Morgunblaðið - 28.06.1980, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JUNI1980
Auður Auðuns:
Tveim frúm svarað
„Eitt rekur sig á annars horn“
má með sanni segja um greinar
tveggja stuðningsmanna Vigdísar
Finnbogadóttur sem birtust í
Morgunblaðinu i dag, föstudag.
Ætla ég þar fyrst að nefna grein
Svölu Thorlacius. Ég vil áður en
lengra er haldið leiðrétta þá túlk-
un greinarhöfundar eða misskiln-
ing að ég muni ekki styðja Vigdísi
eingöngu vegna afstöðu hennar í
varnarmálum, og reyndar mundi
það mér eitt nægja, en auk þess
uppfyllir hún ekki ýmsar aðrar
kröfur, sem ég geri til frambjóð-
enda.
Greinarhöfundur segir svo. „Af-
staða Vigdísar til varnarmála er
hinS'-vegar ljós. Á öllum þeim
fundum sem hún á undanförnum
vikum hefur haldið víðsvegar um
landið hefur hún ætíð lýst þeirri
skoðun sinni að hún væri á móti
her hvar og hvenær sem væri.“
Ekki efa ég að þetta sé rétt.
Þá kem ég að grein Áslaugar
Ragnars, þar sem hún vitnar í
frambjóðendakynningu í hljóð-
varpi sl. sunnudag til þess að sýna
fram á að Vigdís sé fylgjandi aðild
að Nató. Ég skal fúslega viður-
kenna að mér muni hafa mis-
heyrst eða misskilið svör fram-
bjóðandans þegar ég í blaðagrein í
Mbl., fimmtudag í þessari viku,
taldi þau óljós, hefi þá jafnvel
verið undir sem ég hafði leilesiðf-
rambjoðandans þegar ég í
blaðagrein í Mbl., fimmtudag í
þessari viku, taldi þau óljós, hefði
þá jafnvel verið undir áhrifum af
öllum þeim undanbrögðum sem ég
hafði lesið og heyrt af hálfu
frambjóðandans. Eftir þessa skýr-
ingu Áslaugar Ragnars er þá eftir
allt ljótt í efni, frambjóðandinn þá
líklega varanlega óheiðarleg, sSr.
tilvitnun í fyrri yfirlýsingar Vig-
dísar i áðurnefndri blaðagrein
minni. Kjarni þessa máls er sá að
Vigdís Finnbogadóttir fékkst lengi
vel ekki til þess að svara einarð-
lega spurningum um afstöðu til
varnarmála, en þegar eftir langa
mæðu var búið að króa hana svo
inni, að ekki varð undan komist,
kreistist út yfirlýsingin um illa
nauðsyn, gefin af illri nauðsyn.
Svör frambjóðandans eru að mínu
Auður Auðuns.
mati gersamlega ósannfærandi
um annað en tvískinnung, tví-
skinnung, sem lítilsvirðing við
kjósendur og jafnvel stuðnings-
konur, eins og greinarhöfundarnir
tveir, geta ekki fótað sig á afstöðu
hennar og fylgt eftir.
Áslaug Ragnars er svo sein-
heppin að nota eitt af óbjörgu-
legum undanbragðasvörum Vig-
dísar Finnbogadóttur, að hún
fengi sem forseti engu ráðið um
utanríkisstefnu íslands, og þurfti
hún ekki að fræða landslýðinn um
það sem allir vita. En við kjósum
bara ekki þjóðhöfðingja út á það,
sem hann fær ekki við ráðið í
embætti, heldur eftir mati okkar á
lífsferli hans, skoðunum og mætti
ég bæta við hreinskilni.
Greinahöfundar lýsa því báðar
yfir að þær vilji varið land, og er
gott að vita það, en afstaða þeirra
í þeim efnum sýnir einfaldlega að
þær leggja drjúgum minni áherslu
en ég á það, sem ég tel skipta
megin máli.
