Morgunblaðið - 30.09.1978, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1978
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Heildverzlun Eg'gerts Kristjánssonar:
HAGRÆÐING
Á HÁU STIGI
REKSTRARSKILYRÐI atvinnuvcganna hérlendis eru all misjöfn og almennt eru þau mjög slæm ef
borið er saman við önnur lönd, og er heildverzlunin þar engin undantekning. Ef litið er á þróunina í
heildverzluninni hér og erlendis er augljóst að hún er ekki sú sama. Helztu þættir sem valda
óhagstæðari þróun hérlendis eru iangvarandi óðaverðbólga, almenn andstaða við heildverzlunina og
mikið fjármagnssvelti. En hvernig mæta heildverzlanir þessum vanda? Til að fá svar við þeirri
spurningu hélt Viðskiptasiðan á fund forsvarsmanna heildverzlunar Eggerts Kristjánssonar h.f.,
þeirra Gísla V. Einarssonar. Aðalsteins Eggertssonar og óla Arnar Tryggvasonar skrifstofustjóra.
Lykillinn að árangri við þessi
skilyrði er mikill veltufjárhraði
og er það reyndar grundvallar-
atriði að ná ákveðnu marki hvað
þaó varðar sögðu þeir. Þeir bentu
á að þegar varan væri komin inn
á gólf hjá þeim væru þeir
skuldlausir við erlenda aðila og
ríkið og því væri afar mikilvægt
að vinnslurásin væri einföld og
hröð vegna verðbólgunnar. En
lítum nú nánar á þróun mála hjá
Eggert Kristjánssyni h.f.
Fyrirtækið er stofnað 1922 sem
smásöluverzlun og breyttist síð-
\ an í heildverzlun. Áður en
fyrirtækið fluttist í núverandi
húsakynni voru vörugeymslur
þeirra á fimm mismunandi stöð-
um og skrifstofan á þeim sjötta. í
dag er starfað í eigin húsnæði og
olli það byltingu á sínum tíma og
eru matvörur helzta söluvaran
Smásölu-
verzlunin:
Afar slæm
rekstrarskilyrði
OP’T OG einatt er því haldið fram að verzlunin búi við hin beztu
rekstarskilyrði sem þekkjast, en því miður er ekki svo. Hér á
eftir má sjá þróun helztu kostnaðariiða smásöluverziunarinnar
og einnig er skýring á svokallaðri 30% reglu sem allmikið hefur
verið rætt um í sambandi við þær gcngisfellingar sem verið hafa
á þessu ári. Ahrif á verziunina vegna beitingar þessarar reglu
eru þau að álagning hefur minnkað um 20% á sama tíma og
helztu kostnaðarliðir verzlunarinnar hafa hækkað um 28 — 90%.
Sjálfsagt skilja menn þetta ekki fyrr en um seinan og þá eftir að
gripið hefur verið til aðgerða eins og það að loka verzlunum
hálfan daginn.
30% reglan
Þegar gengi íslenzku krón-
unnar er fellt, hafa verðlagsyfir-
völd ætíð lækkað verzlunar-
álagningu.
Orsakirnar fyrir þessu eru
þær, að í upphafi var talið, að
þar sem verzlunarálagningin er
í hundraðshluta yrði krónutalan
sem verzlun fengi of mikil,
þegar innflutt vöruverð hækkar
sem nemur gengisfellingunni.
Gengið var út frá því að velta í
verzlun ykist eftir gengisfell-
ingu, þannig að afkoma
verzlunarinnar yrði sú sama
fyrir gengisfellingu og eftir. En
eins og kunnugt er, þá dregur
mjög úr sölu varnings eftir
gengisfellingu, enda má segja,
að það sé m.a. tilgangurinn og
bein afleiðing af gengisfelling-
um.
Ef vara kostar í innkaupi
fyrir gengisfellingu kr. 100.00 og
erlendur gjaldeyrir um 17%, þá
kostar varan 117.00 krónur í
innkaupi á eftir gengisfellingu.
Smásöluálagning um 20%.
Sölulaun fyrir gengisfellingu
eru því kr. 20.00 og ætti að vera
kr. 23.40 eftir gengisfellingu, en
verða kr. 21.00, þegar svo-
kallaðri 30% reglu er beitt.
Nú ber á það að líta, að
innkaupsverð vörunnar hækkar
um 17%, þ.e. að það þarf 17%
meira fé til þess að endurnýja
vörubirgðir, en sölulaun aukast
aðeins um 5%.
Þetta verður til þess að
vörumagn í verzluninni minnk-
ar eða það þarf að taka lán með
20—30% vöxtum til þess að
kaupa inn í verzlun sama
vörumagn.
Auk þessa hækkar allur
reksturskostnaður verzlunar-
innar. Talið er að laun séu um
60% af heildarreksturskostnaði
fyrir utan vörukaup, en 40% séu
vegna annars kostnaðar.
