Morgunblaðið - 09.06.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 197S
Hörður Sigurgeirs-
son - Minningarorð
Fæddur fi. maí 1914.
Dáinn 2. júní 1978.
Engill dauðans kom hljóður í
miðri þöjín næturinnar, engin
stuna, ekkert andvarp. Allt í einu
var öllu lokið, lífið var liðið hjá. Að
vísu komu þessi tíðindi ekki á
Óvart, ofí sjálfur var Hörður
frændi minn við öllu búinn og
hafði lenfji verið. Hann vissi, að
þessi málalok yrðu fyrr en síðar,
eins ö(í heilsu hans var háttað, en
stillinfí hans var slík, að aldrei
heyrðist hann kvarta, aldrei
fataðist honum jafnlyndið, aldrei
náði vonleysið tökum á honum.
Gleðin í au(?um hans var alltaf
björt ok hýr og yljaði samferða-
mönnunum, þó að kalt blési
stundum, þessi kyrrláta, sanna
Kleði, sem kemur að innan, án
ærs.li.,' ok geislar til annarra heit
ok Ijómandi eins oK sólarbirta.
Hörður SÍKurKeirsson fæddist á
Akureyri 6. maí 1914 ok var
næstynKstur níu barna hjónanna
Friðriku Tóroasdóttur ok Síkut-
Keirs Jónssonar sönKkennara, en
þau höfðu flust búferlum til
Akureyrar austan úr Bárðardal 10
árum áður. Systkini hans eru: Páll,
lenKÍ kaupmaður á Akureyri, nú í
Reykjavík, Vigfús, Ijósmyndari í
Reykjavík, Gunnar, tónlistar-
kennari í Reykjavík, lést 1970,
Hermína, tónlistarkennari í
Reykjavík, Eðvarð, Ijósmyndari á
Akureyri, Jón, skólastjóri á Akur-
eyri, Agnes, lést unKlingur 1928, og
Haraldur, fulltrúi á skrifstofu
Akureyrarbæjar.
Eins og geta má nærri, var oft
þörf fullkominnar aðgátar, ef svo
stór fjölskylda með svo mikla
ómegð átti að bjargast fjárhags-
lega. Húsbændurnir drógu heldur
ekki af sér við öflun framfærslu-
eyris og lífsbjargar, og með góðum
úrræðum, hagsýni og sparsemi
tókst að koma upp hópnum stóra.
bað varð að heyja túnið handa
blessaðri kúnni, sem gaf mjólkur-
dropann, stinga upp kartöflu- og
rófugarðana og reyta þá, fara í
svarðargrafir og sæta erfiðisvinnu
í íhlaupum, þegar hún gafst.
Heimilisfaðirinn stundaði múr-
smíði og tónlistarkennslu ásamt
organistastarfi í kirkjunni,
húsmóðirin var einstök eljukona,
sem aldrei skipti skapi og aldrei
mælti styggðaryrði, en kunni þó
tökin á drengjunum sínum með
hægð og festu. Börnin voru ung
vanin við að hjálpa til við öflun
lífsbjargarinnar eftir mætti. Það
var sjálfsagður liður í uppeldinu
ásamt ástúðlegri hvatningu
móðurinnar. og tónlistariðkunum
og námi í hljóðfæraleik hjá
föðurnum. Samlyndi, tónlist og
þátttaka í öflun daglegs brauðs,
hófsemi og heiðarleiki, var kjöl-
festan í uppeldi þessa stóra
barnahóps, enda gáfust börnin vel,
þegar þau urðu sjálfstæðir þegnar
þjóðfélagsins. Heima beið þeirra
líka alltaf mild og hlý móðurhönd,
sem strauk þreytuna af rjóðum
vanga, þegar lagst var til hvíldar.
Hörður tók alltaf mikinn þátt í
heimilisstörfunum á Spítalavegi
15 og dró ekki af sér. Hann létti
foreldrum sínum margt erfiðið og
var ólatur að hjálpa til við öll verk.
Hjálpsemi og greiðvikni fylgdu
honum líka alla ævi og urðu
honum eðlisgrónir kostir. Hann
sparaði aldrei krafta sína, ef hann
vissi, að öðrum var þægð eða hjálp
í liðsinni hans. Eftir fermingu fór
hann að stunda ýmiskonar vinnu,
sem bauðst, en missti þó aldrei
sjónar á kærleiksþjónustunni við
aldraða móður sína, enda var afar
kært með þeim alla tíð.
