Morgunblaðið - 30.10.1976, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. OKTOBER 1976
Valgeir Óli Gísla-
son — Minning
Guðmundur Einars-
son frá Merkigarði,
F. 9. apríl 1920
D. 20. október 1976
Mig langar nú þegar vegir
skilja að minnast nokkrum fátæk-
legum orðum vinar míns Valgeirs
Óla eða Óla Gfsla eins og við vinir
hans í Hafnarfirði kölluðum
hann.
Óli var fæddur 9. aprfl 1920,
sonur sæmdarhjónanna Guðrfðar
Ólafsdóttur af Víkingslækjarætt
og Gfsla Gunnarssonar
kaupmanns, frá Rofum í Mýrdal.
Óli lifði alla sfna ævi í Hafnarfirði
og Hafnarfjörður og allt sem
hafnfirzkt var, var honum mest
og kærast; svo unni hann þvf.
Fyrstu kynni mín af Óla voru
þegar ég sem smá strákur fór
sendiferðir upp í verzlun Gfsla
Gunnarssonar hér á Suður-
götunni, en þar aðstoðaði Óli oft
innanbúðar. Lipurð hans og
hjálpfýsi komu þá fljótt f ljós og
þeir kostir prýddu Óla alla tíð.
Mest alla okkar ævi höfðum við
Óli báðir búið við Suðurgötuna og
þvf verið nágrannar allar götur.
Það verður þvf fátæklegra þegar
maður hættir að hitta Óla hér f
brekkunni og hættir að geta
hallað sér upp að vegg með
honum eins og sannur Gaflari og
spjallað um daginn og veginn.
Það er liðið.
Óli fékkst við ýmis störf um
ævina. Hann vann lengi við
Mjólkurbúið f Hafnarfirði á
meðan það var og hét. Þá vann
hann í fjölmörg ár við verzlunar-
störf hjá ýmsum fyrirtækjum og
stofnunum hér í Hafnarfirði og
má þar m.a. nefna lagerstörf í
Vélsmiðju Hafnarfjarðar,
afgreiðslustörf á Bílaverkstæði
Hafnarfjarðar, afgreiðslustörf á
Pósthúsinu, innheimtu og skrif-
stofustörf hjá Blikksmiðju Hafn-
arfjarðar, skrifstofustörf á Skatt-
stofunni, afgreiðslustörf á Vöru-
bílastöð Hafnarfjarðar og um
margra ára bil var hann umboðs-
maður Innheimtu Rikisútvarps-
ins hér í Hafnarfirði.
í öllum þessurn störfum var
hann trúr og tryggur sínum
húsbændum og jafnframt lipur og
vinsamlegur viðskiptavinunum
og vildi hann allra götur greiða
sem honum var framast unnt. 1
störfum hans komu svo vel fram
greiðviknin og velviljinn sem
honum voru i blóð borin.
Nánust kynni og vinátta tókust
með okkur Óla þegar við hófum
að starfa saman að málefnum
Fimleikafélags Hafnarfjarðar en
þar störfuðum við saman í mörg
ár og aldrei bar skugga á þá vin-
áttu sem tókst með okkur þar.
Óli átti sæti i stjórn F.H. um 30
ára skeið og var þar af formaður
félagsins árin 1950 til 1954 F.H.
var Óla hinn mikli kærleikur,
alltaf vildi hann veg félags sins
sem mestan og beztan. Leysa vildi
hann vandamál þess og persónu-
leg vandamál þau sem félagar
hans áttu í. Ekkert af því var
honum óviðkomandi. Allt vildi
hann reyna að leysa með góðvild
og sáttfýsi.
Fundargerðabækur aðal-
stjórnar F.H. bera glöggt vitni
þeim hug sem hann bar til félags
síns og félaga. Fundargerðir hans
voru ævinlega skreyttar með
teikningum og hvatningarorðum
en Óli var lengst af ritari aðal-
stjórnar F.H. Óli var kjörinn
heiðursfélagi I F.H. 1974.
Fleiri félagsstörf áttu hug Óla
og má þar nefna Leikfélag Hafn-
arfjarðar meðan það var og hét.
Þar var Óli ein aðaldriffjöðrin I
fjölda ára og þau voru orðin mörg
hlutverkin sem hann hafði leikið
á vegum félagsins.
Hvort sem var á leiksviðinu eða
utan þess var Óli fús til starfa
fyrir Leikfélagið og það skipti
hann ekki máli þótt þau verk
þyrfti að vinna án launa. Laun
eða peningar voru ekki það sem
Óli hugsaði um. Nei, hann var
barn sins. tíma, þegar það var
meira virði að hafa nægilegt fyrir
stafni og skapa eitthvað án þess
að mæla það allt í peningum.
Slíkir menn setja óneitanlega
svip sinn á samtfð sina og skilja
eftir sig spor. Óli var einn þeirra
sem sett hefur svip á Hafnarfjörð.
Óli fylgdist af ánægju með vexti
bæjar sins allt frá kreppuárum til
viðreisnar og hann gladdist svo
sannarlega yfir velgengninni.
Þegar allt lék i lyndi var enginn
glaðari og þegar erfiðleikarnir
knúðu á þá var hann þéttur fyrir.
Sannur vinur í gleði og raun.
Óli átti við sína erfiðleika að
stríða i lífinu eins og oft er títt hjá
tilfinningaríku fólki. Ekki bar
hann þessa erfiðleika á torg,
heldur var honum tamara að loka
þá inni í sér og bera þá sjálfur
sem alltaf er erfitt.
Eins og ég gat um í upphafi
þessara kveðjuorða minna þá
kynntumst við Óli þegar ég var
smá strákur en alla tið síðan
fylgdist hann með mér en það var
háttur Óla að fylgjast með vinum
sfnum. Ekkert var honum óvið-
komandi ef hann gat stutt ein-
hvern. Þegar svo börn mfn uxu úr
grasi fylgdist Óli með þeim og
vissi ætið hvernig þeim vegnaði
þvi hann var vinur vina sinna og
börn þeirra voru því vinir hans.
Nú að leiðarlokum vil ég og
fjölskylda mín þakka Óla fyrir
vináttu hans og samferð hér i
þessu lffi og við biðjum honum
Guðs blessunar á hinum nýju stig-
um handan hinnar miklu móðu.
Ástvinum vottum við einlæga
samúð.
Einar Þ. Mathfesen
Kveðja frá FH
Við, hjá Fimleikafélagi Hafnar-
fjarðar, höfum misst mætan og
duglegan félagsmann við fráfall
Valgeirs Óla Gilsasonar.
Óli, en það nafn þekkja allir í
FH, og raunar allflestir Hafnfirð-
ingar, stundaði að vísu létt keppn-
isiþróttir, en hann var félagi, sem
ávallt var reiðubúinn að taka að
sér sjálfboðastörf fyrir FH og ein-
staka félaga sina.
Óli var lengi í stjórn FH og
formaður félagsins árin
1950—1954. Hann annaðist oft
fundarritun fyrir félagið og deild-
ir þess, og var ritari fulltrúaráðs
frá 1975 að það var stofnað.
Áhugi Óla fyrir velgengni FH
kom fram á mörgum sviðum, með-
al annars i fundargerðum hans.
Þar fór hann ekki troðnar slóðir,
heldur skryetti þær og jók við frá
eigin brjósti hnyttnum örvunar-
orðum til félaga sinna.
Þegar Hallsteinn Hinriksson
stóð að stofnun FH, árið 1929,
stóð Óli við hlið hans, þótt ungur
væri, og Hallsteinn kunni þá og
síðar að meta að verðleikum hæfi-
leika Óla til félagsstarfa, enda átti
Óli vissulega drjúgan þátt f fram-
gangi þess áhugamáls Hallsteins
að gera handknattleiksfþróttina
svo almenna í Hafnarfirði og víð-
ar, sem raun varð á.
Það vill oft verða svo með dug-
lega félagsmenn að þeir eignist
bæði vini og óvildarmenn, — þó
ekki Óli, — hann átti aðeins vini
og öllum var hlýtt til hans.
ÓIi var glaðlyndur að eðlisfari,
en stundum lék tilveran hann
grátt.
Við hátfðir FH var Óli oft feng-
inn til að stfga í stólinn og spjalla
yfir íþróttagörpunum. Þá mátti
búast við sínu af hverju. Stundum
fuku brandararnir svo hláturinn
glumdi í salnum, en svo átti hann
það lfka til að tala um andstæða
hluti á svo hrifnæman hátt að
viða sáust votir hvarmar.
Á 45 ára afmæli FH var Óli
kjörinn heiðsursfélagi.
Félagsiyndi Óla kom einnig
fram í starfi fyrir önnur félaga-
samtök. Hann var hvatamaður og
fyrsti formaður unglingadeildar
slysavarna f Hafnarfirði. Hann
starfaði mikið fyrir Leikfélag
Hafnarfjarðar, bæði sem félags-
maður og leikari og var um tfma
formaður þess.
Hann var einn af aðalhvata-
mönnum, ásamt með bræðrum
sinum Gunnari og Sigurði, að
stofnun Skfða- og Skautafélags
Hafnarfjarðar, og átti mikinn þátt
í byggingu skiðaskála félagsins í
Hveradölum.
Með þessum línum er traustur
félagi FH og góður drengur
kvaddur.
Stjórn og Fulltrúaráð FH.
Stokkseyri
Þann 18. þ.m. andaðist á sjúkra-
húsi í Reykjavík Guðmundur
Einarsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihúss
Stokkseyrar, 84 ára að aldri. Vil
ég undirritaður biðja Morgun-
blaðið fyrir kveðju og minningar-
orð um hann en útför hans fer
fram frá Stokkseyrarkirkju í dag.
Guðmundur Einarsson fæddist
að Leiðólfsstöðum í Stokkseyrar-
hreppi þann 24. júní, 1892 og voru
foreldrar hans hjónin, Guðrún
Ólafsdóttir og Einar Sveinbjörns-
son, sem þar bjuggu þá.
Var Guðmundur hinn yngri af
tveimur sonum þeirra hjóna.
Bróðir Guðmundar heitins, Þor-
steinn, er enn á lífi í Reykjavík,
háaldraður. Er Guðmundur var
barn að aldri fluttu foreldrar
hans í kauptúnið á Stokkseyri og
byggðu sér þar hús sem þau
nefndu Merkigarð. Þar ólst
Guðmundur upp og bjó þar alla
ævi síðan. Á æskuárum
Guðmundar var Stokkseyri eitt af
fjölmennari kauptúnum landsins.
Þar hafði á siðustu áratugum 19.
aldar hafist umfangsmikil
verslun er hafði viðskipti vftt um
byggðir Suðurlands. Á vertíðum
var úr þorpinu mikil útgerð op-
inna áraskipa er gerði staðinn að
einni fjölsóttustu verstöð lands-
ins. Nokkru eftir aldamót varð
bylting í sjósókn Stokkseyringa
er vélbátar leystu áraskipin að
mestu af hólmi á tiltölulega fáum
árum. Fljótlega fylgdi á eftir hinn
fyrsti vísir að notkun véltækni við
ýmis störf í landi og hinar fyrstu
bifreiðir koma til sögunnar.
Á þessum árum var
Guðmundur að koma til starfa
sem ungur maður, aflaði hann sér
fljótt þekkingar í meðferð véla og
voru störf hans mjög við vélgæslu
bundin síðar á ævinni. Er kom
fram á þriðja tug þessarar aldar
snerist þróun atvinnulífs og
verslunarhátta á Suðurlandi
Stokkseyringum í óhag. Verslun-
in dróst saman og lagðist til
annarra byggðarlaga, og það sem
alvarlegra var, bátunum fækkaði
að mun. Þéttbýlið við Faxaflóa og
fleiri staðir með vaxandi stórút-
gerð og umsvif seiddu til sín
fólkið þannig að íbúatalan dróst
verulega saman. Viðleitni var
uppi í kauptúninu til að efla á ný
atvinnulífið og snúa hinni
óhagstæðu þróun við. Árið 1933
var stofnað samvinnufélag um út-
gerð á Stokkseyri er hlaut nafnið
Samvinnufélag Stokkseyringa.
Var Guðmundur Einarsson einn
af hvatamönnum að stofnun þess
og framkvæmdastjóri félagsins.
Félag þetta starfaði um nokkur ár
og lét það smíða I Danmörku 3
vélbáta er það gerði út frá Stokks-
eyri. Var útgerð þeirra til veru-
legrar atvinnuaukningar í kaup-
túninu á erfiðum tímum.
Um siðustu aldamót hófst
rekstur íshúss á Stokkseyri og má
segja að sú starfsemi hafi staðið
óslitið síðan og þar lagt margir
góðir menn hönd á plóginn. Fyrir-
tækið var í hinu gamla íshúsformi
fram yfir 1940 en 1942 var stofnað
nýtt félag um rekstur þess er
nefndist íshúsfélag Stokkseyrar.
Beitti Guðmundur sér ásamt
— Minning
fleirum fyrir stofnun þess og varð
framkvæmdastjóri þess og íshús-
vörður. Þróaðist fyrirtæki þetta á
fáum árum yfir í hraðfrystihús
með þeim tæknibreytingum er til
þurfti. Var stofnað um þennan
rekstur nýtt félag árið 1948, Hrað-
frystihús Stokkseyrar h/f. Var
Guðmundur Einarsson í stjórn
þess um fjölda ára og fram-
kvæmdastjóri frystihússins og
vélgæslumaður frá upphafi og
fram til ársins 1965 er hann lét af
störfum þá kominn á áttræðis-
aldur. Hraðfrystihús Stokkseyrar
hefir alla tið verið höfuðstoð at-
vinnulífs Stokkseyringa og
raunar byggðar í kauptúninu og
er nú stórfyrirtæki.
Eins og sjá má af framanrituðu
eru afskipti Guðmundar Einars-
sonar af atvinnumálum Stokks-
eyrar ekki lítil Þegar margir aðrir
fluttu i burtu til að leita gæfunn-
ar var hann kyrr og var meðal
helstu forgöngumanna í atvinnu-
lífi kauptúnsins. Auk þess sem
hann var fyrr á árum kvaddur til
ýmiss konar félagsmálastarfa i
þágu sveitar sinnar og samborg-
ara sem hér verður ekki rakið
nánar. Lengstan tíma starfsævi
sinnar helgaði hann Hraðfrysti-
húsi Stokkseyrar og vil ég sem
þessar línur rita flytja honum á
kveðjustund hlýjar þakkir í nafni
þess fyrirtækis.
Guðmundur Einarsson kvæntist
21. desember 1919, Þorbjörgu Ás-
geirsdóttur frá Ásgarði á Stokks-
eyri. Stóð heimili þeirra í Merki-
garði en þau bjuggu saman rúm
fimmtíu ár en Þorbjörg andaðist
7. nóv., 1970. Þau hjón eignuðust
4 syni, eru þeir:
Sveinbjörn, verslunarstjóri,
Stokkseyri, kvæntur Ingibjörgu
Sigurgrímsdóttur, Ásgeir, hús-
vörður við Mjólkurbú Flóamanna,
Selfossi, kvæntur Jónu Þórarins-
dóttur, Konráð, framkvæmda-
stjóri Hótel Sögu, Reykjavík,
kvæntur Eddu Lövdal, Björgvin,
yfirvélstjóri við Hraðfrystihús
Stokkseyrar, kvæntur Kristínu
Jósteinsdóttur.
Barnabörn Guðmundar voru
orðin 14 en barnabarnabörnin 3.
Síðustu sex ár ævinnar eftir að
kona hans var látin bjó Guðmund-
ur einn að Merkigarði en við það
hús hafði hann bundið órofa-
tryggðir. Lagði hann mikið kapp á
að halda sjálfstæði sinu og tókst
það með góðri aðstoð sona sinna
og tengdadætra og mátti heilsa
hans sæmileg kallast eftir aldri
fram á þetta ár.
Guðmundur var hamingjumað-
ur í einkalífi sinu. Hann sá syni
sína alla eignast myndarleg heim-
ili og verða hina nýtustu borgara
hvern í sinni starfsgrein og á efri
árum lifði hann að sjá barnabörn-
in mörg og mannvænleg vaxa úr
grasi. Sjálfur var hann um ára-
tugaskeið einn þeirra manna er
settu svip á Stokkseyri og það
eins nú hin síðústu árin er hann
gekk sem öldungur um götur stað-
arins.
Þvi er nú sjónarsviptir að þegar
hann er allur og okkur samferða-
mönnum hans söknuður í hug. En
hinn þungi straumur lífs og
dauða verður eigi stöðvaður.
Vandamönnum Guðmundar
heitins skal hér vottuð einlæg
samúð, en honum sjálfum bið ég
allrar blessunar nú þegar hann er
genginn á fund hins ókunna bak
við landamærin miklu.
Helgi ívarsson.
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig verð-
ur grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast f sfð-
asta lagi fyrir hádegi á mánu-
dag og hliðstætt með greinar
aðra daga. Greinar mega ekki
vera f sendibréfsformi eða
bundnu máli. Þær þurfa að
vera vélritaðar og með góðu
Ifnubili.
t Eiginmaður minn og faðir,
VALURLÁRUSSON,
Háaleitisbraut 47,
andaðist i Landakotsspitala 28. október. Gróa Guðjónsdóttir, Trausti Valsson.
t
Faðir okkar
HARALDUR SIGURÐSSON
fyrr.v. héraðslæknir,
Fáskrúðsfjarðarhéraðs
til heimilis að Álfhólsveg 94, Kópavogi, andaðist á Landspítalanum 22
október.
Börnin
t
Jarðarför móður minnar
THERESIU EINARSSON
hefur farið fram i kyrrþey, samkvæmt ósk hinnar látnu
Fyrir hönd vandamanna.
Lydia Pálsdóttir.