Morgunblaðið - 18.10.1975, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. OKTOBER 1975
17
félk í
fréttum
Tfzkusýning
kvenstúdenta
ásunnudag
+ Fastur liður f skemmtanalffi
Reykjavíkur er hin árlega
kaffisala og tf/kusýning Kven-
stúdentafélags tslands. Ágóð-
inn rennur í stvrktarsjóð
félagsins. Að þessu sinni fer
skemmtunin fram í súlnasal
Hótel Sögu sunnudaginn 19.
okt. kl. 15.00. Verða á
boðstólum gómsætar kökur og
brauð, bakað af félagskonum.
Stúlkurnar sem sýna eru
einnig úr hópi félagskvenna.
Fatnaður, sem sýndur verður,
er frá Bernharð Laxdal, Kjör-
garði, og tfzkuverzlununum
Parinu og Sonju, Suðurveri.
Kvnnir á sýningunni verður
Ragna Ragnars.
BOBB & BO
3£V-9~?Í>
l^3?<orMOAJO ■■■
— BSRB
Framhald af bls. 24
Augljóst sé þvi að ríkisvaldið
áformi ekki að bæta úr réttleysi
samtakanna i «amningamálum og
leitist við í skjóli þess að viðhalda
því misrétti f launamálum, sem
þegar sé orðið milli opinberra
starfsmanna og annarra.
Þá segir: „I skoðanakönnun á
fjölsóttum fundum á . vegum
BSRB um land allt kom fram ótví-
rætt sá vilji að leggja kjaramál
opinberra starfsmanna ekki fyrir
Kjaradóm, sem margoft hefur
brugðist því hlutverki sínu að
vera hlutlaust úrskurðaraðili i
kjaradeilum. BSRB vill áfram
leitast við að ná samningum við
ríkisstjórnina um kjaramál og af-
greiðslu verkfallsréttarmálsins.
Bandalagið hefur margoft áður
sýnt og sannað, að það er reiðubú-
ið til að gera ábyrga kjarasamn-
inga. Má I því sambandi minna á
samninga BSRB í desember 1973,
sem mörkuðu þá stefnu í kjara-
málum, sem siðar var illu heilli
hvikað frá af öðrum.
— Sölur erlendis
Framhald af bls. 24
til olíukaupa, því að togari eyðir
ekki undir 2000 lítrum af olíu á
sólarhring og einir 6 dagar skrif-
ast sem hreint veiðitap.
Að sögn Ágústs, kæmi dæmið
enn verr út, ef þessi sala hefði
verið í Þýzkalandi eða Belgíu, en
þar eru tollar hærri en í Bret-
landi, en tollar munu hækka á
næstunni til jafns við það, sem er
í Belgíu og Þýzkalandi.
— Lánasjóður
Framhald af bls. 24
— áætlaður 555 þúsund krónur
hér innanlands og fær náms-
maður þvi aðeins greiddan fram-
færslukostnað 5 mánaða í stað 7
undanfarin ár. Þegar frá hafa
verið dregnar sumartekjur náms-
manna, hefur þetta veruleg áhrif
á haustlánin og sagði Sigurjón að
þeir námsmenn, sem gert hefðu
ráð fyrir 70—100 þúsund króna
haustláni, fengju aðeins 20 til 40
þúsund krónur. Sá námsmaður,
sem gat vænzt 200 þúsund króna
láns i haust fær 70—80 þúsund
króna lægri upphæð.
Námslán til manna eru ákaf-
lega misjöfn, eftir þvi i hvaða
löndum viðkomandi stundar nám
og ekki er unnt að tala um neitt
hámarkslán í þessu sambandi. Öll
starfsemi sjóðsins miðar að því að
meta þá fjárþörf, sem fyrir er, og
fylla upp í hana. Lánsfjárhæðin
fer t.d. eftir þvi, hver hjúskapar-
stétt viðkomandi er, hversu mörg
börn hann hefur á framfæri sínu
o.s.frv. Eignir manna hér á landi
hafa engin áhrif á námslán, nema
um sé að ræða einhvern arð af
eignum, svo sem húsaleigutekjur
og annað. Þá er tekið tillit til
arðsins sem hverra annarra
tekna. Námsmaður, sem fær lán
hjá LÍN, greiðir enga vexti af
lánunum á meðan hann stundar
nám. Þegar námi lýkur eru lán
hvers árs lögð saman og upphæð-
in byrjar að bera vexti, 5% á ári.
