Morgunblaðið - 07.02.1980, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1980
27
Friðrik Stefánsson:
Stöðugur feluleikur
með hlióðnemann
— bað scm kom mér til góða við þetta verkefni var vinna mín við
upptökur útvarpsleikrita. því þarna er í raun verið að vinna með sömu
híutina, leikhljóð og samtöl, en munruinn cr þó sá að í kvikmynd þarf
hljóðupptökumaðurinn sífellt að vera í felum með hljóðnemann, sagði
Friðrik Stefánsson tæknimaður, en hann sá um að koma öllum hljóðum
á band og hefur starfað sem tæknimaður við Ríkisútvarpið i fjölda ára.
— Agúst orðaði það einhvern úti við, en um leið og við fáum vind
tíma við mig snemma um vorið|
hvort ég vildi vera með í þessu
verkefni og varð ekki mikið um
svör hjá mér í það skiptið enda
bjóst ég ekki við því að geta losnað
úr vinnu minni hjá útvarpinu. En
Jón Hermannsson endurtekur
spurninguna síðar og ég slæ till
þegar ljóst varð að ég gat fengið
það frí sem til þurfti, fékk launa-
laust frí í hálfan annan mánuð til
að fara með þeim norður og sinna
þessu verkefni.
Var ekki tilbreyting í því að
komast út úr stúdíóinu?
— Vissulega var það og þetta var
mjög skemmtilegur tími og veru-
lega gaman að vinna með öllu
þessu fólki. Við vorum ekki nema
7—8 manns, sem unnum að kvik-
myndatökunnf allan tímann og
þetta varð mjög samstæður hópur
og vann vel að sínu. Það var ekki
verið að líta á klukkuna og hlaupa
í mat og kaffi þegar hún kallaði,
heldur gengu menn að verkum
sínum og luku þeim eins og til var
ætlast án þess að huga nokkuð að
tímanum.
— Þetta var skorpuvinna, við
tókum ekki nema eitt 4—5 daga
hlé þessar 7 vikur sem takan stóð
yfir og unnum yfirleitt frá kl. 8 að
morgni og fram á kvöld. Ég held
við höfum ekki nema einu sinni eða
tvisvar mætt í kvöidmat á réttum1
tíma og auðveldaði það ekki ráðs-
konu okkar störfin, en hún sýndi
staka þolinmæði og tók á móti
hópnum í mat hvenær sem var
sólarhrings. Yfirleitt var borðað
nesti eða snarl í hádeginu, en síðan
máltíð á kvöldin og hún fór ýmist
fram klukkan 8 eða 9 eða ekki fyrr
en um eða eftir miðnætti eftir því
hvernig stóð á hjá okkur.
En aftur er vikið að tækniatrið-
unum og Friðrik segir það oft
vandkvæðum bundið að taka upp
hljóð utan dyra:
— í sjálfu sér er ekki erfitt að
taka upp hljóð úti við því það er
ekki um að ræða endurkast frá
veggjum og gólfum eða loftum og
sé veðrið kyrrt þá er besta stúdíóið
eða ég tali nú ekki um rok, þá
verður þrautin þyngri. Þá er helst
til ráða að nota vindskerma eða filt
utan um hljóðnemann til að draga
úr vindhljóðunum og stundum kom
fyrir að við urðum að hætta við
upptökur vegna veðursins.
— Annað vandamál var við að
glíma þegar unnið var við inni-
myndatökur í þessum gömlu hús-
um, þar sem veggir og loft voru ber
en þar vildi endurkast verða mikið
og því urðum við að setja upp
sérstakar mottur til að draga úr
því. En það sem við urðum sífellt
að gæta að, og þar átti ég mesta
samvinnu við kvikmyndatöku-
mennina, var að vera ekki inni á
myndinni hjá þeim, en það getur
stundum verið erfitt þar sem
nauðsynlegt er að vera sem næst
því hljóði sem taka þarf upp. Þess
vegna reynir maður að fylgja
hljóðinu eftir, nota stefnuhljóð-
nema þegar teknar eru þannig
myndir að vera þarf langt frá
verkefninu, eins og t.d. þegar við
tökum samtal hjá fólki á gangi í
fjarlægð eins og fyrir kemur á
einum stað í myndinni og í nokkur
skipti eru tekin upp hófahljóð sem
nálgast og var sérlega skemmtilegt
að finna hversu langt frá við
gátum tekið upp þau hijóð þar sem
svo stillt var einmitt meðan á því
stóð. í slíkum skilyrðum draga
hljóðin mjög langt og hægt er að
stilla tækin þannig að þau nái
veikum hljóðum þegar réttu skil-
yrðin eru fyrir hendi, og þafer
hvergi betra að taka upp hljóð en
einmitt úti við.
