Morgunblaðið - 10.04.1980, Page 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 1980
Umræður um yfirvofandi útsvarshækkun:
Meirihlutinn kann sér
ekki hóf í skattlagningu
segir Ólafur B. Thors
Á borKarstjórnaríundi sem
haldinn var þann 20. marz sl„
spurðist Davíð Oddsson borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins
fyrir um fyrirhuKaða heimild
að útsvarshækkun, sem þá lá
óaÍKreidd á AlþinKÍ. Fyrir-
spurn Davíðs var svohljóðandi:
1. Hafa borKaryfirvöld í
Reykjavík (meirihluti borK-
arstjórnar) sótzt eftir því,
að AlþinKÍ setti í Iök heimild
til sveitarfélaKa um hækkun
útsvars um 10%?
2. Nú er aðcins tæpur mánuður
til lokaafKreiðslu á fjárhaKs-
áætlun borKarinnar. Því er
spurt, hvort borKaryfirvöld
(meirihluti borKarstjórnar)
stefni að því að nýta slíka
heimild, sem að framan er
nefnd, ef að löKum verður?
3. Er borKarstjórnarmeirihlut-
anum ekki Ijóst, að hann
hefur þe^ar aukið skatt-
heimtu af borKarbúum lanKt
umfram verðbólKU með
veruleKri hækkun fasteÍKna-
Kjalda, aðstöðuKjalda ok
fleiri Kjalda, þannÍK að 10%
almenn hækkun útsvara er
líkleK til að ofbjóða Kreiðslu-
þoli þeirra?
Engin ákvörð-
un tekin
Forseti borgarstjórnar, Sigur-
jón Pétursson (Abl), svaraði
fyrirspurn Davíðs. Hvað varðaði
fyrsta lið fyrirspurnarinnar var
svar Sigurjóns neitandi. Hann
sagði að meirihluti borgar-
stjórnar sem slíkur hefði ekki
óskað eftir slíkri heimild. Hins
vegar sagðist hann hafa per-
sónulega óskað eftir því við
fjármálaráðherra að heimildin
til útsvarsálagningar yrði rýmk-
uð. Einnig sagðist Sigurjón hafa
verið í hópi þeirra sem á þingi
sambands sveitarfélaga, beindu
þeim tilmælum til Alþingis að
um þessa heimild yrði rýmkað.
Sigurjón ítrekaði að „meirihlut-
inn sem slíkur" hefði ekki staðið
að þessu.
Síðan svaraði Sigurjón öðrum
lið fyrirspurnarinnar. Um þann
lið sagði hann að nýting tekju-
stofna væri ekki stefna í sjálfu
sér. Benti hann á að fyrir lægi
fjárhagsáætlun Reykjavíkur-
borgar fyrir árið 1980, en þar
vantaði nokkuð upp á að fé væri
til, til að mæta auknum launa-
greiðslum á árinu. Hann benti á
þrjár leiðir til að láta enda ná
saman. Að auka tekjur borgar-
innar til að mæta auknum
útgjöldum, að skera niður þjón-
ustu og framkvæmdir, og að
útvega lán til brúunar. Hann
tók fram að engin ákvörðun
hefði verið tekin innan meiri-
hlutans um leiðir til að ráða
fram úr þessum málum. Sigur-
jón sagði að hann teldi skulda-
söfnun borgarsjóðs óæskilega og
að borgarbúar yrðu að greiða
það sem þyrfti. Niðurskurður
væri illfær eða ófær og benti
hann á að engar tillögur hefðu
komið fram um slíkt. Þá gat
hann þess að enn hefðu engar
ákvarðanir verið teknar á Al-
þingi og því væri full snemmt að
ræða þessa hluti. Þá tók hann
fram að tekjuaukning borgar-
sjóðs væri óhjákvæmileg ef
halda ætti uppi þjónustu í borg-
innr.
Hvað þriðja lið fyrirspurnar-
innar varðaði sagðist Sigurjón
telja að hann væri einungis
borinn fram til birtingar í
fjölmiðlum. Hann sagði síðan að
núverandi meirihluta væru ætíð
ljósar samþykktir þær sem
hann gerði í borgarstjórn.
Kvaðst hann vona að það væri
ekki einkenni á þeim meirihluta
sem nú væri við völd í borginni.
Erfið og vandasöm
ákvörðun bíður
borgarstjórnar
Næst tók til máls Sjöfn Sigur-
björnsdóttir (A). Sjöfn sagðist
vilja taka fram að henni væri
ekki kunnugt um að yfirvöld í
Reykjavík hefðu sótzt eftir því
að heimild til útsvarsálagningar
yrði rýmkuð. Hún sagði að engin
ákvörðun hefði verið tekin um
þessi mál innan meirihlutans,
þ.e. hvort sá tekjustofn myndi
nýttur eða ekki. Um þriðja lið
fyrirspurnarinnar sagði hún að
það væri rétt að nokkur hækkun
hefði átt sér stað. Hins vegar
hefði það fé sem borgin fengi í
tekjur nýtzt illa og væri það
vegna verðbólgunnar. Hún benti
á að fjármálaráðherra hefði
sagt í fjölmiðlum að ekkert
svigrúm væri til grunnkaups-
hækkana á þessu ári. Samt sem
áður ætlaði ríkið að auka skatt-
heimtuna á árinu og því væri
erfitt fyrir sveitarfélögin að
hækka skattana einnig. Hún
sagði því að það biði erfið og
vandasöm ákvörðun borgar-
stjórnar í þessum málum.
