Morgunblaðið - 19.01.1979, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 1979
Sr. Sverrir Haraldsson:_
Á ég að gæta
barnsins míns?
Árinu 1979 hefur verið gefið
nafnið „Ár barnsins" og get ég
ekki skilið það á annan hátt en
þann, að árið eigi alveg sérstak-
lega-að vera helgað börnunum og
málum þeirra og er þá vel.
Aðeins nafnið ár barnsins hlýt-
ur að vekja til enn meiri umhugs-
unar en ella, foreldra, kennara,
uppalendur og raunar hvern
mann, því að allir umgöngumst við
börn, meira eða minna og berum
ábyrgð á þeim.
Barnið er dýrmætasta og jafn-
framt viðkvæmasta eign hvers
foreldris og þjóðarinnar í heild.
Barnið er óskadraumur foreldr-
anna og framtíð þjóðarinnar og
því er allt undir því komið að það
njóti frá fyrstu árum bernskunnar
ástar og umhyggju. Fyrstu áhrifin,
sem það verður fyrir skifta mestu
máli, meðan sál þess er sem
óskrifað blað, því að: „Það verður í
bók þess svo varlega að skrifa, sem
veikur er fæddur og skammt á að
lifa“.
Það er ekki nóg að barnið hafi
nóg að borða, mörg leikföng og
góðan fatnað. Sál þess er viðkvæm
og auðsærð og oft er eitt ástarorð,
hlýlegt umburðarlyndi eða bara
bros meira virði en góðgæti og
glansfatnaður.
Hver er ég, fávís sveitaprestur,
að hætta mér útí það, að ræða um
sálarlíf og meðferð barna, þegar á
hverju strái eru sérfræðingar í
barnasjúkdómum, sálfræðingar og
félagsfræðingar? En þó dirfist ég
að fullyrða, að í okkar góða landi
líði mörg börn hungur. Ekki að
þau hungri eftir mat eða drykk
heldur öryggi, ást og umhyggju.
Foreldrar verða að gera sér ljóst,
hversu mikil ábyrgð hvílir á þeim,
sem geta börn og að þá er ábyrgðin
mest, þegar barnið er fætt og
uppeldisárin byrjuð.
Við þekkjum öll fjölmörg dæmi
um það, að báðir foreldrarnir
vinna úti og undanskil ég þá
algerlega þau tilfelli, þegar efna-
hagurinn krefst þess. Og án þess
að halia á nokkurn hátt á konuna,
þá er það oftar hún, sem heyrist
segja sem svo: „Það er svo
leiðinlegt að hanga alltaf heima,
að ég varð bókstaflega að fá mér
vinnu úti, til þess að brjálast ekki
úr leiðindum". Þessir foreldrar
eiga oft ungabörn. Þeim er svo
útveguð einhverskonar barna-
gæzla, börnin eru oft og tíðum
rifun upp úr rúminu á morgnana
og flutt á vöggustofur eða dag-
heimili. Svo þegar þau koma aftur
síðla dags, eru foreldrarnir þreytt
eftir vinnuna, og hafa kannski
ósköp takmarkaðan tíma, eða
vilja, til að tala við börnin, sýna
þeim umhyggju svara spurningum
þeirra, leika við þau eða helga
þeim smástund. Við þessum börn-
um tekur svo gatan, sjoppurnar,
misjafn félagsskapur og því miður
Sr. Svcrrir Haraldsson.
margt verra. Þau eiga raunveru-
lega enga foreldra og ekkert
heimili og sitja uppi með nafnið
„vandræðabörn".
Við þekkjum öll „lyklabörnin",
sem á morgnana fara í skólann
með lykil um hálsinn, til þess að
komast inn í mannlausa íbúðina
heima að loknum skólatíma, þar
sem hvorki bíða pabbi né mamma.
