Morgunblaðið - 22.09.1976, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 1976
Margrrti í Dalsmynni liggur
margt á hjarta. Hún segir frá
þvi hratt og ákaflega; frá hug-
myndinni, sem hún fékk, ferð-
inni sem hún fór, skoðununum,
sem hún hefur, því, sem hún
var að gera og þvi, sem hún
ætlar að gera. Helzt öllu í einu,
eins og nú væri síðasta tækifær-
ið til að láta móðann mása um
allt milli himins og jarðar. Hún
á 11 börn með Guðmundi
manni sínum — það yngsta var
fermt í vor. Hún ræktar tré og
jarðarber, heldur ræður á
mannamótum, yrkir kvæði fyr-
ir kvöldvökur, kvenfélags-
skemmtanir og hestamanna-
mót, skrifar bréf til dagblaða,
sendir þingmönnum vísur um
pólitísk deilumál, smalar fé af
fjalli, tekur malarbörn í sumar-
dvöl og margt fleira. Hún segist
vera hallærisleg húsmóðir og
skellihla'r mikið.
Um búskapinn
Guðmundur
bóndi
Guömundsson
og
Margrét
kona hans.
„Eg
er nú
Spjallað við Margréti
Guðjónsdóltur að Dalsmynni,
Eyjahreppi á Snœfeltsnesi
— Við erum með upp undir
400 rollur, 20 beljur og 14
hross. Hér hefur alltaf verið
lifað af búskapnum einum sam-
an, ekki stunduð önnur vinna
með. Heyskapurinn’ja, þetta
hefur gengið. Við heyjum mik-
ið í súrhey— um 80%, það dug-
ir ekki annað á þessum slóðum
og eiginlega skil ég ekki i, að
bamdur sunnan til á landinu
skuli ekki verka meira í vothey.
En það er náttúrulega þungt og
erfitt. Þessa vísu gerði ég um
daginn, þegar ég var að raka
hérna niður frá:Bændur eru
illa farnir
ekki batnar þeirra lund,
er rigningin og reikningarnir
renna í hlaðið sömu stund. __
Um Zetuna
— Ég hef aldrei la>rt að nota
zetuna og vil ekkert með hana
hafa. Það er bara þetta há-
menntaða fólk, sem kann á
hana og því eru allir mennta-
skólakennarar með henni. Já,
það ér alveg rétt, ég sendi ein-
um þingmanni vísur eftir mig
um þetta. Þa>r voru svona:
llm smámál þingmenn þjarka
og þa f a þegar vanda að hönd-
um ber,
stóru málin salta og
svæfa.Zan þeirra hugsjón er.
1 málæðinu er mesta harka
þótt marga skorti getuna,
alþingismennin ætla að
þjarka
endalaust um zetuna.
Þetta er ekki ærleg glfma,
aðeins snobb og fánýtt hjal,
dýrmætum og dýrum tíma
drengir eyða í þetta mal.
AF BÆNDAFÖR
Við fórum alla leið austur í
Álftafjörð í bæmdaför í vor. Það
var afskaplega gaman og fróð-
legt að fara þetta, við gistum á
hinuni og þessum ba>jum og
gátum talað víð ba-ndurna á
suður og suðausturlandinu og
borið saman ba-kur okkar. í
ferðinni gerði ég langan brag,
sem ég svo sendi „blaðinu"
(þ.e. Timanum), hann var um
heykögglaiðnað og grasra>kt,
fyrsta erindið var svona:
Að vera í bændaför er bæði
gagnlegt og gaman,
þá geta menn hvílt sig og
unaðsérsaman
og fræðst um náungans nýti-
leg störf.
hálf-hallærisleg
húsmóðir...
En búskaparhasl leyfði fá-
um að fara
flestir bændurnir þurfa að
vinna og spara
því á þjóðarhollustu er
börf.
— Og eitt erindið var á þessa
leið:
Islenzk heykögglaframleiðsla
er bylling, sem blífur,
ef bændurnir finna þá aðferð
sem hrífur
svo á orkunni eitthvað
sé lag.
Og það sáu þeir bezt, sem
um sandana fóru
að samtökin verða að þrýsta
á þá stóru
sem raforku ráða í dag.
„ÞETTA ER EINS
OG RÁÐA
KROSSGÁTUR“
— Gerirðu mikið af því að
yrkja, Margrét?
— Ekki kannski^nóg. Ég hef
óskaplega gaman af því og er
alveg sa'milega hagmælt. Svo
spyrst þetta út og maður er
beðinn um að yrkja fyrir hitt og
þetta, t.d. kvenfélagssamkomur
og þess háttar. En ég hefi nú
svolítið fyrir því, blessuð vertu,
það rennur ekkert upp úr
manni fyrirhafnarlaust —
þetta er svona eins og að ráðs
krossgátur.
Okkur var boðið á Snæfeil-
ingamót suður í Stapa og þar
átti ég að halda ræðu — ég sem
hef aldrei haldið ræðu á ævi
minni enda vissi ég ekki hvað
til bragðs skyldi taka. Það var
prentað á kortin að Margrét frá
Dalsmynni myndi halda aðal-
ræðuna, það var sko ekkert
annað. Þarna voru amk. 200
manns og allir farnir að kippa
vel og ég fór í ra'ðustólinn og
bara sagði þeim að ég ætlaði
sko ekki að halda neina ræðu,
ég held þeim hafi brugðið
svolítið við það. Svo fór ég með
nokkrar lausavísur og sagði frá
tilefni hverrar vísu og á eftir
kvað hann Guðmundur minn
vísurnar aftur og þetta tókst
alveg prýðilega, það var dauða-
þögn í salnum allan tímann. En
ég held fólk hljóti að verða
hundleitt á ræðuhöldum, að
þurfa að sitja undir löngum og
alvarlegum tölum þegar það er
farið að finna á sér — það er
ekki hægt að ætlast til að hafa
þögn undir svoleiðis.
