Morgunblaðið - 14.09.1980, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1980
7
í dag ætla ég að hafa lítið fyrir lífinu og birta
bréf sem Magnús Óskarsson í Reykjavík sendi
mér. Það bréf er merkilegt og fróðlegt, og fer
meginefni þess hér á eftir:
„Sendi þér til gamans „auglýsingu um
tugamæli og tugavog“, útgefna af Stjórnarráði
íslands 30. des. 1909.
Fyrir utan skemmtiiegan orðafróðieik, vekur
það helzt athygli mina, að öli virðast mæliorð
auglýsingarinnar steindauð, nema eitt. Þessi
einstæðingur er orðið lest, sem enn tistir i
geirfuglabúri Rikisútvarpsins. Aðrir segja
tonn.
Heppnir vorum við, að útvarpið skyldi ekki
binda trúss sitt við orðið læfð, örtog eða smámet
svo dæmi séu nefnd úr auglýsingu ísafoidar —
Björns frá 1909.
Auglýsing
um
tugamæli og tugavog
Samkvæmt 3. gr. í lögum nr. 33,16. nóv. 1907, er hér
með fyrirskipað á þessa leið:
l.gr.
I mæli og vog skal hafa frumeiningar þær og
skiftinefni, er hér segir:
Lengdarmál
skamst.
Frumeining lengdarmáls er stika (metri) st (m).
1 læfð (desímetri) er 1/10 stiku lfð (dm).
1 skor (sentimetri) er 1/100 stiku skr (cm).
1 rönd (millimetri) er 1/1000 stiku rd (mm).
1 spölur (dekametri) er 10 stikur spl (dam).
1 skeið (hektómetri) er 100 stikur skð (hm).
1 röst (kílómetri) er 1000 stikur rst (km).
10 rastir er frönsk míla (metramíla)
m (fr.) (mrm).
Flatarmál
Frumeining flatarmáls er ferstika (fermetri)
1 reitur (ari) er 100 ferstikur
1 teigur (hektari) er 100 reitir
1 flatarröst (ferkílómetri) er 100 teigar
Rúmmál
Frumeining rúmmáls er rúmstika (teningsm)skamst.
rmst (m3)
1 rúmlæfð (teningsdesim) er 1/1000 rúmstiku
skamst. rlfð (dm3)
Lagarmál
Frumeining lagarmáls er rúmlæfð (teningsdesimetri) og
nefnist mælir (lítri) ml (1).
skamst.
1 bikar (desilítri) er 1/10 mælis bk (dl).
1 spónn (sentilítri) er 1/100 mælir sp (cl).
1 seytill (millilítri) er 1/1000 mælis stl (ml).
skamst.
fst. (m2).
rt (a).
tg (ha).
flr (kmz).
1 skjóla (dekalítri) er 10 mælar
1 ker (hektólítri) er 100 mælar
1 áma (kílólítri) er 1000 mælar
sk (dal).
k (hl).
á (kl).
Þungamál
Frumeining þungamáls er þungi 1 mælis af eimdu vatni
í loftleysu við 4° C hita og nefnist vog (kílógramm),
skamst. vg (kg).
skamst.
mt (g).
smt (dg).
þv (cg).
ö (mg).
1 vog (kílógramm) er 1000 met (grömm)
1 smámet (desigramm) er 1/10 úr meti
1 þveiti (sentigramm) er 1/100 úr meti
1 ögn (milligramm) er 1/1000 úr meti
1 örtog (dekagramm) er 10 met (1/100 úr vog) ört (dag).
1 hnot (hektógramm) er 100 met (1/10 úr vog) hn (hg).
1 lest (tonn) er 1000 vogir lst (t).
2gr.
Hlutfall milli núgildandi mælis og vogar og tugamæl-
is og tugavogar má telja svo sem nú skal greina, bæði í
opinberum erindum og einstakra manna skiptum nema
öðru vísi um semji:
1 míla á landi 7,5 rastar
1 sjómíla (1 vika sjávar 7,4 rst). 1,9 rastar
1 faðmur
1 alin
1 fet
1 þumlungur
1 lína
1 fermíla
1 vallardagslátta
1 engjadagslátta
1,9 stiku
0,63 stiku
0,31 stiku
2,6 skorar
2,2 randar
56,7 flatarrastar
0,32 teigs
0,57 teigs
1 ferfaðmur
1 feralin
1 ferfet
1 ferþumlungur
3,55 ferstiku
0,4 ferstiku
0,1 ferstiku
6,8 flatarskorar
1 teningsfet
1 brennifaðmur
1 pottur
0,03 rúmstiku
2,2 rúmstiku
0,97 mælis
1 almenn tunna
(lýsistunna, 120 pt.) 1.16 kers
1 öltunna (136 pt.) 1,3 kers
1 korntunna (144 pt.) 1,4 kers
1 kornskeppa 17,4 mælis
1 anker (39 pt.) 37,7 mælis
1 skippund 160 vogir
1 pund 0,5 vogar
1 tunna smjörs (224 pd.) 112 vogir
Milli heillar tölu og tugabrots skal hafa punkt að
aðgreiningarmerki: ella hvergi aðgreiningarmerki í
tölum.
Skammstafanir standi þétt aftan við töluna, sem þær
eiga við t.d. 12st, lOOrst, 15vg, 201mt.
Stjórnarráð íslands, 30 desember 1909.
Björn Jónsson.
Jón Qermannsson.
