Morgunblaðið - 27.07.1978, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. JULI 1978
einkum í málmiönaði. Stjórnir
fyrirtækja á svæöinu hafa skýrt
frá því, að hvað eftir annað hafi
árangurslaust verið reynt að ráða
ítali í þessi störf. Samt er ein
milljón manna skráð atvinnulaus
á Italíu og rúmlega tvær milljónir
Itala eru við störf í ýmsum öðrum
löndum.
Talið er, að á árunum 1973 og
1974 hafi um 1300 þúsund erlendir
verkamenn snúið heim til sín frá
iðnvæddu löndunum í Vestur
Evrópu. Þetta hefur samt sáralítil
áhrif haft á fjölda erlendra
verkamanna í Vestur Evrópu, en
Á hverjum einasta degi bíða að minnsta kosti 300 bana
og ótaidar þúsundir slasast vegna þess að öryggisráðstaf-
anir á vinnustöðum eru ekki eins og þær eiga að vera,
segir ífréttum frá ILO, alþjóða vinnumáiastofnuninni.
Á hverjum einasta degi bætast þúsundir ungs fólks um
víða veröld íraðir hinna atvinnuiausu. Um þessar
mundir eru um 300 milljónir manna atvinnulausir eða
svo gott sem íþróunarlöndunum einum. ÍAsíu einni
þyrfti fimmtíu þúsund ný störfá dag, aðeins til að halda
íhorfinu miðað við fólksfjölgunina, eins og hún er núna.
Á hverjum einasta degi eru þúsundir manna beittar
rangindum, já og meira að segja reknir úr vinnu, vegna
kyns, litarháttar, trúarbrágða, aldurs, eða aðildarað
stjórnmálafélögum, eða verkalýðsfélögum.
Á hverjum einasta degi leitast Vinnumálastofnun
Sameinuðu þjóðanna við að bæta úr þvímisrétti, sem
ailtof víða í veröldinni viðgengst íþessum efnum. Stöðug
viðleitni íþá átt að stuðla að friði og auka félagslegt
réttlæti varð til þess að stofnuninni voru veitt
Friðarverðlaun Nóbels árið 1969.
Það gerði þessi störf stofnunar-
innar erfiðari en áður, að í
nóvember 1977 hættu Bandaríkin
að taka þátt í störfum ILO, og olli
það meðal annars því að verulega
varð að skera niður fjárhagsáætl-
un stofnunarinnar fyrir 1978 og
1979. Fram til þessa hafa Banda-
ríkjamenn lagt fram um fjórðung
af rekstrarkostnaði stofnunarinn-
ar. Stjórn stofnunarinnar gerði
tillögur um niðurskurð er nam
tæplega 22 prósentum og fól
framkvæmdastjóranum, Francis
Blanchard að gera tillögur um á
hvaða sviðum skyldi einkum dreg-
ið úr starfseminni.
Samtals nemur niðurskurðurinn
36.6 milljónum dollara eða um tíu
milljörðum íslenzkra króna.
Starfsmönnum ILO var fækkað
um tvö hundruð manns, og laun
ýmissa starfsmanna voru lækkuf
um allt að tíu prósent.
Erlent verkafólk
í Evrópu
Það var upp úr 1960 að verkafólk
fór að streyma frá ýmsum hinna
fátækari Evrópulanda til auðugu
iðnaðalandanna í Vestur-Evrópu.
Flestir sérfræðingar voru þá
þeirrar skoðunar, að fólkið mundi
hverfa til heimkynna sinna að
nýju eftir nokkur ár. Nú fimmtán
til tuttugu árum síðar er ljóst, að
þorri þessa fólks ætlar sér að vera
um kyrrt og þrátt fyrir atvinnu-
leysi allvíða, hefur meginhluti
þess enn atvinnu.
Mjög %’erulega hefur dregið úr
streymi verkafólks til iðnvæddu
landanna, en engu að síður er það
svo samkvæmt upplýsingum frá
tölfræðideild ILO, að í níu aðildar-
rikjum Efnahagsbandalagsins eru
um sex milljónir erlendra verka-
manna.
