Morgunblaðið - 23.11.1979, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1979
37
HELGI
SELJAN
arflokka um efndir oröa sinna fyrir
síöustu kosningar. Hann baö kjós-
endur aö spyrja Hjörleif um efndir
hans í orkumálum Austurlands.
Hann sagöi aö Tómas ætti senni-
lega eftir aö koma upp og marg-
nefna snöru í hengds manns húsi og
tala um skattamál. „Það er undar-
legt aö maöur á sextugsaldri skuli
ekki kannast viö þaö máltæki,"
sagöi Sverrir. „Og hann setti ekki
peningana í vegasjóðina þótt viö
töpuöum á því að aka um vegina
eins og þeir eru úr garði gerðir
núna.“
Fékk hitt
heftiö líka
Þá sagöi Sverrir aö kratar heföu
óskapast út í Framkvæmdastofnun-
ina og stjórnun mála þar, sagt aö
þeir Tómas heföu keypt sér atkvæöi
meö því aö gefa út ávísanir á
stofnunina. „En þegar þeir svo
höföu tækifæriö afhentu þeir Tóm-
asi ríkisfjármálin og mér fengu þeir
ávísanahefti Tómasar þótt ég heföi
hitt ávísanahefti Framkvæmda-
stofnunarinnar fyrir.“
„Bjarni nefndi þaö ósætti sem
verið hefur í Sjálfstæöisflokknum á
ákveönum stööum. Ég ætla ekki aö
orölengja þetta meö hann Sólnes
vin minn, þaö er sorgarsaga. En
sérframboö Eggerts Haukdals er
ekki hægt að bera saman viö
klofningsmenn á viö Tryggva Þór-
hallsson eöa Hannibal og Héöin
Valdimarssyni. Og þetta meö hann
Ingólf á Hellu. Honum rennur auð-
vitaö blóöiö til skyldunnar, og er
hann bara að styöja viö bakiö á
gömlum uppeldissyni sínum. En þaö
er nú svo meö ellina aö hún gerir oft
at (hlátur mikill í salnum). Mál
Eggerts er nú samt ekki stærra en
svo í sniöum, aö líkja má því viö þaö
er maöur læsist inni í fataskáp
heima hjá sér.“ Hér gall viö mikill
hlátur.
Bjarni höktir
á kratahækjum
„Bjarni gamli miklast út af þess-
um raunum, þótt hann hafi sjálfur
víða komiö við. Hann var unglingur í
Heimdalli. Þá gerðist hann kommi
og fór síöan í Samtökin. Þá stofnaöi
hann heilan flokk og geröist for-
maöur í honum, en nú höktir hann á
hækjum í krataflokknum.“ Nú var
mikið hlegiö, en þá sagöi Sverrir:
„Þetta er ekki aöhlátursefni, þetta
er sorgarsaga.“
Sverrir sagði að í sambandi viö
leiftursókn þá er Sjálfstæöisflokkur-
inn boöaði yröi aö fresta ýmsum
nýjum byggingum og framkvæmd-
um. „En því veröur ekki frestaö sem
er í byggingu. Og trúir því einhver
að viö getum ekki sparaö r' kerfinu,
eins og haldið er fram. Ætli megi ekki
spara víöa.
Viö ætlum t.d. að spara meö því
aö leggja slitlag á vegina, því þaö er
beint þjóöhagslegt tap af því aö
hafa vegina eins og þeir eru úr garöi
gerðir núna. Og halda menn aö það
sé ekki sparnaöur aö virkja olíu
okkar íslendinga, vatnið a fjöllunum.
Virkjun á
Fljótsdal
Viö sjálfstæöismenn ætlum að
reisa tvær stórvirkjanir og ég segi
ykkur þaö að þaö veröur virkjaö
stórt í Fljótsdal. Og viö ætlum einnig
aö reisa tvær stóriöjur, og veröur
önnur þeirra hér.“
Er Sverrir fjallaöi um niöurskurö í
ríkisbáknlnu sagöi hann m.a.: „Þaö
er bull út í hött aö leggja eigi niöur
HJÖRLEIFUR
GUTTORMSSON
SVEINN
JÓNSSON
Byggöasjóö. Þaö er öllum Austflrö-
ingum ljóst.“
Alllr fulltrúarnir fjölluöu um
hversu marga þingmenn hver flokk-
ur fengl í komandi kosningum og
hversu mikilvægt þaö væri aö styöja
þeirra flokk en ekki hina. Sverrir
sagöi að Framsókn gæti fengiö tvo
menn miöaö viö síöustu kosningar.
