Morgunblaðið - 25.03.1979, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MARZ 1979
Heyrnartól
SjónvarpMkermur
Vgggekermur fyrir ejónvarp
Tölvuborð
Sjónvarps-tökuvél
Hljóónemi
Hægt aó akrifa
á skerminn meó,
rafritara —^
r Sjálfvirk
,vinnukona‘
8jón»»rp*#fni nátograatMva
Fjögra lita Ijósritari

\ 1

..Video- upptökutæki
11
111111111111 •
Ekki á
morgun
heldur
hinn
Það er vetrarmorgunn, veðrið
svalt en stillt. Jane Babbage er á
gangi í fjörunni niður undan heimili
sínu í Cornwall í Bretlandi. Hundur-
inn hennar skokkar við hlið henni.
Tilsýndar kann að virðast sem þau
séu bara að viðra sig og hafi ekki
annað þarfara að gera. Nú skal ekki
getum leitt að því hvað seppi er að
hugsa. En Jane Babbage er ekki að
slaepast — hún er önnum kafin. Hún
er aðstoðarritstjóri á dagblaði, stór-
blaði sem kemur út tvisvar á dag og
fer vítt um heiminn; lesendur hálf
önnur milljón.
Jane er með skrifstofuna sína með
sér, hefur hana í annarri hendinni.
Skrifstofan er allt í senn tölva,
sjónvarpstæki, skjalaskápur, sími,
fjarriti og einkaritari. Hún er á
stærð við vanalegt símtól (1). Með
þessu litla tæki getur Jane rætt við
fréttaritara í Seoul í Suðurkóreu,
skipulagt morgunfund með starfs-
félögum sínum sem dreifðir eru um
Bretlandseyjar allar, lesið tölvu,
sem er til húsa í 6500 km fjarlægð,
fyrir skilaboð til allra undirmanna
sinna í Bandaríkjunum og tölvan
mun koma þeim til allra viðkomandi
áður mínúta er liðin (2).
Blaðið sem Jane starfar við nefn-
ist Fjármálatíðindi og er sérrit
nýrrar tegundar, kemur út tvisvar á
dag eins og sagði, og kaupa það
kaupsýslumenn og fjármálamenn
um heim allan. Fjármálatíðindi eru
ekki prentuð í vélum eins og gerðist
áður fyrr, það er engin prentsmiðja
og ritstjórnarskrifstofur heldur
nema talin sé tölvumiðstöðin þar
sem frumsíðurnar eru gerðar, eitt
eintak af hverri síðu. En í tölvu-
miðstöðinni starfa aðeins fáeinir
tæknimenn, blaðamenn eru þar eng-
ir.
Þrátt fyrir þetta framandlega
fyrirkomulag líkjast Fjármálatíð-
indi fyrri tíðar dagblöðum í megin-
dráttum — nema hvað myndir eru
að sjálfsögðu allar í lit. En þar með
eru líkindi upp talin eða nærri því.
Fjármálatíðindum er dreift beint
um gervihnetti (3) ellegar trefja-
kapla (4). Maður pantar blaðið
þannig að hann ýtir á ákveðna
hnappa á heimilistölvu sinni, eða
talar jafnvel til tölvunnar. Kemur
þá Ijósprentað eintak af blaðinu út
úr leisiprentvél sem áföst er tölv-
unni (5). Jafnframt dregst andvirði
blaðsins sjálfkrafa frá bankainn-
stæðu manns.
Öll dagblöð eru sérhæfð orðin
þegar þarna er komið sögu. Það er
vegna þess m.a. hve upplýsingar um
atburði á líðandi stund eru auð-
fengnar og fljótfengnar með öðru
móti. Að vísu eru einungis þrjár
fréttasjónvarpsrásir á Bretlandseyj-
um og fimm fræðslurásir. En
almennri upplýsingaþjónustu með
tölvum hefur fleygt svo fram að
fréttablöð eins og áður gerðust eru
nærri orðin úrelt (6).
