Morgunblaðið - 17.02.1980, Blaðsíða 21

1
MORGTINBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 1980
21
Eftir
Æ’
Aslaugu
Ragnars
Hún talaöi mikið um fjölskyldu
sína og mat hana greinilega mjög
mikils. Fjölskyldan hafði komið
hjónabandi hennar í kring og bar
gagnvart henni alla ábyrgð í því
verið góður eiginmaður, og það er
fyrst núna, sem mér er farið að
mislíka við hann. Hann hefur
breytzt og það gat enginn vitað
fyrirfram, svo það er heldur ekki
við neinn að sakast."
Hún fór að segja mér frá þeim
vonum, sem hún bindur við börnin
sín. Helzta áhugamálið í sambandi
við dæturnar tvær er að finna
handa þeim heppilega eiginmenn.
Hún býst ekki við að þær fari í
langskólanám, — meira máli
skipti að búa þær vel undir
hlutverk sitt sem mæður, eigin-
konur og húsfreyjur. Yngsta barn-
ið er 9 ára drengur og hann langar
til að verða flugmaður, en elzti
sonurinn er 17 ára, og hann er
greinilega yndi og eftirlæti móður
sinnar. Hann gengur í sama skóla
Ekki gat ég borið á móti því að
allnokkuð væri um það fyrirbæri,
og nefndi í því sambandi að
nauðsyn þess að hver einstakling-
ur hlyti að bera persónulega
ábyrgð á lífi sínu, og hver og einn
hlyti að reyna að finna þá lausn,
sem hann teldi skásta á sínum
málum.
Hún horfði á mig skilningsvana.
Máli mínu til stuðnings benti ég á
að sjálf væri hún að tala um að
losna við þennan ka.ll, sem hún
væri orðin hundleið á að sitja uppi
með.
„Já, það er reyndar rétt, og ég
þarf heldur ekkert á honum að
halda, en samt færi ég aldrei að
reka hann að heiman. Eina leiðin
væri sú að hann tæki sjálfur upp á
því að flytja, en þótt mér detti
minna einstaklingshyggjufólk en
við. Þarna eiga trúarbrögðin auð-
vitað sinn þátt, en kenningar
múhammeðstrúarmanna mótast
að verulegu leyti af undirgefni og
skilyrðislausri hlýðni við þann,
sem valdið hefur, hvort sem mátt-
arvöldin eru þessa heims eða
annars.
Ég tók eftir því að börnin
hlýddu öllu möglunarlaust, en það
var langt í frá að foreldrarnir
umgengjust þau af hroka. Meðan
ég var samvistum við þessi börn
varð ég þess aldrei vör að þeim
yrði sundurorða, hvað þá að þau
flygjust á, ög yfirleitt var and-
rúmsloftið á heimilinu, þrátt fyrir
hjónabands- og áfengisvandamál,
alúðlegt og hjónin umgengust af
kurteisi og vinsemd. Nasjúa snatt-
Frá Bagdad
Um þessa fornfrægu borg, sem var sögusvið
Þúsund og einnar nætur, rennur fljótið Tígris.
írak hét áður Mesópótamía, en það heiti merkið
„landið milli fljóta“. Að vestan er Tígris, en Efrat
að austan.
SSSHSifÍífsaiiW
_ ■.
sambandi. Abyrgð fjölskyldunnar
lauk sem sé ekki með því að
stúlkan var „gengin út“, heldur
fylgdi fjölskylduvaldinu sú skylda
til frambúðar. Til dæmis með því
að sjá fyrir henni og börnum
hennar ef eiginmannsins nyti ekki
við, hvort sem hann sæti í fang-
elsi, dæi eða uppfyllti ekki af
öðrum ástæðum þær kröfur, sem
til hans væru gerðar.
„Fannst þér ekkert því til fyrir-
stöðu að bindast til lífstíðar
manni, sem þú hafðir aldrei hitt?“
„Nei, ég vissi að fjölskyldan var
búin að athuga málið mjög vel og
mitt fólk hefði aldrei farið að láta
mig giftast manni, sem ekki upp-
fyllti ákveðin skilyrði. Hann var
af ágætu fólki, hafði sjálfur góðar
tekjur og ekki var útlitið til að
spilla fyrir. Ahmed hefur líka
og dóttir Saddam Husseins, er
ævinlega efstur í sínum bekk og
ætlar að verða verkfræðingur.
Hún er búin að útsjá fyrir hann
eiginkonu, 18 ára systurdóttur
sína, sem kom í heimsókn þennan
dag. Nasjúa sagði að stúlkan væri
eitthvað að malda í 'móinn —
segðist engan áhuga hafa á að
binda sig að svo stöddu — en
sennilega mundi málið fá farsælar
lyktir. Þær systur væru ákveðnar í
að koma þessu hjónabandi á
laggirnar. Ekki skorti áhugan hjá
piltinum, en stúlkan þyrfti
kannski einhvern tíma til að átta
sig á því að þetta væri kjörið fyrir
alla aðila. Svo sagði hún:
„Ég er viss um að þetta er miklu
betra fyrirkomulag en á Vestur-
löndum. Eru ekki allir alltaf að
skilja hjá ykkur?“
stundum í hug hvað það væri
miklu betra ef hann færi þá er
ekki hægt að breyta þeirri stað-
reyntf, að við erum gift, höldum
áfram að vera það, hvað sem á
dynur, og formlegur skilnaður
kemur ekki til greina.'Mig langar
til að hann flytji, en ég sætti mig
við það, sem ekki er hægt að
breyta."
