Morgunblaðið - 17.02.1980, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 1980
Áhugamenn um hjólreiðar
hjóla um miðbæinn s.l. vor til að
vekja athygli á málstað sínum
um að frekara tillit verði tekið
til þeirra í umferðinni.
fyrir þá til hægri. Þá er það
almenn ósk hjólreiðamanna að fá
leyfi til þess að hjóla á fáfarnari
gangstéttum, t.d. meðfram Miklu-
brautinni. Engum dytti í hug að
krefjast þess að fá leyfi til að
hjóla á gangstéttum gatna eins og
Laugaveginum eða í gamla bæn-
um. Jafnvel mættu þar ólíkar
reglur gilda um fullorðna og börn,
— börnin hefðu á fáfarnari götum
heimild til að hjóla á gangstéttum
og útivistarsvæðum, en fullorðnir
sem margir hafa bílpróf hjóluðu
almennt á götunum.
Umferðarnefnd Reykjavíkur-
borgar hefur skilað af sér áliti
varðandi heimild til hjólreiða á
gangstéttum. Meirihluti nefndar-
innar mælti með því að það væri
heimilað með undantekningum, en
minnihlutinn mælti með því að
almennt væri áfram bannað að
hjóla á gangstéttum, en einstaka
Synd
að
ljúga
Sjálf-
virk
tevél
*
Inn-
fluttar
rófur
Karl-
manns-
líkaminn
HJÓLREIÐAMENN
í Danmörku er hjólreiða-
maðurinn ekki undantekningar-
tilvik i umferðinni líkt og hann
er hér á landi. Þar eru um tvær
Brezkur sérfræðingur hefur látið
hafa það eftir sér, að sannleikurinn
sé sá, að það geti komið sér vel fyrir
þig að ljúga í sumum tilvikum.
Smávægileg hvít lygi, geti í mörgum
tilvikum verið betri lausn en sann-
leikurinn segir sá sami, dr. John
Nicholson, kennari í sálarfræði við
Lundúnaháskóla. Dr. Sissela Bok,
sem kennir siðfræði við læknadeild í
Harvardháskóla segir að hverskonar
lygar séu neikvæðar og raunar of
„venjulegur" hlutur í daglegu lífi í
hinum vestræna heimi. Læknar,
lögfræðingar, lögreglumenn, stjórn-
málamenn og næstum allir aðrir eigi
þar hlut að máli.
Dr. Nicholson segir að í fjölda
tilvika sé hægt að réttlæta af hverju
Það er
synd að
ljúga,
en...
sannleikurinn er ekki sagður. Lækn-
ir geti þurft að fara í kringum
sannleikann um að sjúklingur eigi
stutt eftir ólifað, ef útlit er fyrir að
viðkomandi hafi ekki andlegan styrk
til þess að taka slíkum sannleika.
Það geti verið að fólk sé „verndað“
frá sannleikanum, þar sem hann ilii
því aðeins leiðindum.
Fyrir nokkrum árum hafði sú
„hjónabandsregla" verið boðuð að
hjón skyldu engu leyna fyrir maka
sínum. Nú efist menn um gildi þess,
að deila hverri sinni byrði með maka
sínum. En hverju sinni sé um
samkomulagsatriði að ræða, — sama
reglan eigi ekki við öll hjónabönd.
I viðskiptum gildi ákveðnar venj-
ur, heiðarleikalögmál þannig að ef
þær venjur eru brotnar þá er ekki
um frekari viðskipti að ræða milli
viðkomandi aðila. Varðandi börn þá
sé lygi að einhverju marki hluti af
uppeldinu og oft einkar gagnleg.
