Morgunblaðið - 08.01.1978, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JANUAR 1978
7
Mikil nauðsyn er þeim,
sem predika — og það er ég
að burðast við að gera enn
— að fá að heyra gagnrýni
þeirra, sem hlusta eða lesa.
Um trúarskoðanir er hinn al-
menni hlustandi oft engan
veginn samferða prestinum,
og hlustandinn erstundum
ofjarl prestsins að vitsmun-
um til Hitt er prestinum
hættulegt, ef hann stendur
aðeins i þröngum hópi
jábræðra um trúarskilning og
skoðanir en veit sáralítið um
þorra þess safnaðarfólks,
sem hann er kjörinn og þigg-
ur laun af almannafé fyrir að
þjóna
Góður maður og athugull
tók mig tali á götu fyrir fáum
dögum. Hann hafði lesið ára-
mótahugleiðingu mína í
Mbl., og honum fannst meira
en nóg um það, hve mikla
áherzlu ég lagði þar á skuld
nútímamannsins við liðnar
aldir og ár.
Þau ummæli min áttu allra
sizt að vera rómantískur lof-
söngur um hina ,,góðu,
gömlu daga".
Sá lofsöngur er ekki nýr.
Ein elzta heimild um sögu
mannkyns er skráð fleygrún-
um á leirbrot, sem fornleifa-
fræðingar fundu i neðsta lagi
rústanna af hinni fornu
Babylonsborg, margra árþús-
unda gamalt. Á leirbrotið
voru letruð þessi orð: „Ó, að
tímar væru nú eins og þeir
áður voru"! Á svo löngu lið-
inni öld, fyrir þúsundum ára,
sáu menn í hyllingum fávizk-
unnar dýrð hinna „gömlu,
góðu daga". Þeim dögum
megum við ekki gleyma ef
við viljum átta okkur á stöðu
okkar í dag, ekki gleyma
þeim en læra að meta þá
rétt, svo að við sjáum, hvað
við eigum þeim að þakka og
hvað þeir eiga að kenna okk-
ur að varast.
Öllum sæmilegum mönn-
um ofbýður kynþáttafjand-
skapur, kúgun, fangabúðir,
réttarmorð og ofbeldi, sem
veður uppi víða um lönd með
samtíð okkar, en í bréfi, sem
ráðgjafi Hinriks Bretakon-
ungs 8 reit lærdómsmannin-
um Erasmusi frá Rotterdam
snemma á 1 6. öld, kvartar
hann yfir því, að mjög sé
gengið á brezku skógana og
viður orðinn dýr vegna þess,
hve mikinn við hafi þurft í
galdrabrennurnar. Fallegir
„góðir, gamlir dagar voru
það!
Menn láta sér títt um það,
að trúarlifi hafi hrakað mjög
frá því, sem áður var. Um
það er vandi að dæma og má
engan veginn skoða frá þeim
sjónarhóli einum, að kristni-
boði kirkjunnar, kirkjulegum
kristindómi, er ekki gefinn sá
gaumur, sem fyrrum var.
Kirkjan finnurekki þá leið,
sem hún áður fann að al-
menningi Það hygg ég frem-
ur sé ríkjandi guðfræði en
prestunum að kenna. Eg veit
ekki nema Einn þess um-
kominn að dæma um trú eða
vantrú mannshjartans. Fyrir
þvi verðurekki lokað augum,
að trúarskilningur manna á
þeim „gömlu, góðu dögum"
var tíðum sá, að eftirsjá er
engin að honum Það erekki
liðið langt á aðra öld siðan
skrifaður var í trúarvarnar-
skyni, að þvi er kallað var,
bæklingur, þar sem farið var
hinum svivirðilegustu orðum
um predikarann John
Wesley, mann sem raunar
var gagnrýninn mjög á kirkju
sinna tima, helgisiðakirkjuna
brezku, með öllu hennar
kirkjutildri, mitrum og silki-
vegar hið bjánalega skefja-
lausa mat á fjármunum,
peningum, sem hámarki
mannlegrar farsældar, sálar-
friðar lífsfyllingar og hins
vegar fullkomið andvaraleysi
þeirra, sem til glæpsamlegs
verknaðar hneigjast, af því
að virtur er að vettugi hinn
alvarlegi boðskapur Krists
um að svo skilyrðislaus sé
ábyrgð einstaklings á sínum
gjörðum að „til síðasta
eyris" verði sérhverað
greiða sína skuld Úr alvöru
og strangleik þeirrar
tvímælalausu kenningar
Krists var raunar stórlega
dregið með friðþægingar-
kenningu Páls postula um að
blóð Krists borgi sektir
„Þeir görnlu,
góðu dagar”
kápum og sifelldum kröfum
um meira fé til að kristna
Breta. En JohnWesley bar
fram fagnaðarerindi Krists
kröftuglegar en langflestir
aðrir fyrr og síðar enda viður-
kenndur nú sem einn ágæt-
asti boðberi kristninnar. I
bæklingnum er Wesley
nefndur „gamall refur", sem
kristilegt væri að beita hinu
ruddalegasta ofbeldi. Höf-
undur bæklingsins var höf-
undur hins heimsfræga
sálms: Bjargiðalda, borgin
min. Er æskilegur trúarskiln-
ingur hans „góðu, gömlu
daga"?
