Morgunblaðið - 19.04.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1978
Nýjaskatta-
frumvarpid
Framhald af hls. 1S '
fenginna fyrninga umfram slit
eignar við öflun teknanna. Heimild
er til, að því er fasteignir varðar, að
nota gildandi fasteignamat í árs-
byrjun 1979 í stað stofnverðs hafi
skattaðili eignast hið selda fyrir
þann tíma. Heimild er til frestunar
skattgreiðslu enda sé söluhagnaður-
inn notaður til fyrninga annarra
fyrnanlegra eigna, Með þessu
ákvæði er leitast við að setja ekki
tálma á flutning eigna milli at-
vinnugreina.
Svipað ákvæði gildir um sölu-
hagnað af ófyrnanlegum eignum og
um söluhagnað af fyrnanlegum
fasteignum. Þó er skattaðila jafnan
heimilt að telja helming söluverðs
öfyrnanlegra fasteigna til tekna
sem söluhágnað enda getur viðmið-
un við fasteignamat 1979 eða
framreikningur á gömlu stofnverði
reynst erfiður í sumum tilvikum.
Þetta þýðir í reynd, að heildarskatt-
ur af söluhagnaðinum yrði innan
við hið mesta í stað skattfrels-
is eftir 6 ára eða lengri eignarhalds-
tíma skv. gildandi lögum. Flutning-
ur söluhagnaðar til lækkunar stofn-
verðs annarra eigna er einungis
heimilaður vegna sölu á landi
bújarða og er sú heimild bundin
allströngum skilyrðum.
Hagnaður af sölu ófyrnanlegs
lausafjár svo sem einkabíla telst að
fullu skattskyldur án tillits til
eignarhaldstíma en við ákvörðun
söluhagnaðár skal hækka eða lækka
stofnverð lausafjárins með tilliti til
verðbreytinga frá kaupári.
Hagnaður af sölu íbúðarhúsnæðis
telst að fullu til skattskyldra tekna
á söluári hafi maður átt það skemur
en 5 ár, en er skattfrjáls eftir 5 ára
eða lengri eignarhaldstíma. Um
söluhagnað af íbúðarhúsnæði í eigu
lögaðila svo og þeirra manna sem
eiga íbúð yfir tilteknum stærðar-
mörkum, fer eins og um söluhagnað
af öðrum ófyrnanlegum mannvirkj-
um. Þá eru í frumvarpinu ákvæði
um flutning söluhagnaðar af seldu
íbúðarhúsnæði yfir á það, sem aflað
er í staðinn.
Skv. gildandi lögum telst ágóði af
sölu hlutabréfa og eignarhluta í
sameignarfélögum og samlögum að
fullu til skattskyldra tekna á
söluári hafi aðili átt hið selda
skemur en tvö ár, að hálfu af
eignarhaldstími er milli 2 og 4 ár,
en eftir 4 ár telst ágóðinn ekki til
skattskyldra tekna. Samkvæmt
frumvarpinu er full skattskylda
söluhagnaðar af þessum eignum án
tillits til eignarhaldstíma.
Aðrar breytingar á
skattmeðferð
fyrirtækja
Fjölmargar aðrar breytingar
varðandi skatílagningu atvinnu-
rekstrar felast í frumvarpinu.
Þannig er gert ráð fyrir að heimilt
verði að flytja rekstrartöp milli ára
án tímatakmörkunar eins og gert
var í fyrra frumvarpi. Nýtt ákvæði
er í frumvarpinu um heimild til
sérstakrar 5% niðurfærslu á úti-
standandi viðskiptaskuldum. Skylt
er að nota varasjóð til að mæta
yfirfæranlegu rekstrartapi og lög-
boðið að mæta skuli tapi áður en fé
er lagt í varasjóð. Þá er í frumvarp-
inu opnuð heimild til útgáfu jöfnun-
arhlutabréfa miðað við raunveru-
legt verðmæti hreinnar eignar
hlutafélags í árslok 1978, en útgáfa
jöfnunarhlutabréfa eftir það er
bundin almennum verðhækkunum.
Er þetta hliðstæð heimild og veitt
var með lögum nr. 68/1971 en þó er
sá munur á að samkvæmt frum-
va^pinu er ekki áskilið að útgáfan
fari fram innan tiltekinna tímá-
marka, en margir aðilar notuðu sér
ekki hliðstæða heimild fyrri laga í
tíma og misstu því af útgáfuréttin-
um. Vaxtatekjur af innstæðum í
innlendum lánastofnunum eru gerð-
ar skattfrjálsar hjá lögaðilum að
vissum skilyrðum fullnægðum, en
þær voru ávallt skattskyldar hjá
þessum aðilum skv. fyrra frum-
varpi. Þá er ákvæðum um frádrátt-
arbærni þeirra fjárhæða sem sam-
vinnufélög greiða félagsmönnum
sínum eða færa þeim til séreignar
í stofnsjóði breytt frá fyrra fruni-
varpi og eru þau nú líkari ákvæðum
gildandi laga um þetta efni.
