Morgunblaðið - 25.03.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MARZ 1979
IHotijti Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson.
Fróttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiósla Aóalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. á mánuói innanlands.
1 lausasölu 150 kr. eintakió.
Fátt hefur vakið meiri
athygli almennings að
undanförnu en sú tvöfeldni
fjölmargra forystumanna
launþegasamtaka, sem
birzt hefur í ýmsum mynd-
um. Eins og menn muna
háðu opinberir starfsmenn
harðvítuga verkfallsbar-
áttu haustið 1977 til þess að
knýja fram kauphækkanir
og aðrar kjarabætur.
Ástæðulaust er að rifja þá
baráttu upp nú, hún er
mönnum í fersku minni. í
fyrradag skrifuðu forystu-
menn opinberra starfs-
manna í þeirri baráttu hins
vegar undir samninga við
ríkisvaldið um að afsala sér
kauphækkun, sem þeir náðu
fram í verkfallinu mikla
haustið 1977. Þeir afsöluðu
sér og umbjóðendum sínum
þessari launahækkun gegn
breytingum á samnings-
rétti. Það hefði einhvern
tíma þótt saga til næsta
bæjar, að opinberir starfs-
menn létu af hendi kaup-
hækkun, sem þeir náðu
fram haustið 1977 eða að
þeir verzluðu með kaup-
hækkun til þess að ná fram
rýmkun samningsréttar.
Hefur það ekki verið skoð-
un Alþýðubandalagsins til
dæmis, að opinberir starfs-
menn ættu rétt á fullum
samningsrétti og verkfalls-
rétti á borð við aðra laun-
þega? Hvernig getur það
samrýmzt þeim sjónarmið-
um Alþýðubandalagsins, að
opinberir starfsmenn verði
nú að kaupa þennan aukna
rétt? Það væri fróðlegt að
fá svör forsvarsmanna Al-
þýðubandalagsins við því.
Raunar hefur það einnig
verið skoðun forsvars-
manna BSRB, að opinberir
starfsmenn ættu rétt á
samnings- og verkfallsrétti
á borð við aðra launþega.
Hvernig getur það sam-
rýmst þeim 'sjónarmiðum
að kaupa þessi réttindi?
Eitt er víst, að opinberir
starfsmenn þurftu ekki að
afsala sér kauphækkunum
til þess að fá þann samn-
ings- og verkfallsrétt, sem
þeir fengu í tíð fyrrverandi
ríkisstjórnar. Tvöfeldnin
blasir við og þarf ekki að
hafa um hana mörg orð.
Forystumenn verkalýðsfé-
laga hafa líka verið á ferð-
inni síðustu daga. Eins og
menn muna hófu þeir
heilagt stríð á hendur fyrr-
verandi ríkisstjórn til þess
að koma í veg fyrir, að
nokkur skerðing á vísitölu
yrði framkvæmd fyrir tólf
mánuðum. Gífurleg orka
var lögð í þá baráttu. Fjár-
munum verkalýðsfélaganna
var óspart beitt í þessari
baráttu. Þessir verkalýðs-
foringjar höfðu sitt fram í
kosningunum. Að þeim
loknum hófust svikin.
Stjórnarflokkarnir hafa
ekki sett samningana í gildi
heldur hafa þeir haldið
áfram skerðingu vísitöl-
unnar. Þessa dagana sitja
verkalýðsforingjar Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags
á stöðugum fundum. Þeir
eru að reyna að finna leið
til þess að bjarga núverandi
ríkisstjórn. Á þessum fund-
um er ekki rætt um það,
hvernig koma eigi í veg
fyrir 6,6% skerðingu vísi-
tölunnar hinn 1. júní n.k. Á
þessum fundum er þvert á
móti rætt um það, hvernig
hægt sé að skerða þessa
vísitölu án þess að það sé
mjög áberandi.
Menn taki eftir því, að
þeir Guðmundur J. Guð-
mundsson, Karl Steinar
Guðnason, Benedikt
Davíðsson, Snorri Jónsson
og fleiri verkalýðsforingjar
sitja ekki á fundum nú til
þess að leggja á ráðin um
það hvernig þeir eigi að
„verja kjörin", þeir sitja á
fundum um það hvernig
þeir eigi að skerða kjörin.
Fyrir nokkrum árum
kröfðust opinberir starfs-
menn frekari samningSrétt-
ar og fengu hann ásamt
verkfallsrétti. Þeir þurftu
ekki að kaupa þann rétt
með afsali launahækkunar.
Þeir beittu þessum rétti
haustið 1977 til þess að
knýja fram kauphækkun. í
fyrradag afsöluðu þeir sér
hluta þessarar kauphækk-
unar og urðu að kaupa
frekari rétt af vinstri
stjórninni. Þetta er sérstök
tegund af tvöfeldni og
hræsni.
