Morgunblaðið - 12.12.1975, Side 24

Morgunblaðið - 12.12.1975, Side 24
24 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 1975 inn til hans f Sparisjóðinn, því að Steinn var að auki sparisjóðs- stjóri um langt árabil, og spurðu, hvort hann ætti krekju? Og Steinn gaf ungu drengjunum öngla, og þeir gengu stoltir niður á Brjót, fáir höfðu gefið þeim dýrmætari gjafir, og síðan var rennt fyrir ufsann og þyrskling- inn. Ég man vel, hve Steini þótti gaman að þessu, honum fannst eins og hann hefði kennt þessum frægu verðandi aflaklóm Bolungavfkur í sjómannastétt fyrstu handtökin. Hann byrjaði snemma á þessum sið, að gefa strákunum öngla, og hélt þeim sið allt fram til þess tíma, að hann flutti burt að vestan á s.l. ári. Ég er lfka viss um, að margur strák- urinn vestra saknar vinar í stað, þegar Steinn er ekki lengur nærri með krekjurnar. Svo sem að lfkum lætur um menntaðan jarðfræðing og kristallafræðing eins og Steinn var, átti náttúran í kringum hann hug hans allan. Alls staðar sá hann eitthvað merkilegt og for- vitnilegt, tíndi upp fáséð grös og steina, og steinasafn hans, sem hann sfðar gaf skólanum f Bolungavík, ber natni hans og umhyggju fyrir náttúrunni gott vitni. Ég nefndi orðið natni, og það átti sannarlega betur við Stein en flesta aðra. Hann skrifaði fagra rithönd, nánast koparstungu, og allir merkimiðar í steinasafni hans eru skrifaðir með þeirri fögru og styrku hönd, allar hans skólabækur, og ekki má gleyma færslubókum spari- sjóðsins, allt var skráð reglulega og af ótrúlegri natni. Steinn hafði gott auga fyrir fegurð náttúrunnar. Sæi hann fagurt skýjafar á himni, eða sér- kennilega sólskinsbirtu á fjöllum, eða skugga, þegar degi tók að halla, átti hann til að hnippa í þann, sem með honum var í það og það sinnið og segja: „Stanzaðu, maður, og horfðu á þessa fegurð. Þetta sést máski ekki nema einu sinni á öld.“ Honum var dýrmæt hver fegurðarstund, og lífið gaf honum líka margar slíkar, og þær urðu til að gleðja hann, þegar á stundum kom fyrir, að Iffið sýndist ætla að leika hann grátt, þær fögru stundir hleyptu í hann nýjum þrótti, nýju þori og karlmennsku, svo að hann gekk frá hverri hildi beinni í baki en flestir aðrir. Beinni í baki, eru orð að sönnu, því að Steinn var sannarlega ýtur- vaxinn og beinn, þar sem hann gekk um götur Bolungavíkur, oft- ast berhöfðaður, aðeins á jakkan- um, stoltur á svip, og mátti vera það. Þannig veit ég að margur minnist hans þar vestra. En þótt yfir honum væri heimsborgara- bragur f fasi, vissi ég þó engan sem var honum jafn í hjartans lítillæti og einlægni, og þannig kom hann fram við háan og lágan, hvar í stétt sem menn stóðu. Allir vissu, að hann Steinn var elsku- legur maður. Hann átti trúnað nær allra manna þar vestra, einkanlega í sambandi við störf sín í spari- sjóðnum og skattanefndinni, en í þeirri nefnd unnum við saman um 10 ára skeið, og er mér sæmd af þeirri samvinnu. Samvistir við Stein voru mér sjaldgæf unun. Umræðuefni skorti okkur aldrei, líklega fyrst og fremst vegna þess, hve við vorum báðir elskir að náttúru- fræðum, og vissum fátt skemmti- legra en tala um þau efni, og þá ekki sfður um mannlffið, ættirn- ar, skaphafnir manna, lfklega þótti okkur gaman að spjalla saman um alla skapaða hluti, nema þá máski að tala illa um náungann, þvf að slíkt umtal var ekki á dagskránni. Steinn var