Morgunblaðið - 14.11.1979, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1979
13
Friðrik Sophusson:
Sala ríkisfyrirtækjanna
— liður í atviimuþróim framtiðarinnar
Kosningabaráttan snýst nú ein-
göngu um efnahagstillögur Sjálf-
stæðisflokksins, enda eru þær einu
nýju tillögurnar, sem komið hafa
fram, eftir að stefnu- og úrræða-
leysi vinstri flokkanna opinberað-
ist með stjórnarslitunum í síðasta
mánuði. Í efnahagstillögum Sjálf-
stæðisflokksins kveður við nýjan,
ákveðinn tón, sem er ólíkur lof-
orðavæli vinstri flokkanna. Tillög-
urnar byggjast ekki á óskhyggju
né tálvonum. Gengið er hreint til
verks. Frá ástandinu er greint
eins og það raunverulega er.
Boðaðar eru gegn verðbólgunni
harðar aðgerðir sem um stundar-
sakir bitna á öllum, en síðan er
lýst, hvernig bæta má lífskjörin
með athafnafrelsi fólksins og nýt-
ingu orkulindanna fyrir hálauna-
atvinnugreinarnar.
Fjármagn fyrir
framtíðaratvinnu
I stefnuyfirlýsingunni segir m.a.
orðrétt: „Atvinnufyrirtækjum í
eigu ríkisins verði breytt í hluta-
félög og hlutaféð selt starfs-
mönnum, almenningi eða sveit-
arfélögunum að hluta eða í heild.
Söluandvirði þeirra verði varið
til að aðstoða við að koma á fót
nýjum atvinnufyrirtækjum með
hlutafjárframlögum og tii fram-
kvæmda“.
Með þessari yfirlýsingu er vikið
að afar þýðingarmiklu máli. Ann-
ars vegar er ýtt við einum þætti
ríkisumsvifastefnunnar, sem allir
flokkar hafa meira og minna fylgt
undanfarna áratugi. Og hins veg-
ar er hér bent á leið til að losa
fjármagn og virkja það í því skyni
að örva atvinnuþróun hér á landi.
Rétt nýting fjármagns er einn
mikilvægasti þátturinn í
lífsbjargarviðleitni einstaklinga
og þjóða. Það er því eðlilegt, að
almenningur spyrji, hvort rétt sé,
að fjármagn ríkisins, sem á sínum
tíma var bundið í fyrirtækjunum
af eðlilegum ástæðum, þurfi að
vera þar til eilífðarnóns. Getur
ekki verið, að það geri meira gagn
annars staðar.
Tækifæri
fyrir almenning
Sjálfstæðisflokkurinn er
valddreifingarflokkur. Hann vill
að sem flestir geti orðið eigna-
menn. Einstaklingarnir verða því
að fá tækifæri til að festa fé í
fyrirtækjum, þannig að það geti
með góðum rekstri skilað arði.
Starfsmönnum íslenzka ríkisins
hefur fjölgað þrisvar sinnum
hraðar en þjóðinni í heild á
undanförnum árum. Sumir telja
slíka þróun vera náttúrulögmál.
En það er hægt að snúa þessari
þróun við, ef kjarkur og vilji er
fyrir hendi.
Eins og bent er á í efnahags-
stefnunni, er einn þáttur þessa
máls, að selja einstaklingum,
fyrirtækjum og sveitarfélögum
þau atvinnufyrirtæki, sem nú eru í
ríkiseign. Þannig fæst fjármagn,
sem nýta má til að örva atvinnu-
lífið með tímabundinni þátttöku í
nýjum fyrirtækjum. Fyrsta skil-
yrðið fyrir því, að hægt sé að selja
ríkisfyrirtækin, er að breyta
rekstrarformi þeirra í hlutafé-
lagsform með breytingum á
hlutafélagalöggjöfinni. Fyrirtæk-
in fá þannig sjálfstæða stjórn án
pólitískra afskipta og starfa á
venjulegum viðskiptagrundvelli
án skattfríðinda eða annarra
íhlutana. Næsta skrefið er svo að
selja hlutabréfin á almennum
markaði eða starfsmönnum fyrir-
tækjanna. í þessum flokki fyrir-
tækja má nefna Landssmiðjuna,
Áburðarverksmiðju ríkisins,
Jólamerki Framtíðar-
innar komin á markað
AÐ VENJU gefur Kvenfél-
agið Framtíðin á Akureyri
út jólamerki, sem nú er
komið á markaðinn. Jól-
amerkið er gert eftir merki
félagsins, sem Stefán
Jónsson arkitekt teiknaði
fyrir mörgum árum. Jóla-
merkin eru til sölu í
Frímerkjamiðstöðinni í
Reykjavík og á pósthúsinu
á Akureyri. Allur ágóði af
sölu merkisins rennur í
elliheimilissjóð félagsins.
manalegu lífi hennar fyllingu. Allt
frá því að hann hafði verið henni
til verndar, þegar skólafélagarnir
gerðu gys að henni. Aftur og aftur
hafði honum skotið upp í
fábreyttu lífi æsku hennar. Og nú
eru þau á heimleið til borgarinnar,
eftir að hann hefur óvænt orðið á
vegi hennar úti í sveit. Borinn
slasaður heim á bóndabýli þar
sem hún dvaldi.
Stríðið er komið og borgin er
breytt: „... Kvöldið var fagurt.
Bjarkirnar handan götunnar voru
allaufgaðar og ljósgrænar, og hvít
blóm skörtuðu í garðinum framan
við húsið. En eftir götunni brun-
uðu svartir og klunnalegir bílar í
Bðkmenntir
eftir JENNU
JENSDÓTTUR
sífellu, götunni sem áður hafði
verið svo kyrrlát og hljóð. Frá
skóla í nágrenninu barst hávær
hermannasöngur að eyrum... „ .