Kjörseðill breyttist
í skattseðil
Næstur talaði Davíð Oddsson
(S). Hann kvað svörin ágæt svo
langt sem þau næðu, en gat þess
að í svari Sigurjóns við þriðja
lið fyrirspurnarinnar kæmi ekki
það fram sem máli skipti. Það
sem máli skipti í því efni væri
hvort greiðsluþoli borgarbúa
væri ekki ofboðið, ef útsvarið
yrði hækkað um 10%. Hann
sagði að forsendur sveitar-
stjórnanna fyrir útsvarshækkun
væru þær að sveitarstjórnirnar
ættu að þekkja betur hag ein-
staklinganna í sínu umdæmi.
Davíð taldi að ef þessi hækkun
kaémi til þá myndi greiðsluþoli
borgarbúa ofboðið.
Davíð sagði að undirrót fyrsta
liðar fyrirspurnarinnar væri sú
að þrálátur orðrómur væri í
borginni þess efnis að borgaryf-
irvöld þrýstu á um útsvars-
hækkun. Síðan spurði Davíð
Sigurjón í hvers umboði hann
hefði farið á fund fjármálaráð-
herra og knúið á um rýmkun á
heimild til úrsvarsálagningar.
Fjármálaráðherra hlyti að
áætla sem svo að hann færi þar
í umboði meirihluta borgar-
stjórnar. Að mati Davíðs mátti
lesa það út úr orðum Sigurjóns
að hækkun útsvara væri þegar á
dagskrá í Alþýðubandalaginu,
enda myndi útsvarshækkun ríða
yfir, að heimild fenginni, á
þremur stöðum á landinu. Það
væru Reykjavík, Kópavogur og
Neskaupstaður og ættu þeir það
sameiginlegt að þar væri Al-
þýðubandalagið ráðandi afl.
Davíð sagði að það væri mikið
mál að hækka útsvarið um heil
10%, enn ætti að höggva í sama
knérunn. Fjárhagur sveitarfé-
laga hefði farið batnandi seinni
ár, og væri þar miðað við
þjóðarframleiðslu. Hann benti á
að rekstrarkostnaður borgar-
sjóðs hefði aukist um fjóra
milljarða á föstu verðlagi
síðastliðin fjögur ár og þetta
vekti spurningar um hve mikill
hinn opinberi rekstur ætti að
vera. Sagði hann að þegar það
væri metið hvort skattheimtan
yxi við aukna álagningu, svo að
það ofbyði skattþoli borgarbúa
þá væri sagt að á móti ætti að
koma aukinn persónuafsláttur.
Það væri ljóst að skattheimtan
ykist um 4—5 milljarða ef af
þessari auknu skattlagningu
yrði, og ekki væri hægt að draga
ónýttan persónuafslátt frá því.
Þessi aukning persónuafsláttar
myndi aðeins ná til um 20%
gjaldenda, en hin 80% fengju
þetta á sig. Einnig væru aðstæð-
ur aðrar í Reykjavík en i öðrum
sveitarfélögum. Borgarsjóður
myndi fá um 2 milljarða í sinn
hlut af völdum hækkunarinnar,
en þess bæri að gæta að nú
þegar hefði borgarsjóður hækk-
að gjöldin á borgarbúa um 2,6
milljarða. Því hefði borgarsjóð-
ur tekið forskot á sæluna. Ef sú
yrði raunin að meirihlutinn
legði útsvarið á af fullum þunga,
þá væri ljóst að núverandi
meirihluti þyrfti 12% meira fé
en fyrrverandi meirihluti til
reksturs borgarinnar. Davíð
sagði að ekkert réttlætti þessa
útsvarshækkun nema það að
útgjöld borgarinnar hefðu verið
aukin. Hins vegar bæri á það að
líta að Sjálfstæðisflokknum
hefðu alltaf dugað þáverandi
álagningarreglur, en það væri
greinilega ekki nóg fyrir vinstri
meirihlutann.
Hann gat þess að þegar lagt
væri á borgarbúa þá ættu borg-
arfulltrúar að minnast þess að
þeir væru fulltrúar fólksins í
borginni, en ekki fulltrúar borg-
arsjóðs. Davíð sagði að ljóst
væri hvað væri framundan.
Orkuskattar væru í bígerð, og
væri ágætt ef Sigurjón myndi
fara á fund ráðherra og biðja
um að þeir yrðu ekki lagðir á, en
skyldi hann hafa gert það? Það
hefði hann áreiðanlega ekki
gert, sagði Davíð. Honum fannst
það skrýtið í meira lagi að
leggja flatan skatt eins og út-
svar á borgarbúa, þegar ljóst
væri að ekki væri svigrúm til
grunnkaupshækkana í landinu.