í sömu andrá má geta þess að
tala atvinnulausra í þessum níu
löndum nálgast það nú einmitt að
vera svipuð, eða um sex milljónir.
I júli síðastliðnum voru aðeins um
300 þúsund þessara erlendu verka-
manna skráðir atvinnulausir.
Hver er skýringin?
Megin skýringin er sú, að flestir
erlendu verkamennirnir vinna
erfiðustu, óþrifalegustu og verst
launuðu störfin. Störf, sem fólkið
í þessum löndum vill ekki vinna
sjálft.
Átta af hverjum tíu byggingar-
verkamönnum í Frakklandi eru
þannig útlendingar, annaðhvort
Norður Afríkumenn, Portúgalar
eða Spánverjar.
í Belgíu er næstum helmingur-
inn af öllum námuverkamönnum í
landinu útlendingar. í fyrra vant-
aði starfsfólk til að vinna við
rekstur sporvagnanna í Brússel.
Fólk var ekki að fá, enda þótt
atvinnuleysið í landinu væri tæp-
Iega 7 prósent.
Þrátt fyrir erfiðleika í Vestur
Þýskalandi hefur engum af þeim
erlendu verkamönnum, sem vinna
við gatnahreinsun eða þvíumlíkt
verið sagt upp störfum.
í Sviss er það þannig, að svo gott
sem allt þjónustufólk á ferða-
mannahótelum er y mist frá Spáni
eða Ítalíu.
í Regio Emilia á Norður Ítalíu
eru um 200 Egyptar, sem starfa
um eins og stundum mætti halda
af lestri skýrslna og blaðagreina.
Tölfræðirannsóknir gefa til kynna
svo ekki verður um villst, að einnig
í auðugu iðnvæddu löndunum býr
mikill fjöldi fólks við sára fátækt.
Breskur vísindamaður að nafni
Wilfred Beckerman hélt því nýlega
fram í bresku fréttabréfi um
málefni ILO, að yfirvöldin í
iðnvæddu löndunum líti meira og
minna framhjá fátæktinni heima
hjá sér, geri lítið eða nánast ekki
neitt til að leysa þann vanda, sem
þar er við að etja.
Fjölmargar kannanir, sem gerð-
ar hafa verið benda til þess, að
sögn Beckermans, að í iðnvæddu
löndunum sé ástandið þannig að
víða séu það fimm til fimmtán
prósent íbúanna, sem búi við
lífskjör, sem séu undir svonefnd-
um fátæktarmörkum.
í Bandaríkjunum er talið, að tólf
prósent íbúanna, eða um 25
milljónir manna búi við fátækt. í
Kanada 15 prósent, eða um 3
milljónir. Og ástandið í ýmsum
Evrópulöndum eins og til dæmis
Frakklandi og Belgíu er talið vera
hliðstætt. Norðurlöndin eru hér
ekki undanskilin, því Beckerman
telur að í Noregi og Svíþjóð séu
það þrjú til fimm prósent íbúanna,
sem búi við lífskjör undir fátækt-
armörkunum.
Þessar tölur eru byggðar á
rannsóknum, sem gerðar voru um
og upp úr 1970. Vel kann að vera
að vaxandi atvinnuleysi hafi gert
það að verkum, að ástandið sé
sé þar allt talið með, það er að
segja allir fjölskyldumeðlimir, þá
mun talan vera hátt í þrettán
milljónir, eða fleiri en nemur
samanlagðri íbúatölu Sviss og
Svíþjóðar.
Talið er að árið 1985 muni
erlenda verkafólkinu hafa fjölgað
um nokkrar milljónir, að minnsta
kosti. Ekki er þó talið að þeim, sem
vinnu stunda, muni fjölga veru-
lega, heldur verði þessi fjölgun
þannig til komin að fjölskyldur,
konur og börn erlendra verka-
manna flytji til þeirra í ríkari
mæli-en verið hefur undanfarin ár.
Einnig er talið að tíðni fæðinga
hjá þessum hópi sé stórum hærri,
en hjá fólki yfirleitt, sem þessi
lönd byggir. Um þessar mundir
telja sérfræðingar, að 250 þúsund
börn á ári fæðist í fjölskyldum
aðfluttra verkamanna í Vestur
Evrópu.
