Morgunblaðið - 07.05.1977, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 7. MAÍ 1977
23
eitt það besta sem ég þekki til.
Steinunn hefur jafnan stutt mann
sinn á allan hátt í störfum og
lífsbaráttu, en mest reyndi þö á
manndóm hennar í hinum erfiðu
veikindum eiginmannsins að
undanförnu. Þeim Þórði og Stein-
unni var sjö barna auðið og eru
öll efnisfólk, sem ber foreldrum
sínum fagurt vitni. Þau eru talin í
aldursröð: Benedikt Guðni, raf-
virki á Egilsstöðum, Pétur
Friðrik, skólastjóri, Tunguholti,
Fáskrúðsfirði, Guðný Hrönn, hús-
freykja, Egilsstöðum, Helgi
Jóhann búsettur á Vopnafirði,
Steinar Þór, menntaskólanemi og
stúdent í vor, Guðrún Maria, hús-
freyja, Egilsstöðum, og Védís
Klara, nemandi i gagnfræðsskóla.
Þegar ég lít til baka og hygg að
kynnum minum við þessa góðu
fjölskyldu, eru mér efstar í huga
fjölmargar ánægjustundir á heim-
ili þeirra, glettni og skemmtilegt
viðmót húsbóndans og það hlýja
andrúmsloft, sem lék um húsið.
Við spiluðum bridge og stundum
urðum við drengir á ný og fórum í
bobb. Húsmóðirin tók leik okkar
með þeirri hjartahlýju, sem hún
auðsýndi börnum sínum og mót-
aði uppeldi þeirra. Ég og fjöl-
skylda min þökkum fyrir þá sam-
leið, sem við höfum átt gegnum
árin með Þórði og fjölskyldu
hans.
Við biðjum æðri máttarvöld að
styrkja eiginkonu og börn i hinni
þungu sorg.
Þráinn Jónsson.
Sárt er það og þungbært að
sætta sig við það, að Þórður
frændi minn sé horfinn af sjónar-
sviðinu. Þó voru veikindi hans
orðin þess eðlis, að andlát hans
kom ekki á óvart og til hans kom
dauðinn sem sá gestur er boðaði
lausn frá óbærilegu lífi.
En tregi er mér I hug er ég
minnist þessa kæra frænda mfns,
er hann svo ailtof fljótt er farinn
á braut.
Lffssaga hans var saga karl-
mennisins, hins greinda og nám-
fúsa manns, sem til mennta
brauzt af dugnaði og kappi, hins
viðkvæma drengskaparmanns, er
ekkert mátti aumt sjá, hins
frábæra fjölskylduföður, en fyrst
og síðast saga óvenjulegrar
kappsemi og dugnaðar, og þess
æðrluleysis, er ætíð prýðir hina
beztu menn.
Þar fór enginn veifiskati, að
hverju sem gengið var.
Starfslöngunin var honum i
blóð borin svo oft nálgaðist ofur-
kapp og i engu lét hann sinn hlut
eftir liggja, hvort sem hann vann
að einhverju sinna mörgu áhuga-
mála eða á vettvangi erfiðis-
vinnunnar.
Hann var hvarvetna hlutgengur
hið bezta, enda óspart sýndur
mikill trúnaður, skýr hugsun og
rökfastur málflutningur var aðall
hans, er hann flutti mál sitt og
þar var enginn tæpitunga töluð.
öll sýndarmennska var honum
andstyggð. hann var ævinlega
heill í hverju máli. Slíkra er gott
að minnast.
Æviatriði Þórðar skulu hér
stuttlega rakin.
Hann hét Þórður Stefán fullu
nafni. Fæddur var hann 21. des.
1919 á Mosfelli I Svinavatns-
hreppi í Austur-Húnavatnssýslu,
og var þvi aðeins 57 ára er hann
lézt.
Foreldrar hans voru hjónin
Guðrún F. Þorláksdóttir og Bene-
dikt Helgason, sem þar bjuggu.
Þau systkinin voru 13 alls og af
þeim komust 12 til fullorðinsára.
Þórður er sá fyrsti, er kveður
þann frfða hóp.
Barnahópurinn var því stór og
lifskjörin ærið erfið og kröpp, þó
af atorku væri unnið og fremstu
kröftum.
Félagsleg samhjálp var þá
engin og fátæku barnafólki var
„sveitin" ein tiltæk, ef á ein-
hverra náðir þurfti að leita.
Slfkt var dapurlegt hlutskipti
margra, en þó erfitt væri í búi
þeirra hjóna lengstum. gátu þau
þó forðast þessi grimmu örlög.