„Alþýöubandalagiö fær tvo. Þaö er
vonlaust aö þeir fái þann þriöja því
þá munar mikið um aö hafa ekki
Lúlla, en þaö er eftirsjá í honum. Þiö
getiö svo stuölaö aö því aö Austfirö-
ingar hafi áfram sex þingmenn meö
þvt að styöja Sjálfstæöisflokkinn
þannig aö Egiil komi inn sem
uppbótamaður.“
Mátuöu stráka
og stelpur í sætin
Sverrir ræddi um framboðsraunir
framsóknarmanna og alþýöubanda-
lagsmanna á Austurlandi. „Alþýöu-
bandalagiö mátaöi ýmsa stráka og
stelpur í þriöja sæti og þess á milli
gengu þeir æ ofan í æ grátandi til
Lúövíks, enda hefur hann tífalt fylgi
á viö alla hina. En þaö kom aö því
aö þeir fundu ungan og laglegan
mann af Egilsstööum, af öreigaætt-
um auövitaö (hlátur mikill enda
frambjóöandinn af auöugu fólki
kominn). Og þegar hann erfir Egils-
staöatorfuna, þá gefur hann sinn
skikan hvorum, Helga og Hjörleifi,
og leyfir hvorum aö hafa tvö grísi og
þrjár hænur eins og þeir gera austur
í Rússíál (aftur mikill hlátur).
Framsóknarmenn mátuöu og
mátuöu. Villi vildi áfram máta fyrsta
sætiö, þaö gekk ekki þar sem
Halldór Ásgrímsson vildi máta ann-
aö sætiö. Leitaö var um allar sveitir
og þeir fundu loks Guömund á
Stöövarfiröi og þiö hafið nú heyrt í
honum. Ég held aö hann sé eínfasa
og falli viö lítiö útslag.“
Hjörleifur vill
erlend lán
Hjörleifur Guttormsson fyrrver-
andi ráöherra talaöi næstur, en
hann er í ööru sæti á lista Alþýðu-
bandalagsins. Hann byrjaöi á aö
fjalla um stjórnarsamstarfiö sem
nýlega leiö undir lok. Hann talaöi í
sama dúr og aðrir frambjóöendur úr
rööum samstarfsflokkanna í síöustu
stjórn, en þeir kenndu hver öörum
um aö hafa hlaupist undan merkj-
um, þessi og hinn heföi ekki þoraö
aö taka á vandanum o.s.frv. Hjör-
leifur ræddi þaö mikiö aö Alþýöu-
bandalagiö heföi haft forystu um
myndanir vinstri stjórna, en um það
voru framsóknarmenn auövitaö á
ööru máli. Þá reyndi Hjörleifur aö
klóra í bakkann þegar orkumál
Austurlands voru annars vegar og
kenndi krötum um hvernig fór.
En hann hélt áfram að lofa, eins
og stjórnmálamönnum er tamt rétt
fyrir kosningar og sagöist vera
hlynntur því aö reisa þyrfti stóriöju
viö Reyöarfjörö eins og Sverrir heföi
talaö um. „Viö Alþýöubandalags-
menn erum sammála Sjálfstæöis-
flokknum í þessu, og það er óhætt
aö taka mikil erlend lán til aö byggja
hér myndarlegt orkuver. Þá tókum
viö upp viðræður í vinstri stjórninni
hvort ekki væri hægt aö koma upp
orkufrekum iönaöi á Austurlandi, en
viö höfum áhuga á aö hann komi
hér viö Reyöarfjörö."
