Morgunblaðið - 16.11.1980, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1980
75
Steve McQueen
1930—1980
í einkalifinu var McQueen mikili áhuKamaður, og
stundum þátttakandi i kappakstri. Hann var þvi svo
sannarlejfa i essinu sinu meðan á stóð kvikmyndatoku Le
Aðeins örfáum dögum
eftir að Steve McQueen lét
það fréttast að hann væri á
batavegi, eftir nokkuð
óvenjulega meðferð mexi-
kanskra lækna á því fátiða
krabbameini sem þjáði
hann, var þessi ástsæli
leikari allur.
Steve McQueen, var einn
af skærustu stjörnum kvik-
myndaheimsins síðustu tvo
áratugina, og var sjálfsagt
einkanlega vinsæll meðal
þeirra sem „uxu með hon-
um úr grasi“, ef svo mætti
segja. En hann var ekki
aðeins kvikmyndastjarna, í
þess orðs merkingu, heldur
hafði McQueen ótvíræðan
hæfileika til að bera sem
afburðaleikari. Þeir fengu
þó ekki að njóta sín sem
skyldi, þar sem óhemju
vinsældir leikarans urðu
þess valdandi að hans hlut-
skipti var yfirleitt vandað-
ar afþreyingamyndir.
Sem einn virtasti og vin-
sælasti leikari okkar tíma,
var McQueen farinn að taka
lífinu með nokkurri ró síð-
ari árin, og orðinn vandlát-
ur á hlutverk. Til að bæta
upp fyrir „örugg" hlutverk
síðari ára stóð hann sjálfur
fyrir myndgerð Þjóðníð-
ingsins. e. Ibsen. En hún
tókst ekki sem skyldi, þrátt
fyrir góðan leik McQueens
og er sagt að leikarinn hafi
tekið örlög þessa einka-
framtaks síns, mjög nærri
sér.
Myndir hans til viðbótar,
urðu aðeins tvær, Tom
Horn, (79) og The Hunter,
(80). Það sjá fæstir, en þar
fer sárþjáður maður.
McQueen, fæddist
snemma árs 1930, faðirinn
stakk fljótlega af frá fjöl-
skyldunni og drengurinn
ólst að nokkru leyti upp á
upptökuheimili í Kali-
forníu. Hann reyndi við
margt á æskuárunum: sjó-
mennsku, viðarhögg, olíu-
boranir og árið 1947 gekk
hann í landgöngulið flotans,
(Marines). Þaðan snýr
McQueen árið 1950 og við
Ein vinsælasta myndin sem
(69).
taka nokkur mögur ár, sem
barþjónn, sölumaður, hafn-
arverkamaður og sjón-
varpsvirki.
En árið 1952 hefur hann
nám í leikskóla í New York,
sem að lokum leiðir til þess
að hann tekur við hlutverki
Ben Gazzara á Broádway, í
leikritinu A Hatful of Rain,
og á næsta ári brá honum
fyrir í Somebody Up There
Likes Me, en það var fyrsta
kvikmyndahlutverkið.
Fyrsta aðalhlutverkið fékk
svo McQueen árið 1958, í
frekar ómerkilegri s-f
mynd, The Blob. Sama ár
fékk hann einnig aðalhlut-
verk í sjónvarpsmynda-
flokknum Wanted: Dead or
Alive, en flokkurinn hlaut
miklar vinsældir og varpaði
frægðarljóma á nafn hins
unga leikara. Ekki síður hér
Sunnanlands frekar en ann-
arsstaðar, en þessi þáttur
McQueen lék i var Builitt
gekk lengi í vallarsjónvarp-
inu.
Frægðarferill Steve Mc-
Háskólabíó: í svælu og
reyk, (Up in Smoke)
Aðalhlutverk, handrit og
tónlist: Tommy Chong og
Cheech Marin.
Leikstjóri: Lou Adler. Para-
mount, 1978.
Þar kom að því að hinir
sólbökuðu og síkátu
Kaliforníubúar gáfu „gras-
inu“ svipaða meðferð og
brennivíninu, hér í eina tíð.
I takt við tímann eru nú
grínkarlar Hollywood,
farnir að skemmta
áhorfendum með mariju-
ana „dillum", samsvarandi
brennivínstiktúrum forvera
þeirra á tímum þöglu
Mans.
Queens hófst svo fyrir al-
vöru í upphafi sjötta ára-
tugsins, en þá lék hann m.a.
myndanna.
Vel flestir hlæja að risj-
óttum tilburðum fulla
kallsins á hvíta tjaldinu, en
hætt er við að ekki hrökkvi
öllum bros á vör, undir
sýningu. í.s.o.r., því þar
ræður ríkjum svokallaður
„reykingahumor", sem
fæstir skilja, eða botna yf-
irleitt nokkuð í, aðrir en
þeir sem neytt hafa þessa
vímugjafa, má því reikna
með öruggari aðsókn á
Vesturströndinni, en í vest-
urbænum okkar.
