Morgunblaðið - 05.06.1980, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ1980
Edward Kennedy, ásamt Joan konu sinni, veifar til stuðnings-
manna í Washington. Símamynd AP.
Ronald Reagan, ásamt konu sinni og dóttur i Los Angeles.
Simamynd AP.
Carter vinnur í þremur
ríkjum, Kennedy í fimm
Carter búinn að tryggja sér
nægan f jölda kjörmanna
Frá Önnu Bjarnadóttur, frótta-
ritara Mbl. í Los Angeles.
FORKOSNINGAR bandarísku
stjórnmálaflokkanna. sem hófust i
New Hampshire í febrúar eru
yfirstaðnar. Ronald Reagan er sig-
urvegari Repúblikanaflokksins.
Jimmy Carter hefur hlotið fleiri
fulltrúa en hann þarf á að halda á
landsþingi demókrata í sumar til
að hljóta útnefningu flokksins við
fyrstu atkvæðagreiðslu, en kappin-
autur hans um útnefningu flokks-
ins, Edward Kennedy, er þó ekki
tilbúinn til að samþykkja úrsiit
forkosninganna. Kennedy vann
forkosningarnar í Kaliforníu. New
Jersey, Rhode Island. Nýju-Mexikó
og Suður-Dakota á þriðjudag. en
Carter í Ohio, Vestur-Virginíu og
Montana.
Carter fagnaði sigrinum og lokum
baráttunnar innan flokksins. Hann
heimsótti gleðskap stuðningsmanna
sinna í Washington á þriðjudags-
kvöld og minnti á að fyrir 8
mánuðum var hann langt undir
andstæðingi sínum í skoðana-
könnunum. Hann kallaði úrslit
kosninganna „undraverð" og þakk-
aði starfsmönnum sínum gott starf.
í svari við spurningu fréttamanns
sagði Carter að Kennedy væri góður
frambjóðandi. Hann óskaði honum
heilla og sagðist hlakka til að starfa
með honum í baráttunni sem fram-
undan er.
En Kennedy er ekki tilbúinn til að
viðurkenna ósigur sinn. Á kosninga-
hátíð stuðningsmanna hans í Wash-
ington sagði hann að baráttan hefði
rétt byrjað og hann væri ákveðinn í
að vinna sigur í forsetakosningun-
um í nóvember. Hann sagði að úrslit
kosninganna á þriðjudaginn sýndu
að kjósendur væru ekki sáttir við
Carter sem frambjóðanda flokksins.
Kennedy sagðist vera ákveðinn í að
fara fram á kappræður við Carter
fyrir landsþing demókrata og gefa
fulltrúum sínum frjálsar hendur um
að kjósa eins og samviskan byði
þeim að kappræðunum loknum og
sagðist ætlast til hins sama af
Carter. Carter virðist því ekki eins
og Reagan geta snúið sér strax
óskiptur að undirbúningi baráttunn-
ar fyrir forsetakosningarnar. Hann
reyndi að ná í Kennedy í síma á
þriðjudagskvöld en árangurslaust,
en talsmenn Kennedy sögðu að hann
myndi tala við forsetann í dag.
Veruleg hætta er á að Repúblik-
anaflokkurinn gangi klofinn til
kosninga. í kosningunum 1976 barð-
ist Reagan gegn Gerald Ford alveg
fram að atkvæðagreiðslu lands-
þingsins fyrir útnefningu flokksins.
Ford hlaut útnefninguna en margir
kenna baráttu Reagans um ósigur
Fords fyrir Carter í forsetakosning-
unum. Á fimmtudaginn mun Reag-
an heimsækja Ford í von um að geta
grætt sárin frá 1976 endanlega svo
flokkurinn gangi sameinaður til
sigurs í nóvember.
Lítill áhugi var á forkosningunum
í Kaliforníu, stærsta og fjölmenn-
asta ríki Bandaríkjanna, og þátt-
taka var sú minnsta síðan 1956.
Búist hafði verið við mikilli þátttöku
vegna þriggja tillagna á kjörseðlin-
um, sem höfðu vakið mikla athygli.
Tillögurnar, sem voru um lækkun
tekjuskatts, afnám takmarka á hús-
aleigu og aukinn skatt á ágóða
stórra olíufyrirtækja, voru allar
felldar.
Þrátt fyrir litla aðsókn, var nóg að
gera við talningu atkvæða í Los
Angeles. Þar voru tvær milljónir
atkvæða taldar og með helming
atkvæðanna var komið í þyrlu, sem
gaf staðnum annan blæ en ríkir yfir
Austurbæjarskólanum á kosninga-
nótt á íslandi.
