagns að neinu marki
og því siður erlend tímarit um
listir nema í upplýsingaþjónust-
um einstakra sendiráða og þá að
sjálfsögðu nær eingöngu það sem
snertir viðkomandi land.
Aðsókn myndi vissulega aukast
að kaffistofu Kjarvalsstaða, ef
þar lægju jafnan frammi ný og
fersk erlend listtímarit, og það
gæfi staðnum aukið menningar-
legt gildi. Að sjálfsögðu reiknar
maður með slfkri þjónustu í sam-
bandi við Listasafn tslands fram-
tíðarinnar, en safnið mun eiga
dágott safn erlendra listaverka-
bóka. Norræna húsið kemst næst
þvf að rækja þetta hlutverk, en
þar er eingöngu um norrænar
listaverkabækur og tfmarit að
ræða og hvergi nærri allt, sem
gefið er út á Norðurlöndum. Hér
vantar sem sagt stað, þar sem
almenningur getur flett upp í
góðu úrvali erlendra listtímarita
og skoðað bækur í rólegheitum,
gjarnan yfir veitingum.
Eðlilegt er, að slíkar hug-
leiðingar sæki fast á, er maður er
nýkominn heim að utan og saman-
burðaráleitnin er f hámarki, er
viðkomandi flakkar á milli sýn-
ingarsala höfuðborgarinnar. Ég
hrffst af áhuganum, en harma um
leið fáa möguleika til upplýsinga
um heimslistina fyrir þá, er
áhuga hafa, slíkt fæst ei heldur
í sólarlöndum né á vörusýningum.
En nóg um það í bili, og því sný ég
mér að nokkrum sýningum I
höfuðborginni.
I Norræna húsinu (anddyri)
sýnir dönsk listakona um þessar
mundir og fram á sunnudags-
kvöld allmargar litaðar klæðis-
klippur á léreftsgrunni. Hér
er um þroskaða listakonu að
ræða með næmt litaskyn
og gott vald á þeim efnivið,
sem hún notar, en annað
mál er það, hvort ýmsum finnist
efniviðurinn ekki helzti stáss-
legur. Alfhild RamböII nefnist
listakonan og á heima í hinu fagra
umhverfi við Furesöen í nágrenni
Kaupmannahafnar og þangað
sækir hún efniviðinn í myndir
sínar, sem eru byggðar upp á
óhlutlægan, skynrænan hátt.
Henni tekst að mfnum dómi bezt
upp, er hún vinnur úr mörgum
blæbrigðum skyldra grunnlita og
lffgar þá svo upp með ljósbrotum
andstæðulitatónanna. En þótt
handverk frúarinnar sé óað-
finnanlegt, ísaumurinn jafn og
sléttur, þá er mikið spursmál,
hvort önnur tækni hentaði henni
ekki betur, því að litaakkorðin
njóta sfn jafnvel betur á hinum
sléttu eftirprentunum og þá
einkum á „plakati" sýningar-
innar. Maður óskar sér þess
næstum, er maður virðir mynd-
irnar fyrir sér, að frá þeim
streymi meiri sársauki, að fram
komi jarðrænni átök við efni-
viðinn, umbúðalausari slagsmál,
en ekki nostursamleg yfirvegun í
stásslegum umbúðum.
I húsakynnum Listasafns A.S.Í.
á þriðju hæð Alþýðubankahúss-
ins við Laugaveg stendur nú yfir
sumarsýning, sem lýkur nk.
sunnudag. Ég tel rétt að vekja
athygli á þessari sýningu og starf-
semi safnsins, því að þótt það sé
vel í sveit sett f hjarta borgar-
innar, slæðast furðufáir þangað
upp, og er þar óskabarni fjöl-
mennustu launþegasamtaka
þjóðarinnar litill sómi sýndur. En
til hvers að vera að ómaka sig upp
á þriðju hæð, þegar stöðug sýning
á úrvali mynda safnsins er uppi-
hangandi f salarkynnum bankans
á neðstu hæð? lfklega skilur al-
menningur þetta ekki, en þó er
það ómaksins vert og ganga um
hina fáu sali safnsins skaðar
sannarlega engan.
Á H:Ilveigarstöðum, griðastað
kvenna, sýnir um þessar mundir
Þórtífs Tryggvadóttir (Magnús-
sonar heitins teiknara) 31 mynd-
listarverk, sem skiptast sam-
kvæmt upplýsingum sýningar-
skrár f olíumálverk, teikningar og
saumaðar veggmyndir. Ég vil
gera athugasemd við það að marg-
litar pastel- eða krítarmyndir
skuli nefndar teikningar, sem er
jafnfráleitt og er málari nokkur
nefndi sýningu á vatnslitamynd-
um málverkasýningu. Teikning,
eða öllu heldur riss, er alveg sér-
stakt fag innan myndlistarinnar
og skýrt afmarkað. Þórdis er
hæfileikakona, svo sem ég hefi
áður bent á, en það er langtfrá að
henni nýtist til fulls þeir hæfi-
leikar, sem hún hefur fengið í
vöggugjöf. Þeir koma greinilega
fram í myndum líkt og „Fljúga
hvítu fiðrildin", sem er létt og
artistískt máluð, „Frá höfninni í
Reykjavík“ (14), sem minnir á
fyrri myndir Sverris Haralds-
sonar þótt hann sé ekki upphafs-
maður stílsins, og nr. 31, „Teikn-
ing“, sem minnir mjög á Alfreð
Flóka. En í öllum þessum mynd-
um kemur fram tæknikunnátta,
sem fæstar hinna myndanna hafa
til að bera og hægt ætti að vera að
hagnýta til meiri afreka. Hinar
saumuðu veggmyndir eru nostur-
samlegar, en án úrskerandi til-
þrifa.
Að Kjarvalsstöðum sýnir Stein-
þór Marinó Gunnarsson mikinn
fjölda mynda, 88 talsins, sem
skiptast f 50 málverk, 9 reliefmál-
verk og 29 vatnslitamyndir. Stein-
þór mun hafa haldið 10 einkasýn-
ingar á Islandi og í Noregi, en
mun þó tiltölulega lítt þekktur
enda hefur hann yfirleitt sneitt
hjá hinum þekktari sýningarsöl-
um fram að þessu. Hann er
óskólaður eldri bróðir þeirra
Veturliða og Benedikts, sem báðir
eru gild nöfn í íslenzkri myndlist
og má segja, að hið alþekkta dæmi
hafi hér snúizt við, þarsem eldri
bróðirinn er undir greinilegum
áhrifum hinna yngri, sem þó kem-
ur ekki eins ljóst fram á þessari
sýningu og ýmsum fyrri, sem ég
hefi séð. Sýningin er haldin í til-
efni af fimmtugsafmæli Stein-
þórs, en mun þó ekki yfirlitssýn-
ing. Af myndunum á sýningunni
að dæma ætti Steinþór Marinó
ekki að spara við sig litinn lfkt og
í svo mörgum myndanna á sýning-
unni, því að honum virðist henta
betur að mála í efniskenndri
áferð t.d. er reliefmálverk hans,
„I klakaböndum" (51), vafalítið
sterkasta mynd sýningarinnar,
hrein og ákveðin í lit, en hik f
meðferð lita og tilviljunarkennd-
ar slettur eru áberandi einkenni á
þessari sýningu, sem skilur ekki
mikið eftir sig, þar sem húsnæðið
er henni gersamlega ofviða.
Minna húsnæði hefði hentað ólikt
betur.. .
Þórdfs Tryggvadóttir: „Fljúga hvftu fiðrildin."
Frá sýningu Alfhild Ramböll.
Steinþór Marinó Gunnarsson: „I Klakaböndum". (51)