Morgunblaðið - 15.01.1977, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JANUAR 1977
Guðbjartur boðaði símtal
frá utanríkisráðherra
Enginn hefur neitt það á
mig að hann geti notað mig
Framhald af bls. 32.
að dómnum skyldí fullnægt eins
og öðrum dómum skipti ég mér
ekkert af þvi, var búinn að fá nóg
af þessu. En sumarið 1976, kom
enn ein kæran á manninn. Þá
boðaði ég hann á mínn fund og
sagði að nú væri rétt að hann færi
að afplána eitthvað af þessum
dómum og gaf honum þriggja
vikna frest til að ganga frá sínum
málum. Atti hann að koma og tala
við mig aftur á mánudegi eftir 3
vikur. Sunnudagskvöldið áður,
klukkan 11 að kvöldi var ég svo
beðinn að koma út i bifreið, sem
stóð fyrir utan heimili mitt i
Reykjavík, og hitta þar mann að
máli. Gerði ég það og í bílnum var
maður, sem kynnti sig og kvaðst
heita Guðbjartur Pálsson. Þennan
mann hafði ég aldrei séð áður.
Guðbjartur var kurteis í alla staði
en sagðist þurfa að fá frest í viku
til viðbótar fyrir þennan mann
því hann þyrfti að bjarga þessu
máli. Sagði hann að „það gengi",
hann hefði gert önnur eins
stórverk og þetta. llann kvaðst
ekki hafa náð í viðkomandi menn
i dómsmálaráðuneytinu en Einar
Agústsson utanríkisráðherra
myndi hringja suður eftir (til
Keflavíkur), og bað um vikufrest
til viðbótar. Eg sá ekki ástæðu til
annars en veita þennan frest. A
þessu gekk síöan næstu viku,
sífelldar hringingar frá
Guðbjarti, lögfræðingum og
hinum og þessum. Ég sagði að ég
myndi framfylgja ósk dómsmála-
ráðuneytisins um afplánun
dómsins nema til kæmi einhver
afturköllun á því frá ráðuneytinu,
en það vildi ráðuneytið ekki gera,
eða skipta sér af þessu máli.
Náðunarbeiðni mannsins var
hafnað af ráðuneytinu. Daginn
sem maðurinn átti að fara inn
kom hann til mín og sagðist hafa
verið hjá Olafi Jóhannessyni
dómsmálaráðherra og vildi
ráðherra ekkert skipta sér af
málinu. Væri mér því i sjálfsvald
sett hvort ég setti hann inn eða
ekki, en dómsmálaráðuneytið
myndi ekkert skipta sér af "því
hvort ég setti hann inn eða ekki.
Um sannleiksgildi þessara orða
veit ég ekki, en ég lét setja
manninn inn i ágúst s.l., dag-
setninguna man ég ekki, enda átti
hann að minnsta kosti 20 mánuði
óafplánaða og ekki búið að dæma
í þriðja málinu. Skömmu siðar fór
ég til framhaldsnáms i Vestur-
Þýzkalandi, og frétti síðan ekki af
málinu þar til fyrir nokkrum
dögum, að mér var tjáð að maður-
inn væri enn laus úr fangelsi eftir
aðeins fjóra mánuði. Þá frétti ég
það líka fyrst, að maðurinn væri
starfsmaður Guðbjarts.
Um símtal utanríkisráðherra er
það að segja, að hann hringdi
aldrei i mig. Aftur á móti frétti ég
þegar ég kom til Keflavíkur, að
hann hefði hringt í Sigurð Hali
Stefánsson héraðsdómara, sem þá
var settur bæjarfógeti. Eg veit
ekki, hvað þeim fór á milli, en
Sigurður fór ekkí fram á eitt eða
neitt við mig. Það er því einhver
mísskilningur eða misminni hjá
Einari Agústssyni að hann hafi
ra'tt við mig."
Umsögn
Einars Agústssonar
Einar Agústsson sagði:
„Það getur ve' verið, að mig
hafi misminnt, við hvern ég tal-
aði, og ég hafi hringt í Sigurð Hall
Stefánsson, en ekki Valtý
Sigurðsson. Hér stanzar ekki sím-
inn frá morgni til kvölds og ég
beðinn um alls konar fyrirgreiðsl-
ur. Mitt eðli er það að reyna að
gera mönnum gotl, ef ég get — en
að brjóta lög hefur mér aldrei
dottið i hug.
Ég bað Sigurð Hall um tveggja
daga frest vegna þess að mér var
tjáð, að maðurinn gæti komið sín-
um persónulegu málum i betra
horf, aóur en hann yrði settur
inn, og fannst mér ekkert athuga-
vert við það. Önnur afskipti af
þessu máli hef ég engin haft.
Maður er beðinn um 10 — 20
greiða og fyrirgreiðslur á degi
hverjum og maður er stundum ef
til vill of fljótur að verða við
þessu kvabbi og kannar þá ekki
alltaf málavöxtu. Þannig var það,
þegar ég var beðinn um þetta. Ef
einhver segir, að það sé óeðlilegt
af ráðherra af skipta sér af slíku
máli, svara ég þvi til, að ég hef
yfirleitt haft tilhneigingu til að
rétta mönnum hjálparhönd og ef
til vill ekki alltaf rannsakað mála-
vexti til hlitar, eins og ég sagði
áðan.
Haldi einhver að ég hafi í þessu
sambandi gert eitthvað, sem ég
teldi rangt, þá er það út i hött.
Enginn hefur neitt það á mig, að
hann geti notað mig til slíkra
hluta. Við það mun ég standa."
Ummæli Jóns Thors
Morgunblaðið ræddi í gær-
kvöldi við Jón Thors, deildar-
stjóra i dómsmálaráðuneytinu og
spurði um mál þess manns sem
hér um ræðir og hvers vegna
hann hefði ekki verið látinn af-
plána meira af dómum sínum en
raun bæri vitni.
Jón sagði að allt mögulegt hefði
tiðkast í sambandi við það að
sleppa mönnum úr fangelsi og
náða og væri hægt að nefna ótelj-
andi dæmi þvi til sönnunar. Menn
hefðu komizt hjá því að afplána af
ýmsum ástæðum, t.d. af heilsu-
farsástæðum og vegna þess að
málið væri orðið gamalt þegar það
væri dæmt og viðkomandi maður
þá kannski kominn út úr sínum
vandamálum. Hefði ráðuneytið í
mörgum tilvikum ekki talið það
forsvaranlegt að henda viðkom-
andí út í þau vandamá! sem það
skapaði að láta hann sitja af sér
einhverja mánuði i fangelsi.
Hættan væri svo mikil á því að
missa manninn út i glæpastarf-
semi aftur að það væri ekki talið
forsvaranlegt að gera það. Um
reynzlunáðun sagði Jón að giltu
vissar reglur.
Jón Thors sagði það ekki venju
dómsmálaráðuneytisins að ræða
opinberlega um mál einstakra
sakamanna, en vegna umræðna
um mál þessa tiltekna manns
væri nú gerð undantekning og
skýrt frá ástæðum þess að hann
var látinn laus. Sagði Jón, að nú í
síðara tilfellinu hefði maðurinn
fengið frest á afplánun frá 23.
desember s.l. til 1. maí n.k. vegna
veikinda sambýliskonu sinnar.
Hún hefði eignast barn fyrir tæpu
ári og siðan gengist undir margar
læknisaðgerðir. Fyrir dyrum
hefði staðið enn ein aðgerð og
hefði þótt rétt eftir atvikum að
láta manninn ganga -lausan ein-
hvern tíma. Þetta væri ekki náð-
un, heldur frestun á afplánun og
yrði maðurinn undir sérstöku eft-
irliti þennan tíma.
I hinu tilfellinu þegar mannin-
um var sleppt eftir afplánun 3ja
af 12 mánaða dómi á árinu 1973,
sagði Jón að ástæðan hefði verið
sú, að óskað hefði verið eftir því
mjög eindregið að maðurinn yrði
látinn laus tii þess að hann gæti
tekið við skipstjórn á tilteknu
skipi. Maðurinn hefði skipstjórn-
arréttindi og ákveðinn útgerðar-
maður hefði óskað mjög eindregið
eftir því að fá manninn í skips-
pláss, þar sem ekki væri hægt að
gera út bátinn nema skipstjórinn
fengist leystur úr fangelsinu.
Hefði þótt rétt að sleppa mannin-
um og reyna að láta hann vinna
fyrir þjóðarbúið og afla í það
heldur en afplána dóminn. Sagði
Jón og þá hefði verið veittur
frestur í einhverja mánuði. Sá
frestur hefði runnið út og hefði
ekki verið gerð gangskör að því að
hala manninn inn í fangelsið aft-
ur fyrr en ný mál komu á hann.