Þótt Kennedy sé ekki tilbúinn til
að hætta baráttu sinni, eru flestir á
einu máli um að Ronald Reagan og
Jimmy Carter verði forsetafram-
bjóðendur bandarísku stjórnmála-
flokkanna í haust. Skoðanakannanir
sýna að mikil óánægja ríkir meðal
kjósenda með þann valkost sem þeir
standa frammi fyrir. Mikil forvitni
leikur á John Anderson, en flestir
kjósendur segja að þeir viti ekki
nægilega mikið um hann til að geta
gert upp hug sinn varðandi framboð
hans. I skoðanakönnunum
CBS-sjónvarpsstöðvarinnar á
þriðjudag, kom hins vegar í ljós að
Ronald Reagan á nú mestu fylgi að
fagna meðal kjósenda sem næsti
forseti Bandaríkjanna.
23
Norska sjónvarpið:
Útsendingum
frá ÓL f ækkað
Ósló, 4. júni. AP
Norska sjónvarpið hefur ákveðið
að senda út mun minna efni frá
Ólympiuleikunum i Moskvu en
ráðgert hafði verið. Aðeins verður
sent út efni frá leikunum í 25—30
stundir en upphaflega var ráðgert
að senda út efni frá leikunum í 90
klukkustundir.
Samkvæmt heimildum frá
Stokkhólmi og Kaupmannahöfn þá
hugleiða ríkisfjölmiðlarnir þar að
minnka verulega útsendingartíma
frá Ólympíuleikunum í Moskvu.
Veður
víða um heim
Akureyri 13 akýjað
Amaterdam 24 heióskírt
Aþana 23 skýjaó
Barcelona 21 heióakirt
Berlín 20 heiðakírt
BrUssel 25 heióskirt
Chícago 20 skýjaó
Feneyjar 23 heióakírt
Frankfurt 18 skýjaó
Fssreyjar 10 alskýjaó
Genf 22 hslóskírt
Helsinki 24 heiöskírt
Jerúsalem 27 heióakírt
Jóhannesarborg 16 heiðskírt
Kaupmannahöfn 19 heiðskírt
Las Palmas 24 haióskírt
Lissabon 31 heiöskirt
London 29 heióakirt
Los Angeles 22 skýjaó
Madríd 29 heióskírt
Malaga 25 léttskýjaó
Mallorca 24 hsiðskírt
Miami 28 skýjaö
Moskva 25 rigning
Naw York 29 heióskírt
Ósló 24 heióskírt
París 24 hsióskirt
Reykjavík 8 alskýjaö
Rio ds Janeiro 19 skýjaó
Rómaborg 22 heiðakirt
Stokkhólmur 23 heiðskírt
Tel Aviv 24 heiðskírt
Tókýó 25 haiðakirt
Vancouver 16 rigning
Vínarborg 18 akýjað
Korvald
sezt í helg-
an stein
Frá fréttaritara Mbl. i Ósló i gær.
LARS Korvald, leiðtogi þing-
flokks Kristilega flokksins og
einn kunnasti stjórnmálamað-
ur Noregs, hefur ákveðið að
hætta afskiptum af stjórnmál-
um.
Korvald var forsætisráðherra
1972—73 og hefur sagt að hann
muni ekki gefa kost á sér til
endurkjörs í kosningunum til
Stórþingsins 1981. Korvald segir
að hann hafi verið 20 ár í
stjórnmálum og það sé nóg.
Hann mun þó áfram gegna
nokkrum minniháttar pólitísk-
um embættum í heimafylki sínu
Östfold.
Lars Korvald hefur verið for-
maður Kristilega flokksins í 10
ár og hefur verið einn þeirra
sem kæmu til greina í embætti
forsætisráðherra ef borgara-
flokkarnir fengju meirihluta í
Stórþingskosningunum 1981. í
dag vildi Korvald ekki svara því,
hvort hann yrði forsætisráð-
herra ef sigur ynnist í kosning-
unum.
Nokkrir aðrir norskir stjórn-
málamenn hafa tilkynnt að þeir
muni draga sig í hlé í næstu
kosningum. Mörgum finnst
vinnuálagið í Stórþinginu of
mikið. A hverjum degi verða
þeir að lesa skjöl sem vega mörg
hundruð kíló. Og þeir verða að
ferðast og mæta á fundum allt
Lars Korvald
árið. Margir þeir stjórnmála-
menn, sem ætla að hætta, segja
að þeir hafi engan tíma til
fjölskyldulífs.
— Lauré
Þetta gerðist
1975 — Súez-skurður opnaður (
fyrsta skipti síðan í sex daga
stríðinu 1967.
1968 — Robert F. Kennedy öld-
ungadeildarþingmaður særist ban-
vænu sári í tilræði se/r. honum var
sýnt ( Los Angeles.
1967 — Sex daga stríð ísraels-
manna og Araba hefst.
1947 — Marshall-áætlunin boðuð.
