Morgunblaðið - 14.07.1978, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. JÚLÍ 1978
Verður refur
fluttur
inn á ný?
Skotinn Blako Mundell (t.h.) kveðst reiðubúinn að veita íslenzkum
áhuKamiinnum um refarækt nauðsynloga leiðsögn. Við hlið hans
or Skúli Skúlason. som er umboðsmaður á íslandi fyrir Hudson's
Bay and Amings. som er stærsta uppboðsfyrirtæki skinna í heimi.
Ilann or einnig stjórnarmaður í Sambandi fslenzkra loðdýrarækt-
onda.
REFAR.KKT hofur okki verið
stunduð á íslandi siðan um
1950. Fn nú hafa nokkrir
íslonzkir aðilar lýst áhujja á að
flvtja inn refi til ræktunar.
Ilalidór Pálsson búnaðar-
málastjóri sagði í samtali við
Morjíunblaðið. að það væri
okkort vafamál að refarækt
ua'ti (trðið mjöjí K«ð hliðarbú-
jíroin hjá mörjíum hændum
hór. Hún væri að mörgu leyti
hontugri on sú minkarækt, sem
nú væri stunduð; rofurinn væri
hraust dýr og okki eins vand-
meðfarinn. „l>að varð mjög
góður árangur af tilraunum
moð rofarækt hér á landi fyrir
10 árum." sagði Halldór. „En í
stríðinu lagðist hún hins vegar
niður. I>að er mín skoðun, að
refarækt sé cin af hugsanleg-
um loiðum til að skapa land-
húnaðinum ný verkcfni."
Skozkur refabóndi, Blake
Mundell, er nú staddur hér á
landi. Hann kveðst reiðubúinn
að bjóða íslenzkum áhugamönn-
um um refarækt að skoða bú sitt
í Skotlandi og fá einhverja
undirstöðuþjálfun í meðferð
refa. „Ég vil fyrst og fremst
leggja áherzlu á það við íslenzka
áhugamenn um refarækt, að
þeir verði að kunna skil á
réttum vinnubrögðum fyrir-
fram.“ sagði Mundell við blm.
Mbl. „Ég hef kynnzt því í eigin
„Því er þó ekki að neita, að
refarækt er ekkert áhlaupaverk.
Aðalvandinn snertir fengitím-
ann. Fengitími tæfa er aðeins
um 3—5 dagar á ári, svo að það
gefur auga leið að það verður að
halda rétt á spöðunum ef
endurnýjun á að takast. Þess
vegna er það svo áríðandi, að
umsjónarmaðurinn hafi verið í
einhverju verklegu námi en ekki
bera lesið sér til í bókum.“
Þær refategundir, sem hér um
ræðir, eru silfurrefur og bláref-
ur, en sá síðarnefndi er ásamt
minknum sennilega mest rækt-
aða loðdýr í heiminum nú, að
sögn Mundells. „Refarækt á
sjálfsagt eftir að breiðast út í
Skotlandi eins og í
Skandinavíu." sagði hann. „Og
mér skilst að a.m.k. þrír aðilar
hér hafi sýnt áhuga á refarækt.
í marz s.l. kom ráðunautur frá
Búnaðarfélagi íslands til Skot-
lands að kynna sér refarækt
þar, og ég hef boðizt til að taka
Islendinga á námskeið á refabúi
mínu í nóvember eða desember
og svo aftur um fengitímann.
Þar geta þeir lært að velja dýr
til undarreldis, hirða um þau og
meðhöndla feldinn rétt.“
Höfum varla
þorað að nefna
refinn
Morgunblaðið ræddi við for-
mann Sambands íslenzkra loð-
dýraræktenda, Ásberg Sigurðs-
son. Hann kvað refarækt ekki
hafa verið mikið rædda í alvöru
Þessi mynd or tekin á rofabúi
Blako Mundoll í Dalchonzie í
Skotlandi. Ilann heldur þarna
um silfurref. som or næstmest
ræktaða refategundin í heimi
nú.
refabúskap, hvað menn geta lent
í miklum erfiðleikum ef þeir
hafa ekki öðlast vissa verklega
reynslu áður en þeir hefja
búskapinn."