En snemma urðu börnin að fara
að heiman og oft var þá óhæfileg
vinna lögð á litlar og veikbyggðar
herðar, og sárt mun foreldrunum
hafa þótt það að verða að búa
börnum sínum hin óblíðu kjör þó
ekki yrði undan vikizt. Annars
var hreinlega ekki kostur. Það
var hins vegar gæfa þessa syst-
kinahóps, að manndómur var
mikill og þau voru svo vel gerð til
munns og handa, að öll urðu þau
hinir nýtustu og beztu þjóðfélags-
þegnar sem skilað hafa sínum
ágætasta skerfi til þjóðarheildar-
innar.
Þórður var með yngri syst-
kinunum og barn að aldri fór
hann að vinna, enda starfsamur
mjög og snemma tápmikill og
ötull til náms og starfa. Nokkur
sumur var hann á Kagaðarhóli í
Torfalækjarhreppi, en 11 ára
gamall fer hann svo austur á
Reyðarfjörð til systur sinnar og
manns hennar, foreldra minna og
þar var hann næstu árin.
Þar gekk hann þá þegar
ótrauður til allra starfa og þótti
þau störf sér bezt við hæfi, sem
reyndu á lipurð og krafta, en
smærri snúningar voru honum
lítt að skapi.
Þar lauk hann skólagöngu sinni
við skyldunám og kom þar eins og
jafnan fyrr og sfðar vel f Ijós að
hann var prýðilegum námsgáfum
gæddur og hinn farsælasti
nemandi.
Frá Reyðarfirði lá leið hans
fljótlega eftir fermingu upp á
Hérað og þar hóf hann fyrst störf
í vegavinnu, en var á vetrum á
H: Ugeirsstöðum. Aðallega
dvaldist hann i Jökulsárhlfð og á
Surtsstöðum. Þar í sveit taldi
hann Iengi heimili sitt.
Þar efra vann hann bæði hin
almennu sveitastörf og ýmsa aðra
vinnu, er til féll.
Þær spurnir hefi ég frá þeim
þar efra sem koma mér ekki á
óvart, að engan hafi þeir fremur
viljað f vinnu hafa en Þórð. Kom
þar hvoru tveggja til atorkusemi
hamhleypunnar og ekki sfður
verklög hönd, enda var Þórður
hinn ágætasti smiður, sem margar
byggingar liggja eftir, þó aldrei
hefði hann lært þá grein.
Er hann veiktist af banameini
sinu var hann einmitt önnum
kafinn við að byggja sitt eigið
íbúðarhús og ekki það fyrsta og
þar lagði hann fram alla sína
krafta eins og alls staðar.
1 Eiðaskóla stundaði hann svo
nám á árunum 1937—39 og
veturna 1940—43 var hann
kennari f Jökulsárhlíð.
Honum líkaði starfið mæta vel
og 1943 lá leið hans f Kennara-
skólann og þaðan útskrifaðist
hann með ágætri einkunn vorið
1946. Það var ekkert smáátak
fyrir unglinga eða unga menn þá
að komast eitthvað áfram á
menntabrautinni án alls fjár-
hagslegs stuðnings frá fjölskyldu,
hvað þá samfélaginu.
En Þórður var ákveðinn í að
brjótast þessa braut á enda og
metnaður hans, viljastyrkur og
dugnaður reyndust honum far-
sælir förunautar, en margar og
strangar vinnustundir Iágu þar að
baki.
Þegar Þórður var orðinn
kennari hóf hann þegar störf sem
slíkur og kennsluferil sinn hóf
hann öðru sinni á Eskifirði og
kenndi þar 1946—48.
Hann þótti ævinlega hinn
ágætasti starfskraftur í kennara-
stétt, laginn og stjórnsamur og
lagði sig fram um að koma öllum
sem lengst á veg.
Ég hygg, að fáar greinar
kennslunnar hafi verið honum
hagstæðari en smáðar, enda naut
hann þar vel verklagni sinnar
einnig.
Stærðfræðin var löngum ein
aðalkennslugrein hans og þar
náði hann sérlega góðum árangri.
Framsetning hans á náms-
efninu var einföld og skýr og
meitlaðist inn á hug þeirra, er
nema vildu.
Á Eskifirði kynntist hann sinni
vel gerðu og góðu konu Steinunni
Guðnadóttur, en foreldrar hennar
voru hjónin Guðný Pétursdóttir
og Guðni Jónsson trésmíða-
meistari á Eskifirði. Þau gengu í
hjónaband 17. október 1948.
