Morgunblaðið - 17.08.1977, Qupperneq 13

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. AGUST 1977
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. AGUST 1977
13
Einar Tjörvi Elíasson, yfirverkfræðingur Kröflunefndar, I
stjórnsal virkjunarinnar þegar vélasamstæðan var sett í gang
þar í fyrsta sinn.
KRÖFLUVIRKJUN í GANG
1 framhaldi af þeim miklu umrœðum sem hafa
farið fram um Kröfluvirkjun að undanförnu för
fréttamaður Mbl. að Kröflu og rœddi þar við
ýmsa starfsmenn ö staðnum um gang mðla þar
nyrðra. Þð stöð einnig hinn merkilegi atburður
fyrir dyrum að gangsetja skildi vélasamstœðu
fyrsta hluta virkjunarinnar í fyrsta sinn með gufu-
afli frð borholu II. Hér ö eftir fara viðtölin við
hina ýmsu starfsmenn.
— Eg get ekki sagt annað en ég sé bjartsýnn á framhaldið hjá okkur
hér við Kröflu eins og málin standa í dag, sagði Einar Tjörvi Elfasson,
yfirverkfræðingur Kröflunefndar, er Morgunblaðið ræddi við hann f
sfðustu viku þar nyrðra.
Það hefur verið rætt um það að
ekki sé nóg að fá holu sem er með
mikíili gufu í þar sem í hverri
holu séu í raun tvö kerfi? — Það
er rétt, þau hafa reynzt okkur
erfiður ljár í þúfu þessi blessuð
kerfi. Efra kerfið sem er á um 300
m dýpi er um 200 gráða heitt sem
er i raun of lágt hitastig fyrir
okkur, en neðra kerfið er á um
1100 m dýpi og hitastigið þar er
um 300 gráður, en æskilegasta
hitastig er í kringum 270 gráður,
þannig að við höfum raunveru-
lega ekki kerfi með æskilegasta
hitastiginu. Suðan í þessu neðra
kerfi er því á töluvert miklu dýpi
sem gerir okkur aftur mjög erfitt
um vik ef við þurfum að hreinsa
útfellingar úr þeim, æskilegast
væri að fá suðuna sem allra efst
til að auðvelda okkur hreinsunina
á kalkinu hverju sinni. Það má
einnig koma fram að þessi kalkút-
feliing er ekkert sér íslenzkt
fyrirbæri. Við þekkjum til dæmis
reynslu Ný-Sjálendinga og þeirra
í Mexícó, en þeir þurfa að hreinsa
sínar holur með vissu miliibili.
Þær fóðringar sem við notum eru
úr mjög þykku stáli og eru að
ummáli allt frá 7 tommum upp i
18 tommur.
Þá vindum við okkur út í aðra
sálma og spyrjum Einar hvernig
verði með ábyrgðina á vélum sam-
stæðunnar. — Hún mun taka gildi
í nóvember n.k. og þar er um
ársábyrgð að ræða, sem mun vera
í fullu gildi þó svo ekki takist að
keyra virkjunina á fullu afli.
Nú er hér starfandi mikill fjöldi
manna, þar á meðal töluverður
fjöldi erlendra sérfræðinga, fara
þeir heim þegar prófunum á véla-
samstæðunni er lokið? — Já flest-
ir fara heim nú um mánaðamótin,
en i vetur verða starfandi hér
innan við tuttugu manns, aðallega
vélstjórar og tæknimenn.
Hvaðan kemur allur sá búnaður
sem hér er? — Hann kemur mjög
víða að. Mest kemur þó frá Japan
eða sjálf vélasamstæðan, en ann-
ar búnaður kemur m.a. frá Banda-
ríkjunum, V-Þýzkalandi og
Norðurlöndunum.
Að lokum var Einar spurður um
viðbrögð hans og starfsmanna al-
mennt við þeim ummælum sem
Ingvar Gislason alþingismaður
viðhafði i útvarpsþætti fyrir
skömmu, þar sem hann lýsti verk-
kunnáttu Orkustofnunarmanna
ónóga: Þeim hefur auðvitað verið
misjafnlega tekið hér, en ég sjálf-
ur kippi mér nú ekki mikið upp
við þau, þvi þeir menn sem sitja i
Kröflunefnd geta ekki setið enda-
laust undir þeirri gagnrýni sem
dynur yfir þá og í mörgum tilfell-
um mjög ómaklegri gagnrýni, án
þess að svara lítillega fyrir sig.