Og þær einstæðu mæður, sem fá
einhverja unglingstelpu sem þær
þekkja jafnvel ekki neitt, til að
passa vöggubörn sín eða kornung,
til þess að komast sjálfar út á
kvöldin, bið ég í nafni barnanna
þeirra, að hugsa sig betur um
þegar um er að velja eigin
skemmtun eða meðferð litlu barn-
anna.
Það er rætt um áfengisböl á
Islandi og því miður ekki að
ástæðulausu. Hvað ætli þau heim-
ili séu mörg, þar sem börnin
bókstaflega gleymast í sambandi
við áfengisneyslu? Þau horfa á
foreldra sína drekka, eldri systk-
ini, vini og gesti. Þau heyra þar
margt, sem getur haft hættuleg
áhrif á sálarástand þeirra, jafnvel
ljót orð milli pabba og mömmu,
svo að ekki sé meira sagt. Eg er
hræddur um að börnin sitji æði oft
á hakanum, þegar velja á á milli
umhyggjusemi með þeim og
„skemmtilegra partía“.
Útyfir tekur þó, þegar foreldrar
vilja og hafa með sér börn sín, um
jafnvel innan við fermingu, á
hvers konar samkomur þar sem
áfengi er veitt, hvort sem þær nú
kallast héraðsmót, þorrablót, eða
eitthvað annað. Þarna horfa börn-
in á foreldra sína drekka áfengi og
verða misjafnlega á sig komin.
Unglingarnir kynnast áfenginu
nógu fljótt, þó að það séu ekki
foreldrarnir, sem fyrstir stofna til
þeirra kynna.
Geta þessir sömu foreldrar
kinnroðalaust beitt hörðu við
börnin sín, ef þau leiðast útí að
drekka vín? Geta þessir sömu
foreldrar kennt þessum börnum
sínum og ætlast til að þau taki
mark á því, að það sé hættulegur
löstur að drekka og að það ættu
engir að gera?
í öllum þessum tilfellum, sem ég
hefi nefnt og mörgum fleirum,
verða foreldrar að spyrja: „Á ég að
gæta barnsins míns?“ Svari þeir
játandi, verða þeir að fórna mörgu
því, sem þeir hafa löngun til, því
að það stangast oft á við það, sem
nauðsynlegt er börnunum þeirra
og þeim fyrir bestu. Svari þeir
hinsvegar neitandi t.d. með
framferði sínu, þá eru þeir ekki
færir um að eiga börn eða annast
uppeldi þeirra.
Þegar rætt er um börn, um-
hyggju, umönnun og uppeldi
þeirra, kemur svo ótal margt til
greina, að þetta fáa, sem ég hefi
hér drepið á, er alls ekki neitt,
miðað við allt hitt, sem ekki er
nefnt. Þetta eru aðeins örfáir
punktar, ætlaðir til að minna á
mikilvægi orðann: foreldrar og
börn.
Sverrir Ilaraldsson.
Ib Wessman með trog af þorramat á Naustinu í gær.
Þorrinn blótaður
21. árið áNaustinu
„VIÐ byrjum að þreyta þorrann hér í Nuastinu á föstudag. og
bjóðum við nú upp á hin hefðbundna þorramat úr trogunum
okkar 21. árið í röð,“ sagði Ib Wessman yfirmatreiðslumaður á
Nausti þegar Mbl. leit við hjá honum í gær.
Ib sagði að auk hinna hefðbundnu þorrarétta yrði boðið upp á
sérstakan þorradrykk sem Símon barþjónn hefur lagað. Sagði Ib að
samsetning drykkjarins væri leyndarmál sem Símon mundi liggja á
þar til að þorrinn rynni upp.
Þá sagði Ib Wessman að miklar breytingar væru í deiglunni á
Naustinu. Verið er að setja upp nýjan sérréttarseðil og á þorranum
verður efnt til ýmissa skemmtiatriða, sem nánar yrði greint frá
síðar. „Við ætlum eiginlega að kúvenda með okkar daglegu rétti.