Fyrir einu ári sameinuð-
ust verkalýðsforingjar Al-
þýðubandalags og Alþýðu-
flokks í baráttunni fyrir
„samningunum í gildi". Nú
sameinast þessir sömu
menn í baráttu fyrir því að
samningarnir verði alls
ekki settir í gildi, en vísi-
töluskerðingu haldið áfram
og eftir því sem þeir sjálfir
segja í mun ríkara mæli en
fyrir ári. Þetta er líka sér-
stök tegund af tvöfeldni og
hræsni. Dettur þeim í hug
að fólkið í landinu sjái ekki
í gegnum þessi ómerkilegu
vinnubrögð?
Tvöfeldni og hræsni
verkalýðsforystu
urbréf
Laugardagur 24. marz
Kerfis-
karlarnir
Á alræðishyggjutíma „stjórnar
hinna vinnandi stétta" á fjórða
ápatugnum, Rauðku, var sungið
við miklar vinsældir:
Alþýðusynirnir,
öreigavinirnir
eiga sér bræðralag.
fullir af dáðum
í fulltrúaráðum
þeir fara stundum í slag.
En „alþýðusynirnir" og
„öreigavinirnir" eiga enn sitt
„bræðralag". Það er draumurinn
um völdin; að nota fínu skrif-
stofurnar, „fulltrúaráðin" og fé
launþega í valdabraski sínu.
Island er vanþróað land hvað
snertir launþegasamtök og
hvernig pólitískir kerfiskarlar
beita þeim í stjórnmálabaráttu
sinni. Svonefndir forystumenn
launþegasamtaka á Islandi eru
ábyrgðarlausir leiguliðar stjórn-
málaspekúlanta í Alþýðubanda-
lagi og Alþýðuflokki og höfum við
að þessu leyti færzt mörg ár aftur
í tímann, ef grannt er skoðað.
Þegar siðasta ríkisstjórn var við
völd, gerðu þeir allt, sem þeir gátu,
fil að koma í veg fyrir, að stjórnin
fengi starfsfrið til að vinna bug á
verðbólgunni. Þó hafði henni
tekizt að ná dýrtíðinni undir 28%
á ári, þegar sólstöðusamningarnir
yoru gerðir, en þá fór allt í hnút,
eins og kunnugt er. Þó reyndi
síðasta ríkisstjórn eins og henni
var unnt, að tryggja hag láglauna-
fólks, en það var svo sannarlega
ekki vinsælt í raun og veru, ekki
einu sinni af svonefndum forystu-
mönnum launþega. Ef aðgerðir
síðustu ríkisstjórnar hefðu fengið
að ganga fram, er enginn vafi á
því, að við værum nú búnir að ná
nokkuð góðum tökum á verðbólg-
unni og kaupmáttur launa væri
a.m.k. jafn mikill og nú er.
Umbúðir um
kjaraskerð-
ingu
Við stefnum í áframhaldandi
óðaverðbólgu og efnahagsfrum-
varp Ólafs Jóhannessonar ræður
ekki bót á því. Kjörorð hans er
a.m.k. ekki: á skal að ósi stemma.
Ýmsir hafa reiknað út, að frum-
varpið jafngildi 6,6% kauplækkun
miðað við 1. júní nk. og hafa
forystumenn ASI jafnvel látið í
það skína. Kaupmáttur lægstu
launa er skertur verulega
samkvæmt frumvarpinu. Samt
segir Guðmundur J. Guðmunds-
son, formaður Verkamannasam-
bandsins, að ekkert sé
nauðsynlegra en að vera „stilltur
vel“ eins og hann komst nýlega að
orði. Nú er við stjórnvölinnn
ríkisstjórn, sem honum og félögum
hans er þóknanleg. Þá er ekki
aðalatriðið- að standa vörð um
kaupgjald launþega, heldur hags-
muni ríkisstjórnarinnar, svo að
hún geti áfram verið við völd.
Það er rétt, sem Eyjólfur
Konráð Jónsson alþm. sagði í
útvarpsumræðum nú nýverið, að
efnahagsfrumvarp forsætis-
ráðherra væri umbúðir um kjara-
skerðingu. Betur verður það ekki
sagt. Samt eyddi Ragnar Arnalds,
menntamálaráðherra, mestöllum
tíma sínum í að ávarpa félaga sína
og kjósendur og reyna að fá þá til
að makka rétt og kyngja því, að
ráðherrar Alþýðuþandalagsins
geri samkomulag um frumvarpið,
þó að kjaraskerðingar fylgi. Nú er
ekki lengur talað um kauprán. Og
allir hafa gleymt vígorðinu góða:
Samningana í gildi, einkum þeir
sem voru ölvaðir af ágæti þess. Ef
þessar pólitísku æfingar miðuðu
nú að því að ráða bót á verðbólg-
unni, væri kannski hægt að botna
eitthvað í galskapnum. En svo er
ekki. Gert er ráð fyrir allt að 35%
verðbólgu á þessu ári miðað við
frumvarp Ólafs Jóhannessonar,
eins og það var flutt, eða að
verðbólgan muni vaxa um
þriðjung. Allir vita hvernig verzl-
að hefur verið með 3% áfanga-
hækkun opinberra starfsmanna 1.
apríl n.k. Hvað er einn flugvöllur
milli vina?
En þá eru samningarnir við
Alþýðubandalagsmennina eftir.
Engum dettur í hug, að frum-
varpið geri í endanlegri mynd ráð
fyrir minna en yfir 40% verðbólgu
á þessu ári. Hvað er þá unnið? má
spyrja. Til hvers eru þá forystu-
menn launþegasamtakanna að
opinbera sig sem pólitíska
aftaníossa með þeim hætti, sem
þeir hafa gert, ef allt puð þeirra
yrði nú ekki einu sinni til þess að
minnka verðbólguna verulega?
Pöntud
misnotkun
launþega-
samtaka
Lítum á tvö dæmi um það,
hvernig svonefndir forystumenn
launþegasamtaka misnota þau í
pójitískri baráttu sinni:
í ályktun þings Alþýðu-
sambands Vesturlands er m.a.
játað, að launþegasamtökin undir
stjórn krata og kommúnista séu
þrýstihópur eða hvað merkja þessi
orð annað í fyrrnefndri ályktun:
„Þingið minnir á, að ríkisstjórnin
var mynduð vegna þrýstings og
samstöðu launþega sl. sumar ...“
Hitt er svo alrangt, að hún hafi
verið mynduð vegna „samstöðu
launþega" því að allir vita, að stór
hópur launþega fylgir Sjálfstæðis-
flokknum. Margir beztu
forystumenn launþega, þeir sem
a.m.k. hafa sýnt mesta ábyrgðar-
tilfinningu og vinna faglegar að
sínum málum og ekki eins
pólitískt og launþegabroddar
komma og krata, eru sjálfstæðis-
menn. Og vert er að hafa í huga, að
verkalýðsráð Sjálfstæðisflokksins
er sóknmikið afl í flokknum ‘og
hefur innan sinna vébanda marga
beztu og heilsteyptustu for-
ystumenn launþega, eins og
kunnugt er. Það eru því helber
ósannindi, þegar talað er um í
ályktun þings Alþýðusambands
Vesturlands, að ríkisstjórn Ólafs
Jóhannessonar hafi verið mynduð
vegna „samstöðu launþega í
landinu", auk þess sem allir vita
að niðurstöður kosninganna voru
yfirlýsing um það, að Framsókn
ætli að taka sér frí frá stjórnar-
störfum. En til þess máttu komm-
ar og kratar ekki hugsa.
Síðan er talað um það í
fyrrnefndri ályktun að stjórnarslit
nú séu „gróf svik“ við launþega-
hreyfinguna, sem er náttúrlega
merkingarleysa, en orðalagið sýnir
þó, ef það merkir þá eitthvað,
tilburði til pólitískrar misnotkun-
ar á launþegasamtökunum. Síðan
segir enn í ályktuninni, að það
hljóti „að vera hægt að ná sam-
komulagi" um verðbætur á laun,
enda þótt allir viti, að slíkt verður
ekki úr því sem komið er gert
nema með kjaraskerðingu — en
hvað kemur þessum herrum kjara-
skerðing við, þegar pólitískir hags-
munir þeirra eru annars vegar?
Enn segir í þessari dæmalausu
yfirlýsingu, að þá sé „til vinnandi
fyrir launþega að taka tímabundið
á sig einhverjar byrðar". Hvað
skyldi vera langt síðan slíkt
orðalag hefur verið samþykkt fyrir
hönd launþega í landinu? Loks er
klykkt út með því, að þingið skori
á Verkamannasamband íslands
„að beita áhrifum sínum til lausn-
ar þessari deilu", eins og komizt er
að orði. Sem sagt: Verkamanna-
sambandið á að ganga fram fyrir
skjöldu og krefjast lögfestingar á
yfir 40% verðbólgu, jafnframt því
sem það á að kyngja kaupgjalds-
og kaupmáttarskerðingu.
Hitt dæmið er ályktun
formannaráðstefnu Alþýðu-
sambands Austurlands, sem
nýlega sá dagsins ljós án þess
svonefndir forystumenn launþega
bliknuðu, svo vitað sé. I þessari
ályktun er m.a. skorað á núverandi
stjórnarflokka að leysa ágreining
sinn vegna þess, að ríkisstjórnin
hafi verið „mynduð vegna sam-
stöðu launþega", og eru þannig
þessi stöðluðu ósannindi endur-
tekin og fara nú eins óg eldur í
sinu landshorna á milli. Augljóst
er, að þau eiga rætur að rekja til
einhverrar sérstakrar miðstýrðrar
áróðursmiðstöðvar, sem vafalaust
er rekin /yrir fé íslenzkra
launþega á fínni skrifstofu kerfis-
karla í Reykjavík. Enn segir í