Morgunblaðið - 14.12.1979, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 1979
HOFUÐBORGINNI
Rudolf Hausner
(1914);
„Eva“.
1972. Litógrafía.
Jim Dine (1935): „BIU6 haircut", 1972. Koparstunga og offset
Það eru einstakir hlutir, sem
getur að líta í hálfum vestri sal
Myndlistarhússins á Miklatúni
þessa dimmu desemberdaga. Er
hér um að ræða 70 myndir, sem
gerðar eru í hinum ýmsu aðferð-
um listþrykksins eða grafík-listar-
innar, sem okkur er tamara að
nefna aðferðirnar. Hér er fyrir-
tækið Myndkynning enn á ferð og
er þetta fjórða grafíksýningin er
það stendur fyrir á þessum stað og
sem allar hafa vakið mikla at-
hygli. Á hinni fyrstu sýningu
fyrirtækisins var Erró kynntur
myndarlega á þessu sviði og vakti
það framtak óskipta athygli, og
átti vissulega sinn þátt í því að
opna augu manna fyrir þvi hve
þessi listamaður hafði verið af-
ræktur meðal landa sinna. Um
leið jók það áhuga manna fyrir því
að kynnast verkum þessa lista-
manns stórum nánar og hefur
m.a. átt sinn þátt í hinni stóru
yfirlitssýningu Erró að Kjarvals-
stöðum á síðustu listahátíð. Sýn-
ingar Myndkynningar hafa einnig
vakið upp deilur og er ekki nema
gott um það að segja, því að
umræður um þessa listgrein
hljóta að auka þekkingu manna á
eðli og tilgangi hennar.
Aðferðirnar eru margar og er
ekki nema heilbrigt að listamenn
noti nútímatækni til að fjölfalda
myndir sínar og í framhjáhlaupi
má geta þess að ýmsir mestu
snillingar tækninnar hafa farið
langt út fyrir svið þrykklistarinn-
ar og meðal þeirra má telja
Edvard Munch, sem hikaði ekki
við að mála með vatnslitum ofan í
sum þrykk sín og það hafa einnig
nútímalistamenn svo sem Andy
Warhol gert svo að einhver stór-
bógurinn sé nefndur. Ég minnist á
þetta vegna deilnanna um myndir
Salvador Dali, sem sýndar voru á
sama stað fyrir ári en hér skal
ekki farið nánar út í þá sálma.
Uppgjör um þá hluti, áframhald-
andi deilur og rökræða eru annar
grundvöllur er bíður betri tíma.
Forsíðu þessa aukablaðs Morg-
unblaðsins prýðir stórfræg mynd
snillingsins Pablo Picassos úr
myndflokknum „Lysistrata", og
nefnist „Kinesías og Myrrína",
unnin í koparstungu árið 1934, og
er með frægustu myndum þeirra,
myndraðar. Einfaldar og svifmikl-
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Max Waiter Svanberg (1912): „Hybridens Parringstecken“
1972. Þurrmál.
ar línur einkenna þessa mynd og
eru svo tjáningarríkar í einfald-
leika sínum, að eitt strik til
viðbótar hefði einungis ofaukið
heildinni. Hér sér maður svart á
hvítu hve einfaldleikinn getur
sagt mikið og hve mikilvægt það
er að heildin komi skorinort til
skila. Annar snillingur línunnar
Henri Matisse, sagði eitt sinn, að
línan væri framlenging sálarinn-
ar, tjáning handarinnar og við-
auki sjónarinnar. Betur verður
þetta naumast sagt.
Sennilega er sýningin á Kjar-
valsstöðum að þessu sinni
áhugaverðasta framtak Mynd-
kynningartil þessa því að hér
sjáum við myndir margra gæð-
aflokka, sumt af hinu besta sem
gert er á þessu sviði en einnig
miðlungsmyndir og gefur þetta
ága;t tækifæri til samanburðar.
Um leið fáum við hér beint
framan í okkur afleiðingar brengl-
aðs mats á andlegum verðmætum
á tímum óðaverðbólgu í þjóðfélag-
inu. Menn gapa af undrun yfir því
að dýrasta mynd sýningarinnar
„Bonjour sur Paris", eftir Joan
Miro, samlanda Picasso, skuli
kosta nær 5 miljónir króna og er
þó gerð í fjölda eintaka. En það
færir okkur um leið blessunarlega
heim sanninn um það, að verk
okkar bestu málara eru vanmetin
í verðbólgubáli og í raun og veru
ættu heistu verk meistara okkar,
Ásgríms, Jóns Stefánssonar og
Kjarvals, ekki að fara undir 20
miljónum ef allt væri á heilbrigð-
um grundvelli um menningarlegt
verðmætaskyn. Grafísk verk
Edvard Munchs, og bestu myndir
Picassos sem eru einna verðmæt-
ust á heimsmarkaðinum í dag,
fara gjarnan á 15—20 milljónir
króna á uppboðum. Jafnframt
fara smámyndir þeirra á milljónir
króna því að hér er um andleg
menningarverðmæti í sérflokki að
ræða en engin Hong Kong sjón-
armið fjöldaiðnaðarins. Og ei
heldur sjónarmið jafnlaunastefn-
unnar né hinnar vinsælu félags-
hyggjustefnu jólasveina hins póli-
tíska markaðar og atkvæðasmala.
En þetta eru einungis hugleið-
mmmMmmmmmmÆmmmmmm.
ingar, sem koma sýningunni í
sjálfu sér harla lítið við, — hún
stendur fyrir sínu sem merkileg
sýning sem verðskuldar fyllstu
athygli þeirra sem listum unna
hér á landi því að það er ekki á
hverjum degi sem slíkar myndir
rekur á fjörur okkar og hér fyllir
fyrirtækið Myndkynning upp visst
tómarúm og auðgar um leið vett-
vang alþjóðlegrar myndlistar á
þessu auðnaðarlega útskeri þar
sem margur keppist við að ná
tæknilegri fullkomnun á kostnað
tilfinninga hjartans.
Vita margir það, að fjölda
platna er snillingurinn Goya út-
færði fékk hann aldrei séð sjálfur
í þrykkingu og kona Dúrers gekk
um og seldi grafík-myndir manns
síns á sama hátt og t.d. börn selja
Vísi og Dagblaðið í dag. Flestar
fóru þær forgörðum líkt og dag-
blöðin en dagblöð verða verðlítil
miðað við verk meistaranna á
öllum öldum. Tímarnir breytast
og mennirnir með en verk meist-
aranna standa af sér öll óveður
því að þótt háar öldur brotni á
grýttum ströndum og úfið haf
verði skipum að fjörtjóni þá ríkir
undir yfirborðinu djúp ró og þögn.
Við skulum líta yfir þessa sýn-
ingu og þá sjáum við fjölda'
frábærra mynda m.a. eftir Pi-
casso, Chagall, Miro, Jim Dine,
einn af þekktustu nútímalista-
mönnum Ameríku, mynd eftir
Rudolf Hausner, Austurríkis-
manninn, sem lifði mesta hluta
lífs síns í sárustu neyð en selur nú
myndir sínar, málverk á allt að
150.000 þýsk mörk stykkið og ekur
um í Rolls Royce bíl.
Margar þessara mynda eru
sennilega undir raunvirði, en það
er hvers og eins að uppgötva það.
Hér læt ég staðar numið en
skora á njótendur myndlistar að
fjölmenna á Kjarvalsstaði og at-
huga af eigin raun hvað þar er að
gerast.
Myndkynningu þakka ég fram-
takið.