Morgunblaðið - 11.11.1980, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. NÓVEMBER 1980
Eyjólfur Konráð um Flugleiðamálið:
Samstaða um ef n-
isatriði málsins
- einn maður með ágrein-
ing um formsatriði
Stjórnarfrumvarp um málefni Flugleiða var afgreitt
frá efri deild Alþingis til neðri deildar í gær, með
samhljóða atkvæðum, eftir að breytingartillaga Kjart-
ans Jóhannssonar (A) hafði verið felld í þingdeildinni.
Málið kom á dagskrá neðri deildar kl. sex síðdegis og
var afgreitt til fjárhags- og viðskiptanefndar þingdeild-
arinnar.
Álit meirihluta
þingneíndar
ólafur Ragnar Grímsson
(Abl.) gerði grein fyrir áliti meiri-
hluta fjárhagsnefndar efri deildar
(auk hans Eyjólfur Konráð Jóns-
son (S), Gunnar Thoroddsen (S),
Vigfús Jónsson (S) og Davíð Aðal-
steinsson (F). Nefndin lagði til að
frumvarpið yrði samþykkt óbreytt
„á grundvelli, að 5. gr. frumvarps-
ins verði framkvæmd á eftirfar-
andi hátt:
•-81. Aukning hlutafjár ríkisins í
20% verði komin til framkvæmda
fyrir næsta aðalfund.
• 2. Starfsfólki eða samtökum
þess verði á sama tíma gefinn
kostur á að eignast hlutafé fyrir
a.m.k. 200 millj. kr. og þannig
stuðlað að því, að sameiginlegt
atkvæðamagn starfsfólks nægi til
kjörs eins fulltrúa í stjórn.
• 3.Aðalfundur Flugleiða verði
haldinn fyrir lok febrúar 1981 og
kosin ný stjórn í samræmi við
breytta hlutafjáreign, en fram-
haldsaðalfundur haldinn síðar, ef
þörf krefur.
• 4. Starfsmannafélagi Arnar-
flugs verði gefinn kostur á að
kaupa hlut Flugleiða í Arnarflugi.
• 5. Ársfjórðungslega verði ríkis-
stjórninni gefið yfirlit yfir þróun
og horfur í rekstri Flugleiða.
• 6. Fram fari viðræður ríkis-
stjórnar og Flugleiða um nýjar
reglur varðandi hlutafjáreign í
fyrirtækinu, sem m.a. takmarki
atkvæðisrétt einstaklinga og
fyrirtækja, sem hlut eiga í Flug-
leiðum.
• 7. Norður-Atlantshafsfluginu
verði haldið fjárhagslega aðskildu,
eins og frekast er unnt.
Samgönguráðherra, Steingrím-
ur Hermannsson, kynnti stjórn
Flugleiða framangreind efnisat-
riði, 1,—7., á stjórnarfundi fyrir-
tækisins 6. nóvember 1980.
Breytingartillaga
Kjartans
Jóhannssonar
Kjartan Jóhannsson (A) flutti
breytingartillögu, þess efnis, að
framangreind sjö skilyrt ákvæði
væru tekin upp í 5. grein frum-
varpsins, auk eins töluliðs í viðbót:
8) Fyrirtækið standi skil á opin-
berum gjöldum. Kjartan sagði það
m.a. á skorta, að stjórnvöld hefðu
haft sér við hlið sérhæfðan, óháð-
an aðila, sem lagt hefði mat á
framlögð málsgögn og markaðs-
horfur. Hann lagði áherzlu á, að
efnisatriði skilyrða, sem samstaða
væri um, væru fest í lögunum
sjálfum, ella væri hætta á að þau
yrðu teygð og toguð í framkvæmd-
inni. Samskipti fyrirtækis og
stjórnvalda hefðu ekki verið slík
undanfarið, að skilyrði í nefndar-
áliti væru nægjanleg, né yfirlýs-
ingar ráðherra eða annarra valds-
manna, sem skemmt hefðu fyrir.
Alþingi ætti ekki að afsala sér
valdi með þeim hætti sem hér
væri gert. Óvíst væri um fram-
kvæmd málsins, án lagaskilyrða;
málið væri auk þess illt sem
fordæmi, eins og fram væri lagt.
Um efnisatriðin sjálf væri hins-
vegar ekki ágreiningur. Hitt væri
svo enn ógert, af hálfu íslenzkra
stjórnvaida, að marka stefnu I
flugrekstrarmálum eða þætti
flugs í samgöngumálum okkar.
Fagnað samstöðu
Steingrimur Hermannsson,
samgönguráðherra, fagnaði
þeirri samstöðu, sem náðst hefði í
þingnefndinni, en harmaði sér-
stöðu Kjartans Jóhannssonar.