Kitta kvíðir fyrir að koma á
æskuheimili Sveins sem konuefni
hans. Veit ekki hvernig faðir hans
tekur henni, þar sem hún kemur
úr svo ólíku umhverfi.
Sveinn er einkasonur og faðir
hans er ekkjumaður. Báðir hafa
þeir lagt fyrir sig læknisfræði.
Ástæðulaus er kvíði hennar.
Henni er tekið af mikilli velvild.
En það kemur á daginn að Sveinn
er sjálfur ekki búinn að átta sig í
ástarmálum. Kittu fellur það
þungt þegar hún kemst að því. En
það er samt hún sem tekur af
skarið: „ ... Jú, mér er fullkomin
alvara. Við skulum fara hvort sína
leið, næsta áfangann að minnsta
kosti... “.
Kitta er skemmtilega rómantísk
saga, vönduð í þýðingu og frá-
gangur góður.
Síldarverksmiðjur ríkisins, Ferða-
skrifstofu ríkisins, Sementsverk-
smiðjuna, Siglósíld og Grænfóður-
verksmiðjurnar.
Af hverju
þessi fyrirtæki?
Ríkið á hlut í fjölmörgum hluta-
félögum. Nefna má íslenzka járn-
blendifélagið h.f., Kísiliðjuna h.f.,
Þormóð ramma h.f., Álafoss h.f.,
FriArik Sophusson
Slippstöðina h.f., Þörungavinnsl-
una h.f., Eimskip h.f., Flugleiðir
h.f., Olíumöl h.f., Rafha h.f.,
Drang h.f., íslenzku matvæla-
miðstöðina h.f., Skallagrím h.f.,
Blikkstöðina h.f., Fóðuriðjuna h.f.,
Norðurstjörnuna h.f. og Iðnaðar-
bankann h.f. Spyrja má: Af hverju
á fremur að binda fjármagn ríkis-
ins í þessum fyrirtækjum en
einhverjum öðrum? Sama máli
gegnir um þau sameignarfyrir-
tæki, sem ríkið á aðild að.
Athyglisvert er, að ríkið hefur
enga stefnu gagnvart þessum
fyrirtækjum, þótt það eigi jafnvel
fulltrúa í stjórn sumra þeirra.
Það er eðlilegt hlutverk ríkisins
að stuðla að æskilegri atvinnu-
þróun. Slíkt gerist fyrst og fremst
með því að ríkisvaldið skapi fyrir-
tækjunum eðlileg rekstrarskilyrði,
en láti af blóðmjólkurstefnu sinni.
Með sölu á ríkisfyrirtækjunum og
hlutabréfum ríkisins í hlutafélög-
unum fæst fjármagn, sem nota má
til að ýta undir stofnun nýrra
fyrirtækja. Ríkið getur þannig
keypt hlutabréf sem það á síðan
um stundarsakir enda sé eftir-
taldra sjónarmiða gætt:
1. Að fyrirtækin séu arðbær eða
hafi möguleika til að skila arði.
2. Að starfsemi fyrirtækjanna sé
liður í þróun nýjunga í atvinnu-
lífinu.
3. Að starfsemi fyrirtækjanna
stuðli að heilbrigðri sam-
keppni.
4. Að fyrirtækin séu í þeim stærð-
ar- og áhættuflokki, að ein-
staklingar eigi erfitt með að
koma þeim á fót.
Ávinningurinn af þeim aðgerð-
um sem hér hefur verið lýst, er
m.a. fólginn í eftirfarandi:
1. Hægt verður að koma opinber-
um framleiðslufyrirtækjum á
sama rekstrargrundvöll og
einkafyrirtæki starfa á.
2. Dregið er úr pólitísku þukli
með atbeina fyrirtækjanna t.d.
með niðurgreiðslum á fram-
leiðsluverði til að hafa áhrif á
vísitölur.
3. Möguleikar á virkum verð-
bréfamarkaði opnast og skiln-
ingur vex fyrir eðlilegum
breytingum á skattalögum, sem
eru forsendur fyrir sparnaði í
hlutabréfum.
4. Hætt er stöðnuðum og úreltum
ríkisafskiptum af framleiðslu-
starfseminni.
5. Ný, áhættusöm atvinnufyrir-
tæki hafa meiri möguleika á að
yfirvinna byrjunarörðugleika
með tímabundinni aðstoð ríkis-
valdsins.
Gegn stöðnun
og kreppu
Efnahagsstefna Sjálfstæðis-
flokksins er stríðsyfirlýsing til
þeirra, sem áfram vilja hjakka í
sama verðbólgufarinu og horfa
úrræðalausir í gaupnir sér.
Krepputal vinstri flokkanna eru
táknræn viðbrögð þeirra, sem eng-
ar nýjar hugmyndir hafa. Frum-
kvæði Sjálfstæðismanna hefur
hins vegar kveikt vonir kjósenda
um að loksins verði tekið á
efnahagsmálunum með krafti og
kjarki.
Sendu jólakortið
sem þú tókst
sjálfur
A
Sendið kort
sem munað verður eftir:
Fjölskyldumynd, eða
skemmtilega augnabliksmynd,
sem þið hafið sjálf tekið.
Pantið jólakortin
timanlega
eftir sömu mynd.
Verð á korti m/umslagi:
Kr,200.-
■ Umboðsmenn um allt land ■
HANS PETERSEN HF
BANKASTRÆTI
S:20313
GLÆSIBÆ
S: 82590
AUSTURVER
S: 36161
J