Nei, ég bragða aldrei áfengi
sjálf, svona manneskjur eins og
í popphátfðarlundi.
ég, sem er fædd full, hafa ekk-
ert með vín að gera. En ég er
alls ekki á móti því að aðrir fái
sér í staupinu. Enda veitir oft
ekki af því. Ég hef verið í vin-
lausum boðum, þar sem ekki er
hægt að toga orð upp úr nokkr-
um manni eða konu, það er
alveg undarlegt hvað flestum
virðist ganga illa að tjá sig og
1-osna við feimni án áfengis. En
auðvitað gengur áfengisneyzla
oft út í öfgar, og það er alveg
voðalegt að tiðarandinn skuli
vera sá hjá unga fólkinu, að það
má helzt ekki vera ódrukkið á
böllum.
— Ég veit ekkert um ung-
lingavandamálið. En það ætti
að gera meira af því að láta alla
aldurshópa skemmta sér saman
einhvern veginn, ekki svona
sitt i hvoru lagi. Krakkarnir
eiga að geta skemmt sér með
fullorðna fólkinu.
Margslungin er menning hér
og mikið gert í leyni.
Fallegur margur fiskur er
falinn undir steini.
Þetta var ein af vísunum sem
ég fór með í Stapanum.
KOSNINGAVÍSUR
Þær eru nú orðnar úreltar
núna, kosningavísurnar mínar.
Ég gerði þær einhvern tímann
fyrir síðustu þingkosningar,
fyrir einhverja samkomu. Þær
byrjuðu svona:
Ef að harða gerir hríð,
hrell að mörgum setur,
kosninganna kalda strið
kappar heyja í vetur.
Fjöll og hálsar, hólmar
skcr,
hæfa mörgum sönnum
Snæfellsnesið erfitt er
öllum smalamönnum.
Margir görpum leggja lið
lána hunda og jeppa,
enginn getur fengið frið
og fáir munu sleppa.
Halldór E. og Asgeir B.
ýmsar göngur þreyta
svo er einnig Ásgeir P.
alvanur að leita.
Jónas getur hóað hátt
og hent að mörgu gaman,
afar fundvfs er á smátt
öllu dembir saman.
Hvað þarf margar kosningar
að klára Heydalsveginn?
ef að fengist um það svar
yrði margur feginn.
UMGARÐ-
RÆKTINA
í’yrir ofan bæinn i Dals-
mynni er dágóður visir að
skógi, sem Margrét er að rækta.
— Þessi girðing, segir hún og
bendir upp hliðina, er mitt yfir-
r-áðasvæði. Ég er nú hálf-
hallærisleg húsmóðir til inni-
verka, en ég hefi gaman af
ræktun. Annars heyrði ég það
eftir ráðunautnum að hann
hefði aldrei séð svona mikla
fyrirhöfn og svona lítinn árang-
ur, og Margrét skellihlær að
þessu, — en mér er nú sama um
það. Hér er ég með tré og mat-
jurtir. Annars er afskaplega
snjóþungt hérna, trén brotna
undan þunganum á veturna. Og
næturfrostin fara illa með
grænmetið. Annars bjargar það
heilmiklu, sem ég geri, það er
að kveikja eld og láta reykinn
leggja yfir grænmetið snemma
á morgnana. Þá þýðir reykur-
inn næturfrostið áður en sólin
kemst til að skína á það. Þetta
lærði ég úti í Noregi.
— Hér eru haldnar popphá-
tíðir, Margrét stendur í allstór-
um trjálundi, þegar krakkarnir
búa til poppkorn og ég banna
þeim að borða það inni, þá
koma þau hingað og segjast
vera á popphátíð.
Við göngum fram fyrir bæinn
og horfum suður yfir Mýrar,
Eldborg blasir við beint fram-
undan og Fagraskógafjall og
Hafursfell til suðausturs. Guð-
mundur bóndi segir mér ör-
nefnin. Hann er hæglátur mað-
ur, hlustar á það, sem Margrét
hefur að segja, kinkar gjarnan
kolli til samþykkis eða bætir
við orði hér og þar. Hann kveð-
ur oft visur konu sinnar á
mannamötum. Ég spyr hann
um Dalsmynni og bæjarlandið.
— Hér bjó áður Kristján, fað-
ir Eggerts stórkaupmanns i
Reykjavík. Við komum hingað
fyrir um 27 árum. Þá var ekk-
ert af túnunum véltækt, þurfti
að slá allt með orfi og ljá og
flytja heyið heim á klökkum.
En nú hefur verið slétt og ra'st
fram, þetta er ágæt jörð..
Við kvöddumst á hlaðinu.
— Þú mátt nú ekki hafa þetta
allt eftir mér sem ég hef verið
að rausa, segir Margrét að lok-
um. — Almenningur álítur það
stórvarasamt að lenda í blaða-
viðtölum. Hún bætir svo við
hlæjandi: — Okkur er reyndar
sama — en þú skalt samt sálda
þetta. Og enn eina vísu verð ég
að fá í veganesti:
Þó harðni i ári um haf
og land
hugprúð skulum þreyja.
Við skulum treysta
bra>ðraband
og bjarta framtið eygja.
Ljósm texti Ms