Ekki er svo að skilja, að bernska
og æska hafi liðið við eintómt strit^
og skylduverk. Leikir voru
stundaðir í góðum félagsskap
jafnaldra og margt sér til gamans
gert og dægradvalar. Félagar
Harðar á þessum árum voru
einkum þeir Haraldur, bróðii
hans, Friðþjófur og Marinc
Péturssynir úr næsta húsi, Þórir
og Kjartan Ólafssynir ofan aí
loftinu, Haukur bróðir minn og
þeir bræður Jón og Þorvaldur
Steingrímssynir úr Læknishúsinu.
Og ekki má gleyma gersemishund-
inum Bob, sem Steingrímur læknir
átti og hafði nærri því mannsvit.
í þessum hóp var oft glatt á hjalla.
Um tvítugsaldur dró skyndilega
fyrir sólu um sinn. Hörður fékk
tæringu og varð að fara á Krist-
neshæli. Segja má, að eftir það
hafi hann alla ævi barist við
heilsubrest og sjúkdóma, að vísu
með stundargriðum, en lengst af
ævinnar, sem eftir var, bjó hann
við verulega skerta starfsorku.
Næstu árin tók við dvöl á heilsu-
hælum norðanlands og sunnan, og
Þann 9. febr. s.l. andaðist
Jakobína Þorvarðardóttir (Bína í
Melabúð). Þessarar merku konu
hefir enn ekki verið minnst í
rituðu máli og langar mig með
örfáum orðum að gera fátæklega
tilraun til að geta lítillega lífs-
hlaups hennar, sem í öllum sínum
einfaldleik var litríkt, þó ytra svið
þessarar alþýðukonu væri líkt og
fjölda annarra íslenskra kvenna,
sem lifðu æsku- og manndómsár
sín fyrstu áratugi þessarar aldar.
Jakobína var fædd að Bjarnabúð
á Arnarstapa á Snæfellsnesi, 30.
apríl 1885, næstyngst 7 systkina,
sem öll eru nú látin. Foreldrar
hennar voru hjónin Kristín Teits-
dóttir og Þorvarður Þórðarson,
sem þar bjuggu og voru síðustu
ábúendur Bjarnabúðar. Fimm
systranna náðu allar mjög háum
aldri og eiga nú stóran af-
komendahóp. Lifði Jakobína það
að verða langalangamma.
Ekki verður hér reynt að geta
æsku hennar né uppvaxtar, þau ár
verða sviplík ævi fjöldans á þeim
árum, þegar lífsstritið b.vrjaði
strax og barnskraftarnir leyfðu.
Ung giftist hún Sigurbirni
Friðrikssyni frá Hellnum, sem var
töluvert eldri en hún, en hann lést
árið 1928 aðeins rúmlega fimmtug-
ur og höfðu þau þá eignast 5 börn,
en þau eru: Magnfríður, starfs-
koná í Blaðaprenti, ekkja eftir
Tryggva Kristjánsson sjómann;
Hjörtur, hann lést ungur; Pétur,
starfsmaður í Héðni, kvæntur
Ástu Jónsdóttur; Una, dvelur á
Kópavogshæli og Páll múrari,
kvæntur Pálínu Andrésdóttur.
Þau Jakobína og Sigurbjörn hófu
búskap sinn í Brekkubæ bg síðan
á Malarrifi, en voru stutt á
hvorum stað, en hófu síðah búskap
þar kom að lokum, að nokkur bati
fékkst og hann gat farið að taka
þátt í þjóðlífinu á eðlilegan hátt.
Á þessum berkla-árum eignaðist
har.n dreng, sem fæddist 1936, var
ættleiddúr af góðu fólki, heitir
Geir Garðarsson og er nú kvæntur
maður á Akureyri. Milli þeirra
feðga hefir alltaf verið gott
samband.