Seinna um daginn voru vélar
virkjunarinnar settar í gang í
fyrsta sinn og af því tilefni ræddi
Morgunblaðið stuttlega við Einar
Tjörva aftur og spurði hann
hvernig þessi reynslukeyrsla
hefði gengið. Þetta gekk alveg
skínandi vel hjá okkur, ekki heyr-
ist auka tíst í vélinni, en á næstu
dögum munum við láta reyna á
alla hluta kerfisins þar á meðal
allan öryggisbúnað hér á staðn-
um.
Hvernig standa málin hjá ykk-
ur Kröflunefndarmönnum hér
Einar? — Okkar hlutverk hér er
fyrst og fremst að koma upp
stöðvarhúsi, setja niður vélasam-
stæðuna og að lokum tenging
gufuholanna við virkjunina. Og
það má segja að við séum um það
bil að verða búnir með 70% af
öllum okkar verkefnum. Nú í vik-
unni munum við svo setja véia-
samstæðuna i gang i fyrsta skipti,
en það mun skipta nokkuð sköp-
um hjá okkur hvernig það geng-
ur.
Þið hljótið nú einnig að hafa
höfuðverk af því hvernig gufuöfl-
unin gengur hjá þeim Orkustofn-
unarmönnum sem sjá um þann
verkþátt? — Jú, jú, það er auðvit-
að megin höfuðverkurinn hér en
þeir hlutir sem hafa verið í gangi
hér upp á síðkastið gefa vissa von
um að við getum verið bjartsýnni
en áður. Því í dag má segja að við
höfum eina fullvirka holu, þ.e.
hola 11, og við gerum okkur mikl-
ar vonir um að hola 9 verði einnig
fullvirk þegar framkvæmdum við
hana er lokið en það ætti að geta
orðið innan mánaðar. Þá eru í
hefur eiginlega engar afleiðingar,
og ég tel að þau skrif sem orðið
hafa um þetta sprengigos séu orð-
um aukin, við teljum þetta ein-
ungis vera smáumbrot.
Nú hafa jarðvisindamenn lýst
þvi yfir að þessu sprengigosi svipi
mjög til undanfara mikilla
sprengigosa hér áður, hefur það
ekkert að segja hjá ykkur? — Jú,
auðvitað ihugum við málið en
þeir annars ágætu menn sem
þessu spá hafa nú ekki alltaf rétt
fyrir sér. Það væri eitthvað skrít-
in framkvæmdin á þessu hér ef
við tækjum mark á öllum hrær-
— ingum sem her verða._______________
gangi athuganir á holu 7 sem er
lokuð vegna þess að fóðringin hef-
ur einhverja hluta vegna lagzt
saman. Ef þær athuganir verða
jákvæðar og viðgerð yrði ekki
mjög erfið kæmi þar geysiöflug
hola. En i dag eða á morgun mun
verða reynt að senda myndavél
niður i holuna og mynda skemmd-
ina. Einnig munum við á næst-
unni reyna að gera við holu 10
með því að draga svokallaðan
,,liner“ upp úr henni en liner er í
raun fóðringin sem sett er dýpst í
holurnar eða allt frá 800 m og
niður. I holu 10 teljum við að
kalkúfelling í linernum stoppi
allt gufuuppstreymi.
Hvaða holur eru tengdar við
virkjunina? — Það eru holur
númer 6, 7, 10 og siðan 11, en eins
og ég sagði áður gerum við okkur
vonir um að hægt verði að nota
a.m.k. þrjár þeirra og í viðbót
holu 9 sem er verið að vinna við.