Hann fengi ekki séð að nauðsyn
bæri til að setja í landslög að
„viðræður skyldu hefjast“ milli
tveggja aðila um tiltekin atriði.
Skilyrði í nefndaráliti yrði sér,
sem ráðherra, jafn mikið leiðar-
ljós, við framkvæmd málsins, eins
og í lagagrein stæðu. Hinsvegar
þyrfti að ræða ýmislegt við Flug-
leiðir, hvað framkvæmdina varð-
andi, eins og t.d. atriði er snertu
breytingar á lögum hlutafélags-
ins. Aðalatriðið væri að samstaða
næðist milli starfshópa og stjórn-
enda í þessu stóra fyrirtæki. Þar
þyrftu menn að róa í sömu áttina,
ella væri öll aðstoð unnin fyrir
gýg. Hvað viðvíkur stefnu í flug-
rekstrarmálum; þá var hún mörk-
uð árið 1975, sagði ráðherrann. Ég
hef auk þess í huga að skipa nefnd
til endurskoðunar á stefnumörkun
hér að lútandi, sagði hann.
EyJAllar KoarM
JónHHon
Strlngrlmur
Hermnnnwion
DaviA AAalHtelmwon
Enginn efnis-
ágreiningur
Eyjólfur Konráð Jónsson (S)
fagnaði því að slík samstaða hefði
náðst að ekki væri ágreiningur um
efnisatriði, þó einn nefndarmaður
vildi heidur hafa tiltekin atriði í
frumvarpsgrein en yfirlýsingu
þingnefndar. Þessi sérstaða eins
nefndarmanns hefði ekki komið
fram fyrr en sl. fimmtudag og
málið það brýnt, að ekki hafi verið
ástæða til að stokka það upp á ný,
vegna mismunandi afstöðu til
formsatriðis.
Eyjólfur vakti athygli á nýjum
hlutafélagalögum, sem m.a. fælu í
sér „margfeldiskosningar", og
myndu færa með sér nýja og betri
starfshætti á þessum vettvangi.
Eyjólfur sagði að við yrðum að
standa við samninga, sem gerðir
vóru milli aðila hér og í Luxem-
borg, um niðurfellingu lendingar-
gjalda 1979. Hann sagði vandann
sem við væri að etja í flugrekstr-
armálum okkar mikinn, en eigna-
fjárstaða Flugleiða væri þó góð,
a.m.k. á íslenzkan mælikvarða.
Við stæðum undir skuldbinding-
um, sem Alþingi axlaði með þessu
frumvarpi. Hann sagðist vona að
starfsmenn og stjórnendur sneru
nú bökum saman, forðuðust inn-
byrðis átök og verkföll. Það væri
sannfæring sín að starfsfólk
Flugleiða vildi skapa fyrirtækinu
sem beztar aðstæður til að komast
út úr þeim vanda, sem við væri að
etja, enda hagur þess og fyrirtæk-
isins saman slunginn.
Blæbrigðamunur
Davið Aðalsteinsson (F) sagði
blæbrigðamun á afstöðu Kjartans
Jóhannssonar og annarra nefnd-
armanna. Betur hefði til tekizt
með samstöðu í nefndinni en á
horfðist þegar hún hóf störf.
Ástæðulaust væri að hefja hér
upp nýdeilur um málið, heldur
bæri að leggja áherzlu á að flýta
því gegnum þingið.
Stefnan ómörkuð
Kjartan Jóhannsson (A) sagði
flugrekstrarstefnu frá 1975 ekki
alfarið henta gjörbreyttar flug-
rekstraraðstæður, en stefnumótun
væri nauðsynleg, m.a. vegna festu-
Ieysis ráðherra í breytilegum yfir-
lýsingum frá einum degi til ann-
ars. Ekki nægði að skipa eina
nefndina enn; heldur þyrfti sér-
fræðileg könnun og umsögn að
vísa veginn. Hann ítrekaði nauð-
syn þess að festa skilyrði, varð-
andi fyrirgreiðsluna, í lög, svo þau
yrðu ekki teygð og toguð í fram-
kvæmd. Ekki dygði að ráðherra
lýsti því yfir, að skilyrði í nefndar-
áliti myndu blífa, ef ekki þyrfti að
breyta þeim, eins og hann hefði
komizt að orði.
