Morgunblaðið - 30.09.1978, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 30.09.1978, Blaðsíða 20
2 0 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1978 Annmarkar, árangur og þegnleg skylda jóðmál og stjórnmál eru samheiti allra þeirra þátta mannlegs samfélags, sem spanna velferð einstaklinga frá vöggu til grafar og hagsmuni þjóðar í bráð og lengd. Ævikjör fólks, hvort heldur sem þau lúta að menntun, efnahagslegri afkomu, félagslegu öryggi eða svigrúmi til sjálfsákvörðunar einstaklinga, mótast í meginefnum af skipan og framkvæmd þjóðmála. Það skýtur því meir en lítið skökku við, þegar talað er um stjórnmálaleiða og pólitíska andúð almennings í dag. Þegar þann veg er komið í þjóðfélagi þingræðis og lýðræðis, þá er vissulega tími til að staldra við og huga að orsökum. Guðmundur H. Garðarsson, formaður í fjölmennasta launþegafélagi landsins, orðaði þetta svo í ræðu nýverið: „Því miður er of mikið til í þessum skoðunum almennings á íslenzkum stjórnmálamönnum og stjórnmálalífi. A sama tíma sem nútíma orðhákar og framagosar ryðja sér braut í valdakerfi þjóðarinnar með oft á tíðum vafasömum aðferðum, heyrir maður menn í ábyrgðarstöðum atvinnulífsins segja, að það sé að verða algerlega vonlaust að standa í ábyrgð fyrir atvinnurekstri á íslandi. Allt sé gert til að torvelda eðlilega atvinnustarfsemi. Og það versta sé, _að ýmsir, sem hafi greiðan aðgang að fjölmiðlum, geri lítið úr hinum fjölþættu vandamálum atvinnuveganna og telji -fólki trú um einfaldar lausnir í þeim efnum. Skrifborðslausnir, sem fái ekki staðizt þegar á hólminn kemur." Guðmundur H. Garðarsson varar við því að trúnaður milli fólks og forystu í þjóðfélaginu sé í hættu. Orð og efndir í íslenzkum stjórnmálum stangist oft á. Gildi lýðræðis og kosningaréttar hvíli á því, að fólk geti treyst valkostum flokka og frambjóðenda. í stuttu máli sagt viti fyrirfram hvað það kýs, hvers konar samfélag það velur með atkvæðum sínum á kjördegi. Enginn íslenzkur stjórnmálaflokkur er laus við misvægi orða og efnda, þótt verulegur munur sé á flokkslegu siðferði í landinu. Höfundur telur, að á sl. sumri hafi íslendingar upplifað einhverjar mestu stjórnmálablekkingar í sögu sinni. I bráðabirgðalögum núverandi ríkisstjórnar hafi Alþýðuflokkur- inn gengið á bak orða sinna í öllum helztu stefnuskráratriðum sínum fyrir kosningar. Guðmundur minnir á fyrirheitin um kjarasátt, afnám tekjuskatts á almenn laun, gjörbreytta efnahagsstefnu og að treysta rekstrargrunn helztu atvinnuvega okkar. Það er eftirtektarvert, að þessar staðhæfingar hafa kallað fram á ritvöll Alþýðublaðsins ýmsa hina yngri þingmenn flokksins, m.a. Árna Gunnarsson og Vilmund Gylfason, í þeim tilgangi að því er virðist, að sýna almenningi fram á einhvers konar sérstöðu þeirra gagnvart efnahagsstefnu ríkisstjórnar, sem þeir hljóta að bera ábyrgð á, meðan þeir styðja hana með atkvæði sínu á Alþingi. Guðmundur H. Garðarsson leggur áherzlu á það, að efla þurfi trúnaðartraust milli þjóðfélagsþegnanna og þeirra, sem veljast til pólitískrar forystu í landinu. Stjórnmálamenn megi gjarnan segja minna en standa þeim mun betur við orð sín. Spurning sé og, hvort atvinnuvegir þjóðarinnar rísi undir vaxandi ríkisbákni, sem taki nú þegar um 60% af þjóðartekjunum til sín. Afnema beri