— Gjaldeyris-
staða
Framhald af bls. 32.
Þannig hefur nettógjaldeyris-
staðan batnað á árinu 1976 um
rúmar 3.400 milljónir miðað við
gengi 1 árslok til samanburðar við
rýrnun um 6.201 millj kr. 1975 og
10.227 millj. kr. á árinu 1974,
einnig reiknað á gengi i árslok
1976. Batinn 1976 ber þannig með
sér mjög veruleg umskipti frá
óhagstæðri framvindu áranna á
undan. Eigi að síður er nettó-
staðan enn neikvæð um 430 millj.
kr. Ennfremur er gjaldeyrisforð-
inn ásamt nettóstöðu viðskipta-
bankanna nærri þvi lágmarki,
sem nauðsynlegt er til tryggingar
eðlilegum gjaldeyrisviðskiptum,
eða sem svarar almennum vöru-
innflutningi í hálfan þriðja
mánuð.
Þótt upplýsingar um aðra þætti
greiðslujafnaðarins við útlönd
séu enn ekki fyrir hendi fyrir árið
í heild, má ætla, að langar erlend-
ar lántökur hafi numið alls um
20.000 millj. kr., en nettóaukning
langra lána, þ.e. lántökur að frá-
dregnum endurgreiðslum, hafi
orðið nálægt 12.000 millj. kr.
Framangreindar tölur um breyt-
ingu á gjaldeyrisstöðu og hreyf-
ingu langtímalána benda til þess,
að síðasta áætlun um 8.800 millj.
kr. viðskiptahalla á árinu 1976 sé
ekki fjarri lagi, sem er um þriðj-
ungur hallans árið áður.
Gott ástand
í umferðinni
ÁSTANDIÐ hefur verið óvenju-
gott í höfuðborgarumferðinni að
undanförnu. samkvæmt upplýs-
ingum lögreglunnar í Reykjavík.
1 gær voru t.d. skráðir 7 árekstrar
frá klukkan 6 fram að kvöldmat,
þar af 4 mjög smávægilegir. Hef-
ur ástandið ekki verið jafn gott á
föstudegi í háa herrans tið.
Athugasemd
vegna fréttar
um fóðurbæti
Vegna fréttar i blaðinu í gær
um lækkun á verði fóðurvara og
innflutning á maisgrits, hefur
Gunnar Bjarnason, forstöðumað-
ur Fóðureftilits ríkisins, óskað
eftir að fram komi að rangt sé að í
maísgrits sé minni sterkja en í
hreinum maís. Það rétta sé að í
maísgrits sé minni fita og minna
tréni en meiri sterkja og þurr-
efni. í tilefni orða Hjörleifs Jóns-
sonar, framkvæmdastjóra Fóður-
blöndunnar h.f., um að ekki væri
hægt að nota maísgrits í hænsna-
og svínafóður, óskaði Gunnar eft-
ir að taka fram, að maísgrits væri
ágætt fóður handa svínum og
hænsnum og betra fóður en
hreinn maís að því leyti að mais-
grits gæfi betri afurðir i svína-
kjöti.
— Leirvogsár-
slysið
Framhald af bls. 32.
vegna formgalla. Úrskurðurinn
var kveðinn upp snemma í
desember en saksóknari kærði úr-
skurðinn til Hæstaréttar milli
jóla og nýárs. í gær féll úr-
skurður réttarins á þá leið, að
úrskurður sakadóms skyldi
óraskaður vera og rétt hefði þvi
verið að vlsa málinu frá saka-
dómi.
Leirvogsárslysið gerðist í
september árið 1969. Rútubíll valt
í Leirvogsá að næturlagi og ungur
maður beið þar bana. Málið var
rannsakað í sakadómi Reykja-
vikur og siðar féll dómur þar
einnig og hlaut þar ungur maður
dóm. Dómi þessum var ekki
áfrýjað og hann því endanlegur. í
fyrra skrifaði blaðamaður,
Halldór Halldórsson, nokkrar
greinar um slys þetta i Vísi og
taldi upp ýmis atriði, sem hann
taldi að ekki hefðu verið nægilega
vel rannsökuð. I framhaldi af
þessum skrifum óskaði rikissak-
sóknari eftir því við sakadóm, að
ýmsir þættir málsins yrðu rann-
sakaðir að nýju.