— Við áttum mjög skemmtilega
samvinnu við fólkið í sveitinni og
minnist ég sérstaklega hjónanna á
Hofsá, þau héldu okkur veislu á
hverjum degi þegar við vorum við
tökur á þeirra bæ og það var
ekkert sjálfsagðara en taka súg-
þurrkunina úr sambandi og af-
tengja raflínur frá húsinu þegar
þess þurfti með og þegar hljóðið
frá vélunum gat komið inn hjá
okkur, og þetta gerði bóndinn
jafnvel þótt hann væri að keppast
við að heyja þessa fáu þurrkdaga
sem komu, alltaf var hanú boðinn
og búinn til að auðvelda okkur
verkin.
— Þessi reynsla er okkur öllum
ómetanleg og gaman að hafa starf-
að að þessum verkum. Mínu starfi
lauk eiginlega þegar allri upptöku
var lokið, því þá var hljóðband og
filma send í frekari vinnslu erlend-
is þar til kom að því að k'lippa og
samræma hljóð og mynd. Var mér
boðið að vera við það verk líka, en
átti þess ekki kost að losna úr
vinnu og því unnu þeir að því
saman Agúst og Jón Hermanns-
son. En verkefnið var verulega
skemmtilegt og ekki úr vegi að
taka slíka vinnu að sér aftur, enda
má segja að hljóðupptökumenn
vanti þar sem við erum ekki við
störf nema hjá útvarpi og sjón-
varpi og ekki alltaf hægt að fá sig
lausan þaðan þegar önnur verkefni
koma til.
Friðrik Stefánsson í „feluleik“ með hljóðnemann í gamia bilnum.
sem notaður var við kvikmyndatökuna.
um við að fá framkölluninni hrað-
að en erlendis reyna menn yfir-
leitt að skoða filmur strax daginn
eftir. Eftir hálfsmánaðar töku
fengum við fyrstu filmurnar til
skoðunar og við skoðuðum filmur
líklega aðeins tvisvar meðan á
allri tökunni stóð. í fyrstunni varð
okkur ekki um sel þvi það kom
fram einhver titringur á myndinni
og héldum við okkur hafa gert
einhver mistök, en í ljós kom að
þar mátti kenna sýningarvél um
og því gátum við haldið ótrauðir
áfram og þurftum við ekki að
endurtaka nema eitt „skot“, en
það var vegna þess að gluggatjöld
vantaði þar sem þau höfðu hátt að
vera.
— Annað vandamál við þessa
töku var, að þar sem bæirnir voru
ekki hlið við hlið, eins og þeir eru í
sögunni, urðum við að gæta þess
að hafa alltaf réttan bakgrunn og
taka ákveðin atriði frá vissum
hliðum og áttum til þess að gefa
það til kynna að þeir stæðu í
rauninni við hlið hvor annars. Þá
má nefna að einu atriði urðum við
að sleppa, en það átti að vera
upphafsatriði og takast á sama
stað og lokaatriði myndarinnar
fer fram. En til að taka það urðum
við að fá algjört logn, því ætlunin
var að spegla fjöllin í á, og var
búið að segja okkur að logn væri
iðulega að morgni dags. Við sett-
um því vakt á hverjum morgni í
langan tíma og loks þegar rétti
morguninn rann upp og allt var
tilbúið til tökunnar neitaði
mjólkurbíllinn, sem kom Yið sögu í
því atriði, að fara í gang og við
urðum að hætta við það allt.
