Morgunblaðið - 10.04.1980, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 1980
33
Sigurjón Sjöín
Pétursson Sigurbjörnsdóttir
Davíð Markús örn
Oddsson Antonsson
Kristján Magnús L.
Benediktsson Sveinsson
Óiaíur B. Thors
(S). Hann gat þess að sveitar-
stjórnarmenn væru hæfari til
að meta fjárþörf sveitarfélag-
anna heldur en Alþingismenn.
Hann tók undir þau sjónarmið
að færa þyrfti fleiri verkefni til
sveitarfélaganna. Hann taldi
það óhjákvæmilegt að þegar
sveitarstjórnir legðu skatta á
sveitungana þá yrði að hafa
heildarmyndina í huga. Hann
lagði áherslu á að sveitarstjórn-
ir, í þessu tilfelli Reykjavík,
gætu ekki óháðar aukið gjalda-
þyrðina í sveitarfélögunum.
Markús sagði að eðlilegt væri
með flutningi verkefna frá
ríkinu til sveitarfélaganna, þá
flyttust jafnframt tekjustofn-
arnir yfir til sveitarfélaganna,
frá ríkisvaldinu. Hann sagði það
eðli málsins samkvæmt að þegar
verkefnin flyttust yfir til sveit-
arfélaganna, þá hlyti ríkið að
draga úr tekjuöflun sinni, en
gæfi sveitarstjórnunum þess í
stað aukið svigrúm.
Markús sagði það skoðun sína
að borgarfulltrúar yrðu að
spyrna við fótum hvað útsvars-
álagningu varðaði, þó svo að það
gæti skaðað borgarsjóð, og skor-
aði hann á borgarfulltrúa að
hafna þeirri stefnu að ríkið og
sveitarstjórnir innheimtu gjöld
sín óháð hvort öðru í auknum
mæli.
Hluti Sjálfstæðis-
flokksins styður
stjórnina
Þá tók til máls Kristján
Benediktsson (F). Hann sagði
það ekki liggja fyrir hvort borg-
in hefði einhverja valkosti í
þessu máli, ekki hefði enn verið
ákveðið hvórt þetta aukna álag
yrði heimilað. Síðan rakti hann
sögu síðustu ára og afstöðu
meirihluta og minnihluta til
tekjuöflunar sveitarfélaga
síðastliðin fimm ár. Kristján
lýsti sig sammála ræðu Markús-
ar Arnar að ýmsu leyti. Hann
sagði það brýnt fyrir sveitarfé-
lögin að fá fram breytingu á
verkaskiptingu þeirri sem ríkir
á milli ríkis og sveitarfélaga.
Síðan benti Kristján á það að
honum fyndist að Davíð hefði
gleymt grundvallarpunkti í
ræðu sinni, þ.e. að hluti Sjálf-
stæðisflokksins ætti aðild að
ríkisstjórninni og mikill hluti af
sjálfstæðismönnum um land allt
styddu þessa stjórn. Þá sagði
Kristján hvað persónuafsláttinn
varðaði, að hækkun hans kæmi
hinum lægstlaunuðu til góða.
Meirihlutinn dæmir
sjálfan sig
Næstur talaði Magnús L.
Sveinsson (S). Hann sagði að sér
fyndist kyndugt að þeir sem
teldu sig málsvara launþega
ætluðu nú að krefjast aukinna
skatta hjá þessum sömu laun-
þegum. Núverandi meirihluti
legði stöðugt nýja skatta á
borgarbúa, það væru nánast
nýir skattar á hverjum degi.
Magnús benti á að kaupmáttur
færi lækkandi og væri hann nú
kominn niður fyrir það sem
hann var á fyrsta ársfjórðungi
ársins 1978. Þegar svona stend-
ur á ganga vinstrimenn hvað
harðast fram í því að hækka
skatta og knýja fram hækkun
útsvars um 10%. Magnús kvað
ljóst að vinstri meirihlutinn
teldi ekki eðlilegt að ríkið myndi
lækka sínar tekjur til móts við
auknar tekjur sveitarfélaganna.
Hann sagði þróunina í skatt-
heimtunni þá að ríkið tæki
sífellt stærri hlut af vergri
þjóðarframleiðslu í. skatta, og
nefndi hann dæmi, máli sínu til
stuðnings. Ríkið sagði Magnús
ganga lengra og lengra í vasa
skattborgaranna og þegar svo
væri þá gerðu sveitarfélögin
kröfu um rýmkaða tekjustofna.
Magnús sagði að Kristján Bene-
diktsson borgarfulltrúi hefði
komið í ræðustól á þingi Sam-
bands ísl. sveitarfélaga og sagt
að ef farið yrði að tillögum
Sjálfstæðisflokksins hvað skatt-
lagningu varðaði þá yrðu engar
verklegar framkvæmdir í borg
inni á árinu. Magnús benti á að
þessir tekjustofnar hefðu dugað
sjálfstæðismönnum í þeirra
stjórnartíð. Hins vegar væri
þetta þungur áfellisdómur yfir
fjármálastjórn núverandi meiri-
hluta og þann dóm hefði meiri-
hlutinn kveðið upp sjálfur.