Þegar ekki væri slíkt svigrúm,
þá ætti ekki að auka skattbyrð-
ina.
Davíð sagði það hafa komið
fram í máli Sigurjóns að eftir
tveggja ára stjórn vinstri meiri-
hlutans í borginni þá þyrfti að
gera eitt af þrennu; að steypa
sér í skuldafen, að skéra niður
útgjöldin með óbærilegum
hætti, eða að hækka skatta.
Davíð sagði glundroðann alls-
ráðandi í borginni. Kosningarn-
ar ’78 sem hefðu átt að vera
kjarabarátta hefðu verið eitt-
hvað annað, enda hefði sá kjör-
seðill breytzt í skattseðil, borg-
arbúum öllum til tjóns.
Flytja þarf verkefni
til sveitarfélaganna
Að ræðu Davíðs lokinni kom í
pontu Markús Örn Antonsson
frá horuarstjórn — frá borgarstjórn — frá borgarstjórn — frá hor^ar
Vernduðum vinnustöðum ekki fjölgað síðan 1976:
Er dæmigert fyrir
vinstri meirihlutaim
— segir Birgir ísl. Gunnarsson
Á fundi borgarstjórnar
hinn 20. marz sl. bar
Birgir ísl. Gunnarsson (S),
fram fyrirspurn um vernd-
aða vinnustaði ofl. Fyrir-
spurnin er svohljóðandi:
Hinn 18. marz 1976 var sam-
þykkt svofelld tillaga í borgar-
stjórn:
„Borgarstjórn samþykkir að
tekin skuli upp skipulögð sérhæfð
vinnumiðlun á vegum Ráðn-
ingarstofu Reykjavíkurborgar í
samstarfi við Endurhæfingarráð
ríkisins vegna þjálfunar og hæfn-
isprófa fyrir öryrkja, sem fram
fara á þess vegum. Verði starfsað-
staða og starfsmannahald Ráðn-
ingarstofunnar eflt í samræmi við
aukin verkefni á þessu sviði.
Þá verði enn fremur kannaðir
möguleikar á að fjölga vernduðum
vinnustöðum í Reykjavík fyrir þá,
sem vegna andlegrar eða líkam-
legrar örorku eiga enga von um að
geta farið út á hinn almenna
vinnumarkað.
Við gerð áætlana um þessa
uppbyggingu skal hafa mið af
þeirri könnun, sem fram fór á
vegum Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar árið 1974.
Borgarstjórn vill einnig vekja
athygli á því ákvæði laga frá 1970
um endurhæfingu, að þeir, sem
notið hafa endurhæfingar, skuli
að öðru jöfnu eiga forgangsrétt til
atvinnu hjá ríki og bæjarfélögum
og er borgarstjóra falið að kynna
þetta ákvæði fyrir forstöðu-
mönnum borgarstofnana."
Spurt er: Hvað líður fram-
kvæmd þessarar tillögu?
Vernduðum vinnustöðum
ekki fjölgað
Egill Skúli Ingibergsson borgar-
stjóri svaraði fyrirspurn Birgis.
Hann sagðist vilja upplýsa eftir-
farandi um framkvæmd tillögunn-
ar:
„í samræmi við 1. mgr. tillög-
unnar var ráðinn einn maður til
starfa á Ráðningarstofunni 8. jan-
úar 1978 til að annast atvinnumál
öryrkja og annars fólks með
skerta starfsorku.
Þessi starfsmaður hefur starfað
í nánu samstarfi við fram-
kvæmdastjórn endurhæfingarráðs
varðandi mál einstakra atvinnu-
umsækjenda. Árið 1978 voru ráðn-
ir 62 af 91 og árið 1979 voru ráðnir
31 af 62 umsækjendum.
Varðandi fjölgun á vernduðum
vinnustöðum í Reykjavík er það að
segja, að þeim hefur ekki verið
fjölgað síðan borgarstjórn gerði
samþykkt sína 18. marz 1976.
Ljóst er hins vegar, að mjög mikil
nauðsyn er að slíkum vinnu-
stöðum fyrir vissan hóp öryrkja.
Nú liggja fyrir hugmyndir og
tillögur frá fulltrúa öryrkjadeild-
ar hjá stjórn Ráðningarstofunnar
og hafa verið þar til umræðu um
nokkurt skeið. Tillögur þar um eru
væntanlegar frá stjórn Ráðn-
ingarstofunnar til borgarráðs á
næstunni og ýmislegt fleira, sem
varðar atvinnumál öryrkja.
Af þeim hugmyndum, sem þar
eru til umræðu, má m.a. nefna:
1. Komið verði á fót samstarfs-
nefnd, sem vinni að uppbygg-
ingu og skipulagningu atvinnu-
mála öryrkja. Nefndin yrði
skipuð fulltrúum frá borgar-
stjórn, félagsmálaráðuneyti,
samtökum öryrkja o.fl.
2. Undirbúningur verði hafinn að