Morgunblaðið - 18.04.1978, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. APRÍL 1978 35
Athugasemd frá Sambandi
íslenzkra tryggingafélaga
í VIÐTALI í Dagblaðinu 7. þ.m.
vjð framkvæmdastjóra félags ís-
lenzkra bifreiðaeigenda koma
fram órökstuddar fullyrðingar
varðandi ábyrgðartryggingar öku-
tækja. Af þeim sökum bið ég yður,
hr. ritstjóri, að birta eftirfarandi
athugasemd, sérstaklega með til-
liti til þess, að maðurinn, stöðu
sinnar vegna, ætti að þekkja málið
betur en viðtalið gefur tilefni til.
Haft er eftir framkvæmdastjór-
anum:
1. Að hækkanir þær, sem trygg-
ingafélögin hafa fengið „séu allt of
miklar, enda séu þær hin síðari ár
all miklu hærri en verðbólgunni
nemur".
2. Þá segir, að við hækkun ið-
gjalda „virtist ætíð gleymast að
taka tillit til 15 þúsund króna
sjálfsábyrgðar".
3. Þá er minnt á tjón, sem
slysavaldar greiða sjálfir beint og
„um að ræða gífurlegar fjárhæðir,
sem tryggingafélögin slyppu við,
er saman væri tekið“.
4. Væntanlega til að gera trygg-
ingafélögin enn tortryggilegri er
sagt að „Haldið er á lofti sífelldum
taprekstri, en á sama tíma berjast
félögin um hverja einustu bíl-
tryggingu. Sú hlið málsins er öll
hin einkennilegasta“.
I þessu sambandi er rétt að
benda á:
1. Tjónkostnaður tryggingafélag-
anna liggur fyrir og hvernig þessi
tryggingagrein kemur út. Ákvörð-
un iðgjalds felst ekki í þvi einu að
reikna út verðbólguna frá upphafi
tryggingaárs til loka þess og síðan
hækka næsta árs iðgjald hlutfalls-
lega eftir því. Margir aðrir þættir
koma inn í myndina. Sem dæmi
má nefna, hver tjónareynslan
hefur í raun verið hin ýmsu
tryggingaár, tjónatíðni og tjóna-
samsetning (slysatjón/ munatjón),
hvaða horfur eru framundan
samkvæmt upplýsingum sem fyrir
liggja.
Verðbólguþróun er vissulega
áhrifaríkur þáttur tjónakostnað-
arins. í því sambandi verður að
hafa í huga, að slysatjón, sem hafa
Bók um
konur í
listum
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
bókin ^ívindelige kunstnere í 1500
og 1600 tallett eftir Grethe Holm-
en. Bókin ber undirtitilinn „For-
fattere, malere og Komponister.
Borgens forlag gefur bókina út.
Bókin skiptist í nokkra megin-
kafla, eftir tímum og löndum og
einnig eftir því hvaða listgreinar
viðkomandi listakona hefur lagt
stund á. Bókin er vönduð að
frágangi og prýdd fjölda mynda.
Aftast er heimilda- og nafnaskrá.
Bókin Kvindelige kunstnere er 208
bls. að lengd. /
\r<;nsi\<; \-
SIMIW \M.
22480
í för með sér varanlega örorku
dragast í uppgjöri, þar sem
örorkumat getur ekki farið fram
fyrr en þó nokkru síðar af
læknisfræðilegum ástæðum, en
tjónþoli fær bætur miðaðar við
það kaupgjald, þegar örorkumatið
liggur loks fyrir. Hér má minna á,
að 1. desember 1977 höfðu laun
hækkað um 60—70% á ári. Þjóð-
hagsstofnun spáir nú 40% verð-
bólgu fyrrihluta þessa árs og 35%
síðari hlutann. Á sama tíma eru
vextir neikvæðir um 12% þrátt
fyrir breytta vaxtastefnu frá í
nóvember 1977 og voru neikvæðir
um 22% til 23% árið 1974 og 1975,
sem þýðir í raun, að tjón (t.d.
slysatjón), sem í bótasjóði eru,
hækka mun meir, en ávöxtun
tryggingasjóðsins nemur. Þetta
atriði hefur vissulega valdið
ábyrgt hugsandi mönnum auknum
áhyggjum. Þeir útreikningar sem
nefndir hafa verið, eru gerðir af
tryggingafélögunum. Þeir eru yfir-
farnir af Tryggingaeftirlitinu, sem
jafnframt gerir sína sjálfstæðu
útreikninga og úttekt. Fyrir hefur
komið að þriðji sérfræðiaðilinn
hefur verið fenginn til að segja álit
sitt á þeim útreikningum, sem
legið hafa fyrir.