Þar reis lífsgáfa hans hæst.
ÖIl mín kynna af Dennu hafa
verið á einn veg. Hún er ekki
aðeins einhver elskulegasta kona,
er ég hefi kynnzt, heldur er hún
einstaklega dugleg og hagsýn hús-
móðir, og greind er hún og list-
feng í mörgum greinum, svo
margur sem telur sig listamann
mætti öfunda hana af. Dugnaður
hennar og skapgerðin traust og
sönn komu kannski hvergi betur
fram en einmitt i veikindum
Þórðar og nú i banalegu hans, þar
sem hún hjúkraði honum og vakti
yfir til hinztu stundar. Aðdáun
mína og virðingu á hún óskipta.
Þau hjónin eignuðust 7 börn,
sem öll eru á lífi: Benedikt
Guðna, rafvirkjameistara á Egils-
stöðum, Pétur Friðrik, skólastjóra
á Fáskrúðsfirði, Guðnýju Hrönn
húsmóður í Reykjavik, Helga
Jóhann vélamann á Vopnafirði,
Steinarr Þór, sem tekur stúdents-
próf í vor, Guðrúnu Maríu
talsímakonu á Egilsstöðum og
Védfsi Klöru nema í heima-
húsum. ÖIl eru þau mannkosta-
fólk, vel gerð og dugleg.
Auk kennarastarfsins á Eski-
firði gegndi hann þar starfi póst-
meistara.
1949—1955 var Þórður svo
kennari á Reyðarfirði, síðan eitt
ár við Alþýðuskólann á Eiðum en
að lokum fór hann til Egilsstaða
1956 og bjó þar æ siðan.
Þar tók hann við skólastjórn og
átti eðililega mikinn og góðan
hlut að mótun þess unga skóla en
hann tók miklum hreytingum á
stjórnarferli Þórðar sakir hinnar
miklu og öru stækkunar
kauptúnsins.
Það mun allra mál, að þar hafi
verið farsællega að verki staðið og
allir erfiðleikar yfirstignir. Enn
býr skólinn að ótvfræðu mótunar-
starfi Þórðar, enda lagði hann þar
við mikla alúð. Á Egilsstöðum var
hann sömuleiðis skólastjóri iðn-
skóla um skeið. Jafnhliða þessu
aðalstarfi stundaði hann á
sumrum ýmis störf, þó einkum
smíðar, enda eftir honum sótzt til
þess að standa fyrir, bæði íbúðar-
húsabyggingum og útihúsa-
byggingum.
Reyndist hann þar sem annars
staðar hinn traustasti f öllum
verkum sfnum og bera þessar
byggingar vitni hins góða hand-
bragðs, en Þórður var ekki sá
maður, að hann aðeins stjórnaði
verki, hann lagði gjörva hönd sina
að hverju þvf verki, sem vinna
þurfti.
Um 1960 stofnuðu nokkrir
aðilar á Héraði sparisjóð og fátt
sýndi betur traust manna og trú á
Þórði, að aðildarmenn sjóðsins
fengu hann til að veita honum
forstöðu.
Þvi gegndi hann einnig með
prýði og í höndum hans efld:st
sjóðurinn mjög. Síðar eða árið
1967 varð hann útibússtjóri
Búnaðarbankans á Egílsstöðum,
en um sama leyti tókust
samningar um samruna spari-
sjóðsins við útibúið. Útibússtóra-
starfinu gegndi hann til æviloka
af mikilli trúmennsku og sam-
vizkusemi og var mjög vinsæll af
samstarfsfólki sínu.
Bankaráð Búnaðarbankans vill
sérstaklega þakka honum hin
ágætu störf hans fyrir bankann,
unnin af fórnfýsi og dugnaði. Það
hefur einnig falið mér að færa
konu hans og börnum innilegustu
samúðarkveðjur. Það er býsna
erfitt að tíunda öll þau trúnaðar-
störf, sem Þórður gegndi á sinni
alltof skömmu ævi. Eg nefni það
aðeins, að hann var um mörg ár í
hreppsnefnd Egilsstaðahrepps og
varaoddviti lengi. Hann var
einnig hreppsstjóri þar og
formaður sóknarnefndar var
hann einnig og átti einna
drýgstan hlut að þvi mikla verki,
sem kirkjan á Egilsstöðum er.
Hann var um skeið i forystu-
sveit austfirzkra kennara og naut
þar trausts og trúnaðar. Ötalin
eru fjölmörg félagsmálastörf, því
þar kom hann viða við sögu og
allsstaðar þótti hans sæti vel
skipað.