Eftir að Herði batnaði berkla-
veikin, fór hann að vinna að
ljósmyndagerð hjá Eðvarð bróður
sínum, enda lærði hann þar þá iðn
og fékk full réttindi til að stunda
hana sem atvinnu sína. Langdvalir
í myrkvástofum áttu þó engan
veginn við hann eða heilsu hans,
svo að þar kom, að Hörður lagði
þessa iðn á hilluna.
Veturinn 1946—1947 vildi svo
til, að stúlka úr Vestmannaeyjum,
en ættuð undan Eyjafjöllum, lagði
leið sína til Akureyrar og stundaði
nám í Húsmæðraskóla Akureyrar.
Hún hét Guðrún Loftsdóttir,
dóttir hjónanna Ágústínu Þórðar-
dóttur og Lofts Jónssonar. Þau
Hörður kynntust og felldu hugi
saman. Þau gengu í hjónaband 5.
júní 1948, og skorti því aðeins 3
daga á 30 ára brúðkaupsafmæli
þeirra, þegar Hörður féll frá. Þau
stofnuðu heimili á Akureyri, en
fluttust brátt til Vestmannaeyja,
þar sem foreldrar Guðrúnar áttu
heima, og þar stofnsetti Hörður
ljósmyndastofu. Ekki leið þó á
löngu, þar til hann varð að hætta
í Melabúð, á þeim stað sem hún er
ætíð kennd við og varð henni svo
kær. Á Hellnum bjuggu líka tvær
systur hennar allan sinn búskap,
Kristrún í Skjaldartröð og Kristj-
ana í Bárðarbúð.
Þegar Sigurbjörn fellur frá,
stendur ekkja ein uppi með börnin
og erfiðleika- og þrautseigjutíma-
bil hennar hefst. Kemur þá í ljós
hversu mikið þrek þessi kona hafði
yfir að búa, lét hún aldrei deigan
síga, en hélt ótrauð áfram búskap
með aðstoð barnanna eftir því sem
efni stóðu til. En árið eftir að hún
missir manninn, deyr Hjörtur
sonur hennar, aðeins 18 ára
gamall, mikill efnispiltur og harm-
dauði öllum sem hann þekktu. En
það var eins og Bína harðnaði við
hverja raun, ekki þó á þann veg að
hún yrði beisk út í lífið, sem
reyndist svo harðneskjulegt, held-
ur barðist hún í fullu trausti á guð
sinn og góða nágranna, sem
rekstrinum af heilsufarsástæðum,
en þá stofnaði Guðrún hannyrða-
verzlun, og sameiginlega ráku þau
þessa verslun af miklum dugnaði.
Hagur þeirra blómgaðist, og með
vakandi gætni tókst Herði að
verjast heilsufarslegum stór-
áföllum. Þau eignuðust þrjú börn,
Loft, sem er flugmaður 1 Vest-
mannaeyjum, Friðrik, sem fæddist
daginn, sem Friðrika amma okkar
dó, enda bar hann nafn hennar, og
Ágústu. Friðrik er kvæntur
Guðrúnu Sveinsdóttur úr Hafnar-
firði.
Eftir að móðir Guðrúnar dó,
varð Loftur faðir hennar heimilis-
fastur- hjá þeim Herði, og þau
bjuggu nú í góðu og glæsilegu húsi.
Skyndilega dundu ósköpin yfir.
Eldgos hófst í kaupstaðnum, og
fjölskyldan barst til Reykjavíkur
gosnóttina. Síðan hafa þau
Guðrún og Hörður ekki flutt
heimili sitt aftur til Eyja, enda
hafði húsið þeirra horfið gersam-
lega undir hraun. Þau keyptu íbúð
í Breiðholti í Reykjavík að nokkr-
um tíma liðnum, og Guðrún rekur
hannyrðavörubúð sína í næsta
nágrenni. Hörður vann við
verslunarreksturinn eftir megni,
annaðist t.a.m. bankaviðskiptin,
greiðslur og innheimtur. Enn var
það gamla skilvísin og gamli
vöndugleikinn, sem réð ferðinni.
Reksturinn gekk vel, og þau undu
glöð hag sínum. Og nú bættist
dóttursonurinn ungi, Kjartan
Níelsson, í hópinn.
En hjartað var veilt, og vinnu-
þolið lítið. Þó var staðið, meðan
stætt var, og vel það. Þar kom
aðfararnótt 2. júní, að Hörður lést
í svefni á heimili sínu, 64 ára að
aldri.
