Morgunblaðið - 10.06.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ. FIMMTUDAdUR 10. JÚNÍ 1976
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf Arvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson
Þorbjorn Guðmundsson
Bjorn Jóhannsson
Arni Garðar Kristinsson
Aðalstræti 6, simi 10100
Aðalstræti 6, simi 22480.
Askriftargjald 1000.00 kr á mánuði ínnanlands
j lausasólu 50,00 kr, eintakið.
('ss vorður mjöfí
vart þessa daiíana. að
vaxandi ró cr aó færast
yfir samfóla.íi okkar. Sú
sponna ofi sá órói, sem ríkt
hefur undanfarna mánuói
vovna landholtíisdoilunnar
vió Ifrota cr að fjara út oj>
('óldo.sit ástand aó komast á
a<> nýju. Þotta or oinn þýó-
muarmosti áran,”ur þoirra
samninua um landholfíis-
málió. som ('oróir voru i
Osló fyrir nokkru. I.and-
hol.i'isdoilan hofur holtokió
huv'i landsmanna. stjörn-
valda o.o fjölmióla í mar.oa
mánuói oq þoss vofjna má
meó nokkrum sanni sojíja,
aó hór hafi ríkt öoóliloot
ástand. som aó vísu hofur
vcrió mjöo lærdómsrikt o,o
sooir sitthvaó um vióhröoó
okkar, scm þjóóar, þof»ar í
odda skorst.
Landholfíisdcilan hcfur
valdió því, aó fjölmöro vió-
fan.osofni hafa sotió á
hakanum o.o oróió aó hfóa
vofína þoss, aó athyoh
manna oo starfsorka hcfur
(ill hoinzt að landhcloismál-
inu. Þotta á ckki sízt vió
um cfnahaf's- Ofí atvinnu-
mál okkar, on ríkisstjórnin
hlýtur nú aó cinhcita kröft-
um sínum mjöf» aó þoim
vorkofnum, scm fyrir
lif'f'ja á því sviói. Þar bor
aó sjálfsöf'ðu hæst stjórn-
un fiskveióanna innan 200
mílna fiskvciðilögsöf'-
unnar. Vísindamenn okkar
hafa fullyrt, að cf þorsk-
aflanum á íslandsmiðum á
þcssu ári verði ekki haldió
innan ákveöinna marka
megi húast vió hruni eftir
örfá ár. í raun og veru var
ömögulegt fyrir stjórnvöld
að takast á við þennan
vanda, meðan landhelgis-
deilan stóö yfir, en nú
þegar henni er lokið og þaö
liggur fyrir, hvaö þorskafli
erlendra þjóöa á íslands-
miöum veröur mikill á
þessu ári, er mun auðveld-
ara aö hafa stjórn á fisk-
veiðunum.
Kkki veröur dregið í efa,
aö röggsamlega verður á
málum haldið á þessu sviði,
það sem eftir er ársins.
Annaö þýðingarmesta
viðfangsefni stjórnvalda á
næstu mánuðum verður
haráttan við verðbólguna. í
þeim efnum duga engin
töfrabrögð og ekki er að
búast við skjótum lausn-
um. Hins vegar er það stað-
reynd, að árið sem núver-
andi ríkisstjórn tók við
völdum nam verðbólgan
yfir 50% en á þessu ári er
gert ráð fyrir, að hún verði
um 25%, þannig aö á
tveggja ára valdatímabili
ríkisstjórnarinnar hefur
tekizt að skera hana niður
um helming. Þetta er
vissulega nokkur árangur,
þótt betur veröi að gera. í
viðureigninni við verðbólg-
una skiptir nú mestu að
halda fjármálum hins opin-
bera réttu megin við rauða
strikið þannig að ekki verði
um að ræða greiðsluhalla
hjá ríkissjóði og hinum
stærri sveitarsjóðum á
þessu ári. Ennfremur er
þýðingarmikið að halda út-
lánum fjárfestingalána-
sjóða í skefjum á þessu ári,
en þau fóru gersamlega úr
böndum á síðasta ári. Loks
skiptir miklu, að viðskipta-
bankarnir haldi sínu striki
í útlánatakmörkunum en
ekki verður annað sagt, en
að þeir hafi staðið sig mjög
vel í þeim efnum nú um
rúmlega árs skeið. Ef tekst
að hafa sterka stjórn á
þessum þremur þáttum
opinberra fjármála á þessu
ári hefur mikið áunnizt í
því að ná verðbólgunni
verulega niður.
Jafnhliða þvi sem þannig
þarf að takast á við aðkall-
andi vandamál, hljótum við
íslendingar að horfa fram
á við og einbeita okkur í
ríkara mæli að mikilvæg-
um framtíðarverkefnum.
