Morgunblaðið - 25.03.1979, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MARZ 1979
7
Meö undrun hafa menn
um víöa veröld og ekki sízt
í vestrænum heimi fylgzt
meö fregnum af því, sem
gerzt hefur í íran síöustu
vikurnar. Og menn hafa
spurt, hvort engin önnur
leiö hafi verið til aö losna
viö spillta keisarastjórn,
sem vafalaust var óvinsæl
af meginþorra þjóöarinn-
ar, en sú aö færa stjórnar-
far landsins aftur í aldir og
gera trúarbók þjóðarinn-
ar, Kóraninn, aö einskonar
stjórnarskrá landsins, sem
trúlega mun gera öllum
öörum en játendum
Múhameös, íslamsmönn-
um, naumast líft í landinu.
Saga mannkyns sýnir
meö mörgum dæmum, aö
um trúarbrögöum. Ríkis-
valdiö átti ekki aöeins að
þola trú Gyöinga og krist-
inna manna, heldur aö
veita þeim vernd gegn því
aö þeir viöurkenndu ríkis-
valdiö og greiddu nokkurn
aukaskatt. Og síöar voru
þessi réttindi veitt öörum
hinna æöri trúarbragöa,
eins og Hindúisma og ját-
endum Zaraþústratrúar.
Viö svo búiö stóö þær
aldir, sem Serkir réöu
langmestum hluta Spánar
og hiö víölenda ríki
Múhameðsmanna stóð
meö blóma. Sínu frum-
múhameðska umburöar-
lyndi voru Serkir á Spáni
trúir, svo aö undir stjórn
þeirra lifðu kristnir menn
Guös til mannsins skuli til
þess notuö aö einangra
þjóöir á jörðu í staö þess
að veröa öflugasta hvötin
til einingar og sátta.
Víös fjarri fer því aö
kristin kirkja beri hér enga
sök. Sjálf er hún margklof-
in í deildir og hópa, sem
engan veginn hafa átt
bróðurleg samskipti ein,
þótt mjög hafi breytzt til
bóta frá því sem áöur var.
En hin skefjalausa áherzla
sem hún leggur á það, aö
hún ein búi yfir möguleik-
um manna til hjálpræðis
og aö ein búi hún yfir
sannleikanum öllum hefur
leitt til hörmulegrar af-
stööu til annarra trúar-
bragöa eins og meðferö
Islam, krístni - Khomeini
einnig í trú aö vissu marki
hafa valdhafar talið
nauösynlega ríkisheild-
inni til frambúöar. Nálega
allir þeir, sem dreymt hef-
ur stórveldisdrauma fyrir
þjóö sína, hafa reynt aö
koma slíku á, Forn-Egyþt-
ar, Rómverjar, Kínverjar,
Inkar í Vesturheimi o.fl.
Kyros konungur Persa
reyndi ekki þessa leiö, og
Konstantínus mikli, sem
raunar tók ekki kristna trú
formlega fyrr en á dánar-
beði, fór ekki lengra en
svo að gera kristindóminn
jafn réttháan öörum trúar-
brögöum í sínu víðlenda
ríki áriö 313. En Þeo-
dósius mikli (d. 395) gerði
kristindóminn aö raun-
verulegri ríkistrú í róm-
verska heimsríkinu og lét
loka öllum heiönum must-
erum og hofum og banna
fórnir. Löngu fyrr höfðu
Sassanidar gert kenningu
Zaraþústra aö ríkistrú
Persa, og á 2. öld höföu
Kínverjar gert kenningu
Konfúsíusar aö heimsþeki
ríkisins nálega þrem öld-
um eftir dauöa spekings-
ins, sem lítinn hljómgrunn
haföi fundið boðskapi sín-
um í lifanda lífi.