Þegar rætt er um iðgjalds-
ákvörðun ökutækjatrygginga vill
það gleymast, að tilgangurinn með
lögbundinni ábyrgðartryggingu er
ekki sá einn að vernda bíleigand-
ann gegn miklum fjárkröfum,
heldur engu síður að tryggja, að
hinn saklausi tjónþoli fái fjár-
hagstjón sitt bætt.
2. Hver einasta króna, sem inn
kemur vegna sjálfsábyrgðar tjón-
valds, er dregin frá tjónkostnaði,
svo og er tekið tillit til þessarar
endurgreiðslu við mat á óuppgerð-
um tjónurr. um áramót. Það er
algert siðleysi af framkvæmda-
stjóra F.Í.B. að gefa annað til
kynna.
Þegar minnst er á sjálfsábyrgð-
ina má minna á, að þróun þessa
þáttar hefur verið bíleigendum
hagstæð. Nægir að nefna, að þegar
tryggingafjárhæð var hækkuð úr 6
millj. í 12 millj. eða tvöfölduð,
hækkaði sjálfsábyrgðin úr 12 þús.
í 15 þús. eða 25%, enda er ljóst að
áhrif hennar til aðhalds og sem
hvatning til varúðar hefur stór-
lega misst gildi sitt vegna þróunar
kaupgjalds og verðlags í landinu.
3. Varðandi tjón, sem tjónvald-
ar gera upp sjálfir án greiðslu frá
tryggingafélagi sínu, þá leiðir það
af sjálfu sér, að þessar tjóna-
greiðslur eru ekki innifaldar í
tjónkostnaði tryggingafélaganna
og hafa því engin áhrif á iðgjalds-
ákvörðunina.
Ákvörðun tjónvalds að greiða
tjón sjálfur er ábyggilega ekki
byggð á tillitssemi við trygginga-
félag sitt, heldur á ávinningi hans
sjálfs, því tjónið nemur lægri
fjárhæð en sjálfsábyrgð hans og
bónusmissir samanlagt. Því
mætti frekar segja að trygginga-
félögin „töpuðu" sömu upphæð og
tryggingatakarnir hagnast um,
gagnstætt því sem að er látið
liggja í samtalinu.
4. Síðustu fimm til sex árin að
minnsta kosti kannast ég ekki við
neina baráttu tryggingafélaganna
um bílatryggingar. Sára fáar
uppsagnir berast árlega, en þær
virðast eiga sér stað af tveim
megin ástæðum. Önnur er, að
bílaskipti hafa átt sér stað og
kaupandinn tekur við trygging-
unni, en við næsta gjaldd^ga vill
hann flytja hana til „síns“ trygg-
ingafélags. Hin ástæðan er
óánægja með þjónustu eða tjóns-
uppgjör.
I viðtalinu er minnst á ákvörðun
sakaskiptingar milli aðila, en þar
er þáttur, sem tryggingafélögin
hafa neyðst til að hafa meiri
afskipti af, en þau óska eftir
vegna þess seinagangs, sem ríkir
og ríkt hefur í okkar dómsstóla-
kerfi. Fyrir nokkrum árum bentu
tryggingafélögin á, hvort ekki
væri rétt, að stofnaður yrði
sérstakur umferðardómstóll til að
ákveða sakarskiptingu milli aðila,
en með þeim hætti fengist
ákvörðun hlutlauss dómara í stað
álits löglærðra starfsmanna
tryggingafélaganna. Þessi skipan
hefur ekki komist á, hugsanlega
vegna þess, að menn töldu að I
dráttur gæti orðið á afgreiðslu
mála hjá slíkum dómstóli eins og
öðrum dómsstólum svo og að
varhugavert gæti verið að koma á
einu dómsstigi (án áfrýjunarréttar
í flestum tilfellum) í einum þætti
mannlegra samskipta frekar en
öðrum þar sem gera mætti ráð
fyrir, að aðilar yrðu ekki ávallt
sáttir við dómsniðurstöðu.
Hjá einu tryggingafélagi er til
staðar formlegur gerðardómur,
sem m.a. slíkum ágreiningi er
hægt að vísa til. Ég tel víst, að
ekkert tryggingafélag hafi á móti
gerðardómsleiðinni eða hverri
annarri leið, sem gæti flýtt
afgreiðslu ágreiningsmála. Þegar
haft er í huga sá mikli fjöldi tjóna,
sem til afgreiðslu eru hjá
tryggingafélögunum ár hvert, þá
er athyglisvert hve fá þeirra fara
til úrlausnar dómsstóla.
