Morgunblaðið - 14.10.1977, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. OKTÖBER 1977
7
Jafnari kosn-
ingaréttur —
aukin áhrif
kjósenda
Fróðlegar umræður fóru
fram utan dagskrár á Al-
þingi í fyrradag, þar sem
rætt var um nauðsyn jafnari
kosningaréttar og aukins
réttar kjósandans, m.a. til
að velja á milli frambjóð-
enda á framboðslistum
Bent var á að vægi at-
kvæða, eftir kjördæmum,
hefði raskazt mjög mikið á
gengnum áratugum Allt að
fimmfalt fleiri atkvæði væru
að baki kjördæmakjörins
þingmanfis í Reykjaneskjör-
dæmi en á Vestfjörðum,
svo dæmi sé tekið Kosn-
ingaréttur væri mannrétt-
indi og ætti að vera jafn hjá
öllum landsmönnum, án til-
lits til búsetu Aðstöðumun
milli strjálbýlis og þéttbýlis
yrði að jafna með öðrum
hætti en skerðingu mann-
réttinda Og þótt viður-
kenndur væri umframréttur
strjálbýlis varðandi vægi at-
kvæða, væri fimmfaldur
kosningaréttur meira en
góðu hófi gegndi
Þá var rætt um aukinn
; rétt kjósenda til persónu-
| legra kjörs, t d að velja á
milli frambjóðenda á sama
framboðslistanum, þannig
að saman færi réttur til að
greiða stjórnmálaflokki at-
kvæði og velja á milli fram-
bjóðenda á framboðslista
hans, nokkurs konar sam-
eining prófkjörs, eins og
við þekkjum það í dag, og
kosningaréttar til sveitar-
stjórna og Alþingis
Breytingar á
kosningalögum
og/eða
stjórnarskrá
Endurskoðun stjórnar-
skrár hefur verið lengi í
gangi, enda mun víðtækara
verk en leiðrétting misræm-
is í vægi atkvæða Á það
var bent i tilvitnaðri um-
ræðu á Alþingi (sjá þing-
síðu Mbl í gær), að hægt
væri að jafna kosningarétt
verulega með því að breyta
kosningalögum einum
saman, án stjórnarskrár-
breytinga Þvi væri fram-
kvæmanlegt, ef vilji væri
fyrir hendi, að koma nýjum
og réttlátari reglum við á
komandi kosmngaári, bæði
til sveitarstjórna og Al-
þingis
Bent var á að afnema
þyrfti hlutfallsákvæðið,
varðandi úthlutun uppbót-
arþingsæta, og binda út-
hlutun þeirra einvörðungu
við atkvæðamagn (1 22 gr
kosningalaganna) Jafn-
framt þyrfti að afnema
ákvæði þess efnis, að sami
flokkur gæti aðeins fengið
eitt uppbótarsæti i sama
kjördæmi Þessar breyting-
ar einar myndu leiðrétta
misræmi í vægi atkvæða úr
1 á móti 4, í 1 á móti 2 í
ræðu eins þingmanns kom

i mr.tor ut5n dagskrAr A Aljiin^i:
Jafnari og aukinn
kosningaréttur
Þingflokkanefnd kanni samstarfsvUja
um breytingar íi yfirstandandi þmgi
[ Alþingi i B»r. ' s
fram, að uppbótarsæti
hefðu við síðustu þingkosn-
ingar miðað við þessar
breytingar færzt yfir til
Reykjavíkur og Reykjaness-
kjördæmis Á Reykjanesi
hefði þá verið 2876 at-
kvæði að baki þingmanns, í
Reykjavík 2645, á Norður-
landi eystra 2235 en undir
2000 í öllum hinum kjör-
dæmunum
Raðaður eða
óraðaður
framboðslisti
Þá var bent á þær leiðir,
að stjórnmálaflokkar hefðu
annað tveggja heimild eða
skyldu til að raða frambjóð-
endum á framboðslista sína
eftir starfsrófsröð Það væri
síðan kjósenda að númera
eða tölusetja nöfn, eftir
mati á mönnum, um leið og
þeir kysu þann stjórnmála-
flokk, er hugur stæði til
Óraðaður framboðslisti er
lagaskylda í írska lýðveld-
inu. í Danmörku er flokkum
hins vegar heimilt að bjóða
fram óraðaðan lista Þar
hafa allir flokkar valið þann
háttinn sl 10 ár, utan
kommúnistar og vinstri
sósialistar, og aukið þannig
í reynd kosninga rétt hins
almenna borgara Þá mætti
og innleiða hið danska fyrir-
komulag um stór kjördæmi,
er skipt væri i minni kjör-
svæði, með mismunandi
röðun á lista í kjörsvæðum,
er þykir sameina kosti per-
sónulegs kjörs og hlutfalls-
kosninga í stórum kjör-
dæmum Fleiri leiðir voru
nefndar
Það er margur
réttur manns
Ekki er hægt að skilja svo
við hlutlausa frásögn af val-
kostum til leiðréttingar á
vægi atkvæða og til aukins
kosningaréttar, að ekki sé
drepið á andófsorð, sem
heyrðust á Alþingi Stöku
þingmenn bentu á, að
mannréttindi væru margs
konar og kosningaréttur
væri aðeins eitt atriði
þeirra Þegar mismunandi
réttindi fólks eftir búsetu
eða kjördæmum væru
rædd, mætti ekki líta á
kosningaréttinn einan,
heldur heildarmyndina
Jöfnun mannréttinda í
landinu hlyti að taka mið af
misræmi, sem i nær öllum
tilfellum gengi landsbyggð-
arfólki í mót en nágrenni
höfuðborgar í vil Einn
þingmaður benti jafnframt
á þá staðreynd, sem hann
vildi ætla að væri fyrir
hendi, að innan við 20 af
60 kjörnum þingmönnum
ætti sveitfesti eða lögheim-
ili utan Reykjavík-
ur—Reykjanesssvæðisins

Sama á hverju
Þar sem mikið er gengið, hef-
ur BYKO jafnan gólfklæðninguna,
sem endist bezt. Þar sem minna geng-
ur á, hefur BYKO það, sem ódýrast
er. Hverju, sem þú stefnir að, hefur
BYKO það rétta undir iljarnar, gólf-
dúka eða flísar, fjölbreytt úrval efnis
og lita.
Þar sem fagmennirnir verzla,
er yöur óhætt
gengur?
BYGGINGAVORUVERZLUN BYKO
KÓPAVOGS SF
NÝBÝLAVEGI8 SÍMI.41000 >dí/
'4
I0ARV
O

I^ELDHÍJS
GUJGGATJÖLD
á afmælisverði
í tilefni af 10 ára afmæli verslunarinnar
bjóðum við óvenju hagstætt verð á til-
búnum eldhúsgluggatjöldum. Næstu daga
verða þau seld á hálfvirði. Yfir 10 gerðir
gluggatjalda í mörgum litum á verði frá
1977 kr.
Lítið inn. Nú er einnig opið á laugardögum.
Sendum gegn póstkröfu hvert á land
sem er.
iSsfwsínJÍ!
ÍtLUGGATJ OT3J
. SKIPHOUI17A SÍM117563
I
I
i
i
\