Ekki fer hjá því að ýmis
vandamál, sem þessu eru samfara,
hafi orðið til þess að ríkisstjórnir
velta nú fyrir sér hvernig skuli
leysa vandann.
Meðal þess, sem hefur komið til
greina, er að setja verulegar
hömlur á innflutning verkafólks,
afturkalla vinnuleyfi og að vísa
erlendu verkafólki úr landi. Flest
af þessu hefur verið reynt. Meira
að segja á Norðurlöndunum. Sér-
fræðingar ILO hafa varað við því
að beita slíkum ráðum í allt of
ríkum mæli.
Sumstaðar hefur verið farið inn
á þá braut að verðlauna sérstak-
lega þá erlendu verkamenn, sem af
eigin vilja fara til síns heimalands.
Þetta þykir heldur ekki hafa gefið
allt of góða raun.
Meginsjónarmið sérfræðing-
anna eru, að það geti haft býsna
alvarlegar afleiðingar, ef þeim
erlendu verkamönnum, sem yinnu
hafa sé vísað úr landi. íbúar
þessara landa vilja greinilega
margir fremur vera atvinnuláusir,
en að taka að sér að vinna þau
störf, sem erlendu verkamennirnir
hafa haft með höndum. Því geti
það beinlínis dregið úr framleiðslu
og framleiðni sé þeim vísað burt,
og það geti haft í för með sér að
stöðum fækkar. Að minnsta kosti,
ef þetta er gert á mjög skömmum
tíma.
Það sém verra er, segja sérfræð-
ingarnir, er að ef þessi leið væri
farin, þá gætu erfiðleikarnir
breiðst út og valdið auknu at-
vinnuleysi í öðrum greinum, þar
sem ekki vinna endilega erlendir
verkamenn.
Sérfræðingar Alþjóða vinnu-
málastofnunarinnar eru þeirrar
skoðunar að í þessum efnum verði
að líta til lengri tíma. Helst beri
að bera sig þannig að, að það verði
þá ekki eins hagkvæmt og verið
hefur fyrir útlendinga að sækjast
eftir vinnu, eða þá að marka
stefnu, sem hafa muni í för með
sér atvinnuaukningu í heimalönd-
um aðfluttu verkamannanna. En
eigi hið síðarnefnda að heppnast
þá þarf ekki aðeins til að koma
aukin og hagkvæmari alþjóðleg
verkaskipting en nú er við lýði,
heldur verður líka að búa þannig
um hnútana, að þau störf, sem nú
eru unnin af erlendum verka-
mön'num verði meira aðlaðandi
fyrir þegna þess lands, sem um er
að ræða, og frá því sem er í dag,
þarf þar að verða veruleg breyting
á.
Fátæktin er
vor fylgikona
Á seinni árum hefur mönnum
orðið það æ Ijósara að fátækt er
ekki einvörðungu í þróunarlöndun-
ennþá lakara núna. Þegar talað er
um fátækt í iðnvæddu, ríku
löndunum, þá verður að hafa það
í huga, að hugtakið lífskjör er
mjög afstætt. í þessu sambandi er
það auðvitað þannig, að í þessum
löndum er það býsna sjaldgæft að
fólk verði beinlínir hungurmorða
vegna fátæktar. Hinsvegar mætti
ef til vill lýsa þessu sem svo, að
þetta fólk hafi naumlega til hnífs
og skeiðar og enga möguleika á að
bæta lífskjör sín svo neinu nemi.
Aðrir íbúar búa við allt önnur
kjör, sem þetta fólk getur ekki
látið sig dreyma um að ná.
Ekki er þessi vandi til kominn
eingöngu vegna þess að samfélagið
loki augunum fyrir því að um
fátækt geti verið að ræða mitt í
allsnægtunum. Nú kynni einhver
að segja sem svo, að í þessum
tilvikum ætti að vera nóg að
breyta tekjuskiptingunni með til-
stilli hins opinbera þannig að
styrkir og aðstoð við hina fátæku
— segir í fréttum frá Sameinuðu þjóðunum
Daglega bætast þús-
undir ungra manna í
raðir atvinnulausra