Hversu margar holur þurfið þið
til að geta látið virkjunina ganga í
vetur og hver er hámarks orku-
framleiðsla virkjunarinnar? —
Fjöldi hola fer eftir hversu mikið
afl fengist úr hverri, en miðað við
að svona 5 megawött fengjust út
úr holu nægði okkur að fá eina
Borinn yfir holu nlu, sem nú
eru bundnar mestar vonir við
þar nyrðra, en framkvæmdir
munu standa yfir I um mánuð
við holuna.
góða holu með holu 11 til þess að
geta keyrt vélasamstæðuna i vet-
ur. Nú hámarksorkuframleiðsla
virkjunarinnar er um það bil 35
megawött miðað við fyrsta áfanga
en önnur 35 myndu siðan bætast
við með tilkömu annars áfanga.
Hvaða afleiðingar hefur
sprengigosið i Lfeirhnjúk í síðustu
viku á gáng mála hér? — Það
Það má sjálfsagt finna að
verkkunnáttu
— Okkar verk hér er að mestu fólgið I borunum á
holunum, fóðra þær og steypa t kringum þær. Þá
erum við með ýmiss konar mælingar, efna- og
eðlisfræðilegar. auk þess sem hér er svo kölluð
skjálftavakt en hún er aðallega út af þeim hræring-
um sem hér hafa orðið. sagði Karl Ragnars. staðar-
verkfræðingur Orkustofnunnar þegar Mbl. ræddi við
hann.
Það sem við erum aðallega að vinna að nú er
borun á holu 9, en áður hafði verið borað niður á
900 m og settur liner I hana en hann stlflaðist
fljótlega og var dreginn upp úr. Þá kom I Ijós að
mikil kalkútfelling var þar á ferðinni. Nú er ætlunin
að grafa allt niður á 2500 metra dýpi og fóðra hana
og þá ætti að fást þama mjög öflug og góð hola
Einnig erum við með kannanir á bæði holu 7 og
10 en þær hafa verið skemmdar. í holu 7 er
hugmyndin að senda niður myndavél sem tæki
myndir af þeim skemmdum sem þar eru, en við
teljum að fóðringin hafi fallið saman og erum að
gera okkur vonir um að hægt sé að gera við hana á
frekar einfaldan hátt. En I holu 10 er ætlunin að
draga linerinn upp en hann er með mikilli kalkútfell-
ingu. Ef okkur tekst að ná honum upp úr teljum við
að hægt væri að gera fyrirbyggjandi aðgerðir vegna
Orkustofnunar
kalkútfellingarinnar sem yrði auðvitað fyrir hendi
áfram.
Þá var Karl spurður um árangur af þeim viðræðum
sem þeir hefðu átt við bandarlsku sérfræðingana frá
Rogers Engineering sem er samverkafyrirtæki Is-
lenzku verkfræðinganna. Það er nú ekki alveg rétt.
sem fram hefur komið t.d. með Mr. Kuvara. að hann
hafi verið hér sérstaklega vegna borananna heldur
var hann hér á vegum Kröflunefndar en við nutum
góðs af.
Hver em ykkar viðbrögð við ummælum Ingvars
Glslasonar I útvarpsþætti um daginn þar sem hann
segir verkkunnáttu ykkar vera ábótavant? — Við
erum nú ósköp rólegir yfir þeim. það má sjálfsagt
finna að okkar vinnubrögðum eins og annarra.
Nú hefur sú saga verið nokkuð útbreidd að vls-
indamenn Orkustofnunar hafi verið á móti þvl að
halda áfram framkvæmdum hér eftir að jarðhræring-
amar miklu gengu hér yfir, er þetta rétt? — Það má
segja að meirihluti jarðvisindamanna sé á þessari
skoðun en svo eru auðvitað aðrir sem litu svo á að
þar sem búið væri að fjárfesta eða fjárskuldbinda um
90% af öllum tækjum virkjunarinnar væri fásinna að
hætta.
Bjartsýnn á framhaldið
„Evrópu-
mót haldið á
baðströnd”
„Jafn bezta
keppnissveitin
til þessa”
„Allt sýndir
og verðlaunaðir
gæðingar”
í slenzkir hestar á
Evrópumóti í Skiveren
Evrópumeistaramót íslenzkra hesta verður haldið í Skiveren,
rétt við Skagen á Norðvestur-Jótlandi í Danmörku, um næstu
helgi. Það er Evrópusamband eigenda islenzkra hesta, sem gengst
fyrir þessu fjórða Evrópumeistaramóti og er gert ráð fyrir að
allar 10 aðildarþjóðir sambandsins sendi sveitir til keppni á
mótinu en hver aðildarþjóð má senda 7 hesta til þátttöku. Frá
Isiandi fer fullskipuð sveit til keppni ásamt einum varahesti.
