Morgunblaðið - 19.12.1980, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 1980
Elín Þorkelsdótt-
ir - Minningarorð
Hinn 13. desember sl. lést að
heimili sínu hér í borg frú Elín
Þorkelsdóttir, Freyjugötu 46, 77
ára að aldri.
Frú Elín var fædd á Eyrar-
bakka, 13. ágúst 1903, dóttir heið-
urshjónanna Þorkels Þorkelsson-
ar (f. 21/5 1863 - d. 21/1 1931),
útvegsbónda og formanns þar og
konu hans, Sigríðar Gísladóttur (f.
8/2 1872 - d. 24/9 1917), frá
óseyrarnesi. Bjuggu þau fyrst í
Óseyrarnesi, þar sem þau bæði
voru fædd, síðar í Gerðiskoti í
Flóa, en lengst af á Eyrarbakka.
Þaðan og úr Þorlákshöfn rak
Þorkell, faðir Elínar, útveg sínn
og stóð formennskutíð hans fram-
undir fjörutíu ár án áfalla og segir
það sína sögu um þrek, aðgæzlu og
skipstjórnarhæfileika hans, að
slíkt skyldi takast við hina brima-
sömu og hættulegu suðurströnd.
Óseyrarnesbændurnir, Þorkell og
Grímur, afar hennar, voru báðir
hinir mestu dugnaðar- og fyrir-
myndarbændur og voru þeir um
langt skeið orðlagðir formenn,
aflamenn og sjósóknarar í Þor-
lákshöfn. Hafa ömmur hennar og
mamma ekki verið síðri að dugn-
aði en bændur þeirra, þótt ekki
hafi verið haft á orði. Hefur þetta
ávallt verið hlutskipti kvenna í
þessu landi, þótt framlag þeirra sé
ekki né hafi verið ómerkara en
karla í gegnum tíðina.
Systkini Elínar voru: Grímur,
stýrimaður og skipstjóri hjáí
Skipaútgerð ríkisins um langt |
skeið, Þorkell, fulltrúi í Sjúkra-I
samlagi Reykjavíkur og cand.
phil., Guðmundur, löggiltur fast-
eignasali hér í borg, Þuríður, sem
dó í bernsku, og Sigríður, sem
fluttist til borgarinnar með. föður
sínum, en síðan lengi sjúklingur.
Allt var þetta myndarfólk sem bar
ætt sinni og uppruna gott vitni í
lífi sínu og starfi, en þau eru nú öll
dáin nema Sigríður.
Fjórtán ára að aldri missir Elín
móður sína og var það að sjálf-
sögðu mikið áfall fyrir fjölskyld-
una og hina ungu snót, sem nú
þurfti að axla þá byrði með föður
sínum að halda hópnum saman. Á
Eyrarbakka byrjaði hún 16 ára að
aldri að vinna við verzlunarstörf í
Andrésarbúð og hefur því ung
kynnst störfum þeim, er síðar
urðu ævistarf hennar og manns
hennar um fimmtíu ára skeið.
Þegar hún flytur til Reykjavíkur
1922 ræðst hún til hinnar þekktu
og virðulegu vefnaðarvöruverzlun-
ar Marteins Einarssonar og Co. og
var hún þar unz hún giftist.
Minnast margir eldri Reykvík-
ingar hinnar fallegu og glæsilegu
afgreiðslustúlku hjá Marteini frá
þeim tíma, enda margt fríðleiks-
fólk í hennar ætt sem í Bergsætt
yfirleitt.
Eftirlifandi eiginmanni sínum
Valdimari Þórðarsyni giftist hún
24. maí 1930. Faðir Valdimars var
Þórður, bóndi á Höfða í Hnappa-
dalssýslu, Þórðarsonar alþingis-
og dannebrogsmanns á Rauðkols-
stöðum. Móðir hans var Anna (f.
26/11 1869 - d. 7/7 1937) Helga-
dóttir á Glammastöðum í Svína-
dal í Borgarfjarðarsýslu, Hans-
sonar.