Afborganir eru þó engar fyrr en 5
ár eru liðin frá því er námi lauk
og eru þá vextir afborgunarlausa
tímabilsins lagðir við höfuðstól
lánsins. Skuldi námsmaður 500
þúsund krónur við námslok,
skuldar hann 525 þúsund krónur,
er afborganir hefjast og þessa
upphæð greiðir hann með jöfnum
árlegum afborgunum næstu 15
árin með 5% vöxtum eins og fyrr
greinir. Sigurjón Valdimarsson
sagðist ekki hafa neina útreikn-
inga um verðmæti þess fjár, sem
lánað væri og þess fjár sem
skilaði sér til baka í afborgunum,
en samkvæmt upplýsingum, sem
Mbl. hefur fengið er talið líklegt
að hin endurgreidda fjárhæð sé
aðeins um 7% af hinum lánuðu
upphæðum, vegna þeirrar óða-
verðbólgu, sem geisað hefur
undanfarin ár.
Öll starfsemi Lánasjóðs
fslenzkra námsmanna miðar að
því að meta þá lánsfjárþörf sem
fyrir hendi er hjá námsmanni og
síðan reynir sjóðurinn að upp-
fylla hana. Til þess að gefa mönn-
um hugmynd um lán til einstakl-
ings, tók Sigurjón dæmi um náms-
mann i Svíþjóð, þar sem fram-
færslukostnaður er áætlaður 652
þúsund krónur. Þessi maður
hefur gefið upp sumartekjur að
upphæð 162 þúsund krónur og til
þess að afla sér teknanna hafði
hann 2ja mánaða atvinnuleyfi.
Vinnutekjurnar reiknast síðan á
sérstakan hátt. Fyrir þessa tvo
mánuði á maðurinn að hafa
einhverjar lágmarkstekjur og
þótt hann hefði engar tekjur
gefið upp, yrðu honum áætlaðar
50 þúsund krónur á mánuði, en
þar sem hann fær hálfan mánuð
til þess að jafna sig eftir námsár,
eru.lágmarkstekjurnar í þessa tvo
mánuði 75 þúsund krónur. Helm-
ingur þessara tekna er síðan dreg-
inn frá uppgefnum tekjum og
kemur þá upp talan 118.500 krón-
ur, sem dragast frá framfærslu-
kostnaðinum og er þá fundin svo-
kölluð umframfjárþörf mannsins,
sem i tilfelli námsmannsins frá
Sviþjóð er 533.500 krónur.
Ef maðurinn er á fyrsta náms-
ári, fær hann 80% af umframfjár-
þörfinni í námslán (samkvæmt
ofangreindu dæmi 425.000 krón-
ur), ef hann er á 2. til 5 námsári
fær hann 85% af umframfjárþörf
i lán (452.500) ef hann er á 6.
námsári fær hann 90% af
umframfjárþörf (480.000) og ef
hann er á 7. námsári fær hann
100% af umframfjárþörf eða
533.500 krónur. Lánin eru látin
hlaupa á 2.500 krónum.
Ef viðkomandi námsmaður
hefur áður fengið lán og gefið
upp tekjur, verður hann við
næstu úthlutun að skila skatt-
stofuvottorði um tekjur ársins á
undan. Hafi hann samkvæmt
skattavottorði gefið of litlar tekj-
ur upp, dregst það frá láninu, en
hafi hann gefið upp of miklar
tekjur leiðréttist það ekki. Leitað
er eftir skattvottorðum bæði
heima og erlendis. Er námsmaður
með þessu gjörður algjörlega
ábyrgur fyrir réttum upplýs-
ingum. Ef um grófleg brot er að
ræða og námsmaður hefur skotið
undan miklum tekjum, er beitt
refsiaðgerðum.
Ef borinn er saman við náms-
manninn i Sviþjóð námsmaður
sem stundar nám hér innanlands
og gert ráð fyrir að hann hafi haft
sömu tekjur í 2 mánuði og sá í
Svíþjóð, dragast 118.500 krónur
frá 555.000 krónum, sem er fram-
færslukostnaður á Islandi. Náms-
maður á fyrsta námsári hér
heima fengi þá í lán 350 þús. kr.,
á 2. til 5. námsári fengi hann 370
þúsund krónur í lán, á 6. námsári
fengi námsmaðurinn 392.500
krónur og á 7. námsári 436.500
krónur. sem er öll umframfjár-
þörf hans. Framfærslukostnaði
hér innanlands er þó skipt í
tvennt. Annars vegar er 555 þús-
und króna framfærslukostnaður
fyrir þá, sem ekki búa hjá for-
eldrum og 423 þúsund króna
framfærslukostnaður fyrir þá
sem búa í foreldrahúsum. Dæmið
um námsmann í foreldrahúsum
er þá reiknað út frá framfærslu-
kostnaðinum 423 þúsund krónur
á sama hátt og hér hefur verið
lýst.