Sigurður var beðinn að greina
aðeins frá samstarfi leikstjóra og
kvikmyndatökumannsins:
— Leikstjórinn ræður handrit-
inu og leggur ákveðnar línur í
sambandi við tökuna, en þegar
hann var t.d. að æfa leikara í
samtalsatriðum þá fylgdist ég
með því og gerði mér í hugarlund
hvernig taka mætti þau atriði og
ákvaðum við það í sameiningu
leikstjórinn og ég, en samstarf
þessara aðila er mjög mikið við
svona verkefni.
Er mikill munur á því að taka á
16 mm filmu og 35 mm?
— Það er talsverður munur á
því, því í 35 mm filmunni verður
allt svo stórt og viðkvæmt í
meðförum og verður t.d. að gæta
ítrústu nákvæmni í sambandi við
allar fjarlægðarstillingar. í þessu
tilviki urðum við líka að taka tillit
til filmueyðslunnar og þar sem ég
hefi alltaf verið nokkuð eyðslu-
samur á filmuna fannst mér
kannski sparað meira en ég vildi.
En ég skildi það alveg og það þýðir
ekki annað en sætta sig við það,
enda unnu allir við þröngar að-
stæður og var áríðandi að búa sig
sem best undir alla hluti. Ég
hugsa að við höfum notað kring-
um þrisvar sinnum minna af filmu
en talið er eðlilegt í svona mynd.
Varðandi filmustærðina má líka
nefna að ég held að íslenskt
landslag eigi ekki að taka nema á
35 mm filmu, það nýtur sín vart
öðruvísi og það nýtur sín vart
nema á stóru tjaldi í kvikmynda-
húsi.
Að lokum nokkur orð um fram-
tíðina?
— Ég hef enga ástæðu til að
halda annað en það eigi eftir að
ganga vel hjá íslenskri kvik-
myndagerð og í því sambandi
leggjum við áherslu á að íslend-
ingar hafi forgang þegar um er að
ræða kvikmyndatökur í landinu og
ætti ekki að leyfa útlendingum að
flytja inn tæki sín gjaldlaust og
starfa hér að vild meðan við
höfum fá verkefni. ísland er ein
stór leikmynd og við eigum blátt
áfram ekki að hleypa útlendingum
að þeirri leikmynd. Við höfum
barist lengi fyrir því að fá felld
niður gjöld af tækjum til kvik-
myndagerðar og hafa margir emb-
ættismenn tekið með skilningi á
þeim málum. En það er ekki
eðlilegt að fara alltaf þá leið að
sækja um undanþágur, heldur
verður að koma til lagabreyting og
gefa kvikmyndaiðnaðinum tæki-
færi til að byggjast upp, því þá
verður kannski hægt að taka af
honum skatta og tel ég engin
tvímæli á því að hann muni í
framtíðinni afla okkur gjaldeyr-
istekna.
HfiRUHAPPDIUElTI #
SKRÁ UM VINNINGA I 7. FLOKKI 1980
Kr. 3.000.000
12602
Kr. 1.000.000
3395
Kr. 500.000
33077 61410
Kr. 100.000
14640 24301 31224 45463 61509
17784 26106 32598 54697 61981
22732 27930 41233 56146 74557
Þesti númer hlutu 30.000 kr. vinning hvert:
5 1197 2849 5C74 6925 8562 10214 12110 14014 15495 16775 18807
136 1274 2999 5096 6958 8841 10314 12223 14227 15501 17008 18949
190 1294 30C0 5129 7001 8907 10424 12227 14296 15566 17033 18981
201 1306 3014 5188 7157 8932 10479 12304 14308 15617 17084 19047
248 1351 3C70 5231 7178 8950 10504 12327 14313 15733 17091 19102
355 1434 3075 5624 7253 9080 10555 12367 14333 15745 17197 19253
360 1550 3091 5655 7340 9141 10573 12539 14334 15754 17223 19277
392 1559 3105 5719 7447 9157 10614 12567 14387 15783 17292 19319
489 1564 3141 5736 7482 9242 10632 12597 14396 15787 17439 19372
502 1566 3202 5738 7490 9268 10658 12623 14411 15797 17453 19411
538 1633 3286 5879 7556 9273 10729 12725 14494 15909 17494 19490
