Morgunblaðið - 23.01.1976, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 1976
29
VELVAKANDI
Velvakandi svarar í síma 10-100
kl 1 4— 1 5, frá mánudegi til föstu-
dags
• VIÐHALD HtJSA
GAMLA FÓLKSINS.
Kona frá Akranesi hringdi i
sambandi við skrifin um gamla
fólkið hér í dálkunum. Hún sagði
að margt gamalt fólk, sem ætti
heima i eigin húsnæði, ætti oft i
miklum erfiðleikum með viðhald
þess, þó ekki væri nema um
smálagfæringar að ræða.
„Sjálf get ég ekki aðstoðað neitt
i þessum efnum,“ sagði hún, „en
kem með þá tillögu að einhver
félagasamtök skipuleggi sjálf-
boðavinnu fólkinu til aðstoðar. Ég
er viss um að margir myndu vilja
leggja því hjálparhönd.
Mörg af húsunum, sem þetta
fólk býr í, eru orðin gömul og eru
að grotna niður. Það hlýtur að
vera gamla fólkinu þung raun að
horfa upp á það, auk þess sem
verðmæti eru að eyðileggjast.
Ég vona að einhverjum þyki
þessi tillaga verð íhugunar."
• ÖXARFJÖRÐUR I
ÖLLUM HEIMILDUM
S.Sv. skrifar okkur itarlegt bréf
um heitið Öxarfjörður. Vel-
vakandi setti enga athugasemd í
lokin, eins og hann telur, heldur
flutti athugasemd G.Þ. áfram. En
úr þessu hafa orðið mikil skrif,
sem mikill áhugi er á . Hér er bréf
S.Sv. Og er umræðum þá væntan-
lega lokið:
„I Velvakanda laugardaginn 17.
þ.m. eru svo furðuleg skrif um
nöfnin Öxarfjörður og Axar-
fjörður að þau eru varla svara
verð, en vegna lesenda Morgun-
blaðsins verður ekki hjá þvi
komizt að svara þessum skrifum
fjarstæðu og þekkingarleysis.
Hvaðan G.Þ. hefur þær upplýs-
ingar að í Öxarfirði sé fjall sem
heitir Öxi væri fróðlegt að fá
vitneskju um, þvi þar er ekkert
fjall með því nafni. (Öxi er til
milli Skriðdals og Berufjarðar!).
G.Þ. gerir tilraun til að færa
sönnur á mál sitt með því að
beygja- orðið öxi. Undarlegt má
það teljast að það skuli hafa farið
fram hjá honum að samkvæmt
marg endurteknum upplýsingum
málfræðinga mun eignarfall
orðsins vera jafn rétt hvort
heldur er öxar eða axar. Það
kemur því að sjálfsögðu ekki til
mála annað en nota hið uppruna-
lega og rétta nafn á hið nú titt
nefnda svæði í Norður- Þingeyjar-
sýslu, — Öxarfjörð.
1 tslendingasögum er víða talað
um Öxarfjörð — en hvergi Axar-
fjörð — og væri freistandi að
nefna nöfn þeirra og geta um
blaðsiður, en sennilega þætti það
Það var þegar ég sá mvndina í
hlöðunum. Ég sá eftir að hafa
ekki talað við hana, en maður er
alltaf að rekast á gamla nemend-
ur og ég veit eiginlega aldrei
hverjir þeir eru. Og svo getur
maður ekki dæmt um hvað þetta
er gamalt fðlk. Það er erfitt að
dæma um aldur fólks sem er
yngra en maður sjálfur, sagði hún
og brosti til Kurdens.
Burden leit á listann. Nöfnun-
um var raðað í stafrófsröð. Hann
las:
Lvn Anneslev, Joan Bertrant,
Ulare Clarke, H'endv Diteham,
Margaret Dolan, Margaret God-
frey, Mary Henshaw, Jillian Ing-
am, Anne Kellv, Helen Laird.
Majoire Miller, Hilda Pensteman,
Janet Frobyn, Fabia Rogers,
Deidre Saehs, Diana Stevens,
Winifred Thomas, Gwen Willi-
ams, Yvonne Young.
Undir nöfnin hafði verið skrif-
að ungfrú Clare Clarke.
— Mér þadti gantan að tala við
ungfrú Clarke, sagði hann.
— Hún býr I einbýlishúsi í
Neetarine — skammt frá Stower-
ton Road, sagði ungfrú Fowler.
— Fabia er óvenjulegt nafn.
sagði Burden seinmæltur.
Myndin er frá Keldunesi f Öxarfirði eftir jarðskjálftann um daginn.