Eignarskattur
Óþarft er að fara mörgum orðum
um ákvæði frumvarpsins um eign-
arskatt. Ákvæði frumvarpsins um
endurmat eigna leiða til þess, að
eignarskattstofn hækkar nokkuð.
Að því er hjón varðar hækka
skattfrelsismörk eignarskatt veru-
lega. Skv. gildandi lögum njóta hjón
sameiginlega skattfrelsis af 50%
hærri upphæð en einhleypingur en
frumvarpið gerir ráð fyrir, að
eignum verði skipt jafnt milli hjóna
til eignarskattlagningar og hvort
hjóna um sig njóti sömu skatt-
frjálsrar eignar og einhleypingur.
Framkvæmd skatta-
laga og viðurlög
Ákvæði 8.—12. kafla frumvarps-
ins éru að mestu leyti óbreytt frá
-fyrra frumvarpi, ef frá er talin
grundvallarbreyting, sem felst í
upptöku staðgreiöslukerfis skatta.
Eru innheimtuákvæðin felld niður
úr tekjuskattsfrumvarpinu en kveð-
ið á um alla innheimtu, jafnt
innheimtu á tekjuárinu sem eftirá-
innheimtu, á grundvelli álagningar
í frumvarpi til laga um staðgreiðslu
opinberra gjalda. Framkvæmda-
kaflar frumvarpsins fela í sér
mikilsverðar breytingar frá ákvæð-
um gildandi laga. Um þessar
breytingar tel ég óþarft að fjölyrða,
þar sem þær eru þingmönnum
kunnar frá fyrra frumvarpi og gerði
ég allítarlega grein fyrir þeim í
framsöguræðu við 1. umræðu þess.
Þó vil ég geta meginatriða þessara
tillagna, svo og breytinga á þessum
köflum frá ákvæðum fyrra frum-
varps. Gert er ráð fyrir breyttri
skipan ríkisskattanefndar þannig
að nefndin verði framvegis skipuð
þremur mönnum er hafi nefndar-
/ störfin að aðalstarfi, en nú vinna 6
menn, þrír aðalmenn og þrír
varamenn, að nefndarstörfunum í
hjáverkum. Niður eru felld ákvæði
fyrra frumvarps um heimild til að
leita fyrirfram úrskurðar ríkis-
skattanefndar um tiltekin atriði.
Ákvæðum fyrra frumvarps um
framkvæmd álagningar og útkomu-
tíma skattskrár er að mestu haldið
óbreyttum í frumvarpi þessu en þó
er hér lagt til að frumálagning á
grundvelli lítt endurskoðaðra fram-
tala nái til allra einstaklinga, en í
fyrra frumvarpi var lagt til, að hún
næði til þeirra einstaklinga einna,
sem ekki stunduðu atvinnurekstur.
Kærufrestir til skattstjóra og
ríkisskattanefndar eru lengdir.
Ákvæðum fyrra frumvarps um
beitingu álags ef framtali er ekki
skilað eða tekjur eru vanframtaldar
er breytt á það lund, að skattstjór-
um er ekki lengur skilyrðislaust
skylt að beita álagingu. Viðurlög við
skattalagabrotum eru verulega
hert.
Skattstigi,
persónu-
afsláttur o.fl.
Gert er ráð fyrir, að ákvæði
frumvarpsins komi til framkvæmda
við álagningu skatta á árinu 1980
vegna tekna á árinu 1979 og eigna
í lok þess árs. Ymsar tölur þær, sem
frumvarpið hefur að geyma eru hins
vegar miðaðar við verðlag á árinu
1978 til þess að kieift sé að bera það
saman við gildandi lög á skynsam-
legan hátt. Hins vegar er ráðgert,
að ýmsar fjárhæðir í frumvarpinu
verði hækkaðar eftir skattvísitölu,
sem ákveðin yrði í fjárlögum fyrir
árið 1980 áður en þær komi til
framkvæmda í fyrsta skipti.
Ákvæðum frumvarpsins er því ekki
ætlað að koma til framkvæmda við
álagningu i ár en fyrirhugað er að
flytja í haust sérstakt fr-umvarp um
skattlagningu tekna ársins 1978 en
ljóst er að vegna staðgreiðslukerfis-
ins verða tekjur síðasta árs fyrir
gildistöku þess skattfrjálsar að
formi til í megin atriðum.
Vegna fyrirhugaðrar upptöku
staðgreiðslukerfis skatta eru tillög-
ur frumvarpsins um skattstig,
persónuafslátt og fleiri atriði
miðaðar við þá tilhögun. Þar sem
gjaldendur munu framvegis að
langmestu leyti stabgreiða tekju-
skatt sinn á verðlagi tekjuárs hafa
skatthlutföll verið lækkuð, þrep í
skattstigum lengd og persónuaf-
sláttur hækkaður til að koma í veg
fyrir að upptaka staðgreiðslukerfis-
ins valdi almennt séð aukningu á
skattbyrði gjaldenda. Er reyndar
við það miðað, að tekjur ríkissjóðs
af tekjuskatti á árinu 1978 hefðu
orðið tæpum 1 milljarði króna lægri
ef frumvarpið hefði verið komið til
framkvæmda en skv. gildandi lög-
um, og er þá miðað við 35%
meðalhækkun tekna milli áranna
1977 og 1978.