Var hjónaband þeirra farsælt
frá fyrstu tíð, samrýnd og sam-
taka að búa sér og sínum traustan
grunn til að standa á um leið og
litið var til framtíðarinnar um
frekari uppbyggingu, bæði á sviði
atvinnu- og einkamála. Bæði voru
heimakær en höfðu þó ánægju af
að blanda geði við fólk á góðum
stundum. Elín studdi dyggilega
við bakið á eiginmanni sínum í
þeim miklu umsvifum, er hann
átti í lengst af ævinnar og þótti
honum gott að leita athvarfs á
smekklegu og menningarlegu
heimili þeirra að loknum erilsöm-
um og oftast alltof löngum starfs-
degi. Valdimar er löngu lands-
kunnur, dugmikill og vammlaus
drengskaparmaður, sem vegna
meðfæddrar hæversku og hlé-
drægni, hefur vart hlotið þann
sess hjá samlöndum sínum, svo
sem hann hefur til unnið. Studdi
hann konu sína í starfi hennar að
mannúðar- og líknarmálum, en
það mun ómælt er þau létu af
hendi rakna til þeirra mála, enda
bæði kunnug litlum efnum og
fátækt frá uppvaxtarárum sínum,
gjafmild og hjartahlý. Mat Valdi-
mar konu sína mikils og vildi veg
hennar sem mestan í hvívetna.
Börn þeirra Elínar og Valdi-
mars urðu þrjú: Þorkell, kaup-
sýslumaður, Sigurður, deildar-
stjóri í Utvegsbanka Islands og
Sigríður, stúdent, sem verið hefur
stoð og stytta foreldra sinna hin
síðari ár. Barnabörnin eru fimm,
sem öll voru augasteinar ömmu
sinnar og hún lét sér mjög annt
um og var það gagnkvæmt.
Því fór ekki hjá því, að kona
með gáfur og dugnað frú Elínar
veldist til margvíslegra trúnaðar-
starfa fyrir félög og félagasam-
tök.Þannig tók hún virkan þátt í
Sjálfstæðiskvennafélaginu Hvöt,
enda stóð sjálfstæðishugsjónin
henni nærri, bæði að upplagi og
uppruna. I Kvenréttindafélagi ís-
lands lét hún að sér kveða og
munaði um hana, ef hún tók sér
fyrir hendur að koma einhverju
máli í höfn. Þannig er ómældur
skerfur hennar við byggingu Hall-
veigarstaða, en þar vann hún
mikið og óeigingjarnt starf við
fjáröflun til þess málefnis. Við
komu hennar til Reykjavíkur
gerðist hún og fjölskylda hennar
meðlimir Fríkirkjusafnaðarins í
Reykjavík svo sem yfirgnæfandi
meirihluti Árnesinga, sem fluttu
til höfuðstaðarins á þeim tíma.
Prestsstarfi við söfnuðinn gegndi
þá náfrændi hennar og samsveit-
ungur, séra Árni Sigurðsson, en
hann og Elín voru systkinabörn.
Gerðist hún fljótt meðlimur kven-
félags safnaðarins og gegndi þar
störfum meðstjórnanda um langt
árabil og störfum féhirðis um 29
ára skeið. Mun það ekki algengt að
fólk starfi svo lengi í ólaunuðum
störfum að félagsmálum. Sýnir
þetta traust það og trúnað er
félagið sýndi frú Elínu og tryggð
hennar og skyldurækni við mál-
efni, sem henni var kært. Að
verðleikum var hún kosin heiðurs-
félagi á sl. ári fyrir fórnfúst og
óeigingjarnt starf í þágu félags-
ins.
Einna ríkustu þættirnir í skap-
gerð frú Elínar voru trygglyndi,
skyldurækni, glaðværð og hjálp-
semi. Hún var vinaföst og fram-
úrskarandi ættrækin og nutu þess
margir ættingjar hennar og
manns hennar, og hafði hún yndi
af að gleðjast með glöðum á
hátíðarstundum. Jafnframt fann
hún til með þeim, sem bágt áttu og
leitaðist við að liðsinna þeim á
sinn hljóða og hlédræga hátt.
Lífi mikilhæfrar og merkrar
konu er lokið á þessari jörð, en
eftir stendur minning um glað-
væra, glæsilega og góðhjartaða
eiginkonu, móður og ömmu, sem
hvergi ber skugga á. Fjölskyldu
Elínar vottum við djúpa samúð við
fráfall hennar og biðjum góðan
guð að styrkja þau og leiða í
þeirra miklu sorg.