Nú er risið miðlunarkerfi sem
spannar heim allan, eða mestailan,
og geta menn fengið um það sundur-
Stiklaðáhinu
og þessu, sem
framtíðin ber
ískauti sér —
og hún er alls
ekki langt
undan
Eftir
Peter Large
leitustu upplýsingar nærri hvaðan
sem er, ritgerð um eitthvert sértækt
efni úr bókasafni í Kalkútta,
verðlistann úr kaupfélaginu heima
hjá sér og hvað eina þar á milli. Um
þetta kerfi geta menn líka komist í
samband við sérlegar tölvur þar sem
saman er safnaður allur helzti
fróðleikur á ákveðnum sviðum og
spurt tölvurnar um allt sem þá fýsir
að vita t.d. í skattalögum o.s.frv. (7).
Margir lesenda Fjármálatíðinda
kaupa blaðið í heilu lagi, en það er'
líka hægt að fá hluta af því. Flesta
daga vikunnar er í blaðinu ein eða
tvær greinar sem höfða til fleiri
lesenda en fjármálamanna einna.
Eru þær þá auglýstar á fréttarásum
sjónvarpsins og almennum upplýs-
ingarásum og kaupa þá menn, sem
ella mundu ekki kaupa, oft eina eða
tvær síður úr blaðinu.
Síöuteikning
á tölvuskerm
Það er nú komið fram undir
hádegi og Jane Babbage býst til
heimferðar. Hún lendir í smá-þrætu
við útlitsstjóra blaðsins, sem býr í
Lundy-eyju og starfar þar líka; þau
eru ekki á eitt sátt um það hvernig
eigi að setja upp efnið á síðunum,
sem Jane sér um, en koma sér þó að
lokum saman í meginatriðum. Jane
leggur svo af stað heim og útlits-
stjórinn er samstundis byrjaður að
draga síðuteikningu með sérstökum
penna upp á tölvuskerm (8). Þegar
teikningin er fullbúin boðsendir
hann hana tölvumiðstöðinni í
Birmingham þar sem blaðinu er
safnað saman. Þar eru þó engir
blaðamenn eins og fyrr sagði,
einungis nokkrir tæknifræðingar og
tölvarar.
Jane og seppi hennar eru nú
komin af ströndinni og hafði ekkert
borið til tíðinda. Þeim hefði þó getað
hlekkzt á með ýmsu móti, staðurinn
afskekktur, pyttir í fjörunni og
fljótt að falla að. Þau hefði t.d. getað
flætt uppi á sandhól. Þá hefði
„skrifstofan" enn komið í góðar
þarfir. Jane getur ritstýrt blaðinu
þarna af ströndinni óhrædd um það
að það sem hún sendir frá sér
misfarist, aðrir „komist inn á lín-
una“ o.s.frv. I „skrifstofunni"
hennar er meðal alls annars, sem
upp var talið, hátíðnisendir og hann
í sambandi við heimilistölvu Jane og
tölvuna sem stjórnar tjáskiptastöð-
inni í héraðinu. En tjáskiptastöðvar
svara nokkurn veginn til símstöðva
eins og þær gerðust fyrrum. Hver
maður hefur svo sín sérstök boð-
merki, flókið kerfi. Það dugir ekki
lengur að hringja í miðstöðina og
segja til nafns, það er ekki nóg. Bæði
einkatölva Jane og tölvan í
tjáskiptamiðstöðinni greina rödd
hennar samstundis er hún berst og
mun nákvæmlegar en mannseyra
nemur, (9) og svara þær því aðeins
að röddin samsvari boðmerkjunum
eins og fyrirskrifað er í minni
tölvanna. En þegar Jane þarf að
komast í samband við tölvurnar í
miðstöð Fjármálatíðinda verður hún
líka að rita nafn sitt eigin hendi á
skerm tölvu sinnar, (10) tölvurnar í
miðstöðinni heimta það til sann-
indamerkis.
En nú er Jane sem sé komin heim.