Síðan sagði Magnús: „Nú eru
hinar bláköldu staðreyndir að
koma í ljós um fjármálastjórn
núverandi meirihluta. Nú dugar
ekki lengur hjá meirihlutanum
að reyna að blekkja borgarbúa
með fjálglegum orðum um góð-
an fjárhag borgarinnar, þrátt
fyrir stórauknar álögur á borg-
arbúa umfram það sem var í tíð
meirihluta Sjálfstæðisflokksins,
en álögur þessar námu á síðasta
ári urp 2 milljörðum króna og
mun á þessu ári nema um 2,6
milljörðum. Nú nægja ekki einu
sinni þessir 2,6 milljarðar, sem
ákveðið hefur verið að leggja á
borgarana umfram það sem
væri ef lagt væri á samkvæmt
álagningarreglum þeim sem
sjálfstæðismenn fóru eftir. Nú á
að leggja enn nýja skatta á
borgarana með því að hækka
útsvarið um 10%, sem flytja
mun um 2 milljarða úr vösum
borgarbúa til borgarsjóðs. At-
kvæðaseðlar þeirra sem réðu
úrslitum um það, að vinstri
meirihluti tók við stjórn borgar-
innar eru að verða borgurunurti
mjög dýrir og eiga eftir að verða
enn dýrari.“
Hin „breiðu bök“?
Næstur talaði Ólafur B. Thors
(S). Hann sagði Kristján Bene-
diktsson sagnamann mikinn, en
benti á að ekki færi alltaf saman
frásagnargleði og sagnfræði.
Hann sagði Kristján hafa rifjað
upp það sem gerst hafi í tekju-
öflun borgarinnar síðan árið
1972. Síðan vitnaði Ólafur í orð
þáverandi minnihluta frá þeim
tíma og benti á að nú væri
annað hljóð komið í strokkinn.
Hann sagði síðan að menn ættu
að hafa söguna í huga þegar
málin væru vegin og metin.
Stjórnendur Reykjavíkur yrðu
að taka til mats og endurmats
hverjar tekjur borgin hefði og
ættu þeir að vera á varðbergi
fyrir auknum sköttum og verja
borgarbúa fyrir þeim. Hann tók
fram að ef sveitarfélög ætluðu
að hækka skatta þá yrði það að
haldast í hendur við minnkaða
skattlagningu ríkisins. Ólafur
sagði það skoðun sína að yfir-
gnæfandi líkur væru á því að
meirihluti borgarstjórnar
myndi nýta þær álagningar-
heimildir sem kynnu að fást.
Afleiðingu þess sagði Ólafur
vera að um 80% gjaldenda í
Reykjavík fengju hærri skatta,
og ekki væri víst að allir þeirra
hefðu hin „breiðu bök“ sem
stundum væri talað um. Saga
núverandi meirihluta væri þess
eðlis, að hann kynni sér ekki hóf
í skattlagningu.
Meirihlutinn ætlar
að leggja á
tólfta prósentið
Davíð Oddsson talaði næstur.
Hann sagði að átt hefðu sér stað
gagnlegar umræður og væru
þær ágæt æfing fyrir umræður
þær sem verða myndu þegar
ákvörðun yrði um þetta tekin.
Hann kvað ljóst að ríkissjóður
hefði ekki farið út í að ræða
þessa breytingu nema vegna
þrýstings frá sveitarfélögunum.
Það væri gott fyrir menn að
gera sér grein fyrir því. Davíð
minnti á að forseti borgar-
stjórnar hefði farið umboðslaus
á fund fjármálaráðherra og
knúið á um skattahækkun.
Davíð fannst það undarleg að
staða að Sigurjón skyldi hafa
farið á fund flokksbróður síns
án heimildar frá meirihluta
borgarstjórnar, og knúið þannig
umboðslaus á um hækkun út-
svara. Davíð sagði feng að
þessum upplýsingum. Málum
væri örugglega ekki þannig fyrir
komið að íhúarnir þyrftu að
krefjast þess að á þá yrðu lagðir
skattar. Davíð sagðist telja það
ljóst að meirihlutinn væri búinn
að gera það upp við sig að leggja
tólfta prósentið á borgarbúa.
