Morgunblaðið - 10.02.1980, Blaðsíða 3

]
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 1980
3
i
Fyrsta heildarsýn-
ingin á sogu víkhiga
Wilson bendir á að fleiri en
víkingar hafi farið með ófriði,
Londoiu AP.
TRÉBÁTUR með árum og
seglum, næsta tígulegur og
nánast meira ógnvekjandi en
stríðsflugvél á þotuöld, trón-
ir á flötinni fyrir utan Brit-
ish Museum: eftirliking far-
kosta sem notaðir voru í
víkingaferðum fyrir meira en
eitt þúsund árum.
Báturinn er til kynningar á
að víkingasýning verður senn
opnuð og er vonazt til að hún
dragi að sér mikinn mann-
fjölda á næstu fimm mánuð-
um. Víkingasýning — það vek-
ur upp hugmyndir um herskáa
ljóshærða víkinga, sem fóru
um rænandi og ruplandi,
brenndu bæi, stálu verðmæt-
um og flekuðu engilsaxneskar
meyjar.
Hér er hvergi blóð að sjá, né
heldur hlaupa um sali æpandi
jómfrúr, en sýningin hefur
upp á mikið að bjóða af
gersemum frá víkingatíma —
flest sjálfsagt tekið ófrjálsri
hendi á sínum tíma — gull,
silfur, heimilisbúnaður, út-
skurður, fornir steinar og
meira að segja er þarna eitt
gamalt stígvél. Þarna er líka
- þar eru gull
og gersemar,
en skrækjandi
meyjar og
blóðslettur
sjást nú
hvergi
eftirlíking af húsi sem tveir
Danir gerðu eftir uppgrefti í
víkingabyggð á Jótlandi.
„Víkingarnir skijdu eftir sig
óafmáanleg spor. Eg býst við-
að flestir hafi þessa mynd af
þeim — grimmir, og harð-
drægnir, gjörvilegir og bjartir
yfirlitum," segir David Wil-
son, sérfræðingur um
víkingatímann og forstjóri
British Museum. Hann er
fyrsti forstjóri safnsins í 227
ára sögu þess sem er mennt-
aður fornleifafræðingur.
bæði Húnar og Gotar, en
sjómennskan geri víkingana
frábrugðna öðrum ribböldum
þessara tíma. „Fólk hefur
áhuga á uppruna þeirra og
sannarlega komust víkingar
til Norður-Ameríku. Það hef-
ur sannazt bæði með forn-
leifarannsóknum og bók-
menntum um sögu víkinga."
Wilson sagði að reynt væri á
sýningunni að gefa sem
gleggsta hugmynd um allt
áhrifasvæði víkinga og benda
á hversu víðförulir þeir hefðu
verið, svo að með ólíkindum
væri — þær hefðu ekki farið
um Norðurlönd og nágrenni
einvörðungu, menjar um þá
hafi fundizt og sögur frá þeim
sagt á ferðum til Nýfundna-
lands og allt austur til Tash-
ent og Samarkand austan
Kaspíahafs og suður til Bag-
dad, Damaskus og Jerúsalem.
David Wilson tók við for-
stjórastarfi British Museum
1977 og fljótlega upp úr því
var farið að undirbúa sýning-
una. Eru nú meira en 500
gripir frá víkingatímanum og
Starfsmenn British Museum eru hér að setja upp og skoða gripi
sem verða á sýningunni.
hafa þeir fengizt að láni frá
Bretlandi, Danmörku, íslandi,
Finnlandi, írlandi, Noregi,
Svíþjóð og Vestur-Þýzkalandi.
Margir þessara gripa eru
feiknalega verðmætir og hefur
hvert safn sem lánaði muni,
sent sérlegan fulltrúa sinn
með gripina til að fylgjast
með að allt yrði nú í lagi. Hafa
gripirnir verið tryggðir fyrir
ótilteknar milljónir sterl-
ingspunda. Stórblaðið Times,
SAS, og Norræni menning-
armálasjóðurinn hafa lagt
fram fjármagn til sýningar-
innar.
Báturinn á flötinni var
smíðaður í Noregi og er að
stærð tveir þriðju þess sem
langskip víkinga voru. Honum
var róið frá Þrándheimi til
Manar sl. ár, þar sem hann
var á sýningu í tilefni afmælis
Tynwald.
Síðasta sýningin í British
Museum sem hlaut óvenjulega
aðsókn var 1972, þegar þar var
egypsk fornminjasýning og
skoðaði þá um ein milljón og
tvö hundruð þúsund manns
sýninguna. Vonast er til að
enn fleiri sæki víkingasýning-
una. í júlí verður hún síðan
send til New York.
Elísabet drottning opnar
sýninguna á fimmtudaginn 14.
febrúar og þann dag skoða
hana aðeins boðsgestir, en
fyrir almenning verður hún
síðan opnuð daginn eftir.
Notkun
rafmagns við
sements-
framleiðslu
athuguð
HJÁ Sementsverksmiðju ríkisins
hefur að undanförnu verið unnið
að könnun á notkun kola og síðar
rafmagns í stað olíu við sements-
framleiðsluna. Guðmundur Guð-
mundsson framkvæmdastjóri
Sementsverksmiðjunnar tjáði
Mbl. að sú tækni, er þyrfti að
taka upp vegna kolanotkunar-
innar. væri nú þekkt og notuð
víða og ckkert til fyrirstöðu að
taka hana upp að frátöldum
fjármálunum.
Guðmundur Guðmundsson
sagði nú unnið að því að taka
ákvörðun um kolanotkunina, en
leggja þyrfti út í nokkuð kostnað-
arsamar breytingar á verksmiðj-
unni, sem myndu borga sig á
tveimur árum. Um rafmagnsnotk-
unina sagði Guðmundur að sú leið
væri enn óþekkt við sements-
framleiðslu, hún væri á rannsókn-
arstigi, en eigi að síður yrði hún
könnuð og væri ekki útilokað að
taka hana upp eftir nokkur ár,
enda hlyti að vera hagkvæmast til
lengdar að nota innlenda orku.
Athuganir þessar eru gerðar í
samvinnu við Iðntæknistofnun.

LF.I B J .1

Costa del Sol
frá kr. 253.300
talía — Lignano
frá kr. 251.400
Júgóslavía
m/'Á fæði frá kr. 291.100
YlKl LEGT LEÍGl FLKi ER A
YINS EIA STl STAÐIN.Y
EINMG NORÐl':RLANDAMII>
EY RÓPl OG FLORIDAEERÐIR
Feröaskrifstofan

Austurstræti 17, símar 26611 og 20100
ifttt * &*: