Morgunblaðið - 10.12.1976, Qupperneq 28

Morgunblaðið - 10.12.1976, Qupperneq 28
28 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. DESEMBER 1976 Guðlaug Sveinbjarnardóttir sjúkraþjálfari: „Til þess eru gamlir að glettast við, sagði gárunginn,, Ellilífeyrir einstaklinga er nú 22.147 00 kr á mánuði Hafi gamalmenni engar atvinnu- eða eignatekjur, er unnt að sækja urn aukalífeyri er nemur 19.000.00 kr. Ráðstöfunarfé ellilífeyrisþega nemur þvi i mörgum tilvikum aðeins rúm- um 40 000 00 kr á mánuði Fáum mun til hugar koma að upphæð þessi nægi til fæðis, klæða og húsa- skjóls, og afnot síma,* dagblöð. skemmtanir og ferðalög er^þessum ellilífeyrisþegum munaður Upphæð sú, sem hér að framan hefur verið nefnd, er þó hámark þess sem ríkr og borg hafa til þessa talið unnt að láta af hendi rakna Og enginn ætl- ast til að úr opinberum sjóðum verði fé veitt á tillits til þess hvað sjóðirnir hafi að geyma En umhyggja opin- berra aðila fyrir gömlu fólki er ekki lengur bundin við elliffeyrinn einan Nú hafa þeir gleðilegu hlutir gerst að ríki og borg hafa tekið höndum saman til að bæta líðan þess aldraða fólks er hingað til hefur verið talið heilbrigt Undir blaktandi fánum og að við- stöddum helstu framámönnum ríkis og borgar var í byrjun nóvember hafin starfsemi hjá Heilsuræktinni, Glæsibæ, sem miðar að þvi að öld- ungar í Reykjavik fái sér að kostnaðarlausu hóp- og einstakl- ingsleikfimi, ásamt ráðleggingum um heilbrigt fæðuval Meginmark- mið þessarar starfsemi er að koma i veg fyrir þá sjúkdóma sem mest hrjá aldraða í tilefni upphafs þessarar starfsemi sýndi borgarlæknir æfing- ar í rimlum (sjá mynd), en eigi gátu fjölmiðlar þess hver reynt hefði hið ráðlagða fæði Og svo mikil er hin skyndilausa rausn og óvænta um- hyggja hins opinbera, að komist þeir öldruðu eigi sjálfir til heilsubrunns- ins verður þeim séð fyrir flutningi á kostnað Reykjavíkurborgar, þó hún hafi ekki efni á að borga undir þá öldruðu að fullu með strætisvögnum sínum. Að vonum fagnar almenningur og þá væntanlega sér- staklega gamla fólkið þessum tíðind- um Það kom fram f grein um Heilsu- ræktina í Glæsibæ, sem birtist í Morgunblaðinu 9 nóv 1976, að fyrirmynd að slíkum rekstri finnst ekki í Evrópu . svo framtakið er í öllu falli Evrópumet Það hlýtur líka að vera heimsmet að hægt sé að veita fé til fyrirbyggjandi líkamsæfinga aldraðra áður en unnt er að full- nægja nauðþurftum þeirra E.t.v. velta þó einhverjir fyrir sér hvað valdið hafi þessari nýju útlátsemi þeirra yfirvalda er héngu í rimlum og stigu þrekhjól hátíðisdaginn mikla Það er þekkt staðreynd að tíðni slitsjúkdóma eykst með aldrin- um og hæsta hlutfall þeirra, sem hrjáðir eru af slíkum sjúkdómum, er meðal aldraðra Til þessa hefur aldr að fólk þurft að greiða fyrir nauðsyn- lega sjúkraþjálfun að sama marki og aðrir þjóðfélagsþegaar og ekki er Guðlaug Sveinbjarnardóttir mér kunnugt um, að á því hafi orðið breyting. Ástandið er því þannig þegar þetta er ritað, að sértu veikur og gamall skaltu borga fyrir endurhæf ingu, en sértu aftur á móti sæmilega heilbrigður og 67 ára eða eldri, borga ríki og bær fyrir æfingar hjá einu tilteknu einkafyrirtæki Þeir sjúku verða að kosta sinn flutning á þjálfunarstað sjálfir, hinir fá flutning á kostnað hins opinbera Geta menn nú velt fyrir sér hversu eðlileg þessi þróun er Þegarlitið er á þessar staðreyndir, fer að hvarfla að manni að áhuginn á líkamsrækt aldraðra sé af eim- hverjum annarlegum toga spunn- inn Það sýnir sig að ríki og borg hafa aðeins áhuga á að veita þessa þjónustu þeim sem vilja fara í Heilsuræktina í Glæsibæ, til að hressa upp á heilsufarið Væri ekki jafn sjálfsagt, að þeir sem eru 6 7 ára og eldri og vilja stunda aðra líkamsrækt, t d sund, golf eða skíðagöngur, gætu gert það sér að kostnaðarlausu og látið borgina sjá um flutning ef ferðirnar valda þeim erfiðleikum Niðurstaðan hlýtur að verða sú, að það sé fyrst og fremst áhugi yfirvalda á rekstri Heilsu- ræktarinnar, sem veldur þessum miklu framförum Sendiráð íslands í Danmörku tók að sér að útvega stofnuninni hæfa starfskrafta. Er það í fyrsta sinn sem sendiráð hefur milligöngu um útvegun sjúkra- þjálfara til landsins, þótt oft hafi sjúkraþjálfun á Landspítala og Borgarsjúkrahúsi verið í molum vegna skorts á þjálfurum, að ekki sé talað um aðra staði þar sem endur- hæfing fer fram eða ætti að fara fram íslenzkir sjúkraþjálfarar gleðj- ast nú mjög yfir þvi að nýjar leiðir hafi opnast til útvegunar þjálfara hingað til lands. Það hefur löngum verið áhyggjuefni okkar að mikill fjöldi fólks, sem þarf bráðnauðsyn- lega á sjúkraþjálfun að halda fær litla sem enga þjónustu vegna skorts á mannafla Má geta þess, að utan Stórreykjavíkur eru aðeins 7 sjúkra- þjálfarar starfandi. Það verður nú vafalaust ekki ofverkið þeirra í utan- rikisráðuneytinu, ef þeir fá aðstoð sendiráða okkar erlendis, að útvega nokkra þjálfara i viðbót til að sinna þessum brýnu þörfum landsmanna Reykjavíkurborg hefur hingað til ekki haft áhuga á að greiða fyrir sjúkraþjálfun aldraðra. Nú hefur losnað svo um fé, að borgin vill greiða 40% af kostnaði við æfingar há Heilsuræktinni. Sjúkrasamlag greiðir 60%, eins og það hefur alltaf gert fyrir þjálfun af þessu tagi Nú vill borgin ekki vera með neitt nurl og greiðir fyrir 50 manns á dag án tillits til þess hvort enginn, einn eða 50 fá þar þjálfun. Sjálfur borgar- læknir. vafalaust yfirhlaðinn störfum tekur að sér að vera ráðgefandi læknir á staðnum, þar til önnur lausn fæst. Einhvern tíma var það gert að skilyrði fyrir samningi við Heilsuræktina að þar yrði endur- hæfingarlæknir (orkulæknir), en það má vafalaust sjá i gegnum fingur með slíkt þegar vinir eiga i hlut. Við skulum vona að allur þessi fyrirgangur hafi þau áhrif, að um leið og Heilsuræktin, sem er einka- fyrirtæki, fær aukið rekstrarfé og velmegun eigendanna er tryggð, batni hagur aldraðra hér á landi Ekki er ólíklegt að við athugun á fæðuvali aldraðra komi í Ijós að þegar ræðst mest af fjárhag og erfitt verði að breyta því nema auknar verði beinar greiðslur til ellilífeyris- þega Sennilega verður það þó gert að skilyrði að viðkomandi stundi líkamsrækt innan veggja Heilsu- ræktarinnar Skrifað í Reykjavík í lok nóvembermánaða r. Skúli G. Johnsen borgarlæknir reynir aðstöðuna f Heilsuræktinni Valdimar Kristinsson: Þéttbýli og iðnaður á Suðvesturlandi „Efling Akureyrar og myndun borgar á Austurlandi er, ásamt iagningu góðs hringvegar, lykill- inn að gróskumikilli byggð f öll- um landsfjórðungum." Svo segir í inngangi að grein eftir undirrit- aðan um „Borgir og byggðajafn- vægi“, sem birt var I 2. hefti Fjár- málatiðinda 1973. Þar er rætt um forsendur fyrir nýrri byggðadreifingu í landinu. Nú eru nokkrar líkur á að þessar forsendur skapist seint eða jafn- vel aldrei. Hagkvæmasta virkjun á Norðurlandi, i Laxá, var drepin í dróma, og stóriðju í Eyjafirði er mótmælt hástöfum af mörgum vegna viðkvæmni lífrfkis og mannlífs í héraðinu. Ef hið félagslega umhverfi þolir ekki hlutfallslegar breytingar á við þær, sem oft hafa átt sér stað f Reykjavík og nágrenni, þá þýðir ekkert að vera að tala um eflingu þéttbýlis á Norðurlandi er dugi til mótvægis við höfuðborgarsvæðið. Um nýtingu orkulinda á Austurlandi og eflingu byggðar þar er enn svo lítið vitað, að ekki er hægt að gera sér raunhæfa grein fyrir því máli á næstunni. Og loks gerist svo lítið í varan- legri vegagerð, og