M.a. var hann í stjórn
Byggingarfélagsins Brúnás og
fleiri félagssamtaka á Héraði.
Þegar Þórður frændi minn er
allur, leitar margt á hugann.
Um hann á ég margar góðar
minningar, sem merla nú i
söknuði eftir kæran vin. Mér eru
einkar minnisstæðar heimsóknir
hans um jól á mínum bernsku-
árum, einhvern veginn hafa þær
grópast i hug mér og yfir þeim er
mikil birta. Þar er þó aðeins um
fáein skær ljósbrot að ræða í þeim
mikla minningakransi.
Þórður var einarður maður í
málafylgju allri og hafði
ákveðnar skoðanir á hlutunum.
Sem fullorðnir menn báðir vorum
við á öndverðum meiði I þjóðmál-
um, en ekki man ég eftir þvi að
okkur hafi orðið alvarlega
sundurorða. Þórður bar fulla
virðingu fyrir skoðunum annarra,
ef þær voru einlægar og hann var
enginn öfgamaður um menn og
málefni. Þórður var á margan
hátt alvörumaður, maður starfs
og anna alla tíð, en hann átti
auðvelt með að bregða á léttara
hjal og var þá manna skemmti-
legastur og gladdist með glöðum.
Hann var góður hagyrðingur en
flíkaði því litt og hann var fjöl-
fróður um marga hluti, einkum
þá er á einhvern hátt snertu starf
hans. Gestrisni hans var mikil og
vinfastur var hann, um það munu
margir bera vitni. Hann var skap-
rikur og tilfinninganæmur, en i
raun var skapgerð hans slík, að
hann duldi gjarnan sínar innstu
tilfinningar. Hitt vissu þeir, sem
vel þekktu að i brjósti hans sló
heitt hjarta og ljúft var honum að
leysa vandkvæði manna, ef það
var á hans færi.
En framar öðru ætti ég þó
kannski að nefna trúmennskuna,
kjarkinn og einlægnina samfara
þeirri atorku huga og handar,
sem einkenndu allt líf hans.
Hann átti ríka samkennd með
þvi veikbyggða og smáa, þó hann
á hinn bóginn fyrirliti hvers
konar kveifarskap. Sannur og
góður drengur er genginn, hann
var einlægur trúmaður og séu
þetta ekki hin hinztu skil, þá veit
ég að það er bjart um hann, eins
og það slær ófölskvaðri birtu á
minningu hins prúða og ljúfa
karlmennis í huga mfnum.
Kæra Denna og börnin.
Öll sendum við ykkur okkar
einlægustu harms- og samúðar-
kveðjur, ekki sízt foreldrar minir,
sem nú kveðja bróður og mág,
sem þau mátu mikils og báru til
svo heitar tilfinningar.
Það er skuggi yfir margra hug-
um i dag, þegar kær vinur er
kvaddur en minning um góðan
dreng mildar þann söknuð.
Far þú í friði, frændi mínn
góður.
Blessuð sé þín mæta minning.
Helgi Seljan.
Kveðja frá Starfsmannafé-
lagi Búnaðarbanka ís-
lands.
Sú sorgarfregn barst okkur 2.
maí að Þórður Benediktsson úti-
bússtjóri á Egilsstöðum væri
látinn. Hann hafði um langan
tíma átt við vanheilsu að striða og
sýndi þá i ríkum mæli þá rósemi
og hugprýði sem voru einkenni
hans.
Áhugamál Þórðar voru félags-
og framfaramál Austurlands,
hann var ungmennafélagsmaður,
einn af stofnendum UIA og í
stjórn þess um tima. Hann var
einn af stofnendum Sparisjóðs
Fljótsdalshéraðs 1959 og í fram-
kvæmdastjórn hans þar til 1. jan.
1967 að hann var ráðinn útibús-
stjóri Búnaðarbanka íslands á Eg-
ilsstöðum.
Þórður vann af dugnaði að
vexti bankans og naut vinsælda
og trausts. Á hann hlóðust mörg
verkefni, bæði stór og smá. Við
fráfall hans verður stórt skarð
vandfyllt.
Við starfsfólk Búnaðarbanka ís-
lands kveðjum hann með virðingu
og sendum eiginkonu hans frú
Steinunni Guðnadóttur og börn-
um þeirra hugheilar samúðar-
kveðjur.
Starfsfólk
Búnaðarbanka Íslands.