Öhætt er að fullyrða að ekki hefur áður farið til keppni á
Evrópumót héðan jafn sterk sveit knapa og hesta. Gæðingarnir
eru allir úr röðum sýndra og verðlaunaðara gæðinga á félags- og
stórmótum sl. tvö ár. Knaparnir eru allir kunnir fyrir góða
frammistöðu sina við sýningar á gæðingum á hestamannamótum
undanfarin ár. Islenzka keppnissveitin var valin á úrtökumóti,
sem fram fór í Reykjavík fyrr í vor nema hvað áður hafði verið
ákveðið að stóðhesturinn Hrafn, 727, frá Kröggólfsstöðum keppti
á Evrópumótinu. Faðir Hrafns
er Hörður, 591 frá Kolkuósi og
móðir Reykja-Brúnka. Hrafn
keppti á Evrópumótinu 1975 og
hefur verið í Þýzkalandi siðan
og náð góðum árangri i keppni I
mótum úti. Eigandi hans er Sig-
urbjörn Eiríksson, Stóra-Hofi,
en knapi hans Aðalsteinn Aðal-
steinsson. Hrafn fékk viður-
kenningu sem bezti stóðhestur-
inn á Evrópumótinu 1975. Ekki
hefur verið ákveðið enn í hvaða
greinum einstakir hestar úr ís-
lenzku sveitinni keppa og verð-
ur það ekki gert fyrr en eftir
æfingar á vellinum í Skiveren á
morgun. 1 islenzku sveitinni
eru auk Hrafns, 727, frá Krögg-
ólfsstöðum: Leiknir frá Dýr-
finnustöðum, í Skagafirði,
rauðblesóttur, eigandi og knapi
Sigurður Sæmundsson. Leiknir
er undan Blossa frá Kirkjubæ,
sem er undan Ljúf, 353, en
móðir Leiknis er Skjóna frá
Dýrfinnustöðum. Leiknir er al-
hliða gæðingur og var m.a.
dæmdur bezti alhliða ganghest-
urinn á Fjórðungsmóti sunn-
lenzkra hestamanna sumarið
1976. Þá hefur Leiknir náð
ágætum árangri i skeiði og ekki vakti það síður athygli þegar
Leiknir sigraði i 1500 metra brokki á kappreiðum Skeiðfélagsins
nýverið á mjög góðum tíma. Þarna er þvi á ferðinni fjölhæfur og
getumikill hestur. Stokkhólma-Blesi er rauðblesóttur frá Stokk-
hólmi í Skagafirði, eign þeirra Halldórs Sigurðssonar og Reynis
Aðalsteinssonar, en Reynir er knapi. Stokkhólma-Blesi er undan
Rauð, 618, frá Kolkuósi og Nótt frá Kirkjubæ. Hann er alhliða
gæðingur og varð m.a. hlutskarpastur í A-flokki gæðinga á
kappreiðum Faxa í fyrrasumar og varð i öðru sæti i flokki alhliða
gæðinga á Hvítasunnukappreiðum Fáks. Valur frá Stokkhólmi i
Skagafirði, grár, eigandi og knapi Benedikt Þorbjörnsson. Valur
er hálfbróðir Stokkhólma-Blesa, undan Rauð, 618, frá Kolkuósi og
Svölu frá Hofi. Valur var sýndur á Fjórðungsmótinu á Hellu sl.
sumar og þá eign Arnar Þórhallssonar og var dæmdur þriðji bezti
alhliða gæðingurinn á mótinu. Og á Fjórðungsmótinu á Ilorna-
firði i sumar var Valur sýndur af Benedikt Þorbjörnssyni og
hafnaði í fjórða sæti í A-flokki. Þá varð hann annar i flokki
Reynir Aðalsteinsson £ Stokkhólma-Blesa, lengst til
vinstri, þð SigurSur Sæmundsson ð Leikni, Sigurbjörn
BðrSarson ð Gými og Birgir Gunnarsson ð Tritli.