564 1748 3495 5916 7605 9298 10749 12894 14510 15964 17503 19524
600 1758 3528 5958 7655 9325 10864 12933 14544 16042 17516 19578
674 1848 3531 6103 7706 9524 11002 13171 14596 16085 17537 19622
698 1911 3750 6134 7739 9550 11216 13289 14687 16139 1 /631 19683
897 2057 3808 6225 7765 9558 11253 13291 14808 16253 17752 19992
898 2101 3933 6270 7847 9569 11341 13330 14619 16295 17853 20138
918 2103 4031 6351 7915 9735 11382 13346 15076 16334 17901 20157
971 2153 4C93 6398 7939 9794 11396 13414 15087 16363 17906 20178
490 2158 4147 6421 8058 9812 11451 13543 15166 16425 18067 20196
1029 2237 4274 6582 8094 9858 11499 13627 15187 16466 18122 20204
1057 2302 4382 6647 8095 9908 11529 13669 15223 16470 18270 20231
1088 2316 4514 6787 8132 9938 11548 13759 15290 16487 18293 20302
1100 2346 4804 6802 8144 9946 11721 13794 15359 16674 18421 20336
1134 2555 4824 6805 8158 9976 11748 13851 15379 16683 185 10 20338
1149 2672 4850 6811 8179 9989 11753 13873 15420 16688 18519 20439
1161 2741 4933 6861 8248 10030 11997 13934 15448 16735 18583 20499
1175 2781 5040 6870 8466 10041 12089 13957 15455 16773 18633 20656
Þessi númer hlutu 30.000 kr. vinning hvert:
20695 25331 2922C 34676 40269 44711 48626 53330 57400 61693 66311 70515
20722 25353 29289 34801 40360 44888 48750 53374 57483 61759 66368 70595
20964 25388 29368 34925 40553 45019 48919 53380 57495 61779 664 37 70614
21010 25413 29378 34988 40627 45240 49001 53418 57574 61926 66471 70623
21087 25443 29412 35301 40742 45325 49085 53436 57649 61949 66564 70654
21123 25470 29431 35364 40777 45575 49230 53468 57706 61970 66569 70663
21136 25486 29575 35379 40793 45577 49409 53512 57742 61993 66575 70703
21195 25541 29580 35466 40801 45668 49436 53526 57791 62027 66580 70708
21238 25642 29597 35471 40991 45697 49479 53540 57821 62200 666C5 70762
21241 25669 29612 35717 41007 45784 49510 53560 57841 62202 66618 70894
21259 25672 29638 35785 41059 45836 49534 53565 57897 62211 66637 70902
21278 25732 29639 35822 41149 45856 49546 53574 57933 62331 66746 70973
21315 25733 29720 35919 41248 45882 49568 53592 57956 62344 66752 71057
21386 25758 29850 35935 41258 45885 49634 53673 57992 62359 66754 71063
21587 25826 29894 36107 41342 45887 49675 53697 58030 62385 668"?0 71140
21654 25831 30103 36160 41399 46013 49679 53702 58161 62468 66959 71413
21683 25903 30123 36218 41422 46094 49764 53704 58261 62473 67057 71422
21771 25951 30141 36260 41459 46307 49778 53709 58325 62604 67166 71459
21775 25959 30162 36317 41535 46326 49914 53745 58401 62651 67216 71523
21996 26042 30192 36363 41552 46363 49932 53776 58421 62722 67269 71627
22080 26081 30276 36408 41605 46460 49961 53825 58431 62801 67303 71778
22108 26287 30300 36525 41693 46472 50026 53851 58471 62866 67318 71966
22297 26298 30303 36625 41757 46473 50103 53901 58522 62908 67477 71995
22300 26324 50509 36639 41860 46554 50230 54050 58576 63092 67510 72332
22404 26496 30793 36683 41863 46571 50237 54C65 58614 63125 67718 72340
22448 26586 31203 37026 41972 46728 50289 54277 58616 63212 67779 72361
22561 26623 31308 37138 42025 46799 50356 54297 58679 63216 67924 72413
22592 26649 31374 37159 42050 46801 50398 54570 58703 63218 68010 72416
22600 24657 31414 37175 42052 46950 50535 54619 58786 63234 68125 72518
22630 26674 31540 37233 42211 46864 50630 54643 58943 63362 68190 72538
22647 26784 31574 37245 42252 46940 50674 54656 58965 63402 68224 72715
22660 26808 31595 37338 42329 46957 50724 54706 59161 63405 68235 72840
22686 26857 31631 37416 42359 47057 50731 54755 59210 63652 68319 72849
22838 26876 31873 37560 42395 47290 50835 54794 59264 63738 68352 72910
22953 26968 31892 37690 42484 47337 50945 54814 59460 63895 6840« 73067
22972 27131 31910 37734 42522 47346 51004 54905 59521 63898 68434 73069
22974 27271 31923 37776 42634 47356 51066 55045 59587 63936 68490 73117
23058 27428 32037 37862 42635 47358 51179 55137 59648 63947 68497 73202
23134 27470 32038 37867 42891 47417 51326 55157 59690 64107 686 »7 73235
23175 27493 32068 37878 42918 47560 51351 55197 59803 64112 68659 73282
23335 27532 32113 37951 42998 47579 51370 55326 59859 64280 68720 733f»
23342 27608 32283 37975 43025 47621 51388 55447 59976 64309 68724 73496
23427 27659 32354 38038 43150 47627 51408 55456 60030 64393 68768 73515
23630 27761 32375 38186 43190 47658 51450 55523 60096 64398 68881 73524
23696 27791 32419 38197 43230 47740 51533 55688 60142 64482 68934 73526
23734 27837 32442 38252 43346 47743 51583 55712 60169 64576 68949 73646
23842 27917 32520 38381 43360 47752 51728 55739 60253 64630 68985 73685
23889 27937 32544 38402 43484 47759 51743 55773 60262 64666 69085 73705
23986 27965 32570 38508 43504 47862 51827 55815 60275 64715 69134 73783
24001 28201 32722 38906 43506 47887 51836 55866 60329 64780 69269 73806
24105 28202 32750 38948 43574 47904 51851 55873 60458 64789 69325 73871
24160 28214 32787 38977 43590 47927 51913 55911 60507 64876 69429 73915
24261 28218 32895 38978 43743 47936 51990 55997 60578 65023 69498 74057
24268 28264 32952 38995 43771 48084 52047 56066 60593 65119 69578 74062
24300 28277 32996 39118 43828 48101 52078 56199 60599 65248 69635 74300
24317 28308 33388 39150 43858 48134 52082 56299 60642 65326 69689 74396
24319 28407 33416 39170 43914 48171 52128 56521 60699 65365 69715 74411
24323 28424 33467 39218 44138 48177 52309 56523 60822 65592 69724 74492
24327 28461 33669 39239 44186 48183 52331 56553 60840 65610 69779 74643
24371 28512 33682 39257 44250 48235 52397 56564 61002 65652 69824 74657
24427 28541 33803 39310 44305 48248 52416 56594 61042 65690 69975 74669
24446 28722 33834 39407 44331 48282 52560 56749 61072 65815 69991 74722
24513 28763 33870 39658 44353 48311 52585 56809 61075 65845 69994 74727
24703 28766 33964 39759 44364 48323 52695 56831 61170 65872 69999 74848
24934 28772 34215 39845 44373 48361 52743 56853 61176 65933 70107
25016 28794 34243 39886 44388 48412 52847 56862 61237 65971 70129
25076 28876 34256 39995 44470 48447 52886 57077 61390 65975 70191
25099 28994 34274 40008 44540 48472 52929 57143 61440 66001 70193
25157 29027 34341 40026 44584 48532 52964 57180 61448 66002 70234
25209 29049 34366 40053 44591 48596 53067 57262 61571 66012 70329
25244 29111 34615 40268 44643 48607 53095 57269 61635 66285 70429
Aritun vinningemiða hafst 15 dögum aftir útdrátt.
Vöruhappdrœtti S.Í.B.S.