Ég minnist þess fyrir mörgum
árum, er mér barst fregn um and-
lát frú Sigrúnar Blöndal skólast. á
Haliormsstað, en hún var um
langt árabil skólastýra og mikill
menningarfrömuður hér á Hér-
aði, að mér fannst þá snögglega
eins og Snæfellinu, sem gnæfir
fyrir botni Fljótsdalshéraðs, væri
svipt burtu.
Lik voru áhrifin, er ég frétti
fyrir ári, að Þórður Benediktsson
bankastjóri á Egilsstöðum hefði
veikst og væri talinn mjög hættu-
lega sjúkur. Það var eins og lands-
lagið skipti um svip, eins og einn
tindurinn riðaði til falls.
Nú i dag, þegar Þórður er bor-
inn til grafar, mun hans verða
saknað ekki sízt af þeim stóra
hópi nemenda og foreldra, sem
áttu samskipti við hann sem
skólastjóra.
Þórður var mikill forystumaður
hér í sveitarfélaginu og lét sér
fátt óviðkomandi, er til menn-
ingarauka og betri lífsafkomu
heyrði.
Þórður Benediktsson var frá-
bær skólastjóri og skólamaður.
Hann var vel opinn byrir öllum
nýjum viðhorfum og nýjum leið-
um í fræðslustarfseminní og vann
ákveðinn og kröfuharður að
endurbótum á skóla sinum og öll-
um aðbúnaði hans. En var um leið
trúr við gamlár þjóðlegar venjur
og mat oft eins mikils eldri og
reyndari aðferðir og vildi láta ein-
staklingseðlið njóta sín, bæði í
kennslu og námi. Hann var ekki
strangur með reglugerðir og
fyrirmæli, en hélt uppi góðum
aga í skólanum og samband milli
kennara og nemenda og skóla og
heimila var i hans augum aðalatr-
iðið.
Þórður Benediktsson var af
gamla skólanum, þar sem yfir-
vinna var ekki reiknuð í mínút-
um. Hann var óþreytandi aó sinna
málum skólans og nemendanna
og taka þátt i áhugamálum þeirra
og félagsstörfum innan og utan
skólans, og hann hafði áhrif á
aðra bæði kennara og nemendur
til að leggja sig fram og gera sitt
bezta málefnunum í vil.
Hann var ákveðinn og skoðanir
hans oft nokkuð sérlegar, en hann
hafði þrátt fyrir það hæfileika til
að vinna með og koma mörgu til
leiðar jafnt með andstæðingum
sínum og samherjum.
Sem skólastjóri var hann ætíð
mjög metnaðargjarn og krafðist
þess, að nemendur og kennarar
væru þátttakendur í flestu því er
að menningarmálum lyti, enda lét
hann sig aldrei vanta og var ætíð i
fararbroddi, þar sem eitthvað
jákvætt var að gerast.
Ég vann nokkur ár sem kennari
við skólann hjá Þórði Benedikts-
syni og tel mig hafa verið mjög
lánsama að hafa notið samstarfs
við hann, bæði sem kennari undir
hans stjórn og sem foreldri barns
i skólanum hjá honum.
Ég kenndi nokkrum af börnum
Þórðar og veit þvi mjög vel,
hversu ágætur faðir, heimilisfaðir
og afi hann hefur verið, og mun
það einmitt hafa veitt konu hans
og börnum styrk i þessum miklu
erfiðleikum, og hefur það verið
aðdáunarvert að sjá hve hugrökk
og dugmikil þau öll hafa reynst
siðastliðið ár, og bið Guð að blessa
þau og milda sorg þeirra.
Blessuð sé minning Þórðar og
hafi hann þökk fyrir góða sam-
fylgd.
Asdís Sveinsdóttir
Skammt er stórra högga á milli
í okkar litla samfélagi. Á skömm-
um tíma höfum við þurft að sjá á
bak tveimur forystumönnum okk-
ar og brautryðjendum á félagsleg-
um sviðum á besta starfsaldri.
Hið skyndilega fráfall 'Vil-
hjálms Sigurbjörnssonar skildi
eftir sig eyðu, og nú þegar við
kveðjum Þórð Benediktsson
bankastjóra skvnjum við sveit-
ungar þessara manna, hversu erf-
itt það verður að fylla eyðurnar
tvær sem nú eru staöreynd í fé-
lagslegri forystu.
Maður kemur í manns stað, seg-
ir þar, já lífið heldur áfram og
maður morgundagsins verður að
takast á við þau vandamál sem
upp koma, hjá þvi verður ekki
komist.
En reynsla frá liðnum atburð-
um í einni samfélagssögu er ein
Framhald á bls. 18