Erna Ragnarsdóttir:
I>orum að styðja
okkar besta f ólk
Margir virðast halda að það sé
svo einfalt að lifa og vera til hjá
lýðræðisþjóð. Að tala, að skrifa,
að búa til kvikmyndir um allt sem
okkur dettur í hug er eðlilegur
þáttur tilverunnar.
En skyndilega stöndum við
frammi fyrir svo mikilvægum
ákvörðunum að afstaða okkar
hvers og eins getur skipt sköpum
um ókomin ár. Þá kemur í ljós að
allan tímann hefur hvílt á herðum
okkar sú ábyrgð að skilja inntak
lýðræðisins, forsendur þess og
anda.
Þá dugar ekki að láta óttann ná
tökum á sér. Þá megum við ekki
hrekjast af leið og missa sjónar á
þeim markmiðum sem við viljum
stefna að. Þá skiptir miklu að við
getum gert greinarmun á hvað sé
hismi og hver kjarninn og að við
höfum ícjark til að fylgja eftir
málstaðnum sem við trúum á.
Stjórnmála-
mennirnir þurfa
aðhald
Við sækjum styrk í menningu
okkar forna og nýja en umfram
allt til þeirra karla og kvenna sem
á öllum tímum sögunnar hafa
haldið vöku sinni og vísað okkur
veginn.
Allar þjóðir þurfa á hæfum
einstaklingum að halda til ábyrgð-
armikilli starfa, en fyrir litlar
þjóðir eins og okkur íslendinga
sem hefur fáum á að skipa, er enn
meiri nauðsyn að þeir hæfustu
sem í boði eru hverju sinni séu
valdir til að gegna mikilvægum
stöðum. Við þurfum að sýna stór-
hug og þora að styðja okkar bestu
menn. Það horfir ófriðlega í heim-
inum í dag og óvissutímar eru
framundan. Hér heima höfum við
séð úrræðaleysi stjórnvalda gagn-
vart þeim vandasömu verkefnum
sem við er að fást.
Það er sannfæring mín að við
þurfum nú á forystumanni að
halda sem getur veitt stjórnmála-
mönnunum nauðsynlegt aðhald.
Það er ekki nóg að sætta sjónar-
mið, forsetinn verður sjálfur að
taka eigin stöðu í málum, geta
tekið óvinsælar ákvarðanir ef á
þarf að halda. En til þess þarf
hann að hafa sjálfur nægilega
mikilvægt fyrir okkur öll að konur
hafi almennt meiri áhrif á sviði
þjóðmála, en í lýðræðislegum
kosningum þurfa konur jafnt sem
karlar að gangast undir óhlutlægt
mat kjósenda á hæfni sinni fyrst
og fremst til að gegna því hlut-
verki sem um ræðir. Aðeins þessi
afstaða er að mínu áliti í anda
jafnréttis.
Einnig hefur sú skoðun verið
mjög áberandi í þessari kosn-
ingabaráttu að ekki sé til neins að
styðja þá frambjóðendur sem
samkvæmt skoðanakönnunum
hafa minnst fylgið. Hvert er
komið lýðræðinu ef þessi afstaða
ræður vali fólks í svo mikilvægum
kosningum?
þekkingu, reynslu og yfirsýn og
um leið þá hógværð sem einkennir
vitran foringja.
Kjósum samkvæmt
sannfæringu
í þeirri kosningabaráttu sem nú
er senn að ljúka hefur sá mál-
flutningur stuðningsmanna eins
frambjóðandans að sú staðreynd
hvers kyns viðkomandi frambjóð-
andi er skuli ráða úrslitum í vali
manna. Vissulega er það mjög
Sá sem ekki kýs samkvæmt
sannfæringu sinni fyrst og
fremst, þarf ekki á kosningarétti
að halda. — hann lætur hvort
sem er aðra taka ákvörðunina
fyrir sig.