í byrjun höföu önnur
trúarbrögö verið leyfö í ríki
Islams samkvæmt þeirri
tilskipan Kóransins sjálfs,
aö bæöi Gyöingar og
kristnir menn skyldu jafn
réttháir Múhameösmönn-
um í ríkinu, enda væru
þeir „menn Ritningarinn-
ar“. Þannig var frá upþhafi
Islams, og meö rætur í
Kóraninum, möguleiki til
umburöarlyndis meö öör-
þar sældarlífi hjá þeim
ógnum sem á Serkjum
(Márum) dundu af hendi
kristinna manna, þegar
þeir höföu aftur unniö
Sþán. Þá kom upp sú
hugmynd meöal íslams-
manna, aö ófarir ríkisins
væru því aö kenna, að
Múhameösmenn heföu
ekki beitt fólk annarra
trúarbragöa í ríki sínu
sömu grimmdarfullu aö-
ferðum og hinir kristnu
beittu Márana á Spáni
eftir aö þeir höföu unniö
landiö undan þeim. Þeir
tímar eru væntanlega liön-
ir, aö talaö sé um kristna
menn eins og englahjörð
ef saman eru bornir við
menn annarra trúar-
bragða, og mikið er þaö,
aö eftir að íslamsríki undir
stjórn Osmanna tók aö
liöast í sundur fór þeirri
skoöun meöal játenda
Múhameös mjög aö auk-
ast fylgi, aö ríkisheildinni
yröi ekki haldið saman
nema eining í trú, ríkti
meðal þegnanna. Sú
stefna sem lengst gengur í
þá átt hefur um alllangt
skeið einmitt veriö ríkjandi
í íran og öflugasti fylgjandi
hennar á okkar tímum er
Khomeini, sem kunni aö
notfæra sér miklar óvin-
sældir keisarastjórnarinn-
ar og stefnir nú markvisst
aö því, að skapa hrein-
ræktaö ríki Múhameðs-
manna af einstrengings-
legustu gerö.
Raunar veit enginn
hvernig þessari tilraun
reiöir endanlega af, en er
sú staðreynd ekki ógn-
vekjandi aö dýrasta gjöf
kristnu valdhafanna á
Sþáni eftir aö þeir höföu
sigrazt á Serkjum sýnir
hvað bezt. Menningararfi
Serkjanna á Spáni hafa
þúsundir íslendinga
kynnzt eftir aö ferðir
þangaö hófust. Og engum
getur blandazt hugur um
aö þau verömæti í list og
byggingaafrekum heföi
evrópsk menning ein ekki
getaö skapaö.
Með örari samskiptum
viö framandi þjóöir er
okkur vestrænum mönn-
um aö oþnast skilningur á
verömætum sem við
kristnir menn höfum ekki
skapað. Gamlar skuldir
þarf aö gjalda og þær
höfum við tekið margar í
arf.
Kristur sagöi: „Allir eiga
þeir aö vera eitt“, — já,
eitt sagöi hann en ekki
eins. Manna börn eru
margvísleg, er þá sann-
gjarnt aö krefjast þess aö
allir trúi eins, jafnvel þeir
sem sömu trú játa? Er
óhugsandi, aö öll hin æöri
trúarbrögö búi yfir ein-
hverjum verömætum, sem
önnur eiga ekki? Þeir sem
dýpst hafa skyggnzt í
heimi trúarbragða fullyrða
að svo sé.
„Allir eitt“, ekki eins, —
ekki mun sú hugsjón
veröa aö veruleika fyrr en
frjálslyndi ræður innan
trúarbragöanna, bæöi
meöal játenda Krists og
þeirra, sem leiðsögn
Khomeinis lúta, og um-
burðarlyndi í þeirra garð,
sem öðruvísi trúa. Þá geta
allir orðið eitt þótt ekki
trúi eins.
Ættarmót
Þann 9. apríl kl. 8.30 verður haldiö ættarmót aö
Lækjarhvammi — Hótel Sögu í tilefni 100 ára
minningar Margrétar Þorsteinsdóttur frá Hnífsdal.
Allir vinir og ættingjar velkomnir.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku fyrir mánaöamót í
símum 54427, 54578 og 66644.
y^Stjórnunarfélag íslands
STJORNL'N II
Dagana 29. og 30. marz og 3., 4. og 5. apríl gengst
Stjórnunarfélag íslands fyrir námskeiði í STJÓRNUN
II. Námskeiðið verður haldið að Skipholti 70 frá
14:30—19 alla dagana.
★ Fariö verður nánar
um stjórnunarsviðið allt
en í Stjórnun I, fjallað um
hegðun einstaklinga og
hópa, forystu, ákvarð-
anatöku, stjórnunarstíla,
stjórnskipulagsbreyting-
ar og andstöðu gegn
breytingum.
★ Lögð verður rík áherzla á lausn raunhaefra verkefna úr
atvinnulífinu með aðstoð nútíma hjálpargagna s.s. kvikmynda og
myndsegulbands.
★ Námskeiðið hentar öllum þeim sem gera sér grein fyrir þörf
nútímastjórnunarhátta við lausn vandamála í síbreytilegum heimi.
Leiöbeinendur verða rekstrarhagfræðingarnir Hans Kr. Arnason
og Stefán Friðfinnsson. Nánari upplýsingar og skráning bátttak-
enda hjá Stjórnunarfélagi íslands, Skipholti 37, sími 82930.