tekjuöflun til ríkissjóðs í formi beinna skatta og efla framleiðslustarfsemi í landinu með örvandi aðgerðum í skatta-, peninga- og fjármálum. Afrakstursgeta atvinnuveg- anna hljóti að setja því takmörk, hvað ríkisbúskapurinn getur tekið til sín hverju sinni. Marka verði heilbrigða launastefnu, sem hvíli á staðreyndum þjóðarbúskaparins, afrakstri atvinnuvega og eðlilegri skiptingu hans. Styrkja þurfi stöðu Alþingis, m.a. með jafnari kosningarétti. Og síðast en ekki sízt þurfi að sporna gegn áróðri, sem veiki trú manna á möguleikum til farsællar búsetu í landi okkar. í framhaldi af þeim annmörkum og ábendingum, sem hér eru dregin fram í dagsljósið, verður að minna á þrjú meginatriði, er ekki mega gleymast: 1) Á hálfri öld höfum við sem þjóð stigið fram úr fátækt einhæfs bændasamfélags yfir í tæknivætt velferðarþjóðfélag, þar sem atvinnu- og afkomuöryggi fólks, félagslegt réttlæti og persónulegt frelsi hefur þróazt til þess bezta, er þekkist með þjóðum heims. 2) Við erum, hvað þjóðskipulag varðar, í samleið með öðrum vestrænum og borgaralegum þjóðfélögum, sem eru áratugum á undan sósíölskum þjóðfélögum um almenn lífskjör og persónuleg þegnréttindi einstaklinganna. 3) Það sem e.t.v. skiptir mestu máli, að borgaralegt þjóðfélag býr yfir hæfileikum til að þróast frá annmörkum sínum til meiri fullkomnunar, á heilbrigðan og friðsaman hátt, fyrir meirihlutaáhrif almennings, m.a. í frjálsum og leynilegum kosningum. Það er þegnleg skylda okkar að standa trúan vörð um hið borgaralega þjóðskipulag, þingræði og lýðræði. Þegnréttindi hafa glatast í þjóðfélögum, sem töldu sig standa traustum ’ótum í lýðræðislegri hefð. Og þessi varðstaða er hálfu aauðsynlegri þegar sá stjórnmálaflokkur á aðild að íslenzkri . íkisstjórn, sem vill borgaralegt þjóðfélag feigt. Utgefandi hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjórí Haraldur Sveinsson. Rítstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnarfuiltrúi Þorbjörn Guómundsson. Fréttastjóri Björn Jóhannsson. Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson Birgir ísl. Gunnarsson: Undanfarnar vikur hafa verið sýndar og teknar í notkun ýmsar stofnanir í borginni, sem byggðar hafa verið fyrir frumkvæði Sjálf- stæðismanna í borgar- stjórn. í þessari viku var blaðamönnum og öðrum gestum sýndar þrjár stofnanir, sem byggðar hafa verið eða eru í byggingu í þágu aldraðra Reykvíkinga. Tvær stofnanir voru fullbúnar, þ.e. 74 íbúða hús við Furugerði ásamt aðstöðu til þjónustu og tómstundastarfa fyrir lausn á vandamálum þess fólks. Fólkið gæti þá losað sig við sínar gömlu íbúðir og fengið nýjar í staðinn, þar sem ýmis konar sameiginleg þjónusta væri á boðstól- um. Það aldraða fólk, sem þannig er ástatt fyrir, hefur hingað til átt í erfiðleikum með að brúa bilið frá því það hefur þurft að selja sínar gömlu íbúðir og þar til hin nýja hefur verið tilbúin. Vegna annarra verkefna á þessu sviði hefur borgin ekki treyst sér til að fjármagna slíkar fram- kvæmdir, en hér þyrftu lánastofnanir, t.d. hús- næðismálastjórn til að koma. Byggingar fyrir aldraða aldraða, en í það hús var flutt á þessu sumri. Hitt húsið er 30 íbúða hús við Lönguhlíð ásamt mikilli sameiginlegri aðstöðu, sem möguleiki er á að nýta að verulegu leyti fyrir aldraða, sem búa utan