Að leiðarlokum skulu henni tjáð
virðing og þökk fyrir framlag
hennar og störf í þágu kirkju
hennar og safnaðar og mun minn-
ingin um frú Elínu lengi lifa í
hugum þeirra, sem með henni
störfuðu á þeim vettvangi.
Blessuð sé minning frú Elínar
Þorkelsdóttur, megi henni vel
farnast á leið þeirri, er hún nú
hefur lagt út á og láti guð henni
nú raun öllu lofi betri.
t
Jónína Sigríður Guðmundsdóttir
andaöist 7. des. aö Sólvangi.
Jarðarförin hefur fariö fram í kyrrþey aö ósk hinnar látnu.
Jóhann Hjartarson,
Einhildur Jóhannesdóttir,
Guðmundur Hjartarson,
Valgerður Jónsdóttir,
Vigdís Guöbrandsdóttír,
börn og barnabörn.
t
Ástkaer eiginkona mín, móöir, tengdamóöir og amma,
ANNA VETURLIOADÓTTIR,
Fellsmúla 15,
Reykjavík,
lést 8. desember sl. Jaröarförin hefur fariö fram í kyrrþey aö ósk
hinnar látnu.
Þökkum af alhug auðsýnda samúö.
Bjarnleifur Hjálmarsson,
Birna G. Bjarnleifsdóttir, Árni H. Bjarnason,
Erla Svanhvít Arnadóttir, Anna Sólveig Arnadóttir.
t
Útför eiginkonu minnar,
MARÍU LÁRU JENSDÓTTUR,
veröur gerö frá Fossvogskirkju föstudaginn 19. desember kl. 3 e.h.
Blóm vinsamlegast afþökkuö. Þeim, sem vilja minnast hennar, er
bent á líknarstofnanir.
Péll K. Sæmundsson.
+
Elskulegi sonur minn,
KRISTMUNDUR Ó. GUDMUNDSSON,
veröur jarösunginn frá Lágafellskirkju laugardaginn 20. desember
kl. 14.00.
Guðmunda Kristmundsdóttir.
+
Þökkum innilega samúö og hlýhug viö fráfall
SIGURLAUGAR SIGURDARDÓTTUR.
Sérstaklega þökkum viö starfsfólkinu á Hrafnistu og ættingjum og
vinum í Borgarfiröi og á Egilsstööum.
Þorbjörg Siguröardóttir,
Þorgeröur Siguröardóttír,
Árni Sigurösson og
Árnheiöur Magnúsdóttir.
+
Þökkum auösýnda samúö vegna andláts og jaröarfarar elsku litla
drengsins okkar,
JÓHANNS.
Sérstaklega viljum viö þakka starfsfólki Sjúkrahúss ísafjaröar og
O.N. Olsen fyrir drengilega hjálp í veikindum hans.
Jóna Jóhannsdóttir, Ólafur Haraldsson,
Árni B. Ólafsson, Haraldur Ó. Ólafsson,
Sveinbjörg R. Ólafsdóttír,
Seljalandsvegi 67, ísafirói.
Lokað í dag
frá kl. 3—5 vegna útfarar
ELÍNAR ÞORKELSDÓTTUR.
Verslunin Anna María,
Laugavegi 11.
Í.S.
Skrifstofa
Síldarútvegsnefndar
veröur lokuö eftir hádegi í dag vegna jaröarfarar
BJÖRGVINS TORFASONAR
fulltrúa.
Eyrbekkingum kom flestum
saman um það, þá er fermingar-
börn, 25 að tölu, gengu til kirkju
þeirra árið 1917, að í þeim flokki
mannvænlegra unglinga væri Elín
Þorkelsdóttir meðal hinna fríð-
ustu. En svo sem fegurð hennar
bar því vitni að hún hefði þegið
þokka góðan, var þó annað meira
um vert — góðvild, trygglyndi og
staðfesta, jafnframt skörpum
námsgáfum og prúðri framkomu.
Iðjusemi og elju tók hún í arf úr
ættum sínum báðum.