[Varanleg álklœðning
á allt húsið
Samkvæmt rannsóknum sem Rannsóknastofnun byggingariðna&arins hefur gert á
steypuskemmdum og sprungumyndunum á húsum, hefur komið í Ijós að eina varanlega lausnin,
til a& koma i veg fyrir leka og áframhaldandi skemmdir, er að klæ&a þau alveg til dæmis
með álklæ&ningu.
A/klæðning er seltuvarin, hrindir frá sér óhreinindum, og þolir vel íslenska ve&ráttu.
A/klæðning er fáanleg i mörgum litum sem eru innbrenndir og þarf aldrei að mála.
Leitið nánari upplýsinga og kynnist möguleikum A/klæðningar.
Sendið teikningar og við munum reikna út efnisþörf og gera verðtilboö
y&ur a& kostnaðarlausu.
FULLKOMIÐ KERFI TIL SÍOASTA NAGLA
MSBT'
INNKAUP HE
ÆGISGÖTU 7, REYKJAVÍK - SÍMI 22000 - PÓSTHÓLF 1012.
TELEX 2025 - SÖLUSTJÓRI: HEIMASÍMI 71400.
NAMSKEIÐ
Hvernig má verjast streitu
Andleg og innri spenna eru meö alvarlegri
vandamálum nútímans. Streitu fylgir vanlíöan og
hún dregur úr afköstum manna og er þjóðfólag-
inu í heild afar dýr.
Á liðnu ári hefur Stjórnunarfélag íslands
efnt til sjö námskeiða þar sem kenndar
hafa veriö aðferðir til aö draga úr
áhrifum streitu á daglega líðan manna.
Þátttakendurnir á námskeiðum þessum
eru orðnir um 300 og hafa námskeiðin
þótt sérstaklega vinsæl og hagnýt.
Leiðbeinandi á námskeiðunum er dr.
Pétur Guðjónsson forstöðumaður Syn-
thesis Institute í New York, en það er
stofnun sem sér um fræðslu á þessu
sviði, og hefur dr. Pétur haldið námskeið
sem þessi víða í fyrirtækjum vestanhafs.
Dr. Pétur mun nú leiðbeina á síöustu námskeiöum sínum hér á
landi um langt skeiö, þar sem hann er á förum í fyrirlestrarferðalag
til Asíu og Suður-Ameríku. Vegna fjölmargra óska veröa því nú
haldin tvö námskeið að Hótel Esju um hvernig verjast má streitu.
Hið fyrra verður dagana 16. og 17. september, en hið síöara 18. og
19. september og standa bæði námskeiöin frá kl. 13.30—18.30.
Þátttökutilkynningar og nánari upplýsingar má fá hjá Stjórnunar-
félagi íslands, Siðumúla 23, sími 82930.
STiÚRNUNARFÉlAG
ISIANDS Síöumúla 23 — Sfmi 82930
Dr. Pétur Guðjónsson.
I
þarf enginn að fara
í hurðalaust...
Inni- og útihurðir i
úrvali, frá
kr. 64.900.-
fullbúnar dyr með
karmalistum
og handföngum
Vönduð vara við
vægu verði.
H BÚSTOFN
Aðalstræti 9
(Miðbæjarmarkaði)
Simar 29977 og 29979
Höfum kaupendur að eftirtöldum verðbréfum:
VERÐTRYGGÐ SPARISKIRTEINI
RIKISSJOÐS: Innlausnarverð
14. september 1980 Seðlabankans
Kaupgengi m.v. 1 árs Yfir-
pr. kr. 100- tímabil frá: gengi
1968 1. flokkur 6.361,09 25/1 '80 4.711.25 35,0%
1968 2. flokkur 5.742,35 25/2 '80 4.455,83 28,9%
1969 1. flokkur 4.593,04 20/2 '80 3.303,02 39,1%
1970 1. flokkur 4.205,91 15/9 '80 3.878,48 8,4%
1970 2. flokkur 3.034,52 5/2 80 2.163,32 40,3%
1971 1. flokkur 2.792,32 15/9 '80 2.565,68 8,8%
1972 1. flokkur 2.434,49 25/1 '80 1.758,15 38,5%
1972 2. flokkur 2.083,24 15/9 '80 1.914,22 8.8%
1973 1. flokkur A 1.560,60 15/9'80 1.431.15 9,1%
1973 2. flokkur 1.437,73 25/1 '80 1.042,73 37,9%
1974 1. flokkur 992,29 15/9 '80 910,11 9,0%
1975 1. flokkur 809,66 10/1 '80 585,35 38,3%
1975 2. flokkur 609,40
1976 1. flokkur 578,04
1976 2. flokkur 469,44
1977 1. flokkur 435,98
1977 2. flokkur 365,19
1978 1. flokkur 297,58
1978 2. flokkur 234,89
1979 1. flokkur 198,63
1979 2. flokkur 154,12
1980 1. flokkur 117,65
VEÐSKULDA- Kaupgengi m.v. nafnvexti
BRÉF:* «% 14% 16% 18% 20% 38%
1 ár 65 66 67 69 70 81
2 ár 54 56 57 59 60 75
3 ár 46 48 49 51 53 70
4 ár 40 42 43 45 47 66
5 ár 35 37 39 41 43 63
*) Miðað or við auðseljanlega fasteign.
MnKrriAGMréM ísumds hp.
VERÐBRÉFAMARKAÐUR, LÆKJARGÖTU 12 R.
lönaðarbankahúsinu. Sími 2 05 80.
3pM alla virka daga fri kl. 9.30—16.