Rekstrarkostnaður. Hækkun nóv. '77 . •Hækkun febr. '78. Hækkun sept.'78. Samtals hækkun í %
Laun 13.38% 7.7o% 24.64% 5 2. oo
Bílkostnaður 5.7o% 21.5o% 47.8o% 8 9.9o
Aökeyptur akstur . . 15.00% 22.00% 18.00% 6 5.5o
Húsnæðiskostnaður .. 4.6o% 3.6o% 37.oo% 48.5o
Rafmagn 21.00% O.oo% 14.60% 38.6o
Ræsting 3.9o% 15.5o% 30.8o% 56.80
Umbúöir •• 15.00% 15.oo% 15.oo% 51.9o
Póstur . . O.oo% 2 5.oo% ■20.oo% 5 0.OO
Sími •• 0.oo% O.oo% 28.2o% 2 8.oo
Vinnufataþvottur 4.2o% 14.2o% 18.7o% 41.2o
Auglýsingar 15.40% / 13.3o% 17.7o% 53.8o
og þá sérstaklega nýir ávextir.
Við byggingu hússins voru hag-
ræðingarsjónarmiðin lögð til
grundvallar en áður höfðu for-
svarsmenn fyrirtækisins kynnt
sér rekstur heildverzlana á
Norðurlöndum og í Þýskalandi
og má m.a. geta þess að í húsinu
er sérstakur ávaxtakælir þar
sem stjórna má bæði hita og
rakastigi. Segja má að vandinn
sé tvöfaldur hjá heildverzluninni
hvað varðar alla flutninga,
þ.e.a.s. annars vegar flutningar
til fyrirtækisins og hins vegar
frá fyrirtækinu til kaupmann-
anna. Síðan 1969 hafa vörurnar
fram á vinnslurásunum í fyrir-
tækinu. Þessi umskipti hafa
opnað augu starfsfólksins gagn-
vart breytingum á mjög jákvæð-
an hátt, sagði hann. Einnig fer
stöðugt fram endurskoðun á
vöruúrvalinu og er það í takt við
þá þróun sem neytendur gefa til
kynna á markaðnum hverju
sinni. Hið hraðvirka upplýsinga-
streymi gefur okkur möguleika á
að kanna stöðu okkar út frá
mörgum sjónarhornum þannig
að við nýtum ávallt sem bezt það
fjármagn sem hefur verið sett í
reksturinn án þess þó að tapa af
sölu, sögðu þeir að lokum.
H||
komið á sömu brettunum frá
framleiðanda erlendis til fyrir-
tækisins og eru settar upp í þar
til gerða vörurekka. Þegar pant-
anir eru afgreiddar þá fær hver
verzlun sinn vagn og er þeim ekið
inn í yfirbyggða bílana þannig að
ekki á að vera þörf á að varan sé
meðhöndluð undir beru lofti í
misjöfnum veðrum. Hins vegar
sögðu viðmælendur okkar að
verzlanirnar þyrftu að bæta
vörumóttöku sína þannig að
þessi hagræðing nýttist til fulls
fyrir báða aðila. En það er ekki
nóg að hagræða allri vöruaf-
greiðslu. Pappírsvinnan þarf að
fylgja sama hraða.
Áður voru t.d.
7—8 manns eingöngu við að færa
viðskiptamannabókhaldiö og
ekki var um neitt kerfisbundið
upplýsingastreymi að ræða. í dag
er fyrirtækið á 4.-5. stigi
vélvæðingar hvað varðar alla
gagnavinnslu og nýbúið er að
taka í notkun tölvu sem búin er
sérstöku skipuriti fyrir heild-
verzlanir, hinu fyrsta sinnar
tegundar í Evrópu.
Nú getur
sölumaður gengið úr skugga um
stöðu birgða um leið og hann
ræðir við kaupmanninn í síma og
skrifar út reikninginn.
Eru þar
með úr sögunni hinar gamal-
kunnu útstrikanir á reikningum
vegna vöruskorts. Þetta kerfi
styttir biðtima kaupmannsins
eftir vörunni og gefur heildverzl-
uninni meiri tíma til að hyggja
að skipulagningu og framtíðar-
þróun fyrirtækisins. Gísli sagði
að sífelldar endurbætur færu
Islenzk
þátttaka
í OKTÓBER- og nóvembermán-
uði munu fimm íslenskir aðilar
taka þátt í tveimur vörusýning-
um tengdum sjávarútvegi.
bessar sýningar eru í Boston
og Ósló og munu fyrirtækin
sýna vöru eins og handfæra-
vindur, stærðarflokkunarvélar,
flothringi. bobbinga og tog-
hlera. Vonandi er hér aðeins
um mjóan vísi að ræða hvað
varðar þátttöku ísl. fyrirtækja
í sjávarútvcgssýningum erlend-
is í framtíðinni.
M
Ofugþróun
ÞAÐ HEFUR verið árátta
stjórnmálamanna í langan
tíma að stofna til sérstakrar
skattlagningar þegar tækifæri
gefst til. í fyrstu er sagt að um
timabundið mál sé að ræða en
svo smátt og smátt hækkar
skatturinn og festist í scssi.
Sem dæmi um þetta má nefna
vörugjaldið og launaskattinn.
Launaskatturinn var í upphafi
1%, er nú 3% og vörugjaldið
var aðeins til skamms tíma og
var 16%. Nú eru um 5 ár liðin
siðan það var tekið upp og
hefur nýlega verið hækkað upp
í 30% á nokkrum vöruflokkum.
Þetta ber að varast og þessu á
að mótmæla. I