umtalsfrómur maður með af- brigðum, reyndi heldur að sjá gott hjá hverjum manni, gera úr bjálkanum flís, reyna að breiða yfir brestina, gera gott úr öllu. Af hverri okkar samverustund fór ég fróðari, oftast var ég þiggjandinn, því að hann var haf- sjór af fróðleik, kunni á flestu skil, og til hans var gott að leita ráða. Hann gat haldið svo heillandi á umræðuefninu, að það var f sannleika sagt erfitt að slíta samfundum, þótt ævinlega væri reynt að hætta hverjum leik, þá hæst hann fór. Því er söknuður nú f sinni mínu. Sjálfsagt munu ýmsir segja um Stein, að hann hafi haft bresti ýmisskonar, en hver er sá maður, sem af þvf getur stært sig, að vera með öllu gallalaus? En eitt er víst, að hafi eitthvað það verið i fari Steins, sem minnt gæti á bresti, eins og við nefnum það í daglegu lífi. Þá bar hann þá bresti betur en flestir aðrir. Og að leiðarlokum hygg ég, að Bolvíkingar, einn og sérhver, minnist Steins, sem eins mætasta manns, sem þar hefur lifað og starfað. í aldagamalli sögu Bolunga- vfkur ber mörg nöfnin hátt. Þeir hafa borið gæfu til þess, Bolvíkingar, að hafa alið margan ágætis manninn sín á meðal stór- brotna menn, athafnamenn, sem borið hafa ægishjálm yfir sam- borgara sína, og þeir eiga slfka menn enn í dag! Ég þarf engin nöfn að nefna. En í þessum stór- mennahópi Bolvfkinga er nafn Steins Emilssonar eitt hið glæstasta, og ég veit, að Bol- víkingar kunna honum miklar þakkir fyrir óeigingjarnt starf hans f þeirra þágu f nær hálfa öld. Það hefur mörgum verið reistur minnisvarði fyrir minna starf, og mættu þeir fyrir vestan að því hyggja. Mér þykir hlýða í örstuttu máli að segja frá uppruna Steins, þótt vel megi vera, að aðrir geri slfku skil um þessar mundir. Hann var prestssonur, fæddur að Kvíabekk f Ólafsfirði á Þorláksmessu árið 1893, og var þvf að nálgast 82. ár sitt, þegar hann lézt 3. des. s.l. Hann nam við Gagnfræðaskólann á Akureyri, síðan við Mennta- skólann í Reykjavík, og var f þeim nafntogaða 17 skáldabekk, enda var Steinn skáld gott, þótt hann flfkaði því lítt, og 17 skáldin finnast ekki f bekknum, nema Steinn sé þar með talinn. Hann lauk stúdentsprófi í Noregi, lærði síðan jarðfræði og kristallafræði í Noregi, en þaðan lá leið hans til Jena í Þýzkalandi, en hélt hann áfram jarðfræðanámi við háskólann þar, og hlaut styrk frá Alþingi til að læra að kljúfa og flokka silfurberg, en það lærði hann hjá hinum frægu Zeissverk- smiðjum f Jena. Einnig kenndi hann um skeið fslenzku við háskólann í Hamborg, en fékkst þá jafnframt við rannsóknir á sýrufari í íslenzkum jarðvegi. Þegar heim kom gerðist hann efnafræðingur við fslenzkar síldarverksmiðjur. Leið hans lá til Bolungavíkur 1927, og síðan þá tók hann þátt í flestum þjóðþrifamálum þar vestra, stýrði skólum þar frá 1927 til 1953, sparisjóðsstjóri 1942—1962, sat auk þess í hrepps- nefnd og sýslunefnd, og f skatta- nefnd, eins og áður var um getið. Það munaði alls staðar um Stein, á hvaða vettvangi, sem hann beitti sér. Hann var um skeið rit- stjóri Vesturlands á Isafirði. Gaf út tímaritið Stefnuna 1923, skrifaði allmargar vísindagreinar í erlend vísindarit, og Vfsinda- félag Islendinga gaf út rit hans: „Lössbildung auf Island" af Fjöl- skyldu Steins er það að segja, að hann kvæntist 1931 eftirlifandi eiginkonu sinni Guðrúnu Hjálmarsdóttur frá Meiri-HIíð í Bolungavík. Eignuðust þau 4 börn, sem