Einn helzti sérfræðingur
þjóðarinnar í efnahagsmál-
um lét nýlega í ljós þá skoð-
un, að því fjármagni sem
við höfum yfir að ráða
þurfi f vaxandi mæli að
beina til þeirra atvinnu-
greina sem hafi vaxtar-
möguleika. ()g jafnframt
er dregió í efa, eins og nú
er ástatt um fiskstofnana,
að vaxtartækifæri i sjávar-
útvegi séu mikil. Um við-
horf af þessu tagi þarf að
fjalla í almennum umræð-
um. Hvarvetna í nágranna-
löndum okkar eru þjóðir
nú á leið upp úr öldudaln-
um í efnahags- og atvinnu-
málum og hreyfing upp á
við er þegar farin að hafa
áhrif á okkar efnahagslif.
Við þurfum að nota þaó
tækifæri, sem væntanlega
mun gefast á næstu miss-
erum, með betri tíð, til þess
að treysta grundvöllinn
undir afkomu okkar og
skapa tækifæri til batnandi
lífskjara þjóðarinnar á ný.
Verkefnin
framundan
aSib THE OBSERVER
uaick THE OBSERVER *$& THE OBSERVER THE OBSERVER
THE OBSERVER
Sadat vill gagnkvæm-
an sriðasáttmála
G
íU'íin því með hnúum ok hnef-
kaIho — Anwar Sa.la! f.'rseti
KK.vptnhiiHi;.. er nú hlvnnttn
þvi, ;iú slríúaástandi Ijtiki i
Austurliindunv n;er. ou .hefur
lýst yfir því. a<1 hann vil.ji. a<>
aúilar uefi opinhera yfirlýsinuu
um. a<1 þeir ráúist ekki hver á
annan I vor hefur hann verid
f.jarveran<li um mánaúarskeiú.
<-n skömmu i'ftir heimkonuina
skýröi hann frá því í virttali.
hverniu hann heföi huusaö sér.
a<1 friöur kæmist á.
..Kf háúir artilar lýsa yfir þvf
art þeir ráöist ekki hver á anr-
an. tryuuinuar eru jje.fnar á
háöa Ixiua ou öryuuisráöiö, rísa-
veldin eöa sérhver sá aöili, sem
Israelsmenn vilja, áhyrujast. aö
skilmáiarnir veröi haldnir. eiu-
um viö ekki lanut i land meö aö
ná varanleuum friöi. Slík yfir-
lýsinu yröi virt hvarvetna í
heiminum.
I>eu a r f ri öa ru m 1 ei t an i r
Ilenry Kissinuers utanrikisráö-
herra Bandaríkjanna fóru út
um þúfur i marz á síöasta ári,
ou samninua Israelsmanna ou
Kuypta dauaöi uppi. var þaö
m.a. veuna þess, aö Sadat vildi
alls <>kki fallast á aó ríkin ueröu
mi'ö sér uaunkvæman ut iöasátt-
mála. I raun ou réttri væri yfir-
lýsinu af þvi taui. sem háöir
aöilar féllust á. jafnuildi frióar-
sáttmála aó mati lauasérfræó-
ínua.
Þeir skilmálar sem Sadat set
ur fyrir slíkri yfirlýsinuu aö
þessu sinni <'ru. aö ísraelsménn
láti af hendi svæóin. sem þeir
hernámu árió 1967. ou hverfi
inn fvrir þau landamæri, sem
yiltu fyrir 6 daua stríóiö. Á
vesturhakka Jórdan ou á Gaza-
sva'óinu verói komiö á fót sér-
stöku ríki Palestínuaraha.
..Ku vil aó Genfarráóstefna
verói kölluó saman veyna mál-
efna Palestínuaraha," sauói
Kuyptalandsforsi'ti. ..Eu veit.
aó Israelsmenn munu herjast
um. Vió þurfum að vinna aö
þvi, aö Palestínuarahar fái aó-
ild aó ráóstefnunni, en þaó þýó-
ir. aö viö höfum í hyuuju aó
koma á varanleuum friói. Þaó
eru Palestínuaraharnir sem eru
k.jarni alls þessa mikla vanda-
máls. Þaó er hvorki Sínaískayi
né (’iólanhæóir. heldur þarfir
<>U þrár palestínsku þjóóarinn-
ar,“ sayói hann.
Háttsettur eyypzkur emhætt-
ismaóur telur. aó enn séu
möyuleikar á því, aó kalla Gen-
farráóstefnuna saman. áóur en
forsetakosninyarnar fara fram
í Bandaríkjunum í nóvemher
næstkomandi. Eyyptar vilji. að
eitthvaó miói í frióarátt á þessu
ári, oy telji Genfarráóstefnuna
heppileyustu leióina í þvi
skyni.