Dr. Nicholson hefur skrifað bók
um þetta viðfangsefni og skrifar þar
m.a. að þegar fólk sé að ljúga, þá sé
það uppfyllt af spennu. Sa sem
vanur er að beita fyrir sig iygum
kunni að gæta svipbrigða og horfast
í augu við þig. En ef þú grunar hann
um lygi, þá fylgstu mc-ð fótaburðin-
um. Hann vill víst vera á iði.
miiljónir manna taldir nota reið-
hjól að staðaidri sem farartæki
til vinnu, skóla eða út í náttúr-
una. Þegar ófrisk kona, kona í
pilsi eða karlmaður í sparifötum
sjást á hjóli á götum hér á landi
reka aðrir vegíarendur upp stór
augu. Hvers vegna? Af því ein-
faldlega að það er óvenjuleg
sjón? Með vaxandi skilningi fólks
á þörf mannsins á útiveru og
einhverri lágmarks hreyfingu og
áreynslu og ekki sízt á sparnaði
ef tillit er tekið til benzínverðsins
og lítilla vegalengda flestra á
vinnustað eða í skóla, þá er ekki
að efa, að hjólhesturinn eigi eftir
að verða mun algengara farar-
tæki í umferðinni en hann cr nú.
Hvaða reglur gilda
um hjólreiðar, —
Danir eiga sér
fjölda öryggisreglna
Febrúar er ef til vill ekki
heppilegasti mánuður ársins til
hjólreiða, hvað varðar veðurfar en
þó er ekki úr vegi að tíunda hér
hvaða reglur gilda um hjólreiðar. í
Danmörku þar sem tíðni umferð-
arslysa er há hefur m.a. verið
talin þörf á því að setja ákveðnar
reglur varðandi hjólreiðar í um-
ferðinni. 1. maí n.k. tekur gildi
breyting á umferðarlögunum
dönsku um að ef foreldri eða aðrir
reiða börn sín á hjóli, — aftan á
eða fyrir framan sig, þá verði að
vera bæði handbremsa og fót-
bremsa á hjólinu. Ýmsir hjól-
reiðamenn telja þó að tvær hand-
bremsur, sem verka eftir því sem
við á á framhjól eða afturhjól
ættu að vera nægilega tryggur
útbúnaður. En að krafan um að
jafnframt þurfi að vera fóthemill
sé þó sanngjörn hvað varðar börn
sem ekki eru nægilega handsterk
til þess, að beita handbremsum
eingöngu á tryggan hátt. Þessi
breyting hefur án efa nokkurn
kostnað í för með sér fyrir þann
fjölda hjólreiðamanna sem er í
landinu, — en öryggið er fyrir
öllu.
Þá hafa yfirvöld þar á prjónun-
um ýmsar fleiri reglur, t.d. að
hemillengdin verði ca. 15 m miðað
við 15—20 km hraða/klst. í vætu,
en venjulega má stöðva hjólið mun
hraðar en þessu nemur. Ennfrem-
ur að endurskinsmerki á fótstigi
verði stærri og sjáist frá hlið,
þannig að ökumenn bifreiða eigi
að geta séð hjól á ferð þvert yfir
götur. Þá á að staðla þær veifur,
sem hjólreiðamenn setja margir
aftan á hjól sín, í þeim tiigangi að
stuðla að því að bifreiðar taki
stærri boga frá hjólum á ferð í
framúrakstri. Þá er von á reglum
um hjólluktir sem eiga að vera
þannig úr garði gerðar, að þær
geti lýst þó að hjólið sé ekki á ferð.
Islenzkar reglur á þessu sviði
eru fáar og fábrotnar, — e.t.v.
vegna þess að hjól hafa ekki verið
svo algeng í umferðinni. Umferð-
arlögin eiga við um hjólreiðar
eftir því sem við á, — umferða-
reglurnar. Lögreglusamþykktir
kveða margar á um hjólreiðar að
einhverju marki, — á sakaskrá
ríkissaksóknaraembættisins eru
nokkrir með það brot skrifað, að
þeir hafi hjólað ljóslausir í Banka-
strætinu fyrir fjölda ára! í reglu-
gerð um gerð og búnað ökutækja
og fleira frá 1964 er kveðið á um
það, að hjólhestar skuli vera með
traustan hemil, stýri ekki breið-
ara en 70 cm, ljósker í dimmu,
sýnilegt bæði að framan og frá
hlið, sem þó megi lækka á ljósið ef
það getur blindað einhvern, búið
hljómsterkri bjöllu, lás og glit-
auga eða ljósker að aftan og á
fótstigi. Ef hjól er notað ljóslaust
í dimmu eru viðurlögin 200 krón-
ur. Ekki má hjóla á gangstéttum.