Ég hef ákveðið að styðja Pétur
Thorsteinsson í þessum 3. for-
setakosningum lýðveldisins,
vegna þess að ég álít að hann
uppfylli best umsækjenda þær
kröfur sem okkur beri að gera til
embættis forseta íslands.
Spurningum og fullyrðingum
um skoðanakönnun Vísis svarað
Margir hafa orðið til þess að
leggja orð í belg varðandi skoð-
anakönnun Vísis um fylgi fram-
bjóðenda til forsetakjörs. Upp-
hafskönnun blaðsins varðandi það
efni fyrir tæpum mánuði fékk
góða einkunn frá talsmönnum
forsetaframbjóðendanna, en
framhaldskönnun á fylgi fram-
bjóðendanna, sem gerð var um
síðustu helgi virðist aftur á móti
hafa sett ýmsa úr jafnvægi, —
jafnvel svo mjög að menn leyfa sér
að halda fram opinberlega, að
síðdegisblöðin séu með samsæri
gegn ákveðnum frambjóðendum.
Fyrr má nú láta taugatitring
kosningabaráttunnar rugla sig í
ríminu. Svo mikið er víst að Vísir
hefur hvorki tekið afstöðu með
eða á móti neinum frambjóðanda
heldur gert öllum jafnhátt undir
höfði.
Flest af því, sem þyrlað hefur
verið upp varðandi skoðanakönn-
un Vísis er ekki svaravert, en í
Morgunblaðinu í dag beinir Þor-
steinn Egilson til mín ákveðnum
spurningum um könnunina, sem
ég tel mér skylt að svara á sama
vettvangi.
Þorsteinn spyr meðal annars
hver sé skýringin á því að könnun-
in hófst eftir sjónvarpsþátt fram-
bjóðenda en fyrir útvarpsþáttinn,
og spyr hvort hún hefði ekki mátt
bíða. Tímasetning könnunarinnar
miðaðist við að hægt yrði að birta
hana sem fyrst eftir helgina, en
ekki of nálægt kjördegi. Þótt
könnunin hafi byrjað á laugar-
dagsmorgni stóð hún yfir fram á
mánudagskvöld og náði því fram
yfir útvarpsþætti framþjóðenda,
sem Þorsteinn talar um, og sendir
voru út síðdegis á sunnudag.
Þorsteinn fullyrðir að prósentu-
reikningur í niðurstöðum könnun-
ar Vísis sé rangur og birtir síðan
sína eigin útreikninga, þar sem
reiknaðar eru prósentur af pró-
sentum.
í útreikningum Vísis voru not-
aðar sambærilegar prósentur í
öllum töflum, eins og venja er til í
skoðanakönnunum, og er þar með-
al annars hægt að sjá hverjar
breytingar hafa orðið hjá einstök-
um frambjóðendum miðað við
heildarfylgi á landinu. Hvaða
reikningsleikfimi stuðningsmenn
Ólafur Ragnarsson.
einstakra frambjóðenda vilja
beita í 'framhaldi af birtingu
könnunarinnar er ekki mál Vísis.
Varðandi tilvitnun Þorsteins í
ummæli Gunnars Maack í frétt í
Morgunblaðinu í fyrradag er ljóst
að hann hefur ekki fremur en
margir aðrir rekið augun í at-
hugasemd vegna fréttarinnar, sem
falin var í Morgunblaðinu í gær,
en honum til upplýsingar bendi ég
á yfirlýsingu Hagvangs um málið í
Vísi í dag, föstudag. Þar segir
meðal annars: „fyrirsögn og yfir-
bragð greinarinnar í Morgunþlað-
inu rangtúlkaði þannig persónu-
lega skoðun Gunnars Maack um
heildargildi könnunarinnar en sú
skoðun var síðan illu heilli tengd
nafni Hagvangs h.f.“
Þá spyr Þorsteinn um sérfróða
menn, sem hafi lagt blessun sína
yfir þá aðferð, sem beitt var við
skoðanakönnun Vísis.