Flugvelli
í alla firöi
Guömundur Sigurösson talaöi
næstur af hálfu Alþýöuflokks. Hann
sagöl aö Guömundur á Stöövarfiröi
heföi sagt krata vera einhvers konar
heimskautarottur, sem hann taldi
þó ekki vera til, og aö Sverrir heföi
lýst krötum sem afturgöngu í
líkklæöum. „Ég er aö vísu ekki vel
aö mér í dýrafræöi. En ég hef veriö
aö skoöa Bjarna til aö reyna aö
komast nær því hvaö þeir meina, því
ekki haföi ég tíma til aö líta í spegil
meöan ég var aö boröa heima fyrir
fundinn. Mér er nú ekki illa viö
rotturnar, en verr við afturgöngurn-
ar. Héöan í frá þori ég vart annaö en
aö sofa viö Ijós," sagi Guömundur
áöur en hann hellti sér út í aö lesa
háalvarlegan boöskap af blaöi, en
þaö sem helzt stakk í stúf þar var aö
Guömundur vill aö byggðir veröi
stórir flugvellir meö fullkomnum
flugleiösögutækjum í hverjum firöi
austanlands. Þá sagöi hann aö
veröbólgan værl vandi sem auövelt
væri aö leysa. En þaö er með
veröbólguvandann eins og megrun-
arkúrana. Þeir eru einfaldir en erfitt
er aö fá sig til aö fara eftir þeim“.
Huglítill flokkur
og þreklítill
Tómas Árnason fyrrverandi fjár-
málaráöherra og efsti maöur á lista
framsóknarmanna í kjördæminu tal-
aöi næstur. Hann talaöi í svipuöum
dúr og Hjörleifur, kenndi ýmist
krötum, kommum eöa sjálfstæöis-
mönnum um hvernig komiö væri.
Hann sagöi aöstjórnarsamstarfiö
heföi oft hangiö á bláþræði. Alþýöu-
flokkurinn heföi viljað stela senunni
og vera á undan Alþýöubandalaginu
úr stjórn. Þá heföi Lúövík Jóseps-
son veriö í stjórnarandstööu og ekki
heföi það greitt fyrir. Hans afstaöa
til margra mála og frumvarpa heföi
stytt líf stjórnarinnar.
„Alþýöubandalagiö var sífellt aö
gera kröfur, en í viðræöum um
stjórnarmyndunina vildu þeir ekki
taka á sig ábyrgö. Fjármálin áttu aö
falla í þeirra hlut, en þeir treystu sér
ekki til þess aö fást vö þau, enda
æriö óvinsæl.
Þá hefur Alþýöubandalagiö hald-
iö því fram aö undanförnu aö
óréttlátt sé aö gera breytingar á
vísitölugrundvellinum, en Lúðvík er
á ööru máli. Hann segir aö núver-
andi kerfi sé ótækt á krepputímum,
en nú blasir vió upplausn í þjóðfél-
aginu og viö m.a. komnir í sjálfheldu
meö vextina. Ég viöurkenni aö veiki
hlekkurinn í Ólafslögunum var aö
ekki tókst aö ná samstööu um
breytingu á vísitöiumálunum. Al-
þýöubandalagiö er pólitískt huglítill
flokkur og þreklítill til aö takast á viö
veröbólguvandann og önnur vanda-
mál.“
Lúövíksstælar
Þaö var eftirtektarvert þegar
Tómas talaöi aö þá sveiflaöi hann af
og til gleraugunum líkt og Lúövík
Jósepsson er þekktur fyrir. Ekki
vannst tími til aö grafast fyrir um
þaö hvort þetta væri nýtt kosn-
ingatrix hjá Tómasi, en hann minnti
þó mjög á Lúlla.
Aö síöustu beindi Tómas máli
sínu til Sverris sem lofaöi viöstödd-
um aö Tómas mundi tala um skatta
og því nefna snöru í hengds manns
húsi. „Sverrir sagöi að allt heföi
verið blúndulagt í efnahagsmálun-
um hjá Sjálfstæðisflokknum. Sjálf-
stæöisflokkurinn á þó veröbólgu-
metiö, 87% frá 1942. Þáverandi
formaöur flokksins sagöi aö vand-
inn yröi iæknaöur meö einu penna-
striki. Þaö er þó ekki fyrr en nú aö
BJARNI
GUÐNASON
fara á aö munda pennann, en
Sjálfstæöisflokkurinn ætlar aö slá
allt úr í einu höggi meö leiftursókn.