alhliða gæðínga á Hvítasunnukappreiðum Fáks i fyrra. Gýmir frá
Miklaholti, Arnessýslu, rauður, eigandi og knapi Sigurbjörn
Bárðarson. Gýmir er undan Rauð frá Torfastöðum, syni Neista,
587, frá Skollagróf, og Brúnku frá Miklaholti. Aður hefur Gýmir
verið sýndur á nokkrum mótum og má nefna að hann varð sjöundi
af alhliða gæðingum á Fjórðungsmótinu á Hellu 1976, varð annar
á Skógarhólamóti þá um sumarið og fjórði á Hvitasunnukappreið-
um Fáks í vor. Trítill frá Leirulækjarseli, Mýrarsýslu, brúnn,
eigendur Gunnar Steinsson og Birgir Gunnarsson en knapi er
Birgir. Tritill er undan brúnum hesti frá Leirlækjarseli og jarpri
hryssu frá sama bæ. Þetta er klárhestur með tölti og var meðal
annars sýndur á Hvitasunnukappreiðum Fáks í vor og var dæmd-
ur þriðji bezti klárhesturinn. Grettir frá Svarfhóli, Mýrarsýslu,
jarpur, eigandi og knapi Ragnar Hinriksson. Hann er undan
Kvisti, 640, frá Hesti og jarpri hryssu frá Svarfhóli. Grettir var á
úrtökumótinu valinn til að
keppa á skeiði en nú mun vera í
ráði að láta fimm af þeim sex
vekringum, sem eru í íslenzku
sveitinni keppa í skeiði. Hér
heima kom Grettir ekki fram
fyrr en á þessu ári og var t.d.
sýndur sem alhliða gæðingur á
Hvitasunnukappreiðum Fáks
og hlaut þá einkunnina 9,4 fyr-
ir skeið og hafa sennilega ekki
nema tveir hestar hlotfð betri
dóm fyrir skeið en það eru Við-
ar, Gunnars Tryggvasonar, sem
um árabil var einn fremsti gæð-
ingur landsins og Núpur, Sigur-
finns Þorsteinssonar, sem sigr-
aði i gæðingakeppnum á fjöl-
mörgum mótum. Varahestur
verður Funi frá Öxi, jarpur,
eigandi Hörður G. Albertsson
óg knapi Eyjólfur ísólfsson.
Funi er undan syni Storms, 531,
frá Eiríksstöðum og Iðu frá
Öxl. Var Funi m.a. sýndur á
Hvítasunnukappreiðum Fáks i
vor sem klárhestur með tölti og
fékk ágætan dóm. Eins og af
þessari upptalningu sést eru
þetta hestar, sem hafa fengið
góða þjálfun i keppni i mótum og þó stundum kunni að hafa farið
frá Islandi til keppni á Evrópumótum einn og einn einstaklingur
betri en þeir, sem nú fara, hefur íslenzka sveitin aldrei verið eins
góð i heild. Mótið í Skiveren hefst á föstudaginn, 19. ágúst, og
lýkur á sunnudag, 21. ágúst. Islenzku hestarnir fóru utan mun
seinna en ráðgert hafði verið. Var upphaflega ætlunin að þeir
færu út i byrjun ágúst en vegna bilana á flugvélum fóru þeir ekki
utan fyrr en i gær. Er það von manna að þetta komi þó ekki að sök
og mögulegt verði að æfa hestana nægjanlega á vellinum i
Skiveren. Þess má geta að völlurinn var búinn til á baðströnd og
vígður á landsmóti danskra hestamanna um sl. helgi. Náðist þá
meðal annars bezti timi, sem náðst hefur i skeiði i Danmörku til
þessa. Islenzka sveitin mætir á mótinu mörgum góðum gæðingn-
um, sem fluttur hefur verið frá íslandi en hestamenn heima á
Fróni senda fulltrúum sinum á Evrópumóti islenzkra hesta
hvatningarkveðjur.
tg.
Benedikt Þorbjörnsson ð Val (t.v.) og Ragnar Hinriksson
ð Gretti.
Aðalsteinn Aðalsteinsson ð Hrafni ð slðasta Evrópumóti,
sem haldið var 1975 I Austurriki.