Svo segir í auglýsingu
myndarinnar, að með aðal-
hlutverkin fari tveir vin-
í myndunum The Magnific-
ent Seven og The Great
Escape. í þeirri síðar-
sælustu gamanleikarar
Bandaríkjanna, einhvers
misskilnings gætir þar, en
þeir Cheech og Chong hafa
gefið út nokkrar vinsælar
plötur með hinum sérstæðu
bröndurum sínum, í gegn-
um árin; skemmt víðsvegar
um Bandaríkin og troðið
lítillega upp í sjónvarpi.
í gegnum reykjarsvæluna
glittir oft í góðar hugmynd-
ir, enda hafa þeir kumpán-
arnir lokið við aðra mynd,
sem nefnist því frumlega
nafni Cheech and Chong’s
Next Movie, og eru nú
önnum kafnir við gerð
þeirrar þriðju.
nefndu lék hann harðsoðinn
stríðsfanga sem reynir
flótta í mjög svo eftir-
minnilegu mótorhjólaat-
riði. McQueen var um allan
aldur mikill kappakstursað-
dáandi og lék jafnan sjálfur
í glæfraatriðum, notaði
aldrei staðgengil. Þessi
hegðun olli framleiðendum
miklum áhyggjum, og um
tíma lá við að ekkert yrði af
myndinni Le Mans af þess-
um sökum. McQueen tók þá
við stjórnvölnum bak við
myndavélina og framleiddi
myndina á eigin kostnað.
McQueen var einn þeirra
fáu leikara sem áreynslu-
laust hreif áhorfendur og
hélt athygli þeirra vakandi.
Hann yfirgnæfði aðra og
troðfyllti kvikmyndahús
um allan heim með per-
sónutöfrum sínum einum
saman. Hans skarð verður
aldrei fyllt.
- O -
Steve McQueen lék í eft-
irtöldum myndum á ferli
sínum: Somebody Up There
Likes Me, 1956; Never Love
a Stranger, The Blob, 1958;
The Great St. Louis Bank
Robbery, Never So Few,
1959; The Magnificent Sev-
enl 1960; The Honeymoon
Machine, 1961; Hell is for
Heroes, The War Lover,
1962; The Great Escape,
Soldier in the Rain. Love
With the Proper Stranger,
1963; Baby The Rain Must
Fall. The Cincinnati Kid.
1965; Nevada Smith, The
Sand Pebbles, 1966; The
Thomas Crown Affair,
Bullitt, 1968; The Reivers,
1969; On Any Sunday,
(heimildamynd um bif-
hjólakappakstra), Le Mans,
1971; Junior Bonner, The
Getaway, 1972; Papillion.
1973; The Towerino In-
ferno, 1974; An Enenmy of
the People, Tom Horn.
1979; The Hunter, 1980.
(Til glöggvunar. The
Great Movie Stars, e. D.
Shipman, og The Interna-
tionai Film Encyclopedia,
e. Ephraim Katz.)
Úr marijuana-menningarlífinu
Barist til
siðasta manns
Á næstunni
Barist tii siðasta manns
gerist á upphafstímum
íhlutunar Bandaríkja-
manna í Viet-Nam, á meðan
þar dvaldi aðeins fámennur
her sem að mestu leyti var
skipaður ráðgjöfum. Fjallar
um ómerkilega könnunar-
ferð sem endar í hörmulegu
blóðbaði.
Ekki er reynt að draga
dám annars aðilans, um-
fram það sem maður á að
venjast, og myndin er jú,
bandarísk, en reynt er að
sýna brjálæði þessarar
styrjaldar og þann óhugnað
sem því fylgir að berjast í
ókunnu, fjarlægu landi, þar
sem í augum flestra inn-
fæddra hinn aðkomni
stríðsmaður er illa séður og
óvinurinn hefur flest
trompin á hendi.
Myndin er fremur slæ-
lega gerð og á einkar
ósmekklega kafla. Leik-
stjórinn, Ted Post, á engan
glæsiferil að baki og á enga
hlutdeild, (eða litla), í því
sem hér er vel gert. Það er
einkaframtak gamla jaxls-
ins Burt Lancaster, sem
lyftir Btsm upp, en hann fer
hér á kostum sem harðsoð-
inn og lífsvolkaður atvinnu-
hermaður sem mætir örlög-
um sínum á þessum út-
kjálka veraldar.
Gamli garpurinn Burt
Lancaster bjargar því sem
bjargað verður í Go, Tell
the Spartans ...
Regnboginn: Iljóna-
band Mariu Braun
Þegar þessar línur
birtast, verða sýn-
ingar að líkindum að
hefjast á ofangreindri
mynd Fassbinders.
Það er ekki of mælt að
hún hefur hlotið
óspart lof gagnrýn-
enda hvarvetna, og af
mörgum talin ein
besta mynd leikstjór-
ans, og sú langbesta
um alllangt skeið.
Iljónaband Mariu
Braun, er næsta
óvenjulegt, þar sem
hún á aðeins eina nótt
með manni sínum í
giftingunni áður en
hann er sendur á
vígstöðvarnar, en
myndin hefst árið
1943. Samfundir
þeirra verða lítið
lengri þegar hann
skítur loks upp kollin-
um eftir stríðið —
með lævíslegt ráða-
brall í huga ...
Hanna Schygulla hcfur
hlotið mikið lof scm Maria
Braun í mynd Fassbindcrs.