En ég minni á aö þaö var Sjálfstæö-
isflokkurinn sem fann upp sölu-
skattinn. Og þaö var Sjálfstæöis-
flokkurinn sem fann upp vörugjald-
iö, flugvallarskattinn, gúmmígjaldið,
innflutningsgjald á bifreiðar og
ýmsa fleiri skatta. Og svo leyfðu þeir
krötum aö endursetja lögin mín frá í
sumar.“
Komminn í
kverkum Hjörleifs
Egill Jónsson, annar maður á lista
Sjálfstæöisflokksins, sagöi í ræöu
sinni aö ástæðan fyrir kosningum
núna væri sú aö vinstri stjórnin
sáluga heföi náö völdum á óréttum
og ósönnum grundvelli. Þjóöin heföi
veriö blekkt fyrir kosningar með
loforðum sem ekki heföi veriö staö-
iö viö. Nefndi hann t.d. aö Hjörleifur
heföi sagt fyrir síóustu kosningar aö
þaö væri aumingjaskap aö kenna
aö ekki væri búiö aö virkja á
Fljótsdal. Nú væri annað hljóö í
strokknum, komminn kominn upp í
kverkar á honum og hann farinn aö
tala um ákvaröanir á grundvelli
landsvirkjunar til aö afsala sér
ábyrgö á vanefndunum.
„Sveitarstjórnarmenn af Austur-
landi hafa staðið í áflogum viö
þennan ráöherra viö aö fá virkjun-
ina. Hann hafi öll völd í hendi sér, en
þoröi ekki að gera neitt fyrr en
komið var aö reikningsskilum aö
hann hljóp til og fyrirskipaöi virkjun
sem ekki var heimild fyrir. Nú er
ekki von til aö einhverjir trúi póli-
tískum hvítvoöungum sem ekki eru
orönir þurrir bak viö eyrun er þeir
eru setztir í ráöherrastóla.“
Krafist verður
vinstri stjórnar
Næstur kom Helgi Seljan í pontu.
Ræddi hann þá möguieika til stjórn-
armyndunar sem upp kynnu aö
koma eftir kosningar. „Sverrir telur
Framsóknarflokkinn tryggari en
tætingsliö Alþýöuflokksins," sagöi
Helgi. „Okkur lízt nú betur á ykkur,
Helgi minn,“ kallaði þá Egill fram í.
„Já, var þaö ekki Egill?“ svaraöi
Helgi, „og þaó óttast ég innilega. Ég
hef verið einlægur talsmaöur vinstri-
stefnu og ef Alþýöubandalagið
styrkist og vinnur á, þá verður
krafan um vinstri stjórn efst eftir
kosningar. Því meiri efling Alþýöu-
bandalagsins, því hæfari veröur
framsókn aö vinna til vinstri."
Hugboð Bjarna
Nú kom Bjarni Guðnason í pontu
á ný, og sagöist hafa um þaö óljóst
hugboð að þaö yrðu kommissarar
Sverrir vinur hans og Tómas sem
stæóu við stjórnvölinn eftir kosn-
ingar.
„En þaö er leitt til þess aö vita aö
Alþýöuflokkurinn og Alþýðubanda-
lag geti ekki unnið saman. Þessir
flokkar hafa 28 þingmenn af 60 og
unnu hvor um sig mikla sigra í
síöustu kosningum, en samt er svo
á meö þeim komið að þeir geta vart
talaö saman. Þeir líkja okkur viö
kölska, Alþýöubandalagsmenn. Þaö
fer í þá aö viö skulum vera til.Þeir
boöa aö viö viljum bara kreppu,
atvinnuleysi og þar fram eftir götun-
um. Þeir halda sem sagt bara áfram
aö spila poppplötuna sína og Hjör-
leifur slær alltaf sama taktinn. Viö
veröum bara aö vona aö Alþýðu-
GUÐMUNDUR
SIGURÐSSON
bandalagiö hafi tekiö sönsum eftlr
svona 20—30 ár og aö viö getum
talaö viö þá þá,“ sagöi Bjarni og
fékk góöar undirtektir.