Fór án umboðs
Síðastur talaði Sigurjón Pét-
ursson (Abl). Hann sagðist ætla
að leiðrétta örfá atriði. Hann
sagði það rétt að hann hefði
farið á fund fjármálaráðherra
án umboðs frá öðrum borgar-
fulltrúum í Reykjavík. Hann
sagðist hafa gengið á fund
ráðherrans sem borgarfulltrúi
Reykjavíkur og sem stjórnar-
maður í Sambandi ísl. sveitar-
félaga, og lagt þar áherslu á þau
atriði sem honum fannst máli
skipta. Hann hefði ekki farið í
umboði neins, enda þyrfti þess
ekki með.
rn — frá borgarstjorn — frá borgarstjórn — frá borgarstjórn — frá borgarstjórn
Egill Skúli Ingibergsson
stofnun verndaðs vinnustaðar á
vegum opinberra aðila í
Reykjavík.
3. í samráði við atvinnurekendur
og verkalýðshreyfinguna verði
gerð úttekt á fyrirtækjum og
stofnunum í borginni til að
kanna möguleika á störfum
fyrir öryrkja, aukin verði kynn-
ing á mikilvægi þátttöku ör-
yrkja á vinnumarkaðinum.
Ýmsar fleiri hugmyndir hafa
verið til umræðu.
Varðandi atvinnumál öryrkja er
hins vegar rétt að undirstrika, að
stofnun og rekstur verndaðra
Guðrún Helgadóttir
vinnustaða kostar mikið fé, og er
það að sjálfsögðu á valdi borgar-
stjórnar að ákveða um slíkt í gerð
fjárhagsáætlunar.
Varðandi síðasta lið tillögunnar
er rétt að taka fram, að forstöðu-
menn borgarstofnana hafa sýnt
atvinnumálum öryrkja mikinn
skilning og margir öryrkjar eru
starfandi á vegum borgarfyrir-
tækja, þó vera megi, að það gæti
verið í ríkara mæli en er og sú hlið
þarfnast nánari athugunar.“
Er borgarstjóri hafði lokið máli
sínu, tók til máls Guðrún Helga-
dóttir (Abl). Hún sagði að mál
þetta ætti sér langa sögu. Þá rakti
Birgir tsl. Gunnarsson
hún sögu þess og sagði síðan að
ekkert hefði gerst í máli þessu
fyrr en á árinu 1976.
Nú væri svo málum komið að
rúmt ár væri liðið frá því að
maður sá sem ráðinn var hóf störf,
en hann ætti að hafa frumkvæði
að því að vernduðum vinnustöðum
yrði fjölgað.
Fráleitt að starfs-
maðurinn hafi frumkvæði
Næstur talaði Birgir ísl. Gunn-
arsson. Hann sagði ástæðuna fyrir
fyrirspurn þessari væri sú að
honum hefði borist í hendur
skýrsla frá öryrkjadeild Reykja-
víkurborgar. Hann sagði að miðað
við forsögu þessa máls hefði hann
haldið að málið myndi lengra á
veg komið en raun bæri vitni.
Birgir sagði að óskaplegur áhugi
og kraftur hafi verið á núverandi
meirihluta, þegar hann var minni-
hluti. Birgir saði fráleitt að þessi
eini starfsmaður ætti að hafa
frumkvæði að því að fjölga vernd-
uðum vinnustöðum. Þetta væri
dæmigert mál sem vinstrimeiri-
hlutinn hefði haft áhuga á þegar
hann var í minnihluta en síðan
misst áhugann þegar hann komst í
meirihluta.
Ekki glæsileg frammi-
staða Sjálfstæðisflokksins
Síðan kom Adda Bára Sigfús-
dóttir (Abl) í ræðustól. Hún sagði
að tillaga sú sem samþykkt hefði
verið í borgarstjórn og nú væri
verið að ræða um, hefði verið
samþykkt til þess að losna við
tillögu frá henni á þessum sama
fundi. Það væri heldur ekki glæsi-
leg frammistaða hjá Sjálfstæðis-
flokknum í þessum málum. Adda
Bára sagði að þeir sem mest
töluðu um atvinnumál öryrkja
væru fallnir frá þeirri skoðun að
koma beri upp vernduðum vinnu-
stöðum, heldur ætti að koma þeim
inn á venjulega vinnustaði. Þá
sagðist Adda Bára vona að málið
færi að þokast áfram og í rétta
átt.
Ekkert gerst síðan 1978
Síðastur talaði Birgir ísl. Gunn-
arsson. Birgir sagði að umræddri
deild innan Ráðningarstofunnar
hefði verið komið á laggirnar á
árunum 1977—78. Hann áréttaði
það að ekkert hefði gerst í þeim
málum síðan. Birgir sagði starfs-
manninn hafa unnið gott starf,
eins og fram kæmi í skýrslu þeirri
sem hann hefði gert. Birgir sagð-
ist telja að borgarfulltrúar vinstri
flokkanna gerðu sér óðum grein
fyrir því að ekki væri hægt að
orna sér við það að þeir hafi verið
harðir í stjórnarandstöðu á sínum
tíma. Birgir ítrekaði að ekkert
hefði verið gert og allt væri við
það sama og þegar maðurinn hefði
verið ráðinn.