Hinn nýi stíll
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl)
vakti athygli á því að formaður
þingflokks Alþýðuflokksins, fyrrv.
formaður flokksins og Vilmundur
Gylfason heiðruðu þingdeildina
með nærveru sinni. Þeir eru að
fylgjast með prófraun Kjartans
Jóhannssonar sem nýkjörins
flokksformanns. Síðbúin séraf-
staða hans í nefndinni er sem sé
frá Vilmundi Gylfasyni kominn,
og málflutningur Kjartans hér og
nú prófraun í hinum „nýja stíl“,
sem sóttur er til Vilmundar Gylfa-
sonar, sem, þrátt fyrir allt, ræður
enn ferð í þingflokknum.
Umræður urðu nokkuð lengri en
hér er rakið, en ekki komu nein
nýmæli fram. Breytingartillaga
Kjartans Jóhannssonar var felld
með 15 atkvæðum gegn 2. Síðan
var frumvarpið samþykkt til 3ju
umræðu með samhljóða atkvæð-
um. Það var einnig samþykkt
samhljóða við 3ju umræðu, einnig
með atkvæðum þingmanna Al-
þýðuflokks. Síðan fór þingmálið
til neðri deildar sem að framan
greinir.
Matthías Bjarnason, alþingismaður:
Sameiginlegir
Grænlendinga
- Minnumst 1000 ára afmælis ferðar Eiríks
rauða með vinarframlagi til Grænlendinga
MATTHÍAS Bjarnason, fyrrverandi sjávarútvegsráðherra, mælti
nýverið fyrir frumvarpi til laga um Grænlandssjóð, sem hann flytur
ásamt þingmonnum úr öllum þingflokkum. Frumvarpið felur í sér
sjóðstofnum. með árlegu framlagi rikissjóðs, til að styrkja samskipti
og samstarf Grænlendinga og íslendinga. m.a. á sviði Iista. vísinda.
tæknimála og gagnkvæmra hagsmuna um fiskvernd og fiskveiðimál.
lífshagsmunir
og Islendinga
Matthías sagði Grænland hafa
verið lokað land, að verulegu leyti,
en með tilkomu heimastjórnar á
þessu ári hafi skapazt ný viðhorf
sem tímabært sé að gefa gaum að.
Hann rakti baráttu Grænlendinga
fyrir heimastjorn og þróun mála
heimafyrir hjá þeim og í sam-
skiptum við Dani. Fyrstu kosn-
ingar til grænlenzka þinsins hefðu
farið fram á sl. ári, fjórir stjórn-
málaflokkar hefðu boðið fram en
aðeins tveir fengið þingfulltrúa
kjörna. Landsstjórn er skipuð
fimm mönnum og standa báðir
þingflokkarnir að henni.
Matthías sagði að árið 1982
væru 1000 ár liðin frá fyrstu för
Eiríks rauða til Grænlands. Full
ástæða er til, sagði hann, að
minnast þessa afmælis og hins
merka þjóðfélags íslendinga á
Grænlandi næstu aldir eftir fund
landsins. Það verður bezt gert með
því að stórauka samskipti milli
þessara grannþjóða og láta í té
alla þá aðstoð, sem við getum, til
að hjálpa Grænlendingum til að
byggja upp þjóðfélag sitt. Græn-
lendingar eru nú að hefja sjálfs-
stjórn, sem við þurftum sjálfir að
berjast fyrir á sínum tíma, og við
kunnum að hafa þá reynslu og
þekkingu, sem þeim má koma að
gagni.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því
Matthias Bjarnason
að ríkissjóður leggi 75 m. kr. á ári,
þrjú næstu ár, í Grænlandssjóð.
Hækki gengi danskrar krónu
gagnvart íslenzkri hækki framlag
í sjóðinn samsvarandi. Auk þessa
er ætlazt til að sjóðsstjórn leiti
eftir framlögum frá fyrirtækjum,
stofnunum, félagasamtökum og
einstaklingum, enda vaxandi
áhugi hérlendis á málefnum
Grænlendinga.
Matthías Bjarnason sagði að
Grænlendingar og íslendingar
ættu víðáttumikið hafsvæði sam-
an, sem knýi þjóðirnar til aukinn-
ar samvinnu til að vernda sameig-
inlega lífshagsmuni, fiskistofn-
ana. Sú uppbygging, sem fram-
undan er í Grænlandi, hljóti og að
geta nýtt þá þekkingu og tækni-
aðstöðu, sem ýmis íslenzk fyrir-
tæki hafi yfir að ráða. Sameigin-
legir hagsmunir séu því marg-
þættir, þegar mál séu gaumgæfð.
Matthías sagði að þetta frum-
varp væri ekki flokkspólitískt.
Flutningsmenn eru úr öllum þing-
flokkum. En við skulum minnast
fyrrgreinds afmælis af vináttu og
rausn í garð góðra granna, sem
standa nú í líkum sporum og við á
sinni tíð, er íslendingar fengu
heimastjórn.