Sami dúrinn
Halldór Ásgrímsson talaöi nú af
hálfu Framsóknarflokksins, en hann
er í ööru sæti lista flokksins í
Austurlandskjördæmi. Hann byrjaöi
í sama dúr og aörir fulitrúar Fram-
sóknarflokks, Alþýðubandalags eöa
Alþýöuflokks, meö klögunum um aö
þaö hafi verið samstarfsflokkarnir í
síöustu ríkisstjórn sem allt illt var að
kenna. Einkum tók hann Aiþýöu-
bandalagið í karphúsiö og sagöi
þaö m.a. ekki geta myndað ríkis-
stjórn, þaö hafnaöi allri ábyrgö.
„Og nú er komin enn ein ófreskj-
an til sögunnar, Sjálfstæöisflokkur-
Inn, klofstóra ekkjufrúin Líbídó, sem
er eins og belja meö júgurbólgu, en
eina ráöiö til aö lækna hana er aö
skera. í einum matartíma eftir kosn-
ingar ætlar Sjálfstæöisflokkurinn aö
lækna öll vandamál meö því aö
skera og skera. Þeir ætla aö spara
og skera. Sverrir ætlar aö spara en
ekki skera. Kappinn Sverrir eltir
allar þessar kerlingar, en samt er þó
ekki alveg samræmi í þessu hjá
honum. Fjármagniö á víst aö veröa
frjálst, en Sverrir segir aö ekki eigi
aö skera burt Byggðasjóð. Þá er
loforöalisti hans aöeins kosninga-
plagg handa frómum íhaldsmönn-
um.“
Þegar Halldór haföi veitt Sverri
sinn skammt sneri hann sér aftur aö
kommum og krötum, eins og hann
kallaði fulltrúa samstarfsflokkanna
fyrrverandi. Hann sagöi aö mikil
verkefni biöu á sviöi þjóömálanna,
einkum á sviöi orkumála og efna-
hagsmála, eins og nærri má geta
um. Fjölyrti hann um afstööu
komma og krata í þeim efnum og
sagði þá m.a. aö kommar væru
duglegir viö aö tvístíga. „Þeir voru
fyrst meö þegar verið var að ræöa
um Járnblendiverksmiöju. En þegar
framkvæmdir hófust á árunum
'74—’78 voru þeir á móti, en þeir
voru svo með og mjög ánægöir með
allt saman '78—'79.“
Óskalög komma
„Óskalagaþáttur komma dugar
ekki hvað snertir úrbætur í sam-
göngumálum. Og bókaútgáfa dugar
ekki varöandi aöra málaflokka.
Leiftursókn íhaldsins stoöar ekki,
því hún leiðir allt í rúst. Það sem
heillavænlegast er fyrir þjóöina er
að flykkja sér um tillögur framsókn-
armanna,” sagöi Halldór í lokin og
hvatti menn til að stuöla aö kjöri
Guömundar kaupfélagsstjóra á
Stöövarfiröi.
Sverrir Hermannsson átti síöasta
orðiö á fundinum, en margt af því
sem hann sagöi hefur þegar veriö
minnst á. Sverrir sagöi þó aö þaö
heföi verið gjöf Framsóknarflokks-
ins, sem kallaöi sig bændaflokk, til
bænda, að þeir gætu nú tekiö lán
hjá Stofnlánadeild bænda til bygg-
ingar útihúsa. „Þessi lán eru til 20
ára og þau eru verðtryggð og rheö
þrjú prósent vöxtum. Þegar bóndinn
þarf svo aö byrja að borga þau
veröa lánin oröin 196 milljónir króna
samkvæmt útreikningum færra
manna.“ Þá sagði Sverrir að Al-
þýöubandalagiö heföi afrekað þaö á
stjórnartíöinni aö standa aö 12%
kaupmáttarrýrnun, og að þeirra
æðstiprestur í verkalýösmálum,
Gvendur jakl, heföi bannaö aö
fluttar yröu út vörur er öfluöu
þjóöinni tekna.