Sjóðurinn tekur ekki sérstakt
tillit til maka námsmanns, nema
viðkomandi eigi tvö börn eða
fleiri. Tekið er hins vegar tillit til
framfærslu barna og hækkar
framfærslukostnaðurinn við
fyi;sta barn um 25% og yrði því
fyrir mann, sem stundar nám inn-
anlands 694 þúsund krónur. Við
annað barn hækkar framfærslu-
kostnaður um 37.5%, við hið
þriðja um 50% en séu börnin
fleiri hækkar prósentan, sem
framfærslukostnaðurinn er um-
fram framfærslukostnað ein-
staklings um 16,7% fyrir hvert
barn.
Hafi maki namsmanns veru-
legar tekjur, eru tekjurnar dregn-
ar frá láni námsmannsins. Hafi
t.d. maki námsmanns, sem stund-
ar nám hér innanlands einnar
milljónar króna árstekjur, er
framfærslukostnaðurinn 555 þús-
und krónur fyrst dreginn frá tekj-
unum og af afganginum, 445 þús-
und krónur, eru 35% þeirrar upp-
hæðar, 155.700 krónur dregnar
frá umframfjárþörf mannsins.
Því hafa tekjur maka mikil áhrif
á lánin. Þá ber þess að geta, að
eigi námsmaður meðlagsskylt
barn fær hann reiknáðan aukinn
framfærslukostnað sem nemur
meðlagsgreiðslum fyrir starfsár
sjóðsins, sem er frá 1. júní til 31.
maí.
Til þess að fá lán úr sjóðnum
gilda engin aldurstakmörk og er
hugmyndalegur möguleiki á að
maður á sjötugs- eða áttræðisaldri
geti fengið lán úr sjóðnum, stundi
hann nám og séu tekjur hans
undir ákveðnu marki. Samkvæmt
upplýsingum Sigurjóns Valdi-
marssonar mun eigi hafa reynt á
það, að verulega roskinn eða
aldraður maður hafi sótt um lán
hjá sjóðnum. Hins vegar sagði
Sigurjón að í Svíþjóð væru
aldursmörk á lánasjóði náms-
manna, en rosknu fólki væri þó
gefinn kostur á skammtíma-
lánum, ef það stundar nám.
Þeir innlendu skólar, sem eiga
aðild að Lánasjóði íslenzkra
námsmanna og nemendur er geta
fengið lán úr sjóðnum, eru þessir:
Háskóli Islands, Kennaraháskóli
Islands, Tækniskóli Islands, Vél-
skóli íslands, Stýrimannaskólinn
og nemendur framhaldsdeildar
Búnaðarskólans á Hvanneyri.
— Minning
Júlíus
Framhald af bls. 22
sem timinn einn er fær um að
græða. Júlíus Gunnar Svein-
björnsson heitir hann, sonur
hjónanna Vilborgar Valgeirsd. og
Sveinbjörns Júliussonar á Höfn í
Hornafirði. Þessi myndar hjón
hafa lagt þjóð sinni til 9 mann-
vænleg börn, sem öll hafa gengið
beint inn í lffæðar þjóðarinnar
um leið og þau hafa vaxið úr
grasi, og eru nú aðeins tvö
ófermd.
Þannig eru aðstæður þegar
elsta syninum er fylgt til grafar.
Amma og afi sem einnig dvelja
hér á Höfn verða að þola þá
þungu raun að kveðja sonarson-
inn og nafnann, sem hafði verið
lýsandi stjarna á þeirra himni í 22
hamingjurik ár.
Að öllu þessu fólki steðjar nú
þungur harmur, og raunar miklu
fleirum, því allir sem kynntust
Júlla hljóta að bera tr»ga í brjósti
nú við fráhvarf hans. Þyngstur
verður þó treginn hjá ekkjunni
ungu, sem nú verður að sjá af
ástvini sínum, er hún hafði bund-
ist lifstíðarböndum, þeirra fram-
táðarvonir brostnar, en sælar
endurminningar lifa, og þau
höfðu reist sér þann minnisvarða,
sem minnir framtíðina á dugnað
þeirra, smekkvfsi og framtaks-
semi, en minnisvarðinn er íbúðar-
hús, sem þau áttu i smiðum á
einum fegursta stað hér á Höfn.
