Morgunblaðið - 15.01.1977, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JANUAR 1977
23
V-Islendingur kvaddur:
Fríðrík Albert Wathne
Aldnir kveðja, einnig hinir,
ævin líður, skammt til nætur
en þegar fara fornir vinir,
finn ég svíða í hjartarætur.
Þessa ljóðkveðju orti ég fyrir
allmörgum árum, þegar tveir kær-
ir skólabræður mínir létust langt
um aldur fram. Hún verður mér
rík í huga, er ég nú leitast við að
minnast tryggðarvinar mins
Alberts Wathne. Vinátta okkar
stóð á traustum grunni nærri 55
ár kynna og náinna fjölskyldu-
tengsla.
Hann hét fullu nafni Friðrik
Albert Wathne og var fæddur 30.
óktóber 1891 á Reyðarfirði. For-
eldrar hans voru Friðrik Ferdin-
and Wathne frá Mandal í Noregi
og Elísabet Wathne úr Breiðdal í
Suður-Múlasýslu. Stóðu að Albert
traustir stofnar á báðar hendur.
— Barnungur fluttist hann með
foreldrum sínum til Seyðisfjarð-
ar, ólst þar upp á átti þar lengst-
um heima til fullorðins ára. Gerð-
ist Friðrik faðir hans þar sam-
starfsmaður Ottós Wathne bróður
sins, hins þjóðkunna forystu- og
framkvæmdamanns, en báðir
voru þeir bræður vinsælir og
mikilsmetnir athafnamenn er
settu varanlegan svip sinn á
Seyðisfjörð, eins og kunnugt er.
Albert naut góðrar menntunar í
heimahúsum, á Aukureyri og í
Kaupmannahöfn. Á Danmerkur-
árum sínum þá ungur að aldri,
var hann um tíma sjóliði á danska
æfingaskipinu ,,Víking“, er var
talið stærsta seglskip á þeirri tíð.
Var því síðar gefið nafnið
,,Köbenhavn“, og urðu örlög þess
einn af hinum miklu leyndardóm-
um úthafsins, þegar það hvarf
með allri áhöfn og spurðist aldrei
til þess, þrátt fyrir víðtæka leit.
Mörgum árum síðar, þegar Albert
var kominn til Winnipeg, birtist í
einu af blöðum borgarinnar
greinaflokkur um óleysta
leyndardóma, meðal annars hin
óræðnu örlög hins fræga skips
,,Köbenhvan“, ásamt með mynd
af þvi. Rifjaði þetta, að vonum,
upp hjá Albert minninguna um
tengsl hans á yngri árum við hið
danska æfingaskip, og geymdi
hann til daganna enda úrklipp-
una af frásögninni um örlög síns
gamla skips og mynd þess. Er
hvort tveggja á heimili hans í
Vancouver, B.C.
Jafnfram skal þess getið, að
hann hafði horfið frá Danmörku
heim til tslands löngu áður en
breytt var um nafn skipsins. En
hann fluttist af Austfjörðum til
Winnipeg árið 1910. Vann hann
sfðan í nokkur ár að verzlunar-
störfum í Kanadahar,
Saskatchewan.
Hann gekk í 108. herdeild cana-
dfska hersins 17. janúar 1916. —
Verður herþjónustu hans eigi bet-
ur eða réttar lýst en í eftirfarandi
orðum úr æviágripi hans í hinni
gagnmerku bók Minningarrit
íslenzkra hermanna 1914—1918.
(Winnipeg, 1923): —
„Hann tók þátt í orustum við
Vimy Ridge, Hill 70 og
Passchendale. Varð fyrir eitur-
lofti á orustuvelli, og varð síðan
undir læknisumsjá í 18 mánuði.
Kom aftur til Canada 29. janúar
1919, þá ekki vinnufær." — Náði
hann aldrei hvorki fullri heilsu
né starfskröftum en gegndi þrátt
fyrir það, daglegum störfum, og
tók sinn drjúga þátt í félagsmál-
um Islendinga, eins og síðar get-
ur.
Albert kvæntist Soffíu
Eiríksdóttur Vigfússon 3. ágúast
1921, náfrænku minni. En Eirík-
ur Vigfússon, faðir hennar, frá
Litlu-Breiðuvík í Reyðarfirði, var
albróðir Þórunnar Vigfúsinu
Vigfúsdóttur, móður minnar. Fór
því að vonum að náin og sterk
yrðu vináttuböndin milli okkar
Alberts og fjölskyldu minnar, og
að við fundum bæri oft saman
bæði í Winnipeg og síðar í
Vancouver.
Þau 35 ár, sem Soffia og Albert
áttu heima í Winnipeg var heimili
þeirra að 700 Banning Street þar í
borg, og var það annálað fyrir
fagran heimilisbrag og fangvíða
gestrisni. Gegndi sama máli um
heimili þeirra í Vancouver eftir
að þau fluttust þangað 1956. En
þá hafði Albert fyrir nokkrum
árum látið af embætti.