Nú saknar margur vinar í stað,
þegar Hörður er ekki lengur á
meðal vor með hið hlýja handtak,
glaða bros og hýra augnaráð,
fagnandi gestum og gömlum vin-
um. En við þökkum kærum frænda
og vini fyrir samfylgdina á ævi-
veginum og sendum Guðrúnu,
börnum þeirra og öðrum vanda-
mönnum einlægar samúðar-
kveðjur á saknaðarstund, sem í
senn er þó stund vonar og vissu um
endurfundi á mörkum tíma og
* eilífðar.
Sverrir Pálsson.
margur hver mun hafa reynst
henni vel í erfiðleikum hennar. Til
ársins 1942 býr hún í tvíbýli ásamt
hj^nunum Jóni Kristjánssyni og
Elinborgu Sigurðardóttur, en um
það bil eru börnin öll flutt burtu
og búin að stofna sín eigin heimili,
að undanskilinni dótturinni Unu
sem var sjúklingur frá fæðingu.
Þegar Bína er nú orðin ein í
Melabúð með dóttur sína, fannst
víst flestum að ekki væri lengur
vegur fyrir hana að vera þar
áfram og börnin reiðubúin til að
annast hana, en það var nú öðru
nær. Hún Bína var staðráðin í því
að annast dóttur sína meðan
kraftarnir entust, enda stóð hún
við það, þó svo færi að lokum, að
hún varð að láta í minni pokann
fyrir ellinni. En ekki gefst hún
upp. Áfram býr hún ein í Melabúð
og ennþá af slíkri reisn sem
ótaldir munu lengi minnast. í
kringum níræðisaldurinn verður
hún svo að kveðja bæinn sinn að
fullu, og síðustu tvö árin dvelst
hún að mestu hjá Páli syni sínum
og tengdadóttur, þar sem hún naut
einstakrar umhyggju. Hún lést þar
eins og fyrr segir þann 9. febr.
tæplega 93 ára.
Hér hefir verið rakin í stórum
dráttum sagan um hana Bínu, en
þetta ævibrot segir lítið um
manneskjuna sjálfa, persónuleika
hennar og umgangsmáta. Þar
verður vandinn stærri og varla á
færi nema sérfróðra manna að
gera slíku skil á raunhæfan og
sannan hátt. Þessi stórbrotna
alþýðukona verður öllum sem
hana þekktu eftirminnilegur
persónuleiki. Hún þekkti ekki
annað en hið fábrotna líf í
þröngum umhverfishring síns
byggðarlags, en giæddi það slíku
lífsmagni, að hún var ætíð glöðust
og ríkust allra og miðlaði öðrum,
bæði ungum og öldnum af þeim
sjóði. Þessi lágvaxna kona var svo
Framhald á bls. 18
t
Móöir okkar, lengdamóðir og amma,
GUÐRÚN HELGA SVEINSDÓTTIR,
Vallargótu 10,
Keflavík,
lézt 3. júní. Útförin fer fram frá Keflavíkurkirkju laugardaginn 10. júní kl. 14.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
t GUÐLAUG BJÖRNSDÓTTIR,
lézt 6. júní. Alfabrekku við Suðurlandsbraut, Vandamenn.
■f Elskulegur sonur minn og bróöir, ■
KJARTAN JÓNAS KJARTANSSON,
lézt í New York, 7. júní.
Elín Kjartansaon,
Margrét Kjartansson Allen,
Anna Kjartansson Macko.
Fósturbróöir okkar, andaöist 7. júní. t ÁRNI ÁRNASON, Baldursgötu 7,
Kristjana og Ólafía Ólafsdntur.

Faöir minn, lézt 8. júní. . t KARL Á TORFASON, fyrrverandi aöalbókarí, Einimel 19, Bjarnbór Karlsson.

Sonur minn, t SIGURDUR JÓN,
sem lést af slysförum 11. maí s.l. veröur jarösunginn frá Kirkjuvogskirkju
Höfnum laugardaginn 10. júní kl. 4 síödegis.
Fyrir mína hönd og annarra vandamanna
Ingimundur Loftsson
Hafnarhólmi.
Jakobína Þorvaröardóttir
frá Melabúð — Minning