Morgunblaðið - 05.06.1980, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ1980
27
Guðjón F. Teitsson:
Kröfur um fullkomnari
öryggisbúnað RO-RO-skipa
Á alþjóðavettvangi gætir nú
vaxandi þrýstings að þvinga fram
aukinn öryggisbúnað á svonefnd-
um RO-RO-skipum.
Hefir nýlega birzt í hinu þekkta
siglingamálariti Fairplay athygl-
isverð skýrsla um þetta samin af
þrem nafngreindum mönnum und-
ir fyrirsögninni RO-RO-ships and
their market role. Vitnar sigl-
ingamálafréttaritari LLoyd’s List
til nefndrar skýrslu og bendir á,
að samkvæmt henni megi telja
brýnt að setja fyllri öryggisreglur
um nefnda gerð skipa. Virðist sýnt
fram á það, að jafnvel minni
háttar aukinn öryggisbúnaður eða
öryggisráðstafanir hefðu í 10—12
tilvikum að undanförnu getað
forðað frá því að RO-RO-skip
færust. En talið er mjög alvarlegt
hversu mörg RO-RO-skip hafi á
skömmu árabili farizt með skyndi-
legum hætti, og megi því ekki
dragast að IMCO (nefnd á vegum
alþjóða-siglingamálastofnunar-
innar) setji fullkomnari öryggis-
reglur, enda jafnvel búizt við að
spor yrðu stigin í þessa átt þegar á
fundi nefndarinnar seint í þessum
mánuði (maí).
Smátjón og
stórtjón
Rannsóknir, sem gerðar hafa
verið, sýna, að jafnvel óveruleg
tjón á RO-RO-skipum við að
leggjast að bryggjum eða bólvirkj-
um geta orsakað stórtjón.
í sumum tilvikum myndu fleiri
vatnsheld skilrúm, langskips og/
eða þverskips undir fríborðsþil-
fari, hafa forðað frá tjónum, og
einnig myndi tvöfaldur byrðingur
að því þilfari hafa aukið öryggið
til muna.
Flest óhöpp tengdust því, að
skipin glötuðu stöðugleika og
flothæfni við að sjór komst inn um
stafn-, skut- eða hliðardyr lesta.
Ýms nafngreind skip ultu um og
sukku vegna leka um eihverjar af
hinum nefndu dyrum lesta. Önnur
fórust, og þar á meðal ferjuskipið
Skagerak, vegna þess að ekki var
nógu vel gengið frá lokun farm-
dyra, eða vegna þess að þung
stykki köstuðust til og brutu
farmdyralokur eða festingar.
Hjá sumum tjónum hefði mátt
komast með hærri þröskuldum í
farmdyrum. Á ýmsum skipum er
þröskuldur farmdyra skuts aðeins
einum metra ofan sjólínu á hlöðnu
skipi, og getur því lítils háttar
slagsíða leitt til þess að sjór renni
inn um slíkar dyr, og það í þeim
mæli, að dælur fái ekki við ráðið.
Kemur ósjaldan fyrir, að lítil
RO-RO-skip með þungar farmein-
ingar, t.d. allt að 100 tonna, um
borð, fái slagsíðu. En bent er á það
í umræddri skýrslu, að slíkar
þungar farmeiningar geti valdið
sveigju í búnaði farmdyra, einkum
þær sem notaðar eru sem brúar-
hlerar við lestun og losun, og það
er algengast í sambandi við skut-
dyr, verða oft fyrir yfirálagi, og er
því talið mikilvægt að hafa innri
vatnsþéttar hurðir fyrir slíkum
dyrum, enda hafi nokkur hin
stærri RO-RO-skip þegar þann
öryggisbúnað.
Guðjón F. Teitsson
Skoðun farms eða
binding og eftirlit
Bent er á að röskun farms af
hreyfingu í sjó valdi oft meiri
hættu í RO-RO-skipum en í öðrum
farmflutningaskipum, en oft
ræðst það beinlínis af afgreiðslu-
viðstöðu í höfnum hvort flutning-
ur skilar hagnaði eða tapi, og
getur slíkt beinlínis leitt til þess,
að sú áhætta sé tekin — og
einkum ef tala skipverja er í
lágmarki — að ganga ekki tryggi-
lega frá farmi áður en látið er úr
höfn. — Hafa franskir fulltrúar
farið þess á leit við IMCO að setja
ákveðnari reglur um þetta atriði
og eftirlitsskyldu.
I umræddri skýrslu er lögð
áherzla á það, að aðgengilegt skuli
vera fyrir skipverja að komast í
lestarúmin til eftirlits með skorð-
un og festingum farms og til
eftirlits varðandi eldhættu eða til
beinna slökkvistarfa. Sé t.d. að-
eins ‘A metri milli farmeininga, og
fjöldi staga og festinga á milli,
kann að vera erfitt ef ekki ómögu-'
legt að framkvæma nauðsynlegt
reglubundið eftirlit án óverjandi
áhættu. Þetta á einnig við þar sem
bílar standa þétt á þilfari og varla
hægt að fara um til eftirlits nema
skríða eftir þökum bílanna.