En henni er mikil huggun í
hans stóra systkinahóp, og svo er
alltaf athvarf hjá tengdaforeldr-
um, sem ætíð hafa opnað hús sitt
og hjarta fyrir henni einsog öðr-
um tengdabörnum sinum. Júlíus
var glæsimenni í sjón og raun,
hann var góður vinur vina sinna,
og hugleikinn þeim er kynntust
honum, hann var glaðsinna og gat
alltaf lífgað upp á þann hóp, sem
hann var í hverju sinni, hann var
harðduglegur og horfðist i augu
við framtíðina með bjartsýni og
karlmennsku dug ungmennis.
Þegar slíkir atburðir gerast, er
einsog slokkni ljós, við stundum á
svipstundu í myrkri, og vitum
ekki okkar rjúkandi ráð, við get-
um ekkert, ekki einu sinni fært
huggunar orð til þeirra sem
þyngstan harminn bera. En þegar
neyðin er stærst þá er hjálpin
næst.
Sennilega þau mestu huggunar
orð, sem sögð hafa verið á þessum
dimmu dögum, sagði yngsti bróðir
hans aðeins 6 ára, þegar hann
hafði séð bróðir sinn á likbörum.
Hann sagði: „Mamma við þurfum
ekki að gráta nú er hann litill
fallegur engill hjá Guði.“ Hver
skyldi hafa látið þessi orð koma i
hug 6 ára gamals barns, skyldi
það hafa verið sá sem sagði.
„Leyfið börnunum að koma til
min en bannið þeim það ekki.“?
Við skiljum það ekki fremur en
við skiljum hver er tilgangur með
þvi að ungum manni er svo snögg-
lega kippt burt. Við sendum for-
eldrum, systkinum, afa og ömmu
og hugljúfri yndislegri eiginkonu
hjartans samúðarkveðjur, og biðj-
um þau á þyngstu stundum, að
minnast orða litla bróðurins.
Vinir og vandamenn.
— Minning
Magnús
Framhald af bls. 22
Á þessum árum voru oft vand-
kvæði i að koma fólki, sem hafði
slasast i umferðinni, til læknis-
meðferðar án tafar. Til þess ac
ráða bót á þessu annaðist hann
sjálfur sjúkraflutninga fyrir
slasað fólk á aðalleiðum sunnan-
Iands um mestu umferðarhelgar á
sumrin. Sinnti hann þessari
þjónustu um árabil og reyndist
hún oft kærkomin hjálp. Eitt
veigamikið stefnumál F.I.B. í
framkvæmdastjórnartið Magn-
úsar, var að vinna að þvi að tek-
in yrði upp hægri umferð hér
á landi. Þetta sjálfsagða fram-
faraspor í umferðarmálum hafði
áður verið reynt að stiga
og raunar löngu áður verið
samin Iög um hægri umferð
en skiptar skoðanir voru um
málið og lögin dagaði uppi. Þeg-
ar breytingin i hægri umferð
var aftur tekin tilalvarlegrar
umræðu 1965 og endanlegra
framkvæmda 1968 þá var ötull
og óþreytandi stuðningur fram-
kvæmdastjóra F.I.B. fyrir mál-
stað þessum ómetanlegur, enda
vann hann ótrauður að þvi
að afla þessu mikilsverða
stefnumáli F.I.B. fylgis með sér-
stöku persónulegu sambandi, sem
hann hafði beint eða óbeint við
nær alla félaga F.I.B., sem þá
voru þriðji hluti allra bifreiða-
eigenda í landinu. Hann er þvi
einn meðal þeirra mörgu sem
þakkir eiga skilið fyrir að þetta
mál komst heilt i höfn á réttum
tima. Á þeim áratug sem Magnús
Valdimarsson var framkvæmda-
stjóri F.Í.B. fimmfaldaðist félaga-
tala og komst hæst í nær fjórtán
þúsund og var F.I.B. þá hlutfalls-
lega fjölmennasta bifreiða-
eigendafélag i Evrópu. Áð sjálf-
sögðu stuðluðu margir aðilar og
mörg atriði að þessum sérstæða
árangri en þáttiu framkvæmda-
stjórans verður ætíð talinn
ótvíræður og mun lengi i minnum
hafður sérstaklega af F.I.B. sem
nú flytur sinum fyrsta fram-
kvæmdastjóra hinstu kveðjur, og
vottar samúð aðstandendum hans
öllum.
Félag íslenzkra bifreiðaeigenda.