Fulltrúi sakadómsins leit svo á,
að beiðni saksóknara væri ósk um
endurupptöku málsins og bæri
saksóknara því samkvæmt lögum
um meðferð opinberra mála að
snúa sér fyrst til Hæstaréttar og
fá úrskurð hans um hvort taka
ætti málið upp að nýju og siðan að
snúa sér til sakadóms, ef svar
hans væri jákvætt. Er í lögunum
tiltekið að liggja þurfi fyrir gildar
ástæður til endurupptöku, t.d. að
áður óþekktar sannanir liggi
fyrir.
Eftir þeim upplýsingum sem
Mbl. hefur aflað sér mun það ekki
hafa gerst um áraraðir a.m.k. að
óskað sé endurupptöku á opin-
beru máli.
— Ekki tilbúið
Framhald af bls. 32.
bandsins gerir ekki ráð fyrir að
annar aðili móti afstöðu þess til
nýrrar samningagerðar en kjara-
málaráðstefna ASl. Ljóst er að sú
ráðstefna verður haldin í febrúar,
en nánari dagsetning er ekki
ákveðin.
Björn Jónsson, forseti ASÍ,
sagði í viðtali við Morgunblaðið i
gær að á miðstjórnarfundi þess í
fyrradag hafi verið kjörin nefnd
til þess að undirbúa kjaramála-
ráðstefnuna. I nefndinni eiga
sæti formenn landssambandanna,
forseti og framkvæmdastjóri ASl.
Nefndin hefur verið boðuð til
fundar í dag. Björn Jónsson sagði
að ASÍ hefði hvorki fengið skrif-
legt né munnlegt frá VSÍ, að það
væri tilbúið að hefja samninga-
viðræður, en Ijóst væri að ASl
yrði ekki tilbúið fyrr en eftir ráð-
stefnuna.
Ólafur Jónsson, framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambands Is-
lands, sagði í viðtali við Morgun-
balðið í gær að sambandið hefði
ekki sent ASÍ tilkynningu um
það, að VSÍ væri tilbúið til við-
ræðna. Hins vegar hefði VSl birt
opinberlega tilkynningu um það
fyrir nokkru. Þá kvað Ólafur það
helzt fréttnæmt að samningsaðil-
ar myndu hittast á ráðstefnu, sem
nú færi í hönd á vegum Stjórn-
unarfélags íslands. Verða þar og
fleiri aðilar.
Svo sem kunnugt er renna allir
heildarkjarasamningar út hinn
30. april næstkomandi verði þeim
sagt upp með tilskildum fyrirvör-
um.
— Tveir tollverðir
Sagði Þorsteinn að þessi gögn
hefðu síðan verið til meðferðar
innan ráðuneytisins undanfarið
og á grundvelli þeirra hafi fram-
angreind niðurstaða fengizt.
— Löndunarbann
Framhald af bls. 1.
loka aðeins þá. Lita þeir á þetta
sem óþarfa fjandskap gagnvart
Bretum.
Margir hafa hvatt tii þess að
undanförnu að gripið verði til ein-
hvers konar efnahagslegra aðgera
gagnvart íslendingum. Fulltrúi
samtaka flutningaverkamanna á
Humberside, Davið Cairns, sem
fjárfestingarlánasjóða, kemur
fram talsverður stöðubati árið
1976, i stað versnandi stöðu árið á
undan.
Millj. kr.
Sjóðir 1 opinberri vörzlu
Fjórfestingarlána-
sjóðir, nettó
Heildarniðurstaðan er sú að í
stað þess að þessir sjóðir til
samans minnkuðu eign sina eða
ykju skuld við Seðlabankann um
2.847 millj. kr. árið áður, bættu
þeir stöðuna um 2.957 millj. kr.
árið 1976. Fyrirferðamest í fyrri
liðnum er uppsöfnun á nýjum
reikningi orlofsfjár er nemur
einnig er fiskveiðimálafulltrúi
samtakanna, sagði i viðtali
skömmu fyrir áramót að hann
ætlaði að ráðgast við önnur félög í
samtökunum um möguleikann á
samstilltu átaki gegn íslending-
um. Cairns er einn þeirra sem
fram til þessa hafa haft samúð
með Islendingum, en er nú að
missa þolinmæðina.
Walter Cunningham, formaður
trúnaðarmanna hafnarverka-
manna, sagði i gærkvöldi að
samúð hans með Islendingum
hefði minnkað nokkuð.
Tom Nielsen skipstjóri for-
maður Samtaka yfirmanna á
togurum, sagði í dag að nú ætti að
gera Íslendingum grein fyrir því
að ef þeir væru ekki reiðubúnir
til að semja um gagnkvæm veiði-
réttindi þá yrði lagt bann á fisk-
innflutning þeirra til rikja Efna-
hagsbandalagsins. „Til eru aðrir,
sem geta séð okkur fyrir fiski,
eins og Norðmenn. Þeir hafa veitt
okkur veiðiheimildir og við þá
eigum við að skipta“, sagði hann.
Hann kvað fiskiðnaðinn ekki
þurfa að óttast atvinnuelysi þó að
hætt yrði innflutningi á fiski frá
lslandi.
— Skildu jafnir
Framhald af bls. 2
I stórmeistaraflokki lauk öðr-
um skákum þannig að Boehm frá
Hollandi vann Barezay frá Ung-
verjalandi, Miles og Ligterink
skildu jafnir, Geller og Timman
skildu jafnir, Sosonko frá
Hollandi vann Nikolac frá Júgó-
slavíu og Kurajica frá Júgóslavíu
vann Kavalek frá Bandaríkjun-
um.
I meistaraflokki, 1. umferð,
fóru leikar þannig, að Krnic frá
Júgóslavíu vann Sterren frá Hol-
landi. Popov frá Búlgaríu og
Hartoch frá Hollandi skildu jafn-
ir, Vliet frá Hollandi vann Witt
frá Hollandi, Bellon frá Spáni og
Szmetan frá Argentínu skildu
jafnir, Kupreichik frá Sovétríkj-
unum vann Christiansen frá
Bandaríkjunum, en skák Eslon og
Jamieson frá Austurríki varð
jafntefli.
í skeyti frá fréttaritara Mbl.,
Mr. Withuis, segir að þeir Friðrik
og Guðmundur hafi notað 2
klukkustundir í 16 leiki. Sam-
kvæmt stigakerfi F'ide, Alþjöða-
skáksambandsins, eru sterkustu
menn mótsins Efim Geller með
2.590 stig og Jan Timman, sem er
jafn Geller að stigatölu. Geller
hefur tvisvar sinnum unnið þetta
mót, 1965 og 1969.
Einhver mest spennandi skák 1.
umferðar mun hafa verið skák
Bretans Miles og Hollendingsins
Ligterink. I tímahraki varð Hol-
lendingnum það á að tvítaka leik
og varð því skákin jafntefli. Síðar
kom í ljós að þar varð Hollend-
ingurinn af vinningi.
I dag teflir Guðmundur við
Kurajica og hefur svart. Friðrik
teflir við Boehm og hefur einnig
svart.
Hér fer á eftir skák Guðmundar
og Friðriks. Guðmundur hafði
hvitt:
1. e4 c5, 2. Rf3 e6, 3. d4 cxd4, 4.
Rxd4 a6, 5. Bd3 Bc5, 6. Rb3 Bb6, 7,
Rc3 Rc6, 8. De2 Rge7, 9. Be3 0-0,
10. 0-0-0 d6, 11. f4 Bd7, 12. Hhfl
Rb4, 13. a3 Rxb3, 14. Hxd3 Bc7,
15. Bd2 De8, 16. g4 f6, 17. h4 b5,
18. Hg3 keppendur sömdu
jafntefli.
— 14% skuldaaukning
Framhald af bls. 2
STAÐA OPINBERRA SJÓÐA VIÐ SEÐLABANKANN
1.267 millj. kr i stöðu og hreyf-
ingu 1976, en þar næst að Verð-
jöfnunarsjóður fiskiðnaðarins jók
innstæðu sína um 219 millj. kr. i
Staða I árslok Ilreyfingar
1975 1976 1975 1976
2608 4403 -1533 +1795
1252 - 90 -1314 +1162
stað þess að rýra hana um 910
millj. kr. árið áður.
Bætt staða fjárfestingarlána-
sjóða gagnvart Seðlabanka er
samsett af því annars vegar að
verðbréfaskuld er greidd niður
um 461 millj. kr. og hins vegar að
innstæður á viðskiptareikningum
aukast um 701 millj. kr.