Okkur langar að reyna að sýna eitthvað nýtt, nýtt andlit. Til að
forðast misskilning þá ætlum við þó ekki að gera neinar breytingar
á húsnæðinu. Naustið verður alltaf Naust, og því verður ekki
breytt."
Það kom fram í spjallinu við Ib Wessman að þorrinn hefði
eiginlega verið endurvakin í Naustinu á sínum tíma, en mörg
veitingahús hafa nú tekið upp að bjóða gestum sínum þorramat. I
trogunum á Naustinu verður að finna, að sögn Ib Wessman,
blóðmör, lifrapylsu, bringukolla, lundabagga, hrútspunga, svið,
sviðasultu, hákarlsbita, súran hval, hangikjöt, kalt saltkjöt,
harðfisk, rófustöppu, rúgbrauð og flatbrauð.
„ Grœnland í miðaldaritum ”
Einar Laxncss núverandi forseti Sögufélagsins, Dr. Björn Þorsteins-
son prófessor. fyrrverandi forseti Sögufélagsins, og Ólafur
Halldórsson sem annaðist útgáfu bókarinnar „Grænland í miðaldarit-
Ljósm. Emilía.
GRÆNLAND í miðaldaritum. nefnist nýútkomin
bók hjá Sögufélaginu en Ólafur Ilalldórsson
handritafræðingur annaðist útgáfu verksins.
Bókin hefur að geyma Grænlandsannála sem
eignaðir hafa verið Birni á Skarðsá en eru hér gefnir
út í heild eftir öllum varðveittum handritum. Auk
þess eru í ritinu kaflar úr íslendingabók, Landnámu,
Flateyjarbók, Hákonar sögu, annálum og fornbréf-
um, einnig Grænlendingasaga, Grænlendingaþáttur
og Grænlandskafli úr Konungsskuggsjá. Öll áður
lagsins, helsti hvatamaður þess að Ölafur tók að sér
að vinna þetta verk. Bókin er 453 blaðsíður að stærð
og er prýdd kortum og myndúm og er hún prentuð í
Ísaíoldarprentsmiðju.
Sögufélagið og Ólafur Halldórsson hafa hlotið
styrk til útgáfu bókarinnar úr Vísindasjóði, Gjöf
Jóns Sigurðssonar og Þjóðhátíðarsjóði.
í „Grænland í miðaldaritum" kemur fram hjá
höfundi ýmislegt sem ekki hefur verið vitað um
áður. T.d. sýnir hann fram á að Grænlandsannáar
Helstu hamdrit um sögu Grænlendinga fram á 17. öld
nefnd rit eru borin saman við handrit en prentuð
með nútíma stafsetningu. Ritinu fylgir einnig
vísindaleg greinargerð útgefenda um gerð og
uppruna allra helstu heimilda að sögu Grænlend-
inga hinna fornu. Þetta er í fyrsta skipti sem þessu
efni eru gerð skil á þennan hátt, það er að segja
miðað við nútímakröfur í handritaútgáfu. Sumt af
því sem þarna er ritað kemur nú í fyrsta sinn út á
prenti.
Undirbúningur að útgáfu „Grænland í miðaldarit-
um“ hófst fyrir um það bil áratug og var dr. Björn
Þorsteinsson prófessor, sem þá var forseti Sögufé-
séu ekki 'verk Bjarna á Skarðsá heldur að
upphaflegur höfundur þeirra muni vera Jón lærði
Guðmundsson, en Björn hafi gert einhverjar
breytingar á ritinu.
í ritgerð sinni um uppruna helstu heimilda að
sögu Grænlands kemst höfundur m.a. að þeirri
niðurstöðu að ekkert samband sé á milli Eiríks sögu
rauða og Grænlendingasögu. Gagnstætt því sem
áður var talið heldur Ólafur því fram að þessar tvær
sögur hafi verið skrifaðar sín í hvoru lagi og hvor
annarri óháðar enda skrifaðar hvor í sínum
landshluta.