Að því er varðar breytingar á
skattbyrði einstakra hópa þjóð-
félagsþegna má segja, að einhleyp-
ingar njóti heldur meiri skatta-
lækkunar en aðrir hópar ef frum-
varp þetta verður að lögum. Dreifist
þessi lækkun nokkuð, þó ekki til
hinna allra tekjuhæstu í þeirra
hópi. Skattskyldumark einstaklings
sem einskis frádráttar nýtur annars
en fasts launafrádráttar er skv.
frumvarpinu um það bil 1.550.000
kr. miðað við tekjur á árinu 1978.
Töluverð endurdreifing á sér stað
á skattbyrði innan hjónahópsins.
Veldur þar mestu sérsköttun hjóna
og þar með niðurfelling 50%
frádráttarins. En fleiri atriði hafa
hér áhrif. Yfirleitt er breytingin
barnmörgum hjónum í vil. Breyt-
ingin er hins vegar yfirleitt nokkuð
í óhag þeim hjónum, þar sem konan
aflar mikilla tekna utan heimilis.
Þessi breyting fer vitaskuld eftir
öðrum högum hjónanna á ýmsan
hátt. En hversu háar tekjur úti-
vinnandi eiginkonu mega vera áður
en óhagræðisins fer að gæta ræðst
af tekjum heimilisins í heild. Ef
hjónin skipta peningatekjuöflun-
inni jafnt á milli sín eru þau skv.
frumvarpinu skattfrjáls af tekjum
allt að 3,1 millj. kr. miðað við árið
1978 og er þá reiknað með að þau
séu barnlaus og njóti einskis
frádráttar umfram 10% launafrá-
drátt. Meginstefna frumvarpsins er
í þessu efni að jafna nokkuð metin
milli þeirra hjóna sem skipta með
sér verkum þannig að annað starfar
alveg við heimilið og hinna, þar sem
bæði vinna úti. En hlutir hinna
síðarnefndu hefur verið til muna
betri.
Einstæðir foreldrar njóta sem
heild heldur meira hagræðis en
hjón af breytingunni. Hins vegar á
sér stað endurdreifing innan hóps-
ins barnmörgum og tekjulágum
einstæðum foreldrum í hag en
tekjuháum einstæðum foreldrum
með eitt barn í óhag.
— Landsvirkjun
Framhald af bls. 2
irhugaða veizlu. Veizluféð gæti
gengið til þess að lækka rafmagns-
verð til almennings eða að Lands-
virkjun greiddi starfsmönnum
sínum umsamdar vísitölubætur á
laun.“
— Jákvæð
viðbrögð...
Framhald af bls. 32.
eitthvað um að hærri laun séu
greidd en taxtarnir kveða á um.
En bilið þarna á milli má ekki vera
svo hrikalegt sem skýrsla Hagstof-
unnar bendir til. Þetta bil verður
því að brúa.“
Magnús sagði, að á fundinum
hefðu fulltrúar verzlunarmanna
varpað fram þeirri hugmynd að
báðir aðilar réðu sérstakan starfs-
mann til þess að „fara ofan í
flokkaskipanina og heimsækja
fyrirtækin til að kynna sér málin
í framkvæmd, en á henni eru
miklar og stöðugar breytingar".
— Stak-
steinar
Framhald af bls.7.
hæfari vinnubragða. Og
Þess vegna er, eins og
fyrr segir, grunnt á vilja
til Þjóðfélagslegrar sam-
stööu um lausn vanda-
málanna er leitt gæti til
varanlegri árangurs. Viö |
höfum allt í kringum
okkur dæmi annars
konar verðlags- og kaup-
máttarÞróunar en hér. Þó
aðstæður séu aö vísu um
margt frábrugðnar má Þó
ályktanir Þar af draga.
M.a. varðandi mismun-
andi viðhorf forystu laun-
Þegasamtaka til að hafa
heilbrígð áhrif á efna-
hagsÞróun viðkomandi
landa, raunverulega
kaupmáttaraukningu og
Þjóðhagslega velferð í
bráð og lengd.
EF ÞÚ ÁTT, „150.000
og kr. 20.800 NÆSTU 10 mánuði, þá getur þú keypt
LITSJONVARP

„Inline -lampi“,
Kalt kerfi,
Eininga verk,
Viðarkassi (hnota),
Mynd- og litgæði
sérlega góö
Myndlampi 20“
Japanskt hugsmíö
Japönsk nákvæmni.
strax í dag
/
\mnai S^ózeiióóan h.f.
SUÐURLANDSBRAUT 16 105 REYKJAVÍK
SÍMI 91-35200