Mundell hefur stundað
minkarækt í Dalchonzie á Skot-
landi síðan 1954, en árið 1972
ákvað hann að gera tilraun með
refarækt og stofnaði fyrsta
refabú á Skotlandi. Það tók hins
vegar tvö ár að fá nauðsynleg
leyfi til refakaupa, sagði Mund-
ell, því að í nýjum villidýralög-
um voru refir af einhverri
ástæðu taldir með ljónum og
tígrisdýrum. Nú skilar þetta
refabú um 3500 til 4000 skinnum
á ári, en auk þess eru tvö önnur
refabú rekin í Skotlandi. Mund-
ell sagði breytta fatatízku meðal
annars hafa orsakað það, að
áhugi á refaskinni væri að
aukast, og nú væri verð þess á
heimsmarkaði um 40 sterlings-
pund fyrir skinnið. Refarækt er
nú mest í Sovétríkjunum, Finn-
landi, Póllandi og Noregi.
Býður íslend-
ingum að læra
meðhöndlun refa
í Skotlandi
„Aðstæður til refaræktunar
eru líkar á Islandi og Skot-
landi,“ sagði Mundell. „I báðum
tilvikum er fæðan til dæmis
auðfengin og ódýr, þar sem hún
er að mestu leyti fiskafskurður
og slátur. Einnig er refurinn
heilbrigðara dýr en minkur og
ekki eins móttækilegur fyrir
ýmsum sjúkdómum. Bæði er
hann alveg girtur af, og svo er
verið að gera tilraunir með að
rækta refi sem eru varðir gegn
tilteknum sjúkdómum."

Nokkrir íslenzkir
adi/ar kanna nú
möguleika á aó
hefja refarækt,
sem lagdist nió-
ur á stríósárunum
Sverrir Hermannsson:
Á GAGNVEGUM
Sendibréf til Sigurlaugar
Kæra vinkona.
Mér rennur blóðið til skyldunn-
ar að svara grein þinni í Mbl. 8.
júlí um vegamál. Bæði er að ég er
einn af höfundum vegaáætlunar
Sjálfstæðisflokksins hinnar nýju,
og eins hitt að við erum Djúpmenn
og eigum því ótal margt sameigin-
legt, nenia þetta sem ekki má
nefna vegna jafnstöðunnar. Stöku
sinnum hefir mig undrað stórlega
hvernig svo skörp manneskja
(kona hefði nú kannski verið sagt
í dentíð) hefir á stundum gerzt
djúpskreið í misskilningi í einföld-
um efnuni og augljósum eins og
mér virðist hin nýja vegaáætlun
vera.
Það sem bögglast fyrir þínu
brjósti er að „því sé slegið föstu
að í þriðja og síðasta áfanga yrði
lokið við hringveginn og náð
fullri tengingu við Vestfirði og
iinnur hyggðarlög tengd góðvega-
kerfi" svo ég vitni orðrétt í grein
þína, þar sem þú einnig vitnar til
áætlunarinnar.
Það sem slegið er föstu í
vegaáætluninni er, að Vestfirðir
verði tengdir stærri hringveginum
uni landið með vegi með bundnu
slitlagi í þriðja og síðasta áfanga.
Því er einnig slegið föstu í
áætluninni að haldið verði áfram
vegagerð í landinu samkvæmt
almennri vegaáætlun og sérstök
áherzla verði lögð á byggingu vega
upp úr snjó og í því efni hlýtur
Þorskafjarðarheiði nú að teljast
forgangsverkefni.
Ég hefi ekki 'greinargerð okkar
við hendina, en þetta atriði var
ítarlega rætt í málefnanefndinni
og allir sammála um að þannig
skuli að málum staðið.
Allt annað í grein þinni er svo
prjónað við þennan misskilning
þinn, að ekkert eigi fram að fara
í vegagerð í landinu næstu 15 árin,
nema bygging vega með bundnu
slitlagi, að undanteknu því sem þú
segir um framlag Byggðasjóðs,
sem er að vísu frernur byggt á
þekkingarskorti en misskilningi,
og mun ég víkja að því síðar.
Ég má til með að víkja nokkrum
orðum að óleið þeirri sem nefnd er
Þorskafjarðarheiði. Þú segir í
grein þinni: „Það skilningsleysi og
skortur á réttsýni og sanngirni er
meira en svo að það verði afsakað
af fáfra'ði og þekkingarleysi á
aðstæðum, sem þó hljóta að vera
ástæðurnar fyrir því að þeir
(undirritaður, Eykon, o.fl. innskot
mitt og leturbr.) skuli láta slíka
tillögu frá sér fara ...“ Minna
mátti ekki gagn gera mín elsku-
lega! Ég ætla að leyfa mér að
halda því fram, að ég þekki jafnvel
til Þorskafjarðarheiði og þú og
Sigurður bróðir þinn til samans,
og telst mér þó til að þið séuð
samanlagt búin að vera þingmenn
landshlutans í nær þrjá tugi ára.