1934 — Flokkur J.C. Smuts og
stuðningsmenn J.B.M. Herzog sam-
einast í Suður-Afríku, en aðrir
þjóðernissinnar fylkja sér um D.F.
Malan.
1916 — Uppreisn Araba gegn
Tyrkjum hefst.
1915 — Konur fá kosningarétt í
Danmörku.
1900 — Bretar taka Pretoriu í
N ato-ráðher r ar
skora á Rússa
Bodö. 4. júní. AP.
Landvarnaráðherrar NATO
skoruðu á Rússa i lok fundar
kjarnorkunefndar bandalagsins í
Bodö í Noregi í dag að sam-
þykkja tafarlaust itrekuð tilboð
Bandarikjamanna um takmark-
anir undir eftirliti á langdrægum
eldflaugum Rússa og Bandarikja-
manna.
Ráðherrarnir hörmuðu, að
Rússar hefðu hafnað tveimur fyrri
tilboðum Bandaríkjamanna um
alvarlegar viðræður um takmörk-
un kjarnorkuvopna og sett í þess
stað fram óaðgengileg fyrirfram
skilyrði fyrir samningaviðræðun-
um.
Ellefu ráðherrar sóttu fundinn,
þar á meðal portúgalski land-
varnaráðherrann í fyrsta skipti.
Fundurinn hófst síðdegis á þriðju-
dag í bækistöð norska flughersins
í Bodö með yfirlitsræðu Harold
Brown, landvarnaráðherra Banda-
ríkjanna, um stöðuna í alþjóða-
málum og hermálum.
Itrekuð var nauðsyn endurbóta
á öllum greinum herafla NATO og
stefna bandalagsins í varnarmál-
5. júní
um var einnig ítrekuð. Ráðherr-
arnir ítrekuðu jafnframt stuðning
sinn við skjóta staðfestingu Salt-
II. Áherzla var lögð á ugg vegna
þe§s að Rússar héldu stöðugt
áfram að tefla fram SS-20-eld-
flaugum og Backfire-sprengju-
flugvélum og sagt að það gæti leitt
til jafnvel enn meiri yfirburða
Rússa um miðjan þennan áratug.
Rannsókn
krafa vina
Sakharovs
Moskvu, 4. júní. AP.
NÍU nánir vinir sovézka andófs-
leiðtogans Andrei Sakharov hafa
hvatt til skipunar sérstakrar
þingnefndar til að rannsaka að-
stæðurnar sem hann býr við.
Vinirnir halda því fram í bréfi
til Leonid Brezhnev forseta að
lagalegur grundvöllur útlegðar
Sakharov í Gorky sé óljós.
Meðal þeirra sem undirrita
áskorunina eru Georgy Vladimov,
forstöðumaður Moskvu-deildar
Amnesty International, Lev Kop-
elev, rithöfundur sem hefur sætt
harðri gagnrýni í sovézkum blöð-
um, og nokkrir aðrir virkir and-
ófsmenn.
Suður-Afríku.
1865 — Frakkar innlima Co-
chin-Kína samkvæmt Saigon-
samningnum við Annam.
1863 — Innlimun Ióna-eyja í
Grikkland ákveðin með bókunum
Breta, Frakka og Rússa.
1827 — Tyrkir taka Akropolis og
sækja inn í Aþenu.
1806 — Louis Napoleon verður
konungur ( Hollandi.
1741 — Breslau-sáttmáli Frakka
og Prússa um skiptingu Hins heilaga
rómverska ríkis.
754 — Heiðingjar myrða Boni-
facius trúboða í Fríslandi.
Afmæll. Adam Smith, skozkur hag-
fræðingur (1723-1790) - Igor
Stravinsky, rússneskt tónskáld
(1882-1971) - J.M. Keynes, brezk-
ur hagfræðingur (1883—1946) —
Jean-Paul Sartre, franskur heim-
spekingur (1905—1980).
Andlát. 1625 Orlando Gibbons
tónskáld — 1826 Carl Maria von
Weber tónskáld — 1900 Stephen
Crane rithöfundur — 1916 Kitchei,-
er lávarður, hermaður, fórst í hafi.
Innlent. 1696 d. Vísi-Gísli — 1691
Stokkurinn með bréfi Hítar-
nesprests til Danadrottningar
finnst í „Kríumálinu” — 1849
Danir fá grundvallar-stjórnarskrá
— 1886 „Unga þingið“: 15 nýir
þingmenn kosnir af 30 — 1964
„Júnísamningarnir" — 1974 ólafur
V í heimsókn — 1979 d. Árni Óla.
Orð dagsíns. Við höfum tvö eyru og
eina tungu til að heyra meira og
tala minna — Diogenes, grískur
heimspekingur (um 412—323 f.Kr.).