Hún á klukkustund aflögu og ætlar
að nota hana til þess að auka við
nýjasta kaflann í bók sem hún er að
semja og fjallar um myntkerfi. Hún
hafði verið í miðju kafi að útmála
afleiðingar þess ef Bretar legðu
niður myntsláttu sína, eins og til
stóð vegna þess að reiðufé tíðkaðist
yfirleitt ekki lengur í viðskiptum,
var að verða óþarft. (11).
Jane er íhaldssöm að sumu leyti
og m.a. í því að hún vill sjá jafnóð-
um það sem hún skrifar. Því er
gamaldags stafaborð áfast tölvu-
skerminum heima hjá henni. Staf-
irnir birtast svo á skerminum jafn-
ótt og hún slær lyklana. Tölvan
leiðréttir stafavillur jafnóðum og
„þrætir" jafnvel, þegar illa stendur í
bólið hennar, um málfræðiatriði og
greinamerkjasetningu við Jane. Nú
orðið nenna fáir að skrifa með
gamla laginu, Jane er sérvitur í því
efni. Flestir lesa tölvum fyrir það
sem þeir hafa að segja og láta
tölvurnar síðan um að koma því til
skila.
Tölvan geymir ritsmíð Jane á
litlum plötum. Hún getur framkall-
að kafla eða málsgreinar eftir því
sem hún þarf, farið yfir þá og
leiðrétt. Um leið og kafla er lokið
getur hún lagt fyrir tölvuna að
koma honum til forlagsins í New
York, þar sem bókin á að koma út,
og verður kaflinn kominn í hendur
útgefanda eftir stundarkorn. Með
þessum hætti verður hægt að dreifa
bókinni um allar jarðir fáeinum
klukkustundum eftir að Jane lýkur
við hana.
Sjálfvirk
vélmenni
Jane er í miðri málsgrein þegar
sónn kveður við. Joe maður hennar
er kominn heim. Það er gestur með
honum. Sá heitir Nathaniel og er
stöndugastur manna í sveitinni
þarna. Hann er kominn til að gera
við pípulögnina í eldhúsinu. Nat er
kominn á efri ár, hefur þrjá um
sjötugt. Hann var vinnumaður lengi
framan af ævi, áður en sjálfvirknin
kom til sögunnar. En nú orðið hefur
hann með höndum þau störf sem til
falla í sveitinni og ekki hefur enn,
einhverra hluta vegna, tekizt að
beita sjálfvirkni við: hann safnar
saman sorpi í þorpinu og kemur því í
sorpeyðingarstöðina, dyttar að
ýmsu utan húss og innan og þar
fram eftir götunum. Hér áður fyrr
hafði hann mikið að gera við glugga-
þvott, en nú orðið eru sjálfvirk
vélmenni víðast hvar tekin við þeim
starfa.
Jane og Joe eru lítt efnuð á
almennan mælikvarða og það þótt
Jane sé ritstjóri á stórblaði og Joe
læknir. Öldin er nefnilega önnur en
var í atvinnumálum. Störf þeirra
hjóna eru skemmtileg — en líka
eftirsótt af þeim sökum og sam-
keppnin hörð. Því er það að þau Jane
og Joe hafa litlu hærra kaup en
nemur lágmarkslaunum þeim sem
allir þjóðfélagsþegnar fá hvort held-
ur þeir vinna eða ekki. Á hinn
bóginn horfa menn ekki í það að
greiða Nathaniel gamla stórfé fyrir
hans þjónustubrögð; er hann þess
vegna orðinn manna efnaðastur
þarna um slóðir.
Nathaniel hefur ýmis járn í eldin-
um. Mest græðir hann á hind-
berjarækt. Hann hafði önglað sam-
an dálítilli fjárhæð og lagt í garð-
skika og farið að rækta hindber. Það
reyndist skynsamlega ráðið. Þótt
nóg væri af „gervifæðu" „samstilltri
við bragðlaukana" kunnu menn enn
að meta nýja ávexti. Hefur
Nathaniel svo ærinn starfa að dreifa
framleiðslunni, ekur henni út í
rafbíl sínum (12). Uppskeran og
umhirðan um garðinn er hins vegar
afar fyrirhafnarlítil. Nathaniel á
sjálfvirka dráttarvél sem ekur um