Ég var strákur í vegavinnu á
Þorskafjarðarheiði árið 1946, þeg-
ar heiðin var fyrst opnuð til
umferðar. Þá var þetta aðeins
ruddur fjallvegur. Vegurinn er
sýnu verri í dag en hann var þá og
get ég trútt um talað, þar sem ég
ók hann í gær og hefi raunar gert
að staðaldri sl. 22 ár, og stundum
oft á ári. Svona ér þetta nú enn
þann dag í dag, þrátt fyrir forystu
ýmissa annáluðustu félagsmála-
garpa þjóðþingins. Þrátt fyrir
einlægan áhuga minn á ökufærri
leið yfir Þorskafjarðarheiði, þá
hefi ég varla þorað að spyrja um
stöðu málsins, hvað þá meir.
Ýmsir félagar þínir í forystunni
eru svo tippilssinna, að maður
leyfir sér ekki að ávarpa þá
lífvarðalaus.
Spurningin er: Er ákvörðunaiv
leysi um vegarstæði frá Aust-
ur-Barðastrandarsýslu að Djúpi
skálkaskjól embættismanna eða
þingmanna, eða hvorutveggja,
fyrir framkvæmdarleysi áratugum
saman? Ég þekki fjölmörg dæmi
þess, að valdaaðilar, er höggva
skyldu á hnútinn, hafa leyst sér að
velkjast í vafa um niðurstöðu og
notað síðan sem afsökun fyrir
framtaksleysi. Þú segir í grein
þinni að ákvörðun um hvaða leið
verði valin yfir að Djúpi hljóti að
vera á næsta leiti. Mikil er trú þín
manneskja! Þetta leiti hefir mér
verið sagt að væri hið næsta sl. tvo
áratugi a.m.k. og sl. fjögur ár trúði
ég því að þetta leiti væri innan
seilingar, vegna trausts míns á því
vaskleikafólki sem vagninn hefur
dregið.
Að lokum vík ég að því sem þú
segir um framlag Byggðasjóðs til
hinnar nýju vegaáætlunar. Ég
játa, að ég er tillögumaðurinn um
það. Þú óttast að 1000 millj. úr
Merkileg vegaáætlun1
Sjálfstæðisflokksins
þarfnast nánari skýringa
SkAmmu fyrir nýafiuAnar
AlbiAfiakoaningar birtiat i
Morfunbl •Ufnuyfirlýainc Sjálf
ataAiaflokkain* i >«(amálum.
•amin af málrfnanrfnd flokkaina
aam fjaflar um aamg«nfumál
barna koma fram tilláfur um, að
á nintu 15 árum »*rái gart
atárátak i vagamálum - varanlag
ir vagir lafMr til allra bya«ar
laga TilMfunnm fylfir tinnif
ájatlun um, hv.rnig fjár akuli
aflað til framk.Mwb
í þríðja
og síðasta
Ul við að ýU á Carti—aa mlna upp
aiAaau brattaaa I „Tfftaaum'.
áAur an halla lA* aitAur af. an þá
var rafkárfiA búi* ak fá ainum of
mikiA af avaAiau of billinn kraft-
laua „Þé hafMr átt aA binda
páaatpoka yfir kvmkjulokiA. gáða
min.' aagAi bóadi (eion af þeim
fáu. aem eflir eru i Gufudalaaveit-
■ani) — ar éf hitti i Bjarkarlundi.
þaagaA komm viA illan leik „ViA
farum þaA hárna i ■veitinni* —
hált hann áfram - „þagar hann
rtfnir á heiAinni * beaau hollráði
er hár meA komiA á framfmri tii
þrirra vegfarenda. aem á nmatunni
hugaa til ferAar um ÞorakafjarAar
heiAi i rigninfu. en eru kaanaki
ekki alvag eina kunnuftr aAauaá-
zleysa en
fjarAa ataA i aiAaaU áfanga
eftir 10—15 ár ÞaA akila
hirtipt i
framgangamáti okkar glaratu
vegaáartluoar gmti I þeoou tilliti
afatýrt þvl að „hagamunir aia-
■Ukra hyggAarlaga* rarkjuat
alvarlega á’
Bættir vegir
gera landið
byggilegra
Um þann þátt álilagvrAar ajálf
■tmAtamaana. um vegamál. aem
lýtur aA fjármognum fram-
kvmmda akal ág ekki vera langorA
oei Uk oiadragiA undir tillAga um
aA tokjur rikiaajAAa af umferAiaai
renni i atárauknum maeli til
vogaferáar ÞaA er hatAi eáiiUgt of
ajálfaaft og hefir wná •
miaum borátluaaálum
Hufmyndin um. g