Þeir hafa aldrei verið til í
þeim skilningi, sem lagður er
tíðast i það heiti, og svo fávis
má enginn vera að hann óski
þeirra daga aftur. En er þá
okkar öld gullöld alls hins
góða; Hvað um okkar þjóð á
árinu sem fyrir einni viku
kvaddi, eða var kvatt?
Um það munu ókomnar
aldir dæma á ýmsa lund, en
á almenningsvörum eru þær
hörmulegu brotalamirá
siðgæðisvitund þjóðarinnar,
sem augljósar hafa orðið á
liðnu ári, fjárdráttur í stórum
stíl og þeirra, sem hafa ekki
þá afsökun að gripa til óynd-
isúrræða fyrir fátæktarsakir,
morð svo viðbjóðsleg, að
menn vonuðu að slikt kæmi
ekki oftar fyrir á íslandi, gróf
ustu smygl á þjóðhættuleg-
um eiturlyfjum, upplausn
heimila vegna ofdrykkju og
lauslætis og jafnvel grun-
semdir i garð valdhafa og
alþingismanna um vitaverð-
an sérgæðingshátt Allur
þessi óhugnaður þrifst i
rikum mæli með þjóð okkar í
dag. Munu komandi kyn-
slóðir telja okkar öld til hinna
gömlu góðu daga"? En hvað
veldur?
Einkum tvennt: Annars
manna, ef þeir aðeins trúi.
Trúir raunar nokkur því, að
blóð hans, sem dó vegna
réttarmorð , ofstækis réttrún-
aðarkirkju Gyðinga og hins
rómverska ríkisvalds hafi
borgað og „kvittað" fyrir
glæpinn á lllugastöðum, þótt
Agnes treysti þvi í vísu, sem
hún orkti til andsvara þegar
Skáld-Rósa gerir sig að minni
konu en hún annars var með
þvi að brigzla vesælli saka-
konu, sem biður þess i
moldarkofa að verða háls-
höggvin í Vatnsdalshólum
fyrir hryllilegan, kaldrifjaðan
glæp. Það er undarlegt að i
rétttrúnaðartimanum gerist
það tvennt, að fram koma
tveiraf stærstu öndum isl.
kristni, þeir meistari Jón og
Séra Hallgrimur en að jafn-
framt eru á því tímabili
drýgðir einhverjir svörtustu
glæpir i sögu þjóðarinnar.
Var það gert i skjóli þeirrar
friðþægingarkenningar, að
blóð Krists gæti borgað svört-
ustu syndir trúaðra?
Telja siðari aldir okkar tima
til hinna „gömlu, góðu dag"?
Ef svo á að verða. verðum við
að „klæðast sekk og ösku",
og læra af meistara kristinnar
þá lexíu, að ofmat fallvaltra
fjármuna er vegur ógæfu en
ekki gæfu í svonefndu vel-
ferðarríki og svonefndur
„hagvöxtur" blekking vel-
ferðarrikis, sem getursnúizt i
böl, og hins vegar þarf
boðun kristins dóms á íslandi
að hverfa frá ýmiskonar
marklausu trúfræðistagli,
sem fámennir hópar með
þjóðinni taka nokkurt mark
. á, og boða afdráttarlaust hið
skýlausa orð kristninnar um
það, að hver einstaklingur
verði fyrr eða siðar að standa
fullábyrgur gjörða sinna „Til
síðasta eyris," sagði lausnar-
inn sjálfur.
Svipmyndir
á svipstundu
Svipmyndir í hvert skírteini
Svipmyndir sf.
Hverfísgötu 18 ■ Gegnt Þjóðleikhúsinu
Concord nýr lúxusbíll frá American Motors fyrir
aðeins um 3 milljónir króna.
258 c u., 6 strokka vél, sjálfskipting, vélknúið
stýri og hemlar. Búnaður allur ámóta og í
dýrustu bílum.
amCONCORD
Ótrúlega lágt verð, en staðreynd samt sem áður.
Ath. tilgreind verðáætlun miðast við gengisskráningu í dag.
Allt á sama Staó Laugavegi 118-Simar 22240 og 15700
EGILL VILHJÁLMSSON HF
U V* \
'IStSý'
Umboðsmenn um land allt.
H ANS PETERSEN HF
BANKASTRÆTI GLÆSIBÆR AUSTURVER
S: 20313 S: 82590 S: 36161