hússins. í það hús verður flutt nú næstu daga. Þriðja stofnunin, sem var sýnd, er heimili við Dalbraut. Þar verða 46 einstaklingsíbúðir í aðalhúsi og 18 hjóna- íbúðir í 3 smærri húsum á lóðinni. Þar er og aðstaða til margvíslegr- ar þjónustu fyrir aldrað fólk. Af þessu tilefni er rétt að rifja nokkuð upp forsögu þessara fram- kvæmda. í september 1973 flutti Albert Guð- mundsson tillögu í borgarráði þess efnis, að ákveðnum hluta af heildarútsvörum í Reykjavík skyldi varið til bygginga í þágu aldraðra. Tillagan var samþykkt í borgarstjórn og hlutfallstalan af út- svörum var ákveðin 7V2% og hefur svo verið síðan. Til að kveða nánar á um framkvæmdir var skipuð nefnd til að gera tillögur um nauðsynleg- ar aðgerðir og skilaði hún „áætlun um bygg- ingarframkvæmdir fyrir eldri borgara", sem sam- þykkt var í meginatrið- um í borgarstjórn vorið 1974. Sú áætlun hefur síðan verið grundvöllur framkvæmda að því undanteknu að tillaga nefndarinnar um að til- búnu hjúkrunarheimili frá Danmörku yrði kom- ið fyrir á lóð Borgar- spítala, náði ekki fram að ganga. Nefndin skipti verk- efninu í fjóra megin- flokka: 1) Hjálp í heima- húsum, svo að allir gætu dvalizt þar sem lengst. 2) Byggingu íbúða fyrir aldraða. 3) Byggingu vistheimila og 4) Bygg- ingu hjúkrunarheimila. Nefndin taldi að 1. liður- inn' tilheyrði félags- málaráði, en hinir þrír ættu að vera verkefni nefndarinnar. Fram- kvæmdirnar við Furu- gerði og Lönguhlíð flokkast undir íbúðir, en með framkvæmdunum við Dalbraut er miðað við vistheimili. Enginn vafi er á því að borgin þarf áfram að byggja íbúðir og vist- heimili fyrir aldrað fólk. Eftirspurnin eftir þeim íbúðum, sem teknar voru í notkun nú í sumar, sýnir það best. Þá kom það og glöggt fram, þegar fjallað var um umsóknirnar, að margt aldrað fólk býr við afar lélegar að- stæður og varla mann- sæmandi í sumum til- vikum. Þessar íbúðar- byggingar ná þó ekki til þess hóps aldraðs fólks, sem býr við sæmileg efni, á eigin íbúðir, en er oft í allt of stóru og erfiðu húsnæði, auk þess sem það þjáist af ein- mannakend. Sjálfs- eignaríbúðir væru góð Þótt byggingar íbúða og vistheimila séu áfram nauðsynlegar, þá vantar mjög einn hlekk í þessa keðju, en það eru hjúkrunarheimili eða langlegudeildir. Að því kemur í lífi fjölmargra aldraðra að þeir geta ekki séð um sig sjálfir, veikindi sækja að og rúmið verður aðal íveru- staðurinn. Mikill skort- ur er á rými fyrir slíkt fólk hér í borg. Breytir þar litlu um, þótt Hafnarbúðir hafi verið teknar í notkun með rými fyrir 25 hjúkrunar- sjúklinga. Enginn vafi er á því, að fljótvirkasta lausnin á því vandamáli er að flýta byggingu B-álmu Borgarspítalans. Fram- kvæmdir þar eru komn- ar í gang. Fyrsti áfangi, þ.e. sökkull og plata var frágengið á miðju sumri, en síðan hefur ekkert gerzt. í endurskoðaðri fjárhagsáætlun frá því í júlí, var þó gert ráð fyrir áframhaldandi útboðum síðla sumars. Fulltrúar hins nýja meirihluta lýstu því yfir nú í vikunni, að sama byggingarnefnd undir forystu Alberts Guð- mundssonar myndi áfram starfa að fram- kvæmdum í þágu aldraðra. Ef svo verður eru meiri líkur á því en ella, að áfram verði nú haldið af krafti á þeirri braut, sem Sjálfstæðis- menn í borgarstjórn hafa markað.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.