Ljósm. Friðþjófur.
of löng upptalning, enda auðvelt
fyrir hvern og einn að ganga úr
skugga um þetta sjálfur. 1 öllum
opinberum skýrslum og skrám er
að sjálfsögðu notað hið rétta nafn,
t.d. í þjóðskrá, búnaðarskýrslum,
fasteignaók og símaskrá og í rit-
um þeim, sem Öxfirðingar sjálfir
gefa út er auðvitað aðeins nótað
Öxarfjörður. T.d. Árbók Þing-
eyinga, Sagnaþættir Benjamfns
Sigvaldasonar, Jökulsárgljúfur,
hin nýútkomna bók Theodórs
Gunnlaugssonar. í afmælisriti
K.N.Þ. (1894—1944) er öxar-
fjarðar víða getið og þar er nefnd
Öxardeild, sem ein af deildum
kaupfélagsins.
G.Þ. er dálitið óheppinn þegar
hann nefnir Viga-Glúmssögu máli
sínu til stuðnings því þar er
hvergi minnzt á Öxarfjörð og þá
enn siður Axarfjörð.
Það voru sár vonbrigði að lesa
athugasemd Velvakanda í lok
greinar G.Þ. þar sem hann vonar
að blaðamenn og aðrir hætti að
nefna Öxarfjörð sínu rétta, æva-
forna og hljómfagra nafni, en noti
heldur nafn það sem danir settu
(e.t.v. í ógáti) á landabréf eitt.
Ur tslendinga sögum. Land-
námabók b.l. 173. Þeir settu öxi i
Reistargnúp ok kölluðu því öxar-
fjörð. Kristni saga. b.l. 257. Hann
skirði marga menn f Þangbrands-
læk i Öxarfírði. Grcttis saga. b.l.
28. Á þvi för Flosi útan ok varð
aftrreka i Öxarfjörð. Ljós-
vctninga saga. b.l. 8. Arnsteinn
hét maðr, er bjó 1 Öxarfirði at
HÖGNI HREKKVISI
„Má ég biðja einhvern áhorfenda að aðstoða mig
sem snöggvast?"
„Asta og eldgosið í Eyjum”
á færeysku og norsku
Arið 1973 gaf Isafoldarprent-
smiðja út barnabókina Ásta og
eldgosið í Eyjum, eftir hjónin
Rúnu Gísladóttur og Þóri S. Guð-
bergsson. Listamaðurinn Baltasar
myndskreytti bókina með 13
mjög fallegum litmvndum.
Nú hefur bókin bæði komið út á
færeysku og norsku. Haustið 1974
var hún þýdd á færeysku af
Hönnu Lisberg, sem reyndar hef-
ur þýtt margar ísl. bækur fyrr, en
það var færeyska kennarafélagið,
sem stóð að útgáfu bókarinnar.
Nú í haust kom bókin út i
norskri þýðingu Nils Johan
Gröttems, en Luther forlag gefur
bókina út.
Rúna og Þórir hafa skrifað 18
bækur í allt.
Ærlæk. Reykdæla saga ok Vfga-
Skútu. b.l. 191. Hrói hét maðr.
Hann bjó norðr i öxarfirði á þeim
bæ, er heitir í Klifshaga. b.l. 194.
Þeir Vémundr kögurr fara nú i
Öxarfjörð ok yfir Jökulsá að ferju
hjá Akrhöfða. Þorsteins saga
hvita. b.l. 8. Þorsteinn reið útan
eftir Öxarfirði ok í Bolungarhöfn.
Vápnfirðinga saga. b.l. 23.
Lýtingr var at fóstri i Öxarfirði.
Brandkrossa þáttr. b.l. 317. Þor-
steinn kvángaðist og þótti inn
nýtasti bóndi ok jók sína ætt i
Öxarfirði. Njáls saga b.l. 335. Þeir
vænta sér ok liðs af Reykdælum
ok Ljósvetningum ok Öxfirðing-
um. b.l. 378. Guðmundr inn ríki
ok Mörður Valgarðsson ok
Þorgeirr skorargeirr sóttu þar at,
er fyrir váru Öxfirðingar ok Aust-
firðingar ok Reykdælir. Var þar
allharðr bardagi."
• LÍFGUNAR-
TILRAUNIR
G.F.J. skrifar.
Ég minntist þess þegar ég las
grein nýlega í Morgunblaðinu um
lífgunartilraunir með blástursað-
ferð, að ungri stúlku, hjúkrunar-
nema auðnaðist fyrir nokkrum ár-
um að blása lífi í lítið barn í Aust-
urbæjarlauginni, sagði hún i lok
samtals við blaðamenn ykkar eitt-
hvað á þessa leið: — Mér fannst
dásamlegt að þessi litla kunnátta
mín skyldi verða að gagni og ég
óska þess af einlægni að allir Is-
lendingar ættu kost á að læra
lífgunartilraunir.
Lyklakippur
Laugavegi 29,
simar 24320 og 24321.
53^ S\G€A V/öGA £ *íiLVtWW
LtlKLfóTAK-
KIÚ&ÖOR
Mó tLÍVA A9 VERA ^ins^ssam!
WVlA VlÚN YÁI 6NÚ94 \ ÁLVAVEI6LUUNI