öll eru uppkomin, gift og hafa átt börn. Börn Steins og Guðrúnar heita Rún, Steingerður, Vélaug og Magni. I Bolungavfk áttu þau lengi heima í svokölluðum Eyfirð- Framhald á bls. 27 In memoriam: Steinn Emilsson jarðfrœðingur Hvers virði er sönn vinátta? Líklega verður sönn vinátta aldrei metin til fjár. Henni er ekki heldur það hlutverk ætlað, því að vináttan er guðakyns, hún er hafin yfir allt daglegt amstur, hún er ofar flestu í þessum heimi, fátt er til, sem getur f stað hennar komið, og sem betur fer, er hún ekki sjaldgæf, því að þá yrði hjá mörgum þröngt í búi. Líklega finnur maður aldrei betur, hvers virði vináttan er, en þegar vinur manns deyr, þegar jarðneska lífið slokknar, ekki er lengur unnt að rækja vináttuna, eins og ber. Og þótt einn maður kunni að sakna vinar í stað, er þó sá söknuður jafnan mestur hjá ástvinum, sem þannig þurfa að skilja. Vinur minn, mætur, Steinn Emilsson jarðfræðingur frá Bolungavík, lézt í byrjun desem- ber s.I. Hans vil ég minnast örfá- um orðum nú, er hann hefur verið til moldar borinn. Ég ætla að reyna að rekja ekki harmatölur, því að ég veit, að slíkt væri fjarri skapi hans. Ég kom ungur að árum til Bolungavíkur, og í þau 10 ár, sem ég átti þar heima og starfaði þar, hygg ég, að enginn, mér óskyldur, hafi tengst mér innilegri vina- böndum, og gleðst ég þó yfir að mega kalla marga þar vestra vini mína. Milli okkar var 30 ára aldurs- munur, en aldrei man ég til þess, að það yrði til að minnka vinátt- una okkar í milli. Ég hef stundum líkt Steini við Sókrates, því að mér fannst hann vera hinn full- komni fræðari, sem næstum því gat sett okkur ungu mennina á hné sér og frætt okkur um eigin- lega alit milli himins og jarðar. Persónuleiki Steins var ógleymanlegur. Menn þurftu ekki með honum að vera nema örskots- stund til að sannfærast um það, að hann hafði að geyma stórbrot- inn mann, og eiginlega hvar sem á hann var litið. Ég hika ekki við að segja, að Steinn var einn af fágætustu persónuleikum, sem tsland hefur alið á þessari öld. Hæfileikar hans voru svo víð- feðmir, að hvar sem var i veröld- inni hefði hann getað haslað sér völl með árangri, þótt þau yrðu örlög hans að lúta að smáu á litl- um stað. Sú staðreynd breytir þó f engu þvf, að honum hefðu mátt vera allir vegir færir. Það voru ekki sízt hinir ungu í Bolungavik, sem fengu notið þess- ara hæfileika Steins. Hann stofnaði og stýrði um langan aldur Unglingaskóla Bolunga- víkur, og mér segja nemendur hans, að hann hafi verið frábær kennari og efast ég ekki um það. Ég man hann gerði sér það til gamans að panta sunnan frá Reykjavík heilmikið af litlum önglum, krekjum, eins og þeir kalla það fyrir vestan. Sfðan komu litlu pollarnir, sem voru að hefja veiðiskapinn við Brimbrjót- Hvíídarstóíl jráSkeifímrú er vegkg gjöfog vönduð. SMIDJUVEGI6 SÍMI44544 KJÖRGARÐI SÍMI16975 makindum Slappið af í Stressless stólnum og látió þreytuna 3 úr sál og líkama. í hvaða stöóu sem er-Stressless er alltaf jafn þægilegur. Þaó er engin tilviljun aó Stressless er vinsælasti hvíldarstóllinn á Noróur- löndum. Stresslesserstílhreinn stóll meó ekta leóri eóa áklæói aó yóar vali. Meó eóa án skemils. Þeir, sem ætla að velja góóa og vandaóa vinar- gjöf, ættu aó staldra vió hjá okkur í Skeifunni og sannprófa gæói Stressless hvíldarstólsins.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.