I samtalinu er sagt, að dæmi séu
þess, að til staðar sé 150% óréttur
að mati tryggingafélaganna. Hér
verða menn að hafa í huga, að
tveir löglræðir starfsmenn
tryggingafélaga skoða hvor í sínu
lagi skjöl máls og komist þeir að
gagnstæðri niðurstöðu, að annar
telur bifreiðina A í 75% órétti og
B 25%, en hinn telur A bera 25%
og B 75% þá er um þeirra álit að
ræða og ég ætla engum lög-
fræðingi að byggja faglegt og
hlutlægt álit sitt á hugsanlegum
ávinningi skjólstæðings síns. Ef
slík álit liggja fyrir er oftast
fenginn þriðji löglærði aðilinn til
álitsgerðar. Komist þeir ekki að
sameiginlegri niðurstöðu eða aðil-
ar sætti sig ekki við álit odda-
manns fer málið óhjákvæmilega
til meðferðar dómsstóla. Kjarni
þessa máls er auðvitað sá, að það
er óhugsandi, að slíkt mál yrði
gert uppá grundvelli upphaflegu
álitsgerðanna, einfaldlega vegna
þess, að hvorugt tryggingafélagið
né hvorugur tryggingatakinn
(tjónþolinn) léti fara svona rfleð
sig.
Hitt er fræðilegur" möguleiki,
að eigendum tveggja ökutœkja,
sem lenda í sama umferðaróhappi
og eru tryggð hjá sama
tryggingafélaginu sé tilkynnt, að
hvor bíleigandinn um sig sé í 100%
órétti (eða eins og í dæminu hér
að ofan) og því um engar bætur að
ræða. Slíkt gróft brot á almennu
velsæmi og góðum viðskipta-
háttum á forsvarsmaður hags-
munafélags bifreiðaeigenda ekki
að hafa í flimtingum heldur gera
tafarlausar ráðstafanir til að
upplýsa málið og draga til ábyrgð-
ar þá, sem slík óhæf vinnubrögð
viðhafa.
Loks má lesa úr viðtalinu
óánægju framkvæmdastjórans,
þegar eftir honum er haft, að
lögreglan „vinni allar rannsóknir
sínar fyrir tryggingafélögin án
endurgjalds". Fyrir endurrit lög-
regluskýrslna greiða trygginga-
félögin sérstakt gjald, eins og fyrir
endurrit úr öðrum dómabókúm.
Að mínu áliti er það alrangur
hugsanaháttur, að telja lögreglu-
skýrslur og rannsóknir vegna
umferðaróhappa gerðar fyrir
tryggingafélögin. Tilgangur þeirra
er sá sami og t.d. ef skemmdar-
vargur veldur samborgara sínum
tjóni og tjónþolinn kallar til
lögreglu. I því tilviki er lögreglu-
aðgerðin að meðtalinni rannsókn
og skýrslugerð framkvæmd til
verndar tjónþolanum svo og fyrir
opinber yfirvöld til að byggja
hugsanlega refsikröfu sína á
gagnvart tjónvaldinum. Ég tel
ekki ástæðu til, að þeir, sem verða
fyrir búsyfjum í umferðinni njóti
minni réttar eða verndar en þeir,
sem fyrir þeim verða af öðrum
ástæðum. Telji framvæmdastjóri
F.Í.B. rétt, að tjónþolar í um-
ferðinni greiði sérstaklega fyrir
veitta löggæsluþjónustu, vil ég
benda honum á að slíur auka
kostnaður hlyti að hækka tjón-
kostnaðinn og hafa áhrif á
iðgjaldsákvörðunina til hækkunar.
Gísli Ólafsson, formaður
Sambands íslenzkra
tryggingafélaga
Renault 20 er billinn sem sameinar lipurð bcejarbílsins og stcerð og þcegindi
ferðabílsins. Bíll sem hentar íslenskum aðstceðum einkar vel.
Renault 20 er framhjóladrifinn bíll, með sjálfstceða fjöðrun á hverju hjóli.
Ve'lin er 102 hestöfl og eyðslan aðeins 9 l á 100 km.
Renault mest seldi bíllinn í Evrópu 1976.
REIUAULTO <$> KRISTINN GUÐNASON HF. SUÐURLANDSBRAUT 20, SÍMI 86633

•%