Morgunblaðið - 20.01.1980, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 1980
37
inni á nýju ári. Hér er mat þeirra á ástandinu í f jórum heimshornum
Þá var öldin önnur — Brezhnev býðst til að faðma Carter skömmu áður
en þeir undirrituðu samkomulagið um SALT II í Vínarborg í júní
síöastliönum. Nú gerist sovéski leiðtoginn hrumur og þar með valdaminni
aö ýmsra dómi. Carter hefur beðið Öldungadeild Bandaríkjaþings aö s|á
á frest bollaleggingum sínum um staðfestingu SALT-sáttmálans. — SJÁ:
„Sovétríkin" hér í oþnunni.
A-EVRÓPA [
Verðbólga, kreppa, orku-
skortur — og „neikvæður
hugsunarháttur fólksins '
GIEREK
— „Við lofum engum sældardög-
um...“
Bandamenn Sovétríkjanna í
Austur-Evrópu eiga von á að 1980
reynist erfitt ár. Kommúnista-
stjórnirnar hafa orðið að viður-
kenna að verðbólga, kreppa og
orkuskortur hafa áhrif í þeirra
löndum þrátt fyrir sósíalismann
eins og annars staðar í heiminum.
Ungverjum hefur verið sagt að
vænta ekki of mikils á árinu og
Pólverjum að vandamál ársins
1979 sé aðeins byrjun meiri erfið-
leika. Austur-Þjóðverjum hefur
verið sagt að í framtíðinni þurfi
að vinna meira, framleiða meira
og finna nýja markaði til að halda
við sömu lífskjörum. Búlgarar
berjast við að láta enda ná saman,
eins og aðrar þjóðir Austur-
Evrópu, en þar hækkuðu vörur
mjög á síðasta ári þegar hætt var
við niðurgreiðslur sem höfðu hald^
ið verðbólgu niðri í mörg ár. í
Rúmeníu er á döfinni mjög hörð
stefna í orkumálum til að hægt
verði að standa við áætlun um öra
iðnvæðingu landsins fyrir 1985.
„Við lofum engum sældardögum
eða augljósum árangri," sagði
formaður kommúnistaflokksins í
Póllandi, Edward Gierek, í ræðu
og bætti við að á nýja árinu þyrfti
fólk að leggja sig allt fram og
jafnvel færa fórnir.
Hugmyndir tékknesku stjórnar-
innar um meira frelsi í landinu
voru gerðar að engu þegar So-
vétríkin réðust inn í landið 1968.
Þá urðu mikil mannaskipti í
forystuliði landsins en búist er við
að á nýja árinu verði haldið áfram
baráttu leiðtoga landsins til að
bæta forystusveitina. í skýrslu
miðstjórnar flokksins sem var birt
nýlega sagði að verkafólk og
annar almenningur kvartaði sár-
an yfir efnahagsástandinu og þá
helzt yfir því, að valdmenn gætu
ekki einu sinni séð til þess að nóg
væri til af tannkremi, eldspýtum
og salti.
Stjórnvöld í Tékkóslóvakíu,
Austur-Þýzkalandi og Rúmeníu
ætla að endurskoða úthlutun að-
ildarskírteina að Kommúnista-
flokknum á árinu. Allir flokks-
menn eiga að skila kortum sínum
en aðeins þeir sem þykja þess
verðir fá ný í staðinn. Því er borið
við í öllum löndunum að á erfið-
leikatímum sé nauðsynlegt að
betrumbæta flokksforystuna.
Gripið er til þessara ráðstafana
að sumu leyti vegna óróleika
stjórnmálamanna í Austantjalds-
löndunum yfir „neikvæðum hugs-
unarhætti fólksins", eins og Piotr
Jaroszewicz forseti Póllands kall-
aði það. Hann sagði að vandi í
efnahagsmálum hefði leitt til
„gagnrýni á ríkisstjórnir yfirleitt
en þó sérstaklega á stjórn þeirra á
efnahagsmálum".
Vestrænir sendiráðsstarfsmenn
í Tékkóslóvakíu sögðu að áhyggjur
stjórnmálamanna af óánægju al-
mennings með horfur í efna-
hagsmálum ættu þátt í þrenging-
um andófsmanna í landinu árið
1979. Stuttu eftir ræðu Jaroszew-
icz var sagt frá handtöku pólsku
lögreglunnar á andófsmönnum
þegar þeir voru við undirbúning
mótmælaaðgerða af því að níu ár
voru liðin frá uppreisn vegna
verðhækkana á matvörum.