framtíðarhorf- ur f þeim efnum svo bágar, að ekki er að vænta verulegra áhrifa á byggðamálin af þeim ástæðum í fyrirsjáanlegri framtíð. Auðvitað geta orðið breytingar á aðstöðu og hugsunarhætti en eins og málin horfa við um þessar mundir er líklegast að utan höfuðborgarsvæðisins og ná- grannahéraða þess verði áfram að mestu leyti að byggja atvinnulíf á fiskveiðum og fiskvinnslu. Það er að vísu ekki f kot vfsað fyrir íbúa margra bæja og þorpa, þar sem vonir standa til að innan nýju landhelginnar megi í framtíðinni fá mikinn, árvissan afla er gefi ágætar tekjur. En ólfklegt er að fólkinu fjölgi að ráði við þessa atvinnuvegi, hins vegar verði tekjur þess öruggari og meiri en áður. Fólksfjölgunin hlýtur aftur á móti fyrst og fremst að beinast að þeim stöðum, þar sem fjölbreytni atvinnulffsins er meiri. Mun stór- aukin menntun, meðal annars á háskólastigi, stuðla enn frekar að þeirri þróun. Fari svo að ekki reynist sam- staða um að koma upp fjölbreyttu og þróttmiklu atvinnulífi annars staðar en á suðvesturhorni lands- ins, þá verður að taka þvf, og fjárhagslega getur sú tilhögun reyndar gefið hvað mest í aðra hönd fyrir þjóðarbúið, þar sem fyrirtæki geta best stutt hvert annað f nábýli. Reyndar þætti það ekki mikið úti í hinum stóra heimi þótt til dæmis fjórðungur milljónar manna dreifðist á svo sem 10 þús. fkm lands. En næstu 2—3 áratugir gætu einmitt ráðið úrslitum f byggðamálunum fyrir aldir og því er meira i húfi núna, en margir munu gera sér grein fyrir. tslendingar eru um 220 þús. um þessar mundir. Fyrir alllöngu var fjölgunin slík, að líkur bentu til að fbúar landsin yrðu 360—380 þús. um næstu aldamót. Nú hefur dregið það mikið úr fjölguninni, að 300 þús. er sennileg tala og margt bendir til að stöðnun gæti orðið í fbúafjöldanum við svo sem 350 þús. manns á fyrri hluta næstu aldar. Margvfslegar þjóð- félagsaðstæður stuðla að þessu, svo sem áform flestra ungra kvenna um að taka fullan þátt f atvinnulífinu. Ef þessar mannfjöldaáætlanir eru nærri lagi, þá bætast ekki nema um 80 þús. manns við ibúa- fjöldann til aldamóta. Hlutfalls- lega séð er þetta ekki lítil fjölgun á Evrópskum mælikvarða, en hún er helmingi minni en við áttum von á fyrir ekki svo löngu siðan, og það breytir að sjálfsögðu miklu um allar hugmyndir varðandi byggðaþróun næstu áratugina. Fólksfjöldanum er vissulega misskipt á landið. Á höfuðborgar- svæðinu búa um 118 þús. manns eða nær 54% þjóðarinnar. í öllu landnámi Ingólfs, sem afmarkast af ölfusá og Hvalfirði, búa um 133 þús. manns eða rúm 60%, og á Suðvesturlandi, frá Eyjafjöllum út á Reykjanes og upp í Borgar- fjörð, að Vestmannaeyjum með- töldum, búa 156 þús. eða yfir 71 % landsmanna. En segja má að þetta svæði sé um tíundi hluti landsins að flatarmáli, eða um 10 þús. fkm. Hafni aðrir landshlutar hag- kvæmum virkjunum og stórum iðnfyrirtækjum er ekki um annað að ræða enn að þróunin á þessum sviðum haldi áfram á Suðvestur- landi. Eins og áður segir yrði það sjálfsagt fjárhagslega hag- kvæmasta lausnin fyrir þjóðina í heild, enda er þessi landshluti ekki stærri en svo, að viðráðan- legt ætti að vera að leggja um hann gott vegakerfi, sem er skil- yrði fyrir nánum samskiptum fólksins og fyrirtækjanna á svæð- inu. Er þessi v-egagerð reyndar þegar komin töluvert áleiðis. Góðvegur hefur verið lagður frá Reykjavík til allra bæja á Reykjanesskaga og einnig um Hellisheiði austur að Þjórsá. Eðli- legt takmark á næstunni er Hvols- völlur, þar sem umferðin skiptist að nokkru. Þorlákshöfn er orðin góð fiski- höfn og ferjuhöfn til Vestmanna- eyja og gæti orðið inn- og út- flutningshöfn með verulegum Framhald á bls. 27

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.