Sadat forseti telur, aó þaó
yæti oróió áranyursrikt aó kalia
ráóstefnuna saman fljötleya. ,.I
Genf eiya allir hlutaóeiyandi
aóilar aó vinna saman aó yeró á
dröyum aó heildarlausn vanda-
málsins. Eftir forsetakosniny-
arnar í Bandarikjunum ætti
síöan aö yera sérstaka tima-
áætlun, sem hyyyð væri á þess-
um dröyum.
Sadat var aó því spuróur
hvort hæyt væri að kalla saman
friöarráóstefnu i Genf. áóur en
lausn væri fundin á þeim yeig-
vænleyu vandamálum, sem
herjuóu í Líbanon. Því svaraði
hann á þessa lund: ,,Það er ekk-
ert þvi til fyrirstöðu af okkar
hálfu. Bandaríkjamenn oy
Rússar eru reiðubúnir t:l aó
kalla ráðstefnuna saman. hven-
ær sem vió óskmn þess.“
Hins veyar telur Sadat, aó
Palestínumenn hafi hugann
mjöy bundinn vió atburðina í
Líbanon um þessar mundir oy
þurfi einhvern umþóttunar-
tíma. Ennfremur kvaóst hann
Ieftir
JUDITH
KIPPER
ekki vita meö vissu, hver væri
afstaða Sýrlendinga til máls
þessa. Siðan Egyptar undirrit-
uöu síðari Sinaisáttmálann í
september sl. hefur verið
yrunnt á því góða meö Egypt-
um oy Sýrlendinyum, en kunn-
uyir telja, að Sadat sé mikil
kappsmál að bæta sambúðina
við Sýrlendinga.
Ef ríkisleiðtogunum Sadat og
Assad tekst með einhverjum
hætti að brúa það bil, sem skap-
ast hefur milli Egyptalands og
Sýrlands myndi það óhjá-
kvæmilega leiða til þess, að
þeir reyndu að samræma sjón-
armið sín varðandi þátttöku
Palestínuaraba á huysanleyri
Genfarráðstefnu. Álitamál er,
hvort Sýrlendingar vildu frem-
ur taka sæti á ráðstefnunni og
berjast síðan fyrir því, aó
Palestínuarahar fenyju aðild aó
henni eða hvort þeir myndu
setja þátttöku Palestínuaraha
sem skilyrði fyrir því, aó þeir
mættu sjálfir til leiks.
Palestínumenn munu hafa
farið frani á stuðning Egypta í
Líbanon, að því er fram hefur
komió nýleya. Mun því hafa
sletzt eitthvaó upp á vinskap
þeirra, en sættir nafa tekizt aö
nýju. Telja Egyptar, aö Frclsis-
samtök Palestínuaraba (PLO)
hafi lært sína lexíu, og ekki er
ólíklegt, að þeir reyni að beita
áhrifum sínum til aö fá leiötoga
þeirra til að samræma sundur-
leit sjónarmið. Sadat segir:
„Palestínuarabar eiua að leggja
fram opinskátt og undan-
brayðalaust þær kröfur, sem
þeir vilja fá framgengt."
Áftur á móti má gera ráö fyr-
ir því, aó Egyptar muni beita
sér ötullega f.vrir málstað
Palestínuaraba á vettvangi
Sameinuöu þjóðanna oy á Gen-
farráðstefnunni. Sérfræóingar
í Kaíró telja, að þess megi
vænta þá og þegar, að Yasser
Arafat kveöji Sadat til fundar
með sér, en þeir hafa ekki
ræðzt við opinberlega I tæpt ár.
Meó því að æskja þess, aó
Arabar og ísraelsmenn geri
meö sér gagnkvæman griðasátt-
mála er Sadat vafalítið að koma
skriði á friðarumleitanir jafn-
framt því sem hann vinnur að
því að bæta sambúðina við Sýr-
lendinga og PLO. sem gagn-
rýndu hann kvað ákafast fyrir
undirritun Sínaísáttmálans fyr-
ir 9 mánuðum. Allar horfur eru
á því. aö Egyptar séu aö rétta
við á nýjan leik og hljóti aftur
þaó spámannshlutverk, sem
þeir höfðu til skamms tíma í
stjórnmálum Arabarikjanna.
Og Sadat sagði ennfremur:
„Loks nú, eftir 27 ár, er mögu-
legt að koma á friði. Við erum
reiðubúnir til að koma á friði.
Það er okkur mikið kappsmál,
að finna nýjar leiðir til að fjalla
um vandamál og taka á þeim á
raunsæjan hátt. Það er ekkert
áhlaupaverk, heldur tekur það
einhvern tíma.