Ef umferðarreglur eru brotnar,
t.d. hjólað yfir gatnamót á rauðu
ljósi munu viðurlögin vera þau
sömu og við slík brot annarra
ökutækja.
Hvað segja íslenskir
hjólreiðamenn um
umferðina á hjólum
Mbl. ræddi við nokkra áhuga-
menn um hjólreiðar og töldu þeir
flestir að sambýlið við ökumenn
bifreiða á götunum væri yfirleitt
ágætt hér í borginni. Helzta hætt-
an gæti verið fólgin í því þegar
ökumenn bifreiða tækju framúr
hjólreiðamönnum og beygðu síðan
í Gallerí 14 K í Kaupmannahöfn
var nýlega opnuð sýning á ljós-
myndum eftir Lisu Jacobsen. Þessi
ljósmyndasýning hefur vakið geysi-
lega athygli þar sem myndefnið er
eingöngu karlmannslikaminn.
Aðspurð um þetta val hennar á
myndefni sagði Lisa Jacobsen að
karlmannslíkaminn væri ekki
óverðugra myndefni en t.d. konulík-
aminn. Hún kveðst vilja sýna karl-
mannslíkamann og reyna að lýsa
samhenginu á milli geðs karlmanna
og líkama þeirra. M.a. þá reyna að
sýnda að ástæðulaust sé að snið-
ganga hann sem myndefni, en það
Er nægilegt
tillit tekið
til þeirra?
undantekningar frá því væru
heimilar.
Þá vildu nokkrir hjólreiðamenn
að fótbremsa á hjólum væri
skylda, því hér á landi væri veður
votviðrasamt, en handbremsur
versnuðu í bleytu. Þá bæri að gera
afturljós á hjólum að skyldu.
Það má geta þess hér, að í
umferðarnefnd hefur komið til
tals að öll borgin yrði tengd
hjólreiðastígum, frá miðbæ og allt
upp í Árbæ. Vonandi verður þeirri
tillögu sinnt sem skyldi.
Hvað kosta hjól
Flest þau hjól, sem seld eru í
verzlunum eru með fótbremsum,
nema svokölluð keppnishjói eða
kappaksturshjól, þau eru fæst
með fótbremsum. Sala á hjólum er
nokkuð jöfn yfir árið, og hefur
verið góð í vetur miðað við árs-
tíma.
Fjölskylduhjól eru mjög vinsæl,
en sæti og stýri má hækka eða
lækka auðveldlega á þeim og er
miðað við að börn frá 9 ára aldri
og fullorðnir geti notað þau. Þau
kosta 91—120 þúsund krónur.
Fullorðinshjól kosta 115—197 þús-
und krónur og barnahjól ýmist
með eða án hjálparhjóla kosta
45—115 þúsund krónur. Ýmist
fylgja bögglaberar, ljós og fl. eða
þá fylgihluti þarf að kaupa sér.
Keppnishjól kosta 160—220 þús-
und krónur. Öll barnahjól eru seld
með fótbremsum.
hlutverk sem karlmaðurinn hafi
hingað til tekið sér í hendur í
samfélaginu með því m.a. að hylja
nekt sína en sýna aðeins höfuðið
gæti undirstrikað skoðun Páls Post-
ula sem sagði að karlmaðurinn væri
„höfuð" konunnar. Karlmenn væru
meira og minna eins klæddir frá
höku til táa og þeim hafi tekist að
fullvissa okkur um að líkami þeirra
væri ljótur, á sama tíma og konur
hafa reynt að berjast gegn þeirri
ímynd sem þær hafa fengið, — að
þær væru lítið annað en kjöt. Til
forna hefði karlmannslíkaminn ver-
ið dáður í Grikklandi, af hverju ætti
hann ekki að vera það í dag.
Myndefnið er karl-
mannslíkaminn