En hann hafði um langt skeið
verið starfsmaðúr á Fasteigna-
matsskrifstofu Winnipegborgar,
og notið þar trausts og virðingar,
er lýsti sér í því, að mörg hin
síðari ár, áður en hann hætti
störfum, hafði hann verið „Yfir-
fasteignamatsmaður."
Albert var maður mjög félags-
lyndur, og var Soffía kona hans
honum samhent í því sem öðru, er
horfði til góðs og gagnsemdar.
Hann bar hag Fyrstu lútherku
kirkju í Winnipeg sérstaklega
fyrir brjósti, var ritari safnaðar-
ins árum saman og forseti hans
seinasta árið, sem hann gegndi
hinu opinbera embætti sínu.
Hann var einnig ritari hinnar
upphaflegu nefndar, er hóf
fjarsöfnun til stofnunar Háskóla-
stólsins í íslenzku og íslenzkum
bókmenntum við Mantitoba-
háskóla. Albert átti einnig lengi
sæti í Islendingadagsnefndinni í
Winnipeg. — Vikublaðið Lög-
berg-Heimskringla naut einnig
góðs stuðnings af hans hálfu.
Þegar Soffía kona hans, sem er
listræn mjög og snillingur í vefn-
aði, hóf víðtækt starf sitt í þágu
Canadiska Heimilisiðnaðarfélags-
ins — (The Canadian Handicrafts
Guild), gerðist Albert hægri hönd
hennar í því umfangsmikla starfi,
ferðaðist, meðal annars, með
henni á fundi til heimilisiðnaðar-
sýninga og ræðuhalda víðsvegar í
Manitoba og Winnipeg. I þakkar-
ob viðurkenningar skyni fyrir það
ágæta starf sitt var hann kjörinn
æfifélagi Canadíska Heimilis-
iðnaðafélagsins, og er það ein-
stæður heiður, sem sjaldan fellur
karlmanni í skaut.
I allmörg ár helgaði hann
sumarfríi sínu, ásamt Soffíu því
nytsemdarverki að kenna vefnað
unglingum í Sumarbúðum
lútersku kirkjunnar (The
Sunrise Lutheran Camp) í
Húsavík við Winnipegvatn. Má
óhætt að fullyrða, að það var öll-
um hlutaðeigendum til óbland-
innar ánægju.
Eftir að þau hjónin fluttust til
Vancouver, hélt Albert áfram
virkum áhuga sínum á kirkjuleg-
um málum með fórnfúsu starfi
sínu í þágu islenzku lútersku
kirkjunnar þar í borg (The
Lutheran Church og Christ), var
fjarmála ritari hennar til dánar-
dægurs. Hann var einnig heil-
huga stuðningsmaður Islend-
ingafélagsins í Vancouver (The
Icelandic Canadian Club of B.C.),
og mjög að verðugu, verið kjörinn
ævifélagi þess félagsskapar.
Þótt Albert hefði eigi árum
saman gegnið heill til skógar, bar
dauða hans óvænt að höndum.
Hann veiktist skyndilega síðdegis
26. mars, var þegar fluttur á
sjúkrahús, en varð bráðkvaddur
þar áður en hann komst undir
læknis hendur.
Fögur minningarathöfn um
hann fór fram í kirkju hans, The
Lutheran Church of Christ, sem
hann hafði svo lengi unnið trú-
lega. Var athöfn þessi fjölsótt og
bar vitni djúpum ítökum hans í
hugum og hjörtum samferða
sveitarinnar. Sóknarpresturinn
fór, meðal annars, um hann eftir-
farandi orðum: —
„Alberts verður sárt saknað af
safnaðarsystkinum sinum. Návist
hans hefir verið ein af hinum
sterku stoðum í framhaldandi
starfi safnaðarins.“ — Þetta er
fagur vitnisburður, byggður á
löngum og nánum persónulegum
kynnum og samstarfi.
Albert Wathne var prýðisvel
gefinn maður. Hann var prúð-
menni í allri framkomu, og dreng-
skaparmaður að sama skapi. —
Þannig lifir hann í ljúfri minn-
ingu okkar, sem stóðum honum
næst og allra, sem þekktu hann
best.
Minnugur þess lýk ég þessum
kveðjuorðum með því að vitna til
fleygra orða norska öndvegis-
skáldssins Björnstjerne Björns-
son: — „Þar sem góðir menn fara,
eru Guðsvegir." Richard Beck.
Afmælis- og
minningar-
greinar
Að marggefnu tilefni skal
athygli vakin á því, að af-
mælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á f
miðvikudagsblaði, að berast
í sfðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfs-
formi eða bundnu máli.
Sé vitnað til ljóða eða sálma
skal höfundar getið. Grein-
arnar þurfa að vera vélrit-
aðar og með góðu Ifnubili.
KYNNUM
í dag og á morgun kl. 2—6
nýjustu gerðirnar af
Leyland bífreiðum
ÍliÉiiiÍ
í stærsta og glæsilegasta sýningasal á Islandi
að Síðumúla 33
P. STEFÁNSSON HF.
Símar:
83104