Heimildir og
umhugsunarefni
hérlendis
Framanritað er að mestu byggt
á grein í Norges Handels og
Sjöfartstidende hinn 12. maí sl.,
sem vert þótti að vekja athygli á
vegna hugmynda um áukna útgerð
RÓ-RO-skipa á vegum Islendinga.
Eru m.a. kunnar tillögur Guð-
mundar Einarssonar, núverandi
forstjóra Skipaútgerðar ríkisins,
um sölu núverandi strandferða-
skipa (Heklu og Esju) og smíði
3-ja RO-RO-skipa í staðinn, en
talið er líklegt, að fjárfesting í
þessu sambandi myndi liggja ein-
hvers staðar á bilinu 5—8 þúsund
millj. kr.
Hafa tillögur um hin nýju
strandferðaskip verið mjög á
reiki. Upphaflega var gert ráð
fyrir skipum með nokkru minni
bol og minni vélaorku en núver-
andi strandferðaskip. Vörurými
skyldi þó svipað, og það fengið
með minna farþegarými og rými
fyrir aðeins ca. hálfa tölu skip-
verja miðað við núverandi strand-
ferðaskip.
Síðasta áætlun um ný strand-
ferðaskip, sem þegar mun kosta
milli 50 og 100 millj. kr., án þess
beinlínis hafi verið ákveðið að
smíða nokkurt slíkt skip fyrst um
sinn, virðist hins vegar, sam-
kvæmt lauslegum upplýsingum
látnum í té, vera um skip, hvert af
þrem, með um það bil 70% meira
lestarými og 50% meiri aðalvéla-
orku en í núverandi strandferða-
skipum, og má því telja mjög
óeðlilegt ef samþykkt yrði sam-
kvæmt lögum og samningum
stéttafélaga að hafa færri skip-
verja á þessum skipum en á
núverandi strandferðaskipum eft-
ir að bætt væri við sjálfvirkni véla
í þeim, eins og gert var ráð fyrir í
upphafi að hægt væri að gera, ef
viðhorf breyttust um mönnun.
Hinar meiri háttar strandsigl-
ingar við ísland árið um kring eru
oft erfiðar og hættulegar, og er
skylt að taka tillit til þess bæði í
gerð og búnaði skipanna sjálfra og
mönnun þeirra.
Skipaútgerð ríkisins átti 50 ára
afmæli um síðustu áramót, og
mátti þá ekki sízt fagna því, að
ekkert af skipum í eigu útgerðar-
innar hafði á þessum starfstíma
hennar farizt af siglingaslysi. Er
vonandi að saga næstu 50 ára
verði eins að þessu leyti.
Guðjón F. Teitsson.
Leitað
að ungum
Andra...
AÐSTANDENDUR kvikmynd-
arinnar „Púnktur, púnktur,
komma, strik“ sem gerð er
eftir sögu Péturs Gunnarsson-
ar, leita nú að strák, sem líkist
drengnum á meðfylgjandi
myndum. Viðkomandi á að
fara með hlutverk Andra þegar
hann er 9—11 ára gamall.
Önnur myndin er tekin þegar
hann var um tíu ára aldur og
hin fáeinum árum síðar.
Drengurinn þarf að vera með
brún augu og dökkt hár og er
beðið um að þeir sem geta bent
á drengi líkum þessum hafi
samband við Þorstein Jónsson
kvikmyndagerðarmann, s.
43255 eða Þórhall Sigurðsson,
s. 18986.
Lokaspretturinn í
skyndihappdrætti FEF
UNDANFARIÐ hefur staðið yfir
sala á happdrættismiðum i
skyndihappdrætti Félags ein-
stæðra foreldra og er nú loka-
sprettur sölu að hefjast því að
dregið verður um fjölda vinninga
þann 16. júní. Mjög margir félag-
ar hafa tekið miða i sölu. en eiga
ógerð skil og eru þeim hér með
send hvatningarorð.
Sömuleiðis eru bæði félagar,
börn og allir velviljaðir aðilar
eindregið hvattir til að leggja fram
liðsinni sitt svo að takizt að selja
upp hvert miðasnifsi. Miðar verða
afhentir á skrifstofu FEF, fimmtu-
dag, föstudag og laugardag frá kl.
2—5 alla dagana og eru að sjálf-
sögðu greidd góð sölulaun. Mikið
ríður á að menn leggi fram lið sitt,
því að hér eru verulegir fjármunir
í húfi, sem koma FEF til góða ef
vel tekst til, að ekki sé nú talað um
ef skil eru gerð.
(FréttatilkynninK)