Elín Þorkelsdóttir átti til
traustra að telja. Kunnar eru
ættir hennar úr Árnesþingi. For-
feður hennar erjuðu sanda og
mýrlendi og sóttu á sjávarmið.
Um föður hennar, Þorkel Þork-
elsson er var formaður í samfleytt
40 ár í Þorlákshöfn, var kveðið:
-Þeir hafa lengi i Þorlákshöfn
þekkt hans gengi á sjmilim."
Móðir Elínar, Sigríður Gríms-
dóttir frá Óseyrarnesi, þótti í
æsku „frábærlega fríð og efnileg
stúlka“. Um hana var kveðið:
„llng Sigriður alla lýði gleður."
Sjálf var Sigríður skáldmælt og
„hafði unun af hljómlist og kunni
ógrynni ljóða og laga. Hafði mikla
og fagra söngrödd sem hún beitti
af smekkvísi."
Sem dæmi um kveðskap Sigríð-
ar, móður Elínar, má nefna eftir-
farandi erindi:
„Ég sakna ok ck elska þá indælu ró.
sem æskunnar stundir i hjarta mér bjó.
Ek sakna og eg elska. en samt sem i draumi
i sviptinKum lifsins <>K timanna straumi."
Þetta erindi söng hún oft við lag
eftir sjálfa sig,“ segir Guðni Jóns-
son í bók sinni um Grím Gíslason
í Óseyrarnesi og niðja hans.
Til marks um góðvildarhug og
manngerð þeirra er Elín rakti
ættir til má nefna frásögu um
formóður Elínar, þá er brotamað-
urinn Sigurður Gottsveinsson var
í vörzlu í Óseyrarnesi og braust
um í járnum: „Aldrei var Sigurður
svo reiður að eigi hafi hann
blíðkast, ef hún kom til hans, enda
hræddist hún hann aldrei, en
sumu fullorðnu fólki stóð geigur
af honum.“
Við fráfall Elínar Þorkelsdóttur
leita margar minningar úr djúpi
hugans. Hver þeirra og ein ber
með sér birtu góðvildar og rósemi
þá er mynd hennar birtist.
Forn vinátta var með fjölskyld-
um okkar og fólki. Til góðvina
lágu gagnvegir. í upphafi aðventu,
um áratuga skeið, var Elín árvís
gestur á heimili aldraðrar móður
minnar á afmælisdegi hennar.
Þangað kom hún að staðfesta
forna vináttu og kynni, rifja upp
æskuár sín og uppvöxt, leiki ung-
menna við strönd úthafsins, gleði
þeirra og sorgir. Jafnan fylgdi
henni þokki og þel gott.
Hugstæð verður minning frá
bernskúárum er ég gekk við hlið
móður minnar, að finna Þorkel,
föður Elínar, en við hann átti hún
erindi og leitaði úrræða um lausn
aðkallandi vanda. Þorkell Þor-
kelsson horfði skyggnum for-
mannsaugum í brimgarðinn og
leitaði farkosti ekkjunnar lend-
ingar. Jafnframt gaf hann sér tóm
til gamanyrða við smásvein er
hlýddi hnípinn á vandkvæði og
brýndi karlmennskuhug hans með
tilvitnun í fyrri orðaskipti um
sjálfsforræði og eigin úrræði.
Þorkell fletti minnisblöðum frá
útgerð sinni í Höfninni og áður
langt leið dró hann fram skjal það
er skipti sköpum og sannaði ráð-
stöfun á aflahlut ungs manns, er
lagst hafði á ár á útvegi hans. Með
Maríufisk þann greikkuðum við
sporið úr garði Þorkels og höfðum
nú beggja skauta byr.
Elin batt ung tryggð við Valdi-
mar Þórðarson kaupmann, kunn-
an athafnamann og brautryðj-
anda í verzlunarmálum Reykvík-
inga. Kunn er ætt Valdimars af
Snæfellsnesi, frá Þorleifi dann-
ebrogsmanni á Rauðkollsstöðum.
Sér Árni Þórarinsson hefir greint
gjörla frá mannviti þeirra frænda,
hógværð og gæsku.
Börn þeirra hjóna, Þorkell, Sig-
urður Bjarni og Sigríður Anna