Nærtækast er í því sambandi að
vitna til Haralds Olafssonar, Iekt-
prs, í félagsvísindadeild Háskóla
Islands, sem er meðal fróðustu
manna um skoðanakannanir hér á
landi. Hann sagði í Vísi í gær:
„Þar sem verið er að kanna þær
breytingar, sem orðið hafa á fylgi
frambjóðenda innan afmarkaðs
hóps frá því að síðasta könnun var
gerð, auk þess sem verið er að
athuga að hve miklu leyti þeir,
sem voru óákveðnir síðast hafa nú
tekið afstöðu, er fullkomlega eðli-
legt að nota sama úrtakið og hafa
einungis samband við þá, sem
svöruðu síðast. Það, sem verið er
að gera er að nota hluta af
upphaflegu úrtaki sem svokallað-
an „panel" og ég get ekki séð neitt
athugavert við það.“
Þessi ummæli Haralds ættu að
nægja Þorsteini og ef hann vildi
gæti hann aflað sér upplýsinga um
það, að slíkar kannanir hafa
tíðkast um árabil og erlendis og
eru viðurkennd vísindaleg aðferð
til þess að kanna afstöðubreytingu
tiltekins hóps á ákveðnu tímabili.
Stóryrði Þorsteins í minn garð
vegna þess sem ég sagði í Morgun-
blaðsfrétt í fyrradag hefði hann
væntanlega látið ósögð ef hann
hefði kynnt sér málið áður en
hann geystist fram á ritvöllinn.
Ummæli Haralds Ólafssonar,
sem vitnað var til hér að framan
staðfesta það, sem ég sagði í
áðurnefndri frétt og sýna glögg-
lega, þegar þau eru borin saman
við ummæli ákveðinna forseta-
frambjóðenda í sjónvarpinu á dög-
unum, að þeir höfðu ekki þekkingu
á því, sem þeir voru að dæma
frammi fyrir alþjóð.
Ólafur Ragnarsson.
Stutt svar við
athugasemd
I Morgunblaðinu í dag birtist
„fréttatilkynning frá jafnréttis-
ráði“ vegna klausu, sem ég
skrifaði í „29. júní“, blað stuðn-
ingsmanna Péturs Thorsteins-
sonar, sem kom út í gær. I
tilkynningunni, sem undirrituð
er af framkvæmdastjóra ráðs-
ins, er lýst yfir, að það hafi ekki
tekið neina afstöðu til einstakra
frambjóðenda við forsetakjörið.
Þar eð ég hafði ekki blaðið
„Þjóðin kýs“ við höndina, þegar
ég samdi klausu mína, urðu mér
á þau mistök að nefna fram-
kvæmdastjóra ráðsins í stað
formanns þess, Guðríðar Þor-
steinsdóttur og bið ég velvirð-
ingar á því. Hún mælti á sínum
tíma með Vigdísi Finnbogadótt-
ur í áberandi grein, þar sem hún
titlaði sig „formann jafnréttis-
ráðs“ og gaf þar með ótvírætt í
skyn, að hún talaði fyrir og í
nafni ráðsins.
Ég vil endurtaka það, til hvers
er jafnréttisráð, ef það lætur
átölulaust, að höfundur greinar-
innar „Guðríður Þorsteinsdóttir
formaður jafnréttisráðs" skrifi í
nafni þess hvatningarorð til ís-
lenskra kvenna að kjósa konu
forseta, einungis af því að fram-
bjóðandinn sé kona. Er þetta
það jafnrétti, sem ráðið berst
fyrir? Ef svo er ekki, hvers
vegna er því ekki mótmælt?
Með þökk fyrir birtinguna.
Hersteinn Pálsson.
P.s. í hinni upphaflegu grein
minni stóð átakalaust en átti að
vera átölulaust.