Morgunblaðið - 30.09.1978, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 30.09.1978, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1978 21 FYRIR nokkru síðanfór ég að glugga i Mannfjöldaskýrslur 1961—1976 og nýkomin Hagtíðindi Hagstofu Islands og gerði samantekt á hlutfallslegri fjölgun þeirra íslendinga, sem orðnir eru 65 ára og eldri. Þá kemur i Ijós, að landsmenn eru á árinu 1961 180.765, þar afvoru 6.7U7 eldri en 65 ára eða um 3,73%. Á árinu 1970 voru landsmenn 20U.930, þar afvoru 8.371 eldri en 65 ára eða um U,08%. Á sl. ári 1977, eru landsmenn orðnir 222.552 talsins og voru 21.255 af þeim 65 ára og eldri eða um 9,55%o. Þessi þróun i aldursskiptingu þjóðarinnar sýnir, að mannsævin er sífellt að lengjast ogfólki sem nær 65 ára aldri og hærri hefur á aðeins sjö árum fjölgað úr 8.371 í 21.255 og hlutfallstala þessa aldurshóps hefur hœkkað á þessum tima úr U,08% i 9,55% eða um 13U%. fólki sínu, sem stendur sig ekki í stöðu sinni, en ég tel jafn fráleitt að skapa þá ófrávíkjan- legu reglu að segja upp starfs- fólki eingöngu af þeirri ástæðu að það hefur náð 67 ára aldri. Hins vegar er öllum ljóst, að einstaka störf krefjast ólíkrar líkamlegrar og andlegrar orku og eru háð strangri læknisskoð- un með reglulegu millibili. Flugleiðir h.f. og forverar þess félags sýndu framsýni og áræðni við uppbyggingu flug- þjónustunnar og hafa fylgt vel eftir framþróun og nýjungum í rekstri félags síns, enda er félagið orðið stórveldi á sviði atvinnurekstrar í þjóðfélagi okkar. Það er því undarlegra, að menn sem stjórna slíku fyrir- tæki í takt við tækni og framþróun tímans, skuli láta sér verða á sú reginskyssa að segja upp störfum 21 starfsmanni, sem er 67 ára eða eldri. Þegar vitað er að aldursgreining í þjóðfélaginu tekur svo mikilli breytingu eins og sagt er í upphafi þessa greinarkorns. Þegar þörfin margfaldast fyrir störf handa fólki á þessu aldursskeiði, þá gengur stjórn Flugleiða aftur á bak að þessu leyti. Enginn getur leyft sér að halda því fram, að starf þessa 21 starfsmanns hafi hið minnsta að segja fyrir fjárhagsafkomu þessa stóra félags. Og hver leyfir sér að halda því fram, að þetta fólk vinni ekki fyrir sínu kaupi eins og aðrir starfsmenn félagsins? Ég vil í fullri vinsemd skora á stjórn Flugleiða h.f. að nema þessa samþykkt sína úr gildi og tel það manndómsmerki að viðurkenna að þarna hafi mis- tök átt sér stað. Ef það verður ekki gert, þá mun þetta mál koma upp aftur á hluthafafundi félagsins og við litlu hluthafarn- ir munum berjast þar gegn því og er mér ekki grunlaust að stórir hluthafar muni einnig ljá okkur lið. Það er ástæðulaust að láta sjálfsagt mannréttindamál sem þetta verða til þess að skapa ýfingar innan félagsins, því að öll sundrung teflir öðrum málum félagsins í vissa hættu. Það er mitt álit, að í okkar fámenna þjóðfélagi eigi það að vera óskráð lög í öllum atvinnu- fyrirtækjum, að gömlu starfs- fólki eigi að gera kleift að starfa áfram, þegar það telur sig geta haldiff áfram að vinna. Það á að greiða fyrir því á allan hátt að það fái. að starfa eftir krafti og getu fullan vinnudag eða hluta úr degi. Ef við tökum dæmi úr höfuðatvinnugrein okkar, fisk- vinnslunni, þá sé ég fyrir mér aldrað fólk, sem þar hefur unnið eiga Á sl. ári voru 21.255 Islendingar 65 ára og eldri eða 9,55% af þjóðarheildinni fæði og atlæti, en nú er. Slíku er ekki lengur til að dreifa, sem betur fer. Þess vegna m.a. er ástæða til að breyta þessum ákvæðum varðandi opinbera starfsmenn. Mér hefur oft runn- ið til rifja að sjá, hvernig sjötugur maður, sem orðið hefur að hætta starfi sínu, hefur brotnað niður á skömmum tíma. Starfsamt fólk þolir ekki að vera slitið frá starfi sínu við visst aldursmark. Það fer fyrir því eins og jurt sem er slitin upp úr jarðvegi sínum; hún visnar og deyr. Þegar við lítum á hinn vax- andi hóp aldraðra í þjóðfélaginu þá verðum við að marka nýja fjölbreytilegri og víðtækari stefnu en áður hefur verið. í stórum dráttum sýnist mér, að stefnan eigi að vera þessi: Þegar fólk hefur náð 67 ára aldri á það að hafa valfrelsi hvort það vill eða treystir sér til að halda áfram fullu starfi, hluta úr starfi eða hætta vinnu. Þeim sem vilja og geta haldið áfram störfum, á að gera kleift að vinna. Atvinnufyrirtæki og samtök þeirra eiga að gera samþykkt um lágmark ákveðins hlutfalls starfsfólks á þessum aldri. Fari svo, að fyrirtækin ætli að meina starfsfólki sínu, sem náð hefur 67 ára aldri, að vinna áfram verður að setja löggjöf um rétt aldraðra til vinnu. Það á að stuðla að því að aldrað fólk geti haldið áfram að búa á heimili sínu. Það verður best gert með aðstoð samfélags- ins til þess að létta undir með húshjálp. Hækkun eignaskatts og fasteignaskatta eykur þörf- ina á nýjum elli- og dvalarheim- ilum. Einstæðingum og fólki, sem er farið að heilsu, eiga ekki heimili eða þrá samneyti við aðra á að skapa skilyrði til veru á elliheimilum og dvalarheimil- um aldraðra. Sveitarfélög víðs vegar um landið hafa á síðustu árum verið og eru að reisa slík heimili. Stærstu átökin í þessum efnum hafa þó verið unnin af sjálfseignastofnununum og ber þar hæst Elli- og hjúkrunar- heimilið Grund og Ás í Hvera- gerði, sem notið hefur leiðsagn- ar og forystu dugnaðar- og hugsjónamannsins Gísla Sigur- björnssonar og Dvalarheimili sjómanna að Hrafnistu í Reykjavík og i Hafnarfirði, sem um langt árabil hafa notið forystu Péturs Sigurðssonar og Guðmundar H. Oddssonar, og nú síðustu ár einnig Rafns Sigurðssonar og fjölmargra annarra í forystusveit sjó- mannasamtakanna. Það er skylda þjóðfélagsins að búa sem bezt að því fólki, sem unnið hefur langan og strangan vinnudag. I samskiptum við það á ekki að ráða sálarlaus tölva eða tilfi.nningalausir þrælar kerfisins. I samskiptum við næstum tíunda hluta þjóðarinn- ar eiga að ráða í þessu sem öðrum mannlegar tilfinningar, þakklæti fyrir mikilvæg störf fólksins, sem þátt tók í upp- byggingu þessa þjóðfélags og skilaði komandi kynslóð betra og auðugra þjóðfélagi. Með því sýnum við ræktarsemi, viður- kenningu og skilning á því starfi, sem þetta fólk vann fyrir þjóð sína og þá sem við taka. sama rétt og aðrir til vinnu A Idraðir Matthías Bjarnason langt fram á áttræðisaldur og hefur ekki látið sitt eftir liggja hvað' afköst varðar, vandvirkni og mætingu til vinnu. Þjóðfélag sem hafnar vinnuafli fólks, sem náð hefur 67 ára aldri, eykur ekki sína þjóðarframleiðslu. Ákvæði í lögum um að opin- berir starfsmenn verði að hætta störfum undantekningalaust í lok þess árs, sem þeir verða sjötugir þurfa endurskoðunar við. Fyrir nokkrum áratugum var 67 ára gamall maður að jafnaði ver á sig kominn, einkum líkamlega, vegna þræl- dóms og oft skorts á viðunandi Þessi staðreynd gefur ótví- rætt til kynna, að þessum málum þarf að huga betur en nú er gert, þó að margt hafi unnist í málefnum aldraðra. Þessi stórvaxandi hópur aldraðra knýr á um að tryggja þeim betur en áður atvinnu við hæfni og getu. Réttinn til ellilauna á að mínum dómi ekki að færa til hærra aldursmarks en nú er, en hins vegar eiga eftirlaun að fara stighækkandi eftir því á hvaða aldursári ellilífeyrisþegi kýs sjálfur að byrja töku ellilífeyris. Hlutfall tekjutryggingar miðað við ellilífeyri og örorkubætur, þarf að fara stighækkandi eins og gerst hefur á síðustu árum, t.d. varð sú breyting á árunum 1974 — 78 að þetta hlutfall hækkaði úr 54,6% í 89,4%. Á sama tíma og þörfin er vaxandi fyrir vinnu handa fjölda fólks er náð hefur 67 ára aldri og fram til þess aldurs, er það getur og telur sig sjálft geta unnið fyrri störf eða önnur léttari, þá gerðist það fyrir nokkru síðan, að stjórn eins stærsta og merkasta atvinnufyrirtækis landsins samþykkir að segja upp því starfsfólki sínu, sem er orðið 67 ára og eldra með þriggja mánaða fyrirvara. Þetta fyrir- tæki er Flugleiðir h.f., sem hafði í þjónustu sinni innan- lands. og utan um síðustu áramót 1714 starfsmenn. Það segir upp 21 starfsmanni fyrir aldurssakir eða um 1,2% af starfsfólki sínu. Það er fjarri mér að halda því fram, að Flugleiðir hf. eða önnur fyrir- tæki í landi okkar eigi ekki ekki rétt á að segja upp því starfs- Mattíhas Bjarnason:

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.