Og þar stóð hnífurinn í kúnni.
Hugsunarhátturinn var allur ann-
ar. Hvorug skildi til hlítar sjón-
armið hinnar, en það sem Nasjúa
sagði undirstrikaði að sumu leyti
þann mun, sem er á austrænni og
vestrænni menningu.
Arabar eru forlagatrúar. Þeir
eiga áreiðanlega langtum auðveld-
ara með að sætta sig við orðinn
hlut — og boð og bönn — en
Vesturlandabúar, og eru langtum
aði manni sínum óspart í kringum
sig, án þess að vera yfirgangssöm,
og jafnan skokkaði hann af stað
með glöðu geði. Á móti sýndi hún
honum margvíslega umhyggju, —
tók t.d. utan af appelsínunni fyrir
hann og stakk upp í hann bita.
Sömu þjónustu fengu börnin og
gesturinn.
Þegar dagur var að kvöldi kom-
inn og mér fannst tími kominn til
að ljúka heimsókninni, kom í Ijós
að þeim hjónum lá eitthvað sér-
stakt á hjarta. Þau voru hálf-
vandræðaleg, en þau langaði til að
biðja mig bónar. Ég mætti fyrir
alla muni ekki móðgast, en væri
hugsanlegt, að ég vildi gera þeim
þann heiður að gista á heimili
þeirra þessa nótt.
Þessi uppástunga kom vægast
sagt á óvart. Ég reyndi að eyða
málinu með því að segja, að það
færi ljómandi vel um mig í
gistihúsinu, en ég vildi gjarnan
koma og heimsækja þau öðru
sinni. Sem sagt, — beitti ofur-
venjulegri vestrænni aðferð til að
gefa til kynna svo ekki yrði
misskilið að ég vildi heldur sofa í
einrúmi á þeim stað, sem mér
hefði verið fenginn til afnota. Þau
beittu fortölum og að lokum sá ég
ekki annað ráð en að segja skýrt
og skorinort, að ég vildi heldur
fara í gistihúsið.
Það var eins og köldu vatni
hefði verið skvett á þau. Svipurinn
harðnaði, augnaráðið varð ógn-
vekjandi og þau spurðu, bæði í
einu:
„Af hverju?"
Við þessu átti ég ekkert svar.
Sjálfsagt hefðu þau heldur ekki
skilið útskýringar um að ég kynni
ekki við að gista hjá fólki sem ég
hefði þekkt svo skamma hríð. Mér
hefði heldur ekki dottið í hug að
viðurkenna að ég þyrði það ekki,
og þaðan af síður að ég gæti ekki
hugsað mér að fara að sofa í þessu
undarlega húsi þar sem þrifnaður
var af skornum skammti, — í húsi
þar sem mér fannst allt annarlegt
og framandi. Ég skildi heldur ekki
hvers vegna þeim gat verið svo
umhugað um að hafa mig sem
næturgest, og kannski var það
fyrst og fremst þessi undarlega
ýtni, sem gerði mér órótt.
Svo ákvað ég að láta slag
standa. Hugsaði sem svo að það
gæti verið nógu fróðlegt að sjá
hverju fram yndi. Nú kom líka
annað hljóð í strokkinn. Harkan,
sárindin og andúðin hurfu eins og
dögg fyrir sólu. Nasjúa faðmaði
mig að sér og þakkaði mér aftur
og enn fyrir þá góðvild og heiður,
sem ég sýndi heimilinu með því að
þiggja þetta boð, og húsbóndinn
tók í sama streng með hátíðlegu
orðalagi.
Nú var komið með blúndulagðan
stássnáttkjól handa mér, því að nú
áttu allir að fara að hátta, bæði
börn og fullorðnir. Síðan var sezt
að snæðingi í náttfötunum og
undir borðum áttu sér stað ein-
hverjar undarlegustu samræður,
sem undirrituð hefur orðið vitni
að, á arabísku. Þótt ekki skildi ég
eitt orð var greinilegt að umræðu-
efnið var útlit næturgestsins. Við
og við túlkaði húsmóðirin það sem
sagt var, en það sem ég skildi af
því var svo kauðskt og óviðeigandi
að engin leið er að rekja það
nánar. Það var engu líkara en að
þarna væri komið eitthvert ný-
stárlegt og mjög sniðugt leikfang
„fyrir alla fjölskylduna", en furðu-
verkið fékk nóg af því að vera
umkringt með þessum hætti, og
mæltist til þess að fá að ganga til
hvílu.
Á efri hæð hússins var stór
svefnsalur, þar sem hver fjöl-
skyldumeðlimur átti sitt rúm.
Ekki varð gestinum svefnsamt
þessa nótt og undarleg var hú-n
þessi tilfinning, að vera komin alla
leið frá íslandi inn á innsta gafl
hjá þessu hjartahlýja og einlæga
fólki, sem þó var svo frábrugðíð
því, sem ég hafði áður kynnzt.
Fólki, sem þrátt fyrir ólíkar að-
stæður og framandi hugsunarhátt,
á við svipuð vandamál að stríða, á
sér sömu vonir og elur með sér
sömu tilfinningar og þorrinn allur
í fjarlægu landi norður við heim-
skaut — vill lifa í sátt og samlyndi
við umhverfið, hafa næði til að ala
upp börnin sín svo þau verði
sjálfum sér og þjóðfélaginu til
gæfu, — hvort sem þjóðfélagið er
eitthvert abstrakt fyrirbæri eða
birtist í gervi Saddam Husseins,
sem ræður öllu, getur allt og gerir
allt í landinu milli Efrats og
Tígris.