Morgunblaðið - 25.09.1975, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1975
17
að hér væru um eina lóð að ræða, sem erfitt væri að
skipta á milli byggingaraðila.
Við mat á þvf, hver fá skyldi þessa lóð, réð það mjög
miklu f mínum huga, að Byggingarfélagið Armannsfell
h.f. hafði komið fram með hugmynd að skipulagi, sem
að mati þeirra er gerst þekkja, felur í sér verulega
nýjung í íbúðabyggingum hér í borginni. Meirihluti
borgarráðs féllst á þessa niðurstöðu, að eins og málinu
var háttað væri eðlilegast og sanngjarnast, að Bygging-
arfélagið Ármannsfell h.f. fengi þessa úthlutun.
Hvers vegna ekki
auglýsing?
Það hefur verið gagnrýnt sérstaklega við meðferð
þessa máls, að þessi eina lóð skyldi auglýst sérstaklega
til úthlutunar, þannig að þeim sem áhuga hefðu, gæfist
kostur á að sækja um hana.
Því er til að svara, að^ í desember s.l. var auglýst
lóðaúthlutun í Reykjavík, og var auglýsingin svohljóð-
andi:
„Reykjavikurborg mun á næsta ári, 1975, úthluta
lóðum fyrir íbúðarhús, einbýlishús, parhús og fjölbýlis-
hús. Meginhluti væntanlegrar úthlutunar verður í
Seljahverfi.
Umsóknareyðublöð og allar nánari upplýsingar um
lóðir til ráðstöfunar, svo og skipulagsúthlutunarskil-
mála verða veittar á skrifstofu borgarverkfræðings,
Skúlatúni 2, 3. hæð.
Umsóknarfrestur er til og með föstudeginum 27.
desember n.k.
Eldri umscknir þarf að endurnýja.“
Auglýsing þessi var um almenna lóðaúthlutun í
Reykjavfk á þessu ári. Á þessum tíma var ekki séð fyrir
um allar þær lóðir, sem kæmu til úthlutunar á árinu, og
þvi var orðalagi auglýsingarinnar hagað á þennan ueg.
1 kjölfar þessarar auglýsingar fór fram umfangsmikil
lóðaúthlutun fyrir einbýlis- og raðhús. Þeim fjölbýlis-
húsalóðum, sem úthlutað hefur verið á árinu, hefur
einnig verið úthlutað á grundvelli umsókna, sem fyrir
lágu. Þannig hefur m.a. verið úthlutað lóðum i Vesturbæ
þ.e. viðKaplaskjólsvegogHagamel.svoog endurúthlut
un í Seljahverfi. Nefna má einnig sérstaka úthlutun til
Breiðholts h.f. f lok maí s.l., þar sem Breiðholti h.f. var
gefinn kostur á f jölbýlishúsalóð, sem í byrjun ársins var
ekki talið að yrði byggingarhæf á árinu. Engin tillaga
kom fram um að auglýsa þá lóð sérstaklega, en borgar-
ráðsmönnum öllum þótti þó eðlilegt, að Breiðholt h.f.,
sem átti inni lóðarumsókn fengi úthlutað ofangreindri
lóð, m.a. vegna þess, að félagið hafði byggt á næstu lóð
og var vitað, að það hyggðist nota sömu uppdrætti aftur.
Rétt er að taka fram, að Breiðholt h.f. og Ármannsfell
h.f. starfa á mjög svipuðum grundvelli. Bæði hafa
félögin byggt fbúðir til sölu á frjálsum markaði og bæði
hafa félögin stundað allumfangsmikla verktakastarf-
semi. Það er því á engan hátt óvenjulegt, að umrædd lóð
var ekki auglýst sérstaklega. Borgaryfirvöld hafa á
grundvelli auglýsingar, sem birtist um áramótin, upp-
lýsingar um þá byggingaraðila, sem áhuga hafa á lóðum
f Reykjavíkurborg, auk þess sem margir þeirra hafa
fylgt eftir sínum umsóknum með viðtölum við borgar-
stjóra, embættismenn borgarinnar, svo og einstaka
borgarfulltrúa.
Afskipti borgarstjóra
af málinu
Ég hef hér að framan rakið aðdraganda þess, að lóðin
var skipulögð, svo og aðdraganda úthlutunar sjálfrar,
og svarað gagnrýnisatriðum, sem fram hafa komið á
opinberum vettvangi um það efni. Mér þykir rétt, að
Skipulagshug-
myndin veru-
leg nýjung f
íbúöabygging-
um í borginni
það komi fram, að ég hafði sem borgarstjóri engin áhrif
á gerð skipulagsins sjálfs og f viðtölum við forráðamenn
Ármannsfells h.f. komu ekki fram nein vilyrði af minni
hálfu um lóðina, heldur tók ég skýrt fram, að skipulagið
yrði skoðað, án tillits til þess hverjir fengju endanlega
úthlutun. Skipulagsnefnd afgreiddi skipulagið á fagleg-
um grundvelli og fulltrúar allra stjórnmálaflokka voru
sammála um ágæti þess, bæði f skipulagsnefnd og í
borgarráði.
Skipulagið hafði hins vegar verið samþykkt og að því
kom að úthluta lóðinni. Var það skoðun mfn, að Bygg-
ingarfélagið Ármannsfell h.f. ætti að fá að njóta þess
frumkvæðis, sem það hafði sýnt með því að koma fram
með tillögu sem fæli í sér nýjung í byggingarstarfi í
borginni.
Uthlutun lóða fer í stórum atriðum á þann veg fram,
að tveir embættismenn, sem skipa svo kallaða lóða-
nefnd, fara yfir allar umsóknir um lóðir og undirbúa
tillögur og upplýsingar fyrir borgarráð.
Borgarstjóri er æðsti embættismaður borgarinnar og
því hafa aðrir borgarstarfsmenn náið samráð við hann
um allar meiri háttar tillögur eða ákvarðanir ekki sízt
þær, sem lfklegt er að geti ofðið að pólitfsku ágreinings-
efni í borgarstjórn. Með sama hætti er það jafn eðlilegt,
að borgarstjóri komi hugmyndum sfnum eða tillögum
um afgreiðslu mála til viðkomandi embættismanna. Er
raunar erfitt að hugsa sér stjórnsýslu, án þess að slíkt
samband myndist milli yfirmanna og annarra, sem
vinna í þjónustu sömu stofnunar.
Þegar meirihluti borgarráðs hafði fallizt á þá skoðun,
að eðlilegt væri, að Byggingarfélagið Ármannsfell h.f.
fengi þessa úthlutun, óskaði ég eftir því við skrifstofu-
stjóra borgarverkfræðings, að hann gengi frá tillögu til
borgarráðs um það efni. Ég var ekki viðstaddur borgar-
ráðsfund, þegar tillagan var upphaflega lögð fram.
Henni var frestað í viku og afgreidd sfðan á næsta
fundi. Þá var ég heldur ekki viðstaddur vegna dvalar
erlendjs. Engu að sfður ber ég fulla ábyrgð á þessari
úthlutun. Ákvörðunin er tekin á fullkomlega málefna-
legum grundvelli og engin annarleg sjónarmið lágu að
baki. Ég gerði mér að sjálfsögðu grein fyrir, að hér var
um umdeilanlega ákvörðun að ræða. Þannig er það
ávallt um lóðaúthlutanir, þegar margir eru um boðið, að
sitt sýnist hverjum, en ég tel, að í þessu efni hafi sú
ákvörðun verið tekin, sem var sanngjörnust og réttlát-
ust eins og á stóð.
Pessi mynd er tekin á byggingarsvæði við Krummahðla 8 en þelrri lóð var úthlutað án sérstakrar auglýsingar til
Breiðhoits hf. m.a. fyrir eindregna hvatningu frá borgarfulltrúa Alþýðuflokksins, sem mælti með úthlutun lóðar-
innar án sérstakrar auglýsingar.
Um verktakaviðskipti
Æ
Armannsfells hf. við
borgarsjóð
Á árunum 1966 til 1972 tók Armannsfell h.f. að sér að
reisa 5 byggingar fyrir borgarsjóð, þ.e. Langholtsskóla,
3. byggingarstig, Gagnfræðaskóla verknáms, 3. áfanga,
Breiðholtsskóla, Hjúkrunarheimilið við Grensásveg og
Fellaskóla. Samningar um allar þessar byggingar voru
byggðir á útboðum, og var Ármannsfell h.f. lægstbjóð-
andi f öllum tilvikum, og í heild voru tilboð Ármanns-
fells h.f. verulega undir kostnaðaráætlunum, eða sam-
tals um kr. 29,6 millj. miðað við verðlag á hverjum tfma.
Fært til núgildandi verðlags væri þessi mismunur veru-
lega meiri, en tilboð félagsins voru í heild tæplega 90%
af áætluðu kostnaðarverði bygginganna.
Sérstök gagnrýni hefur komið fram í dagblöðum að
undanförnu á framkvæmd verksamnings við Ármanns-
fell h.f. um byggingu Fellaskóla, og þykir því rétt að
gera nánari grein fyrir henni.
Samningur við Ármannsfell h.f. um byggingu Fella-
skóla var gerður 17.2. 1972. Tilboðsverð var kr. 123.059
þús., en kostnaðarverð var áætlað kr. 136.880 þús.
Annað tilboð barst í verkið, og var það að upphæð kr.
202.224 þús. 1 þessum fyrsta verksamningi var lögð
megináherzla á að fá til notkunar 8 kennslustofur fyrir
1. okt. 1972. Við þetta var staðið og bættust 4 kennslu-
stofur við þennan áfanga þ. 10. okt.
Aætlun þessi var byggð á því, sem þá var sannast
vitað um þörf fyrir skólahúsnæði i hverfinu. Sfðan átti
að skiia fþróttahúsi fullbúnu fyrir áramót 1973 — ’74 og
því sem eftir var af barnaálmu fyrir 1. sept. 1973.
Byggingu barnaálmunnar lauk samkv. áætlun.
I októbermánuði 1972 var ljóst, að fólk flyttist mun
hraðar í hverfið, en ráð hafði verið gert fyrir, og myndi
því verða skortur á kennslurými skólaárið ’73 — ’74
væri verksamningurinn framkvæmdur óbreyttur. Þ. 16.
nóv. 1972 var gerður viðbótarverksamningur við
Armannsfell, en í honum er lögð áherzla á að fá f
notkun 2. hæð unglingaálmu 1. okt. 1973, eða ári fyrr en
upphaflegur samningur gerði ráð fyrir. Jafnframt var
þá umsamið, að íþróttahúsið yrði tilbúið 1. sept. 1974,
sem var frestun um 8 mánuði.
A raiðju ári 1973 var orðið ljóst, að verktakinn væri
orðinn á eftir áætlun og myndi ekki geta staðið við það
að skila 2. hæð ynglingaálmu á áður tilgreindum tfma.
Verktakinn gaf þær skýringar, að veðrátta veturinn
1972 — 1973 svo og vinnuaflsskortur hefði valdið verk-
töfum. Skv. ákvæðum verksamnings verður ekki vé-
fengt, að verktaki átti rétt á framlengingu skilafrests
vegna veðráttunnar, en ekki vegna vinnuaflsskorts.
Eina úrræðið til að koma í veg fyrir verulega röskun á
skólahaldi í Fellahverfi haustið 1973 var að ráðast í
innréttingu á kjallara unglingaálmu. Skv. verksamningi
átti verktakinn að skila þessu húsnæði óinnréttuðu.
Á grundvelli einingarverða tilboðs hans var samið
sérstaklega um þetta verk og nam sú upphæð kr. 9.998
þús., miðað við verðlag 16.8. 1973. Verki þessu skilaði
verktakinn um 1. okt. 1973.
Þá var jafnframt ákveðið, að 2. hæð unglingaálmu
skyldi skila fullbúinni 1. sept. 1974, svo sem upphaflega
hafði verið um samið. Jafnframt skilaði verktaki 1. hæð
álmunnar 1. sept. 1974 í stað 1. sept. 1975 svo sem staðið
hafði f upphaflegum verksamningi.
Hins vegar tafðist afhending íþróttahúss fram til
ágústmánaðar 1975.
Eins og nú hefur verið rakið hefur borgarráð fjallað
um tvær breytingar á verksamningi við Ármannsfell
h.f. um byggingu Fellaskóla.
Fyrri breytingin var gerð vegna brýnna þarfa borgar-
innar, og var hún ásamt greiðslu til verktakans, sem af
henni leiddi, samþykkt samhljóða og án athugasemda í
borgarráði 31. okt. 1972. Síðari breytingin verður vegna
verktafa, sem að hluta verða að skrifast á reikning
verktaka, en rétt er að undirstrika, að verkið, sem þá
var um samið (innrétting kjallara), var ekki i upphaf-
legum verksamningi, og greiðslur fyrir það voru
ákveðnar á grundvelli tilboðsverðs verktakans, sem var
lægra en áætlað kostnaðarverð.
Ljóst er, að kjallara unglingaálmunnar verður að nýta
um ófyrirsjáanlega framtfð fyrir almenna kennslu.
Stafar það af barnafjölda í Fellahverfi, sem er eins og f
öðrum nýjum hverfum borgarinnar langt umfram þá
staðla, sem skólahúsnæði er byggt eftir. Innréttingin
hefði þvf reynzt nauðsynleg síðar, þótt ekki hefði komið
til tafa við verkframkvæmdir.
Lokauppgjör við verktakann stendur nú yfir og er
skv. venju f höndum byggingardeildar borgarverkfræð-
ings og borgarendurskoðunar.
Framlag í húsbygging-
arsjóð Sjálfstæðis-
flokksins
Því hefur verið haldið fram og það gagnrýnt harka-
lega, að náið samband sé á milli þessarar lóðaúthlutu.n-
ar og meints framlags Byggingarfélagsins Ármannsfells
h.f. til húsbyggingarsjóðs Sjálfstæðisflokksins. Að þvi
er sjálfan mig snertir vil ég taka það fram, að i störfum
mínum sem borgarstjóri hef ég aldrei tekið tillit til
þess, hvaða stjórnmálaflokki þeir tilheyra, sem til min
leita. Borgarstjóri er starfsmaður allra borgarbúa, og
allir borgarbúar eiga að geta treyst þvi, að borgarstjóri
taki á málum þeirra, án tillits til stjórnmálaskoðana. Ég
vil og taka fram, að ég á ekki sæti í neinum þeim
stofnunum innan Sjálfstæðisflokksins, sem annast um
fjármál hans, þ.e. hvorki í fjármálaráði né í hús-
byggingarnefnd Sjálfstæðisflokksins. Ég fylgist þvi